Przypisy

pawiment — podłoga, posadzka, zwł. ozdobiona mozaiką. [przypis edytorski]

Pawła IV — [przypis edytorski]

Pawła ś. pospólstwo w Listrze za Boga przyjąć i ofiary mu czynić chciało… — zob. Dz 14, 8–19. [przypis edytorski]

Pawłow, Iwan Pietrowicz (1849–1936) — rosyjski fizjolog, laureat Nagrody Nobla (1904). [przypis edytorski]

[Pawłowi] — wszystkie uzupełnienia za wydaniem krytycznym: Anonim tzw. Gall, Kronika polska, przełożył Roman Grodecki, przekład przejrzał, wstępem i przypisami opatrzył Marian Plezia, wydanie III uzupełnione, Ossolineum: Wrocław-Warszawa-Kraków 1968. [przypis edytorski]

Pawłowi, z Bożej łaski biskupowi polskiemu — o biskupie Pawle, jakkolwiek był ważną osobą dla kronikarza, gdyż został wspomniany zarówno w dedykacji do pierwszej, jak i drugiej księgi Kroniki Galla Anonima, nie wiadomo nawet na pewno, czy był biskupem poznańskim, czy kujawskim. [przypis edytorski]

Pawlicki, Stefan — filozof, profesor, rektor UJ, ksiądz katolicki. [przypis edytorski]

Pawlicki, Stefan Zachariasz (1839–1916) — ksiądz, filozof, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. [przypis edytorski]

Pawlikowska-Jasnorzewska Maria (1891–1945) — poetka, dramatopisarka, obracająca się w kręgu Skamandra, pochodząca z rodziny Kossaków. [przypis edytorski]

Pawlikowski, Jan Gwalbert (1860–1939) — badacz literatury polskiej, publicysta i ekonomista; autor wielu prac o Juliuszu Słowackim i jego poezji mistycznej. [przypis edytorski]

Pawlikowski, Jan Gwalbert (1860–1939) — ekonomista, publicysta i polityk, historyk literatury, taternik; prof. ekonomii Akademii Rolniczej w Dublanach (1891–1904), prezes Rady Nadzorczej Banku Parcelacyjnego we Lwowie (1893–1905), wiceprezes Rady Nadzorczej Banku Melioracyjnego we Lwowie (1902–1912); członek Ligi Narodowej od 1902 (od 1905 r. w Komitecie Centralnym), współtwórca Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego w Galicji (w 1904, prezes w l. 1907–1915), od 1919 członek Rady Naczelnej Związku Ludowo-Narodowego; był założycielem i redaktorem (do 1935 naczelnym) czasopisma „Wierchy”, czynnie uprawiał taternictwo i speleologię w l. 1876–1881 (m.in. pierwsze wejście na Mnicha, 1879/1880), był jednym z pierwszych działaczy na rzecz ochrony przyrody i gorącym propagatorem utworzenia parku narodowego na terenie Tatr; autor prac o okresie mistycznym w poezji Juliusza Słowackiego. [przypis edytorski]

Pawlikowski, Mieczysław Gwalbert (1834–1903) — pisarz, działacz społeczny i polityczny, publicysta; uczestnik powstania styczniowego. [przypis edytorski]

Pawlikowski, Tadeusz (1861–1915) — dyrektor Teatru im. Słowackiego w latach 1893–1899 i 1913–1915, później teatru lwowskiego. [przypis edytorski]

Pawlikowski, Tadeusz (1861–1915) — dyrektor Teatru im. Słowackiego w latach 1893–1899 i 1913–1915, później teatru lwowskiego. [przypis edytorski]

Pawlikowski, Tadeusz (1861–1915) — reżyser, dyrektor teatralny. [przypis edytorski]

Pawlikowski, Tadeusz (1861–1915) — reżyser teatralny i operowy, dyrektor Teatru Miejskiego w Krakowie, a następnie we Lwowie. [przypis edytorski]

Pawlikowski, Tadeusz (1862–1915) — dyrektor teatru krakowskiego (w latach 1893–1899) i lwowskiego (1899–1906); reżyser. [przypis edytorski]

Pawlikowski — Tadeusz Pawlikowski, dyrektor Teatru Miejskiego w Krakowie w latach 1893–1899 i 1913–1915 oraz Teatru Miejskiego we Lwowie (1900–1906). Był również wybitnym reżyserem teatralnym. [przypis edytorski]

Pawluga, właśc. Paweł Michnowicz But (zm. 1638) — ataman kozacki, przywódca powstania chłopsko-kozackiego przeciw polskiemu panowaniu w 1637; po klęsce pod Borowicami schwytany i stracony w Warszawie. [przypis edytorski]

Pawluk, Paweł właśc. Michnowicz, Pawło (zm. 1638) — hetman kozacki, przywódca antypolskiego i antyszlacheckiego powstania kozackiego w 1637. [przypis edytorski]

Pawn Broker (ang.) — właściciel lombardu. [przypis edytorski]

Pawołocz — wieś na Ukrainie. [przypis edytorski]

pawołoki (z ros.) — tkaniny, zasłony. [przypis edytorski]

Paxabteilung (neol. z łac. pax: pokój, niem. Abteilung: oddział) — „bataliony pokoju”. [przypis edytorski]

Pax huic domui (łac.) — pokój temu domowi. [przypis edytorski]

pax (łac.) — pokój; pacem — B. lp: pokój. [przypis edytorski]

pax (łac.) — pokój. [przypis edytorski]

pax (łac.) — pokój; tu: proszę o pokój, pogódźmy się. [przypis edytorski]

pax (łac.) — pokój, tu: „Spokój!”. [przypis edytorski]

pax romana (łac.) — pokój rzymski; pokój narzucony podbitym ludom i utrzymywany zbrojnie. [przypis edytorski]

Pax — Stowarzyszenie „Pax”, świecka organizacja katolicka powstała w 1947 r., kierowana przez Bolesława Piaseckiego, przywódcę przedwojennego faszyzującego Ruchu Narodowo-Radykalnego Falanga i zrzeszająca działaczy z tego kręgu; organem „Paksu” był dziennik „Słowo Powszechne”, stowarzyszenie posiadało także własny Instytut Wydawniczy „Pax”. Organizacja była nastawiona na współpracę z powojennym rządem i dążyła do skupienia wokół siebie środowisk katolickich oraz przyjęcia funkcji wyłącznego ich reprezentanta w dialogu Kościoła z władzą PRL; popierała też wiele kontrowersyjnych działań władz (m.in. proces biskupa Kaczmarka, uwięzienie prymasa Stefana Wyszyńskiego, ruch „księży patriotów” itp.), czerpiąc w związku ze swoją postawą wiele wymiernych korzyści. Po 1991 r. na bazie struktur „Paksu” powstało Polskie Forum Chrześcijańsko-Demokratyczne, a w 1994 r. Stowarzyszenie „Civitas Christiana”. [przypis edytorski]

Pax tecum! Pax, pax! (łac.) — Pokój z tobą! Pokój, pokój! [przypis edytorski]

„Pax” — utworzone w 1947 stowarzyszenie skupiające prawicowo-chrześcijańskie środowiska polityczne nastawione na współpracę z władzami komunistycznymi PRL. Na jego czele stanął Bolesław Piasecki. Z biegiem lat „Pax” rozluźnił swe więzi z władzami, nigdy jednak całkowicie się od nich nie uniezależnił. Prowadził m.in. bogatą działalność wydawniczą. [przypis edytorski]

Pax vobiscum (łac.) — pokój z wami. [przypis edytorski]

Pax vobiscum! (łac.) — pokój z wami. [przypis edytorski]

pax vobiscum (łac.) — pokój z wami. [przypis edytorski]

Pax vobiscum! (łac.) — Pokój z wami! [przypis edytorski]

pax vobiscum, nihil amplius (łac.) — pokój z wami, nic więcej. [przypis edytorski]

pax vobis (łac.) — pokój wam. [przypis edytorski]

paysannes (fr.) — chłopki. [przypis edytorski]

pays d'élection a. election (fr.) — w absolutystycznej Francji dzielnice, podlegające jurysdykcji urzędników królewskich (wybranych), w których przedstawiciel rządu królewskiego (intendent) rozdzielał podatki z pomocą urzędników wybranych na szczeblu lokalnym. [przypis edytorski]

pays d'état (fr.) — w absolutystycznej Francji prowincja królestwa, która zachowała swoje stany prowincjonalne (duchowieństwo, szlachtę i stan trzeci); ich zasadniczą rolą było negocjowanie wysokości podatku z komisarzami lub intendentami królewskimi, a następnie rozdzielanie go na diecezje i parafie oraz kontrolowanie jego poboru. [przypis edytorski]

pažaras — šiaurės pašvaistė. [przypis edytorski]

paź — chłopiec pełniący dawniej służbę przy określonej osobie na dworze (króla, cesarza, księcia itp.); tu: przy osobie burmistrza miasta. [przypis edytorski]

paź — chłopiec ze szlacheckiego rodu, pełniący służbę na dworze. [przypis edytorski]

paź — chłopiec ze szlacheckiego rodu służący na dworze. [przypis edytorski]

paź — chłopiec z rodziny szlacheckiej, usługujący monarsze a. magnatowi. [przypis edytorski]

paździerz — częściej w lm: paździerze: zdrewniałe części łodyg lnu lub konopi, oddzielane od włókien łykowych przez międlenie i trzepanie; wiór. [przypis edytorski]

paździerze — oddzielone od włókien części suchych łodyg konopi lub lnu. [przypis edytorski]

paździerze — suche odpady po pozyskiwaniu włókien z lnu bądź konopii. [przypis edytorski]

paździerze — zdrewniałe części łodyg lnu lub konopi. [przypis edytorski]

pažvalgos — pažiūros. [przypis edytorski]

pažvilgis — dab.: požiūris. [przypis edytorski]

pažvilgis — nuomonė, pažiūra. [przypis edytorski]

pažyčioti — skolintis. [przypis edytorski]

pażerny — dziś popr.: pazerny. [przypis edytorski]

pazdury — dziś popr.: pazury. [przypis edytorski]

paznogcia — dziś popr.: paznokcia. [przypis edytorski]

paznogcia (starop. forma) — dziś popr.: paznokcia. [przypis edytorski]

paznogcie — dziś popr.: paznokcie. [przypis edytorski]

paznokć — dziś popr. forma: paznokieć; tu forma skrócona dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

paznokty — dziś popr.: paznokciami. [przypis edytorski]

pazomatys — vieta palei zomatą. [przypis edytorski]

Pazurkowski — w innej wersji: Chamiec. [przypis edytorski]

pazvanai — skambinimas varpais už mirusįjį. [przypis edytorski]

Pazyfae (mit. gr.) — królowa Krety, która zakochała się w świętym byku, podarowanym Minosowi przez boga mórz i oceanów Posejdona i urodziła Minotaura. [przypis edytorski]

Pazyfae (mit. gr.) — żona Minosa, króla Krety, która w wyniku klątwy zakochała się w świętym byku i urodziła Minotaura, pół byka, pół człowieka. [przypis edytorski]

Pazyfae (mit. gr.) — żona Minosa, króla Krety, która zakochała się w świętym byku, podarowanym Minosowi przez boga Posejdona, i urodziła Minotaura, pół byka, pół człowieka. [przypis edytorski]

Pazyfae — żona Minosa. [przypis edytorski]

Pazyfy — Pazyfae — żona Minosa. [przypis edytorski]

pchać do nosa cuchnący proszek pochodzący z Ameryki — tabakę, czyli sproszkowany tytoń, przeznaczony do zażywania przez nos; tabaka stała się popularna we Francji, odkąd w 1560 ambasador francuski w Hiszpanii przywiózł ją królowej Katarzynie Medycejskiej jako środek leczniczy na trapiące ją migreny. [przypis edytorski]

pchać się do fraka — zabiegać o posadę państwową; aluzja do obowiązującego w Rosji carskiej rozporządzenia, według którego przepisowym strojem urzędowym funkcjonariuszy państwowych średniego i wyższego stopnia był frak. [przypis edytorski]

Pchła (gw.) — popchnęła. [przypis edytorski]

pchnąć — tu: posłać. [przypis edytorski]