Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Tak, dorzucę się do Wolnych Lektur! Tym razem nie pomogę, przechodzę prosto do biblioteki

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Strona główna
Informacje Ustawienia Spis treści

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Zasób opracowany na podstawie: Młoda Polska. Wybór poezyj, oprac. Tadeusz Boy-Żeleński, wyd. drugie, Wydawnictwo Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, Wrocław 1947.

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez fundację Nowoczesna Polska z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów Łukasza Jachowicza. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aneta Rawska, Aleksandra Sekuła.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Ilustracja na okładce: Samuel John, CC BY-SA 2.0.

Święto Słońca
Szacowany czas do końca: -
Maryla Wolska, Święto Słońca

Maryla Wolska

Święto Słońca

Spis treści

    1. Bóg: 1 2
    2. Lato: 1 2
    3. Obrzędy: 1 2
    4. Pocałunek: 1

    Maryla WolskaŚwięto Słońca

    1
    ObrzędyPoszli wszyscy mokrymi łąkami ku zorzy,
    Poszli wszyscy w szalach odświętnych przez łan…
    I ponieśli do chramu[1] daleko,
    Kadzielny bursztyn i miód,
    5
    Jagody kraśne[2] i mleko
    I w cienkie owite płótno
    Chleby ofiarne, z białej, pszennej mąki…
    Słyszałam skrzypienie wrót
    I pieśń ich smutną
    10
    Od łąki…
    Słyszałam, jak płonki[3] trzęśli
    Z domowych drzew,
    I jęk słyszałam gęśli[4]
    Branych ze ścian
    15
    I śpiew…
    Poszli wszyscy w odświętnych szatach przez łan.
    A oto ja zostałam w domu
    I nie pójdę…
    Nie pójdę jodłowym lasem,
    20
    Nie pójdę, słoneczny boże,
    Z dziewanną i bylicą do twojego chramu,
    Ani łąką zroszoną,
    Ani jarem chłodnym
    Nie pójdę…
    25
    Pomnę, gdy ostatni raz
    Z miodną obiatą[5]
    Szłam przed twój głaz,
    Na polach złote, zbożne było lato…
    Rannym, rzeźwym chłodem,
    30
    Nim błysnął wschód,
    Korowodem
    Szli biali włastowie ze wsi,
    Za nimi lud…
    Szli wszyscy, mokrymi łąkami ku zorzy,
    35
    Szli wcześnie, w szatach odświętnych, ze śpiewem.
    W ręku dań kwietna woniała im zżęta
    I blade piołuny chwiały się goryczne.
    A oni szli prosto w słońce polami,
    Wysokich zbóż miedzą, w bród,
    40
    W poranek Święta…
    Wtedy ostatni raz
    Z miodną obiatą szłam przed twój głaz,
    Słoneczny, młody,
    Złotowłosy boże!
    45
    Jak dziś — w ranne, rzeźwe chłody.
    Przez zboże,
    Szli biali włastowie ze wsi,
    Za nimi lud
    Korowodem,
    50
    Do skalnych wrót…
    A podle[6] chramu,
    Przed rzezaną bramą świątnicy,
    Nad mszystą darnią traw,
    U świętych wód źródła,
    55
    Czarne dęby grały szumem liści,
    A nad kędzierzą dębów,
    Po czystym niebie,
    Śnieżne, letnie obłoki
    Szły wpław…
    60
    I rozwarła się brama
    I ciżba przeszła mimo[7] biała
    I nie widział nikt —
    I nikt nie obejrzał się wstecz
    I nikt nie wie do dziś,
    65
    Żem u zdroja[8] tam — została
    Sama…
    Dęby czarne, święte drzewa strażnicze,
    Szumiały dostojnym gwarem
    Nade mną,
    70
    Podczas gdy oni, w głaźnej pieczarze chramu,
    Palili bursztynowe głownie
    I ziarna pszenne ciskali w żar
    I w ciężkich dymach
    Składali ogniową obiatę…
    75
    Obłoki letnie, śnieżne obłoki pogodne,
    Płynęły skrzydlatym stadem
    Nade mną,Obrzędy
    Podczas gdy oni, w dumnej czeluści gontyny[9],
    Przed kamiennym obliczem boga,
    80
    Na wilgotnym podłożu świątnicy,
    Kładli chleby ofiarne
    I w słońcu bielone płótna…
    I południe paliło się nade mną
    Dyszące,
    85
    Podczas gdy oni, u stóp zimnego głazu,
    W śpiewie trwali i w dymie…
    I nikt z kornej ciżby nie poznał
    Bóg, LatoI nikt z rzeszy białej nie widział,
    Że bóg słońca wyszedł do mnie,
    90
    Pod czarne szumiące dęby,
    Nad czujną źrenicę zdroja[10],
    Że nie masz go nad ogniem obiaty,
    Że go już nie masz w chramie,
    W ciemnej, dymnej, wilgnej[11] pieczarze świątnicy…
    95
    Że oto w skwarną, słoneczną biel,
    Wieńczony w ciężkie kłosy,
    Szedł ku mnie łąką jasny bóg Lel,
    Bóg młody, złotowłosy…
    I nikt nie widział go prócz mnie
    100
    Gdy szedł w dębowe chłody
    I stało wszystko wkoło jak w śnie
    U brzega świętej wody…
    I oto w skwarną południa biel,
    Wieńczony w ciężkie kłosy,
    105
    Mówić jął do mnie jasny bóg Lel,
    Bóg młody, złotowłosy…
    «Słysz!
    Ja bóg pogody i bóg znojnych cisz,
    W tę świętą upalną godzinę
    110
    Dziś mówię do ciebie — sam!
    Ostatni raz za mną bram
    Skalne się zwarły wierzeje,
    Kamienny opustoszeje
    Mój chram…
    115
    Przemijam —
    Słysz!
    Nieraz w ten próg z obiatą,
    Od siół[12] tu wejdzie piesza,
    Z owocną danią rzesza —
    120
    Na nowe zbożne lato,
    Na głazach twarzą lec!
    Niejeden jeszcze raz,
    Pieśną[13] w piekielnym dymie,
    Milczący mój głaz
    125
    Ogędzie[14] —
    I nieraz we łzach opłacze me imię,
    Lecz mnie już nie będzie,
    Wiedz!
    Ja bóg pogody — i cisz,
    130
    Odchodzę —
    Słysz!
    W cień wsteczny idę i mrok,
    Bogowie po mnie i wodze,
    Witezie nowi i woje —
    135
    Przyjdą — słyszę już krok!
    Zachodzą czasy moje
    W mrok…
    Pocałunek, Bóg, LatoPójdź, na odchodne,
    W tę zgłuchłą żarem godzinę,
    140
    Ty ust dziś moich weź żegnanie chłodne
    Nim minę!
    Chodź! Niech z usty twojemi
    Zewrę moje pocałunków nienawykłe usta,
    Usta czyste jak żaden kwiat
    145
    Na ziemi,
    W mrocznym chłodzie skalnej mojej świątnicy
    Ostygłe…
    Pójdź! Na odchodnym,
    Pocałowaniem chłodnym
    150
    Moich ust,
    W tę świętą, upalną godzinę,
    Wetchnę w duszę twoją mój mierzchnący blask
    I dziwy śmiertelne opowiem twemu sercu
    I oczy twoje nauczę guseł
    155
    I minę…»
    . . . . . . . . . . . . . .
    I byłeś jak jawa i byłeś jak sen,
    A usta twoje pachły[15] żytnim chlebem,
    A włosy twoje miały barwę miodu,
    160
    A z oczu twoich szły blaski źródlane
    Krynicznych den…
    I żytnim chlebem pachły twoje usta
    I drzewa święte szumiały nad nami
    I słońce złote stało nad dębami —
    165
    A tam — pieczara chramu była — pusta…
    Słyszałam, jak płonki trzęśli
    Z domowych drzew,
    I jęk słyszałam gęśli
    Branych ze ścian
    170
    I śpiew…
    Poszli wszyscy w odświętnych szatach przez łan.
    A oto ja zostałam w domu
    I już nie pójdę.
    Nie pójdę już, słoneczny boże,
    175
    Jodłowym lasem,
    Z bylicą i dziewanną do pustego chramu,
    Ani łąką zroszoną,
    Ani jarem chłodnym,
    Nie pójdę…

    Przypisy

    [1]

    chram — świątynia przedchrześcijańska u Słowian. [przypis edytorski]

    [2]

    kraśny — kolorowy; czerwony; piękny. [przypis edytorski]

    [3]

    płonka — dzika jabłoń a. grusza; tu: owoc z takiego drzewa. [przypis edytorski]

    [4]

    gęśle — daw. ludowy instrument smyczkowy; rodzaj skrzypiec. [przypis edytorski]

    [5]

    obiata — ofiara składana bogom. [przypis edytorski]

    [6]

    podle (daw.) — pod; wzdłuż. [przypis edytorski]

    [7]

    mimo — tu: obok. [przypis edytorski]

    [8]

    u zdroja (daw., gw.) — dziś popr. forma D.lp: zdroju. [przypis edytorski]

    [9]

    gontyna — świątynia przedchrześcijańska (właśc. kącina; także: kupiszta). [przypis edytorski]

    [10]

    zdroja — dziś popr. D.lp: zdroju. [przypis edytorski]

    [11]

    wilgny — dziś: wilgotny. [przypis edytorski]

    [12]

    sioło — wieś. [przypis edytorski]

    [13]

    pieśną — prawdopodobnie neol.; 3 os.lm od czas. pieśnić (śpiewać pieśni). [przypis edytorski]

    [14]

    ogędzić — od: daw. gędzić: śpiewać. [przypis edytorski]

    [15]

    pachły — dziś popr.: pachniały. [przypis edytorski]

    x

    Pora na chwilę przerwy :)

    Podoba Ci się nasza biblioteka? Wesprzyj ją drobną wpłatą, a otrzymasz wcześniejszy dostęp do prapremier!

    Na Wolnych Lekturach jest ponad 6,5 tys. ebooków. Wszystkie dostępne za darmo. Pomóż nam utrzymać i rozwijać ten zbiór! Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku!

    KRS: 0000070056
    Nazwa organizacji: Wolne Lektury

    Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
    Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

    Warto wspierać czytanie w każdej formie, możliwie dostępne dla wszystkich. I takich książek, po które warto sięgnąć

    Sylwia Chutnik

    Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

    Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

    Nie bądź wuj ponury, wspieraj Wolne Lektury!

    Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.
    Czy wiesz, że jeśli włączysz subskrypcję, to pomożesz uwolnić kolejną książkę?

    Kliknij obrazek, by subskrybować!

    Nasi Przyjaciele pomagają nam stałymi, comiesięcznymi wpłatami. Jeśli będzie ich wystarczająco dużo, biblioteka będzie działać stabilnie, bez obaw o przyszłość. Kliknij i dorzuć się!

    Książka, którą czytasz, powstała dzięki darowiznom i dotacjom. Biblioteka potrzebuje stałego wsparcia. Tylko czytelnicy, tacy jak Ty, mogą uratować Wolne Lektury. Kliknij i dorzuć się!

    Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.
    • NIP: 952-187-70-87
    • KRS: 0000070056
    • REGON: 017423865
    • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
    Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
    MKiDN
    Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.