Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 159187 przypisów.

pastofor (z gr. pastophóros) — stróż świętych symboli, kapłan egipski noszący kapliczki z wizerunkiem boga w procesji. [przypis edytorski]

pastorał — laska będąca oznaką władzy dostojników kościelnych. [przypis edytorski]

Pastor Corydon formosum (łac.) — piękny pasterz Korydon. [przypis edytorski]

pastor — duchowny w kościołach protestanckich. [przypis edytorski]

Pastor fidoWierny pasterz (1590), sielankowa włoska tragikomedia Battisty Guariniego, słynna i bardzo popularna do końca XVIII w.; zainspirowała wielu kompozytorów, miała ponad sto wydań. [przypis edytorski]

pastorum convenarumque plebs transfuga ex suis populis (łac.) — Pastuchów i przybłędów tłum wygnany ze swoich ludów. [przypis autorski]

pastorum convenarumque plebs transfuga ex suis populis (łac.) — tłum pasterzy i przybyszów, zbiegów ze swoich plemion. [przypis redakcyjny]

Pastor — właśc. Il pastor fido, dramat pasterski włoskiego pisarza Battisty Guariniego z w. XVII, który dla tego rodzaju literackiego był szczytem i arcywzorem. [red. WL]. [przypis edytorski]

Pastor z Wakefieldu — powieść Oliwera Goldsmitha (1728–1774), ukazała się w r. 1766, w tłumaczeniu niemieckim w r. 1767. Za pośrednictwem Herdera zapoznał się z nią Goethe w czasie pobytu w Strassburgu. Poza tym Goethe ma tu na myśli prawdopodobnie autorów powieści, powstałych pod wpływem wyżej wspomnianej powieści Goldsmitha, a więc utwory Hermesa i Zofii La Roche (1731–1807), autorki powieści Dzieje panny Sternheim (1771). [przypis redakcyjny]

pastucha — dziś popr.: pasterz. [przypis edytorski]

pastucha (gw.) — pastuch. [przypis edytorski]

pasturka — pasterka. [przypis edytorski]

pastusi — dziś popr. forma M. lm: pastuchy (częściej: pasterze). [przypis edytorski]

pastusi — M.lm od: pastuch. [przypis edytorski]

pastwą płomieni — „Lecz sami się zdradą, bojem i pożogami psując, wielką część żywności spalili”, Tacyt, Dzieje V, 12. [przypis tłumacza]

pastwa (daw.) — ofiara, zdobycz, żer dzikiego zwierzęcia. [przypis edytorski]

pastwa (daw.) — ofiara, zdobycz, żer. [przypis edytorski]

pastwa (daw.) — pożywienie, pokarm. [przypis edytorski]

pastwa — tu: żer, pokarm. [przypis edytorski]

pastwić się — postępować z kimś okrutnie, znęcać się nad kimś, dręczyć kogoś. [przypis edytorski]

pasu — dziś popr. forma D.lp: pasa. [przypis edytorski]

pasvadina — pasodina. [przypis edytorski]

pasy drzeć — obdzierać żywcem ze skóry. [przypis edytorski]

pasy drzeć z kogoś (fraz.) — obdzierać żywcem ze skóry, karać przez zdzieranie płatów (pasów) skóry z ciała; zwykle przenośnie. [przypis edytorski]

pasy — dziś forma N.lm: pasami. [przypis edytorski]

pasyjka — Chrystus na krzyżu. [przypis redakcyjny]

pasyjka — umocowany na podstawce krzyżyk z postacią przybitego Chrystusa. [przypis edytorski]

pasy magnetyczne — ruchy rąk stosowane w dawnej metodzie leczenia wymyślonej przez F. Mesmera, mające powodować uregulowanie przepływu tzw. magnetyzmu zwierzęcego, krążącego w ciele pacjenta. Mimo obalenia w 1784 teorii Mesmera jako nienaukowej, „magnetyzowanie” stosowano jako zabieg leczniczy przez cały XIX w. aż do lat 20. XX w. [przypis edytorski]

pasy (mesmeryczne) — chodzi o przesuwanie rąk wzdłuż lub w poprzek ciała osoby leczonej według wskazań Franza Antona Mesmera (1734–1815); czynność ta miała na celu wywarcie korzystnego, regulującego wpływu na fluidy (czyli rodzaj energii właściwej każdej istocie zwierzęcej i ludzkiej) chorego. [przypis redakcyjny]

pasy (starop. forma) — dziś N.lm: pasami. [przypis edytorski]

pasy — z wł. passo: przejścia. [przypis redakcyjny]

pasy (z wł. passo) — przejścia. [przypis redakcyjny]

pasząc się — daw. forma, dziś: pasąc się. [przypis edytorski]

paszą (daw. forma) — dziś B. r.ż.: (na) paszę. [przypis edytorski]

paszą (starop. forma) — dziś B.lp r.ż: (na) paszę. [przypis edytorski]

pasza a. basza (z tur.) — dygnitarz w dawnym Imperium Osmańskim lub w Egipcie; także: tytuł honorowy lub arystokratyczny. [przypis edytorski]

pasza Alepu — Alil basza. [przypis redakcyjny]

paszalik a. pachalik — tur. jednostka administracyjna, prowincja rządzona przez jednego paszę; tu: zgromadzenie dostojników. [przypis edytorski]

paszalik — jednostka administracyjna w Turcji. [przypis edytorski]

paszalik — prowincja turecka zarządzana przez paszę. [przypis redakcyjny]

pasza — pożywienie dla zwierząt. [przypis edytorski]

pasza sylistryjski — Mustafa. [przypis redakcyjny]

Pas za szeroki na objęcie słońca — Krąg tej światłości jest tak wielki, że wszystkie słońca razem złączone zapełnić by go nie mogły. [przypis redakcyjny]

paszcz — dziś popr. forma M.lp: paszcza. [przypis edytorski]

paszczeka (starop.; tu forma Msc, lp, r.ż.: w paszczece) — szczęka. [przypis edytorski]

Paszeko — imię postaci popularne w opowieściach „hiszpańskich” w literaturze; inny zapis: Pacheco. [przypis edytorski]

pas (z fr.) — krok w tańcu. [przypis edytorski]

pas (z fr.) — tu: ruch, gest. [przypis edytorski]

Paszkiewicz — Namiestnik Królestwa Polskiego. [przypis redakcyjny]

Paszkiewicz — właśc. Paskiewicz, Iwan Fiodorowicz (1782–1856), generał wojsk ros., naczelny wódz wojsk Imperium Rosyjskiego stłumił powstanie listopadowe, zdobył Warszawę i został dożywotnim namiestnikiem Królestwa Polskiego. [przypis edytorski]

Paszko (Paweł) z Biskupic, zwany Złodziej — rycerz, uczestnik bitwy pod Grunwaldem. [przypis edytorski]

paszkot — ptak wędrowny z rodziny drozdów. [przypis edytorski]

paszkwilem trącące karty Oktawa Mirbeau — fr. pisarz Octave Mirbeau (1848–1917) w swojej książce La 628-E8, w części pt. La Mort de Balzac opisuje ostatnie godziny życia Balzaka, jego agonię i samotność, podczas gdy w pokoju obok jego żona, pani Hańska, spędzała czas na przyjemnościach w towarzystwie swego kochanka, malarza Jeana Gigoux (1806–1894). [przypis edytorski]

paszkwil (lit.) — utwór literacki mający na celu zniesławienie kogoś. [przypis edytorski]

paszkwil — utwór wyśmiewający i zniesławiający kogoś. [przypis edytorski]

paszkwil (wł.) — utwór poświęcony jakiejś osobie, którego celem jest ukazanie jej w złym świetle. [przypis edytorski]

paszkwil — złośliwy, znieważający a. obrażający kogoś utwór literacki. [przypis edytorski]

paszoł! (ros.) — poszedł! [przypis edytorski]

paszoł won, durak (ros.) — idź precz, durniu. [przypis edytorski]

paszoł won — idź precz. [przypis edytorski]

paszoł (z ros.) — poszedł, idź sobie. [przypis edytorski]

paszować — dziś: pasować (w grze w karty), ustępować. [przypis redakcyjny]

paszować — pasować (w kartach), ustąpić. [przypis redakcyjny]

paszport nansenowski — wprowadzony został w 1922 r. z inicjatywy podróżnika Fridtjofa Nansena międzynarodowy dokument tożsamości, w okresie międzywojennym wydawany uchodźcom i bezpaństwowcom przez państwa ich pobytu. [przypis edytorski]

paszport — ówcześnie: dowód osobisty uprawniający do przejazdu z miejscowości do miejscowości. [przypis redakcyjny]

Paszporty — wiersz dotyczy złudnej obietnicy danej przez niemieckich okupantów, zapewniającej wolność osobom posiadającym obywatelstwo obcego kraju. Mieszkańcy getta, wierząc w tę pogłoskę, starali się zdobywać paszporty krajów, które nie brały udziału w wojnie, co wiązało się z dużymi kosztami. Mimo to w większości zostali wysłani do obozów koncentracyjnych. Szczególny przypadek stanowiła tu sprawa Hotelu Polskiego. Ok. 3500 Żydów, zwabionych tam obietnicą wyjazdu do krajów neutralnych, Niemcy wysłali do obozów; przeżyło zaledwie 243 z nich. [przypis edytorski]

paszt (daw.) — papka, ciasto. [przypis redakcyjny]

pasztetnik (daw.) — człowiek zajmujący się przyrządzaniem potraw pieczonych w piecu, szczególnie ciast (cukiernik). [przypis edytorski]

pasztetnik — daw. nazwa cukiernika lub piekarnika w kuchniach węglowych, a także osoby specjalizującej się w wykwintniejszych wyrobach spożywczych, m.in. cukierniczych. [przypis edytorski]

pasztetnik — specjalista przyrządzający pasztety (siekane mięso lub ryba zapieczone w powłoce z ciasta). [przypis redakcyjny]

pasztet (pot. przen.) — niespodziewana kłopotliwa sytuacja. [przypis edytorski]

patafizyka — żartobliwa pseudonauka, traktująca o wyjątkach, parodiująca napuszony styl nauki prawdziwej. [przypis edytorski]

patagium — rodzaj ozdobnéj stuły, noszonéj na ramionach. [przypis autorski]

Patagończycy — mieszkańcy Patagonii, krainy w południowej części Ameryki Południowej. [przypis edytorski]

patarafka — dekoracyjna podkładka pod lampę. [przypis edytorski]

patarafka — ozdobna miseczka pod świecę a. lichtarz, na którą kapie wosk. [przypis edytorski]

patarafki — serwetki. [przypis edytorski]

pataszon, właśc. Patachon — w kulturze masowej I połowy XX w. popularna była para komicznych bohaterów filmów: wysoki Pat i niziutki Patachon; pierwszy film z ich udziałem powstał w 1920 r. w Danii. [przypis edytorski]

pataty — inaczej: bataty. [przypis edytorski]

patėmijęs — pastebėjęs. [przypis edytorski]

patėmytinas — atkreipiantis į save dėmesį. [przypis edytorski]