Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 156423 przypisów.
półtrzecia (przestarz.) — dwa i pół. [przypis edytorski]
półtrzecia roku — dwa i pół roku. [przypis edytorski]
półtrzecia sta (daw.) — dwieście pięćdziesiąt; półtrzecia: dwa i pół. [przypis edytorski]
półtrzecia (starop.) — dwa i pół. [przypis edytorski]
półtrzeciej (daw.) — dwie i pół. [przypis edytorski]
półtrzeciej — dwie i pół. [przypis edytorski]
półwłóczek — pole o powierzchni pół włóki, tj. liczące ok. 9 ha; włóka: daw. jednostka miary powierzchni gruntu, równa 30 morgom, tj. wynosząca ok. 18 ha. [przypis edytorski]
półwłócz — pół włóki; włóka: daw. miara powierzchni gruntu, równa 30 morgom, czyli ok. 18 ha. [przypis edytorski]
półwłocza — pół włóki; włóka: daw. miara powierzchni, równa 30 morgom; mórg a. morga (z niem.; pol. jutrzyna) była to powierzchnia gruntu, którą może jeden człowiek w jeden dzień roboczy (od rana do południa) zaorać pojedynczym zaprzęgiem; włóka oznaczała obszar, jaki można zabronować (włóką, czyli broną) w tym samym czasie i w ten sam sposób; przeliczano ją potem na ok. 17–18 ha. [przypis edytorski]
półwłocze — pół włóki; włóka: daw. miara powierzchni gruntu, równa 30 morgom, czyli ok. 18 ha. [przypis edytorski]
półwozie (daw.) — wózek dwukołowy, dwukółka. [przypis edytorski]
półwysep Malakka — Płw. Malajski, południowa część Płw. Indochińskiego; oddzielony cieśniną Malakka od Sumatry. [przypis edytorski]
póliki (gw.) — policzki. [przypis edytorski]
Póty, Salomonie, oko moje nad tym kościołem będzie (…) będą się dziwować świstając, co się tak dziwnego stało miejscu temu — streszczenie słów z 1 Krl 9, 3–8. [przypis edytorski]
póty — tak długo. [przypis edytorski]
późnéj. [przypis redakcyjny]
późnić — dziś: opóźniać. [przypis edytorski]
późniéj ogłasza nieśmiertelność i żywot drugi — tamże… [O pocieszeniu do Marcji 24]. [przypis autorski]
późniejsza skrucha […] już bezużyteczna — co się stało, już się nie odstanie. [przypis tłumacza]
późniejszemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: późniejszymi. [przypis edytorski]
później wrócono do [terminu] Młodej Polski — por. J. Z. Jakubowski, Młoda Polska i Stanisław Wyspiański, „Przegląd Humanistyczny” 1958, nr 2. [przypis autorski]
późni (gw.) — później. [przypis edytorski]
późny (daw.) — dawny, odległy czasem. [przypis redakcyjny]
po 12 ziarn — z jednego zasianego ziarna; tj. po 12 jednostek miary z każdej wysianej jednostki. [przypis redakcyjny]
po 160 — 1 reński 60 ct. = 3 koronom 20 halerzy. [przypis autorski]
po 2 lub 3 godzinach (…) aktywność zmniejsza się o połowę swej wartości co każde 28 minut — [por.] Curie i Danne, „Comptes rendus”, 9 lutego, 1903. [przypis edytorski]
po 63-cim roku — tj. po powstaniu styczniowym. [przypis edytorski]
Poalej Syjon — Żydowska Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Poalej Syjon był socjalistyczno-syjonistyczną partią działającą w Polsce w latach 1906–1950. [przypis edytorski]
poalterować — podenerwować. [przypis edytorski]
poalterować się — zgryźć się. [przypis redakcyjny]
pobiała — warstwa cynku, którą powleczony jest przedmiot; biel cynkowa. [przypis redakcyjny]
pobiała — warstwa wapna, którą pobielano ściany z powodów estetycznych i higienicznych. [przypis edytorski]
Pobiedonoscew, Konstantin Pietrowicz (1827–1907) — rosyjski konserwatywny prawnik i polityk, wykładowca prawa cywilnego na Uniwersytecie Moskiewskim (1860–65), nauczyciel przyszłego cara Aleksandra III, wychowawca jego syna, Mikołaja I, senator (1868), członek Rady Państwa (1872), oberprokurator Świątobliwego Synodu (1880–1905); wywarł decydujący wpływ na politykę Aleksandra III oraz jego następcy. [przypis edytorski]
pobiegą — dziś: pobiegną; popłyną. [przypis edytorski]
pobiegą — dziś popr. forma: pobiegną; tu: uciekną. [przypis edytorski]
pobiegała — przebiegała. [przypis redakcyjny]
pobierają płacę 7–10 kranów miesięcznie — kran wart jest obecnie pół franka. [przypis autorski]
pobierzę k sobie (starop.) — zabiorę do siebie. [przypis edytorski]
pobieżeć — pobiec. [przypis edytorski]
pobieżyć (daw.) — podążyć, pójść. [przypis edytorski]
pobieżyć (daw.) — podążyć. [przypis edytorski]
pobieży (starop. forma) — pójdzie. [przypis edytorski]
Pobitaś, Partio — o zwycięstwach Wentydiusza mówi Mommsen w V tomie Historii rzymskiej bezpośrednio po tym, co zacytowałem w nocie do str. 78 [o Labienusie], co następuje: „Dopiero gdy odwrócono grożący rozłam między obu władcami, Antoniusz wysłał nowe wojsko pod dowództwem Publiusza Wentydiusza Bassusa, któremu oddał komendę w prowincjach Azji i Syrii. Ten tęgi wódz starł się w Azji z samym Labienem na czele jego rzymskich wojsk i szybko wyparł go z prowincji. Na naturalnej granicy (Scheide) Azji i Cylicji, w przełęczach Tauru, oddział Partów chciał dać oparcie uciekającym; ale i ci zostali pobici, zanim mogli połączyć się z Labienem, a następnie on został zaatakowany w ucieczce przez Cylicję i poległ. Równie szczęśliwie zdobył Wentydiusz przełęcze Amanu na granicy Cylicji i Syrii; tu zginął Farnapates, najlepszy z wodzów partyjskich (r. 715 od zał. Rzymu). W ten sposób Syria była wolna od nieprzyjaciół. Mimo to w roku następnym Pakorus raz jeszcze przekroczył Eufrat, lecz tylko po to, aby w rozstrzygającym starciu pod Gindaros, na północny zachód od Antiochii, znaleźć zgubę wraz z większą częścią swego wojska. Było to zwycięstwo, które do pewnego stopnia równoważyło bitwę pod Karrami, i o trwałych skutkach; długo potem wojska partyjskie nie pokazywały się na rzymskim brzegu Eufratu”. Dalej dowiadujemy się, że król Orodes, przygnębiony tą klęską, złożył koronę na rzecz młodszego syna Fraatesa, który zaczął panowanie od wymordowania ojca i reszty braci. [przypis tłumacza]
pobitej księżej (starop. forma) — zamiast: pobitych księży; księża rzeczownik żeński lp, utworzony podobnie jak: szlachta, wójcia, bracia, studencia, por.: Prace filologiczne, Kryński: „Rzeczowniki zbiorowe typu bracia”. [przypis redakcyjny]
pobitemi — dziś popr. forma N. lm: pobitymi, pokonanymi. [przypis edytorski]
po bitwie — pod Cheroneją. [przypis edytorski]
po bitwie zaciętej na lodach rozbił tabory Polaków — w oryginale: the sledded Pollax, tj. Polaków na saniach, łyżwach a. nartach; w czasach Shakespeare'a opisywano w kronikach Polskę jako kraj wiecznej zimy. [przypis edytorski]
Pobitym ufność jedna: nie żywić nadziei — przysłowiowe. [przypis edytorski]
Po bizantyńsku swoje ciało kruszy — tj. gnie się w ukłonach. [przypis edytorski]
pobłaźnić (starop.) — ogłupić. [przypis redakcyjny]
pobłoga — pobłażliwość. [przypis edytorski]
pobłogosławta (gw.) — pobłogosławcie. [przypis edytorski]
pobladłymi (…) usty — daw. forma N.lm; dziś: pobladłymi ustami. [przypis edytorski]
pobladnął (daw. forma) — pobladł. [przypis edytorski]
poblakować (daw.) — blaknąć, tracić barwy; także: tracić wartość. [przypis edytorski]
pobledniał — dziś: pobladł. [przypis edytorski]
pobliskość — dziś: pobliże. [przypis edytorski]
pobliżu (daw. forma) — w pobliżu. [przypis redakcyjny]
pobliżu (daw.) — w pobliżu. [przypis redakcyjny]
pobliżu — [tu:] w pobliżu. [przypis redakcyjny]
poblizki — dziś popr. pisownia: pobliski. [przypis edytorski]
pobój — pobicie. [przypis edytorski]
pobór (daw.) — tu: podatek w dawnej Polsce. [przypis edytorski]
pobór — podatek od łanu. [przypis redakcyjny]
pobór szkolny — obowiązek szkolny w II Rzeczypospolitej został zadekretowany w 1919 r. Zakładał rejonizację szkół — dziecko musiało uczęszczać do konkretnej szkoły znajdującej się w określonym obwodzie szkolnym. [przypis edytorski]
Pobórz — wieś w województwie łódzkim. [przypis edytorski]
pobocz (daw.) — lejce, cugle. [przypis redakcyjny]
pobok (daw.) — obok, u boku. [przypis edytorski]
pobok — dziś popr.: obok, z boku. [przypis edytorski]
pobok — dziś: przy boku, obok. [przypis edytorski]
pobok (gw.) — obok, po bokach. [przypis edytorski]
pobok (gw.) — obok. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
pobok (gw.) — obok, z boku. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
pobok (gw.) — z boku, obok. [przypis edytorski]
pobok — obok siebie. [przypis edytorski]
poborgować (daw.) — pożyczyć a. dać na kredyt. [przypis edytorski]
pobory — część łupów dzielona między sprzymierzeńców. [przypis edytorski]
pobożna niewiasta (…) znalazła grobowiec za życia — Kroniki owych czasów piszą o wiejskiej dziewicy, która przybywszy do Marienburga żądała, aby ją zamurowano w osobnej celi i tam życia dokonała. Grób jej słynął cudami. [przypis autorski]
Pobożnemu jak złemu zarówno przydatny etc. — rozwiązanie zagadki brzmi „diabeł”. [przypis edytorski]
pobożność — tu: przywiązanie. [przypis redakcyjny]
pobożny — stały epitet określający Eneasza. [przypis edytorski]
pobożyć się (daw.) — zaklinać się na Boga; przysięgać na Boga. [przypis edytorski]
pobrać — złupić, obedrzeć. [przypis redakcyjny]
pobracić się (daw.) — dziś: pobratać się. [przypis edytorski]
Po bracie się pocieszył koroną i żoną — Jan Kazimierz ożenił się z Marią Ludwiką Gonzagą, wdową po Władysławie IV. [przypis redakcyjny]
pobraliby się byli — daw. forma czasu zaprzeszłego (trybu przypuszczającego); znaczenie: pobraliby się wcześniej (tzn. przed wydarzeniami wyrażonymi czasem przeszłym prostym). [przypis edytorski]
pobrat (daw.) — pobratymstwo, zbratanie się. [przypis redakcyjny]
pobratymcy Jończycy, powstający przeciw monarsze perskiemu… — Grecy mieszkający w Jonii, centralnej części wybrzeża Azji Mniejszej, podbitej przez państwo perskie; w 499 p.n.e. miasta greckie w Jonii zbuntowały się przeciw władzy perskiej i uzyskały militarne wsparcie od Aten; po krwawym stłumieniu powstania (494) Persowie wysłali ekspedycję przeciw Atenom (490). [przypis edytorski]
Pobratyńscy — bohaterowie Dziejów grzechu Stefana Żeromskiego. [przypis edytorski]
pobrecito (hiszp.) — biedak. [przypis edytorski]
po brekfeście (z ang. breakfast) — po śniadaniu. [przypis edytorski]
pobrzeże — wybrzeże, pas ziemi wzdłuż brzegu morza a. rzeki. [przypis edytorski]
Pobudka grunwaldzka ułożona na obchód przez Stow. STRAŻ POLSKA oraz ZWIĄZEK TURYSTYCZNY — Wszystkie anonsujące firmy ofiarują 20% opustu okazicielowi niniejszej książeczki. [przypis autorski]
pobudka — tu: podstawa, powód, przyczyna, motyw, bodziec. [przypis edytorski]
pobudka — tu: sygnał wojskowej trąbki. [przypis edytorski]
pobudliwość — wrażliwość na pobudki. W oryginale jest: Empfanglichkeit für Motive. Schopenhauer przeciwstawia: Wille i Vorstellung. Wille jest czynnikiem metafizycznym, a Vorstellung poznawczym (por. I. s. 33, II. s. 222). Świat poznajemy przede wszystkim jako Vorstellung i to, według podziału Schopenhauera (por. II. s. 68, 82 i n. 445, III. 114, 412 i n.), jako anschauliche, vollstandige, empirische, konkrete Vorstellungen (por. III. s. 41) i unanschauliche, unvollstandige, abstrakte Vorstellungen. Pierwsze nazywa Schopenhauer Anschauungen, a drugie Begriffe (por. II. 82), uważając pierwsze za pierwotne, drugie za pochodne Vorstellungen (ibid.). Anschauungen stwarza rozum z wrażeń na podstawie prawa przyczynowości. Stąd Intellektualität der Anschauung (por. I. 45, II. 29 i n. 35, 322, III. 64). Te Anschauungen są dla Schopenhauera obrazami. Schopenhauer utożsamia Vorstellung jako akt psychiczny z Gegenstand jako przedmiotem tego aktu (oder Bilder, por. II. 222). Od tych obrazów abstrahuje rozsądek Begriffe (por. I. 94 i n. 132; II. 73, 222; III. 114, 132 i przyp. 97 i 103). „Obrazy” te są albo wywołane wrażeniami (III. 43), albo są obrazami pamięci i wyobraźni (II. 68 i n., 73, 445, 111, 118). Stosownie do znaczenia, jakie Schopenhauer nadaje wyrazom Anschauung, Begriff i Vorstellung, tłumaczymy w niniejszym przekładzie: Vorstellung przez „przedstawienie”, gdyż świat, według Schopenhauera, przede wszystkim „przedstawiamy” sobie tylko, czyli poznajemy go jako nasze „przedstawienie” i to albo jako przedstawienia konkretne, jako obrazy istniejące w nas, czyli jako wyobrażenia, albo jako przedstawienia abstrakcyjne, czyli jako pojęcia. „Wyobrażenie” odpowiada Anschauung u Schopenhauera, a pojęcie Begriff. [przypis tłumacza]
Pobudował mocne miasta, bo za czasów jego wojny nie powstawały, gdy Pan Bóg pokój dawał… — 2 Krn 14, 7 wg Wulgaty (w BT: 2 Krn 14, 6). [przypis edytorski]
poburzyli się — tu: zbuntowali się. [przypis edytorski]
Pobyt na Księżycu Sawiniusza Cyrano de Bergérac, oficera gwardii francuskiej — Dajemy tu w przepolszczeniu opis pierwszej podróży na Księżyc odbytej przez dowcipnego Cyrano de Bergérac dwa wieki temu; lecz zarazem dodać musimy, że nie wierzymy autorowi Agryppiny i Pedanta, który nie znalazł na Księżycu skrzydlatych, a zatem doskonalszych ludzi, lecz Selenitów na czworakach chodzących. [przypis autorski]
pobyty (ukr.) — pobici. [przypis redakcyjny]
