Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159243 przypisów.
pacambuł — opasły. [przypis autorski]
Pacelli Asprilio (1570–1623) — włoski muzyk i kompozytor barokowy; w 1603 przybył do Polski, by zostać kapelmistrzem króla Zygmunta III Wazy, który posiadał jedną z najlepszych w tym czasie kapel nadwornych w Europie; po śmierci król ufundował Pacellemu w katedrze św. Jana w Warszawie pamiątkową tablicę (epitaphium) z rzeźbionym wizerunkiem muzyka. [przypis edytorski]
pacem conciliat (łac.) — doradzający pokój. [przypis edytorski]
pace-up-table (ang.) — dosł. stół przyspieszający (w domyśle: pracę). [przypis edytorski]
pachać — wąchać. [przypis autorski]
Pachacamac — Bóg stwórca, potężniejszy od Słońca. [także: Pacha Kamaq a. Pacha Camac, w języku keczua: Stwórca Świata; przedstawiane pod postacią ryby bóstwo plemienia Huari, żyjącego na ziemiach dzisiejszego Peru, w okolicach Limy; po podboju Huari przez Inków przyjęty do inkaskiej mitologii, utożsamiany z ajmarskim bogiem-stwórcą, Wirakoczą, uznawany za syna boga słońca Inti oraz bogini księżyca, Mamy Quilli oraz męża bogini ziemi Pachamamy; świątynia Pacha Kamaqa słynęła z wyroczni i była celem pielgrzymek; red. WL]. [przypis autorski]
pachciarski (daw.) — dotyczący dzierżawców. [przypis edytorski]
pachciarz (daw.) — dzierżawca (np. karczmy, bydła, ziemi), najczęściej Żyd. [przypis edytorski]
pachciarz (daw.) — dzierżawca, osoba dzierżawiąca coś od kogoś (np. karczmę); w dawnej Polsce funkcję taką sprawowali zazwyczaj Żydzi. [przypis edytorski]
pachciarz (daw.) — osoba dzierżawiąca coś od kogoś (np. karczmę); w daw. Polsce funkcję taką sprawowali zazwyczaj Żydzi. [przypis edytorski]
pachciarz (daw.) — ubogi dzierżawca lub pośrednik handlowy, najczęściej Żyd. [przypis edytorski]
pachciarz — dzierżawca, arendarz. [przypis redakcyjny]
pachciarz — dzierżawca (np. karczmy). [przypis edytorski]
pachciarz — dzierżawca. [przypis edytorski]
pachciarz — dzierżawca w daw. Polsce; zwykle: Żyd dzierżawiący karczmę (także: sad, bydło itp.). [przypis edytorski]
pachciarz — ubogi dzierżawca lub pośrednik handlowy, najczęściej Żyd. [przypis edytorski]
pachciarz — w daw. Polsce: dzierżawca (np. karczmy, bydła, ziemi). [przypis edytorski]
Pache, Jean-Nicolas (1746–1823) — w okresie rewolucji francuskiej mer Paryża. [przypis edytorski]
Pachette! — sfrancuszczone w wymowie rosyjskie imię Paszeńka (zdrobn. imienia Pasza). [przypis edytorski]
Pachin — daw. Pachynum, przylądek na pd. wybrzeżu Sycylii; dziś: Pachino, miejscowość i gmina na Sycylii we Włoszech, w prowincji Syrakuzy. [przypis edytorski]
Pachin — daw. Pachynum, przylądek na płd. wybrzeżu Sycylii; dziś: Pachino, miejscowość i gmina na Sycylii we Włoszech, w prowincji Syrakuzy. [przypis edytorski]
pachło — dziś popr.: pachniało. [przypis edytorski]
pachły — dziś popr.: pachniały. [przypis edytorski]
pachły (reg., z ukr.) — dziś popr. forma 3 os. lm cz.przesz.: pachniały. [przypis edytorski]
pachnął — dziś raczej: pachniał. [przypis edytorski]
pachniące — dziś popr.: pachnące. [przypis edytorski]
pachołek (daw.) — sługa, pomocnik. [przypis edytorski]
pachołki — dziś popr. forma B. lm: pachołków. [przypis edytorski]
pachołki (starop.) — sługi. [przypis redakcyjny]
pacholątko (daw.) — dziecko. [przypis edytorski]
pacholątko — dziecko, chłopiec. [przypis edytorski]
pacholczyk — zdrob. od pachołek; daw. chłopiec, służący. [przypis redakcyjny]
pacholę — chłopiec. [przypis edytorski]
pacholęcy — chłopięcy; pacholę: chłopiec w wieku ok. 4–11 lat (po okresie niemowlęcym i wczesnodziecięcym, a przed okresem dojrzewania i nastoletniości). [przypis edytorski]
pacholęcy (daw.) — dziecinny, chłopięcy. [przypis edytorski]
pacholę (daw.) — chłopiec. [przypis edytorski]
pacholę (daw.) — dziecko, chłopiec. [przypis edytorski]
pacholę (daw.) — dziecko. [przypis edytorski]
pacholę (daw.) — mały chłopiec. [przypis edytorski]
pacholę — dziecko, chłopiec. [przypis edytorski]
pacholę (przestarz.) — chłopiec mający od kilku do kilkunastu lat, już nie małe dziecko, a jeszcze nie młodzieniec; także: giermek. [przypis edytorski]
pacholę — starsze dziecko (najczęściej chłopiec), którego jeszcze nie można zaliczyć do młodzieży. [przypis edytorski]
pacholik — chłopiec. [przypis edytorski]
Pachomiusz (ok. 292–346) — mnich egipski, opat, twórca pierwszej reguły zakonnej, święty chrześcijański, patron życia klasztornego; poświęcał noce na psalmy i medytacje. [przypis edytorski]
pacht (daw.) — dzierżawa. [przypis edytorski]
pacht — dzierżawa. [przypis redakcyjny]
paciença, popr.: paciência (port.) — cierpliwość; tu: cierpliwości! [przypis edytorski]
pacierz — dawniej nazwa odnosząca się również do zwyczajowej miary czasu, określanej na podstawie czasu potrzebnego do odmówienia modlitwy Ojcze Nasz i wynoszącej ok. pół minuty. [przypis edytorski]
pacierz — dawniej także jednostka czasu (tyle, ile trzeba, żeby odmówić chrześcijańską modlitwę Ojcze nasz). [przypis edytorski]
pacierz — dawniej także zwyczajowa miara czasu: tyle, ile trzeba, żeby odmówić chrześcijańską modlitwę Ojcze nasz, tj. ok. pół minuty. [przypis edytorski]
pacierze (daw.) — kręgosłup. [przypis edytorski]
pacierze do Przemienienia Pańskiego — zapewne modlitwa katolicka zwana Koronką do Przemienienia Pańskiego, w ramach której powtarza się „pacierze”, czyli modlitwy Ojcze Nasz i Zdrowaś Mario. [przypis edytorski]
pacierze — kręgosłup. [przypis edytorski]
pacierzem (…) klepał (daw.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: klepałem pacierze. [przypis edytorski]
Pacierz staruszka — wiersz Adama Naruszewicza. [przypis edytorski]
pacierz — tu: miara czasu (tyle, ile potrzeba na odmówienie pacierza). [przypis edytorski]
pacierz — tu: miara czasu (tyle, ile potrzeba na odmówienie pacierza). [przypis edytorski]
pacierz — tu: różaniec mahometański, liczący 33, 66 lub 99 ziarn czyli gałek, które się przesuwają w miarę wymienionych przymiotów boskich. [przypis redakcyjny]
pacierz — tu: zwyczajowa miara czasu, określana na podstawie czasu potrzebnego do odmówienia modlitwy Ojcze Nasz. [przypis edytorski]
pacifice (łac.) — pokojowo. [przypis edytorski]
pacifice (łac.) — spokojnie. [przypis redakcyjny]
Pacini, Giovanni (1796–1867) — kompozytor włoski, najbardziej znany jako twórca oper. [przypis edytorski]
paciórki — dziś popr. pisownia: paciorki. [przypis edytorski]
paciórki — dziś popr. pisownia: paciorki (tu: różańce). [przypis edytorski]
paciorek — koralik. [przypis edytorski]
paciorek* — zdrobnienie od „pacierz”, modlitwa (pochodzi od łac. Pater noster — Ojcze nasz); po paciorek (…) przychodziła: przychodziła wspólnie odmawiać modlitwę. [przypis redakcyjny]
paciorka (daw.) — dziś r.m.: paciorek. [przypis edytorski]
paciorki — koraliki. [przypis edytorski]
paciorki — tu: różaniec modlitewny. [przypis edytorski]
pacirz — dziś popr.: pacierz. [przypis edytorski]
pacirz (gw.) — pacierz. [przypis edytorski]
pacjencja (z łac.) — cierpliwość. [przypis edytorski]
pacjencja (z łac. patientia) — cierpliwość. [przypis edytorski]
pacjent (z łac.) — tutaj: osoba prawująca się, klient. [przypis redakcyjny]
packard — luksusowy samochód produkowany w latach 1899–1958 przez amerykańskie przedsiębiorstwo Packard. [przypis edytorski]
Pac, Ludwik Michał (1778–1835) — polski oficer walczący w wojnach napoleońskich; od 1812 adiutant cesarza w randze generała brygady, odbył kampanię moskiewską, saską i francuską; uczestnik powstania listopadowego. [przypis edytorski]
pacotille (fr.) — bubel, tandeta. [przypis edytorski]
Pac — Piotr Pac. [przypis redakcyjny]
pacta conventa (łac.: przyjęte postanowienia) — zbiór zobowiązań polskich królów elekcyjnych względem szlachty; jedno z nich dotyczyło tolerancji religijnej i szanowania praw innowierców. [przypis edytorski]
pacta conventa (łac.) — uzgodnione warunki. [przypis edytorski]
pacta conventa (łac.: uzgodnione warunki) — umowa podpisywana podczas sejmu koronacyjnego przez każdego króla wybranego poprzez wolną elekcję, począwszy od 1573 r. Pacta conventa wraz z tzw. artykułami henrykowskimi uzależniały ściśle władzę królewską od woli szlachty, zapewniając jej wszystkie dotychczasowe przywileje; zobowiązując monarchę do regularnego zwoływania sejmów, ustanawiając u boku króla radę szesnastu senatorów-rezydentów, z którymi król miał uzgadniać wszelkie decyzje polityczne; uniemożliwiając przekształcenie monarchii elekcyjnej w dziedziczną, a wreszcie zezwalając na wypowiedzenie królowi posłuszeństwa poprzez wywołanie rokoszu, gdyby król naruszał przywileje szlacheckie. Przy okazji dokument zapewniał również wolność wyznania. [przypis edytorski]
pacta conventa (łac.: uzgodnione warunki) — umowa podpisywana ze szlachtą polską podczas sejmu koronacyjnego przez każdego króla wybranego w drodze wolnej elekcji, począwszy od 1573 r. Pacta conventa wraz z tzw. artykułami henrykowskimi uzależniały ściśle władzę królewską od woli szlachty, zapewniając jej wszystkie dotychczasowe przywileje, zobowiązując monarchę do regularnego zwoływania sejmów, ustanawiając u boku króla radę szesnastu senatorów-rezydentów, z którymi król miał uzgadniać wszelkie decyzje polityczne, uniemożliwiając przekształcenie monarchii elekcyjnej w dziedziczną, a wreszcie zezwalając na wypowiedzenie królowi posłuszeństwa poprzez wywołanie rokoszu, gdyby król naruszał przywileje szlacheckie; przy okazji dokument zapewniał również wolność wyznania i szacunek wobec innowierców. [przypis edytorski]
pacta conventa (łac.) — w dawnej Polsce umowa zawierana między królem elekcyjnym a wybierającą go szlachtą. [przypis edytorski]
pacta conventa (łac.) — zbiór zobowiązań wobec szlachty, który musieli podpisywać polscy królowie elekcyjni, kiedy wstępowali na tron. Pacta dotyczyły nakładów finansowych na obronę kraju i edukację, w 1573 r. zawierały też warunek poślubienia Anny Jagiellonki. [przypis edytorski]
pacta (łac.) — układy. [przypis redakcyjny]
pacta sunt servanda (łac.) — umów należy dotrzymywać. [przypis edytorski]
pacta właśc. pacta conventa (łac.: uzgodnione warunki) — umowa podpisywana podczas sejmu koronacyjnego przez każdego króla wybranego poprzez wolną elekcję, począwszy od 1573 r. Pacta conventa wraz z tzw. artykułami henrykowskimi uzależniały ściśle władzę królewską od woli szlachty, zapewniając jej wszystkie dotychczasowe przywileje; zobowiązując monarchę do regularnego zwoływania sejmów, ustanawiając u boku króla radę szesnastu senatorów-rezydentów, z którymi król miał uzgadniać wszelkie decyzje polityczne; uniemożliwiając przekształcenie monarchii elekcyjnej w dziedziczną, a wreszcie zezwalając na wypowiedzenie królowi posłuszeństwa poprzez wywołanie rokoszu, gdyby król naruszał przywileje szlacheckie. Przy okazji dokument zapewniał również wolność wyznania. [przypis edytorski]
pactum (łac.) — sojusz. [przypis redakcyjny]
pactum (łac.) — układ. [przypis redakcyjny]
pactum (łac.) — umowa. [przypis redakcyjny]
pactum subiectionis (łac.) — umowa o podporządkowaniu się; w jednej z wersji teorii umowy społecznej oprócz umowy pomiędzy jednostkami w celu zjednoczenia się, ustanowienia społeczeństwa, występuje umowa o podporządkowaniu się, zawarta pomiędzy społeczeństwem a władcą, która doprowadziła do powstania państwa. [przypis edytorski]
pactwa — dziwoląg. [przypis redakcyjny]
pacuk — szczur. [przypis autorski]
Pac — wymienieni przez Paska mieliby to być: Krzysztof Pac, kanclerz wielki litewski (1662–1684); Michał Kazimierz Pac, hetman wielki litewski (1667–1682); Mikołaj Stefan Pac, biskup wileński (1671–1684); Kazimierz Pac, biskup żmudzki, (1667–1692). W istocie między jeńcami było tylko trzech Paców: Konstanty, chorąży nadworny lit., Mikołaj Stefan, ciwun (tj. dzierżawca majątku królewskiego) szawelski, i Krzysztof, rotmistrz, syn podskarbiego lit. [przypis redakcyjny]
pacyfikator — tu: ten, kto uspokaja, łagodzi, uśmierza. [przypis redakcyjny]
pacyfikować — tu: uspokajać, łagodzić nastroje. [przypis edytorski]
pacykarka (pot. pogard.) — kiepska, nieudolna malarka. [przypis edytorski]
pacześ — wyczesane włókno lnu lub konopi. [przypis edytorski]
paczesie — delikatne włókna lnu a. konopi. [przypis edytorski]
paczka z Lozanny — Lozanna była kojarzona z działalnością anarchistów na wygnaniu; m.in. schroniła się tam grupa francuskich anarchistów po nieudanej próbie wzniecenia rewolucji w Lyonie (1870); w 1876 na kongresie w Lozannie anarchiści ostatecznie odseparowali się od innych ugrupowań, socjaldemokratycznych, socjalistycznych i komunistycznych. [przypis edytorski]
