Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 156427 przypisów.
patrzałem — dziś popr. forma 1 os. lp cz.przesz.: patrzyłem. [przypis edytorski]
patrzałem na twój wzrok, uroczy — Ludwiki Śniadeckiej. [przypis redakcyjny]
patrzało — dziś popr. forma 3 os. lp cz.przesz.: patrzyło. [przypis edytorski]
patrzały — popr.: patrzyły. [przypis edytorski]
patrzałżeś — daw. konstrukcja z partykułą -że-; znaczenie: czy nie patrzyłeś. [przypis edytorski]
patrzali — dziś popr. forma: patrzyli. [przypis edytorski]
patrzali (starop. forma) — dziś: patrzyli. [przypis edytorski]
Patrzam — patrzę. [przypis redakcyjny]
patrzanie — dziś: patrzenie. [przypis edytorski]
Patrz: ciągłość — Fragm. 607 i 608. [przypis tłumacza]
Patrzcie na upadki królestw, które od Kościoła ś. i jedności religiej ś. odpadły, jako popustoszały. Patrzcie na bliską sąsiedzką ziemię Węgrów — po bezpotomnej śmierci króla Ludwika II Jagiellończyka w 1526 doszło na Węgrzech do rywalizacji o tron, która wywołała wojnę między cesarstwem Habsburgów a ottomańskim państwem Turków o władzę na Węgrzech i rozbiór tego państwa pomiędzy obie potęgi; nie było to spowodowane rozwojem ruchu reformacyjnego ani odstąpieniem od jedności religijnej. [przypis edytorski]
patrzcież — Schopenhauer umieszcza następujący dopisek do tego miejsca: „Powinno się pisać »gescheut«, a nie »gescheidt«: etymologia tego słowa opiera się na myśli, którą Chamfort bardzo pięknie wyraził tak: »l'ecriture a dit que le commencement de la sagesse etait la crainte de Dieu; moi, je crois, que c'est la crainte des hommes«.” („Pismo Święte powiedziało, że mądrości dała początek bojaźń Boga, ale ja sądzę, że bojaźń ludzi”). [przypis tłumacza]
Patrz dwa rodzaje ludzi pod tytułem: „Ciągłość” — Fragm. 609. [przypis tłumacza]
Patrzę na stopę jego, lecz to bajka. Jeśliś jest diabłem, nie zdołam cię zabić. — według daw. wyobrażeń ludowych diabła w ludzkiej postaci można było poznać po końskiej, koźlej lub koguciej stopie. [przypis edytorski]
Patrzę sennie w źrenice kocie tajemnicze i szklane i zdradne. — W rękopisie ten dwuwers brzmiał: słodko patrzeć przymiotnikom w źrenice / tajemnicze i najcichsze i zdradne — [przypis edytorski]
patrzeć czegoś (pot., przestarz.) — zważać na coś, dbać o coś; pilnować, trzymać się swego. [przypis edytorski]
patrzeć kozłem — patrzeć groźnie. [przypis edytorski]
patrzeć na coś przez szpary (daw.) — dziś: patrzeć na coś przez palce; traktować pobłażliwie. [przypis edytorski]
patrzeć przez szpary — dziś: patrzeć przez palce. [przypis edytorski]
patrzeć przez szpary — jak „patrzeć przez palce”. [przypis edytorski]
patrzeć przez szpary — patrzeć przez palce; traktować pobłażliwie. [przypis edytorski]
patrzeć się — dziś: patrzeć; tu: przyglądać się, obserwować. [przypis edytorski]
patrzeć — tu: wyglądać. [przypis edytorski]
patrzeć — tu: wypatrywać. [przypis edytorski]
patrzeć wracających — oglądać wracających, przeglądać. [przypis edytorski]
patrzeli — dziś popr. forma 3 os. lm cz.przesz.: patrzyli. [przypis edytorski]
patrzeliśmy — dziś popr. forma: patrzyliśmy. [przypis edytorski]
Patrz Ezechiela Rozdz. XVIII. [przypis autorski]
Patrz jak bitne nasze rody (…) Ciągniem siebie za ogony! — Pieśń małp z Księgi Dżungli Kiplinga. [przypis redakcyjny]
Patrz kółko w Montaigne'u — Niewątpliwie kółko to jest znaczkiem, który Pascal uczynił na egzemplarzu Montaigne'a w odpowiednim miejscu, prawdopodobnie: I, 22. [przypis tłumacza]
Patrz moją pracę, wydaną przez Rosyjski Komitet Geologiczny w Piotrogrodzie w 1909 r. pt. Węgle Dalekiego Wschodu. [przypis autorski]
patrz na pozłotki, na farby, na malowania dziwne — potrawy dawniej były potrząsane czymś kolorowym, pomalowane, złocone lub posrebrzone. [przypis redakcyjny]
Patrz niżej. [przypis autorski]
Patrz, ten przybity, to duch Kaifasza — Według poety Kajfasz, teść jego Ananiasz i wszyscy ci, którzy byli obecni na radzie, w której zawyrokowano śmierć Chrystusa Pana, ukrzyżowani są w piekle. Słowa te Kajfasza wzięte są z Ewangelii św. Jana rozdz. 11 w. 50: „Ani myślicie, iż wam jest pożyteczno, żeby jeden człowiek umarł za lud, a nie wszystek naród zginął”. [przypis redakcyjny]
Patrz Wells: Podróż w czasie. Ciekawy przykład przesuwania perspektyw dziejowych mamy u Engelsa. Z jednej strony mamy u niego patos spinozystyczny wynikający z kontemplacji wielkich procesów dziejowych, pochłaniających jednostkowe wysiłki, porywających z sobą wszystko, później mamy spojrzenie ku obecności jako możliwemu momentowi takiego procesu: tu wszystkie dramaty chwil, antagonizmy, rozdarcia — stają się w tej perspektywie minimalnymi (Por. Listy do Sorgego), sam Engels wydaje się jakimś dobrotliwym olbrzymem, patrzącym z pobłażaniem na „koziołki” historii. Powiedzieć by można, że Podróż Guliwera jest komentarzem do zrozumienia pism Engelsa. Pewne zagadnienia wydają się temu pisarzowi sprawą nadludzkich konieczności, inne maleją mu do roli igraszek. [przypis redakcyjny]
patrzyć — czasownik patrzy z partykułą -ć. [przypis edytorski]
patrzyć (daw.) — tu: zaopatrywać. [przypis edytorski]
patrzyć niedbale przez szpary — dziś: patrzeć przez palce. [przypis edytorski]
patrzyć się — tu: wydawać się na właściwym miejscu. [przypis edytorski]
patrzyć (starop. forma) — dziś: patrzeć. [przypis edytorski]
patrzyć (starop. forma) — dziś popr.: patrzeć. [przypis edytorski]
patrzyć (starop. forma) — patrzeć. [przypis edytorski]
patrzy (gw.) — należy. [przypis autorski]
patrzyjcież — dziś raczej: patrzcie (2 os. lm. tr.rozkaz.); na końcu wyrazu dodana została partykuła wzmacniająca -ż. [przypis edytorski]
patrzyłem na niego ze strachem (…) gdybym go nie był zobaczył prędzej niż on mnie, byłbym oniemiał — w starożytnej Grecji powiadano, że jeśli ktoś prędzej zobaczy wilka niż wilk jego, to zdoła się uratować. [przypis edytorski]
patrzyli (starop. forma) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy patrzy. [przypis edytorski]
patrzy na ciebie, jeśli nie czterdzieści wieków — odniesienie do zdania wypowiedzianego przez Napoleona Bonaparte przed bitwą pod piramidami (21 lipca 1798): „Żołnierze, pamiętajcie, że z wierzchołka tych piramid czterdzieści wieków na was patrzy”. [przypis edytorski]
Patrzy na to ten człowiek — ten człowiek na to wygląda; wygląda na takiego, który mógł to zrobić. [przypis edytorski]
patrzy na to — wygląda na to. [przypis edytorski]
Patti, Adelina (1843–1919) — włoska śpiewaczka sopranowa, odnosząca ogromne sukcesy na scenach operowych Europy i Ameryki; najlepiej opłacana śpiewaczka w swoich czasach. [przypis edytorski]
patyczysz się — chcesz się pokazać. [przypis autorski]
Paty de Clam, Armand du (1853–1916) — francuski oficer, amator-grafolog, jedna z kluczowych postaci w sprawie Dreyfusa; wskazał Alfreda Dreyfusa, jedynego Żyda w Sztabie Generalnym, jako głównego podejrzanego o szpiegostwo, stwierdził zgodność jego próbki pisma z obciążającym dokumentem; zastraszał pułkownika Picquarta, głównego demaskatora w tej sprawie; w J'Accuse!… został przez Zolę wskazany jako główny uczestnik spisku; w 1899 przed ponownym procesem Dreyfusa został aresztowany; po kilku miesiącach ułaskawiony w ramach amnestii dla wszystkich zaangażowanych w sprawę. [przypis edytorski]
patyna — talerzyk metalowy, używany przy odprawianiu mszy. [przypis redakcyjny]
patyna — właśc. patena, tacka na której kładzie się hostię. [przypis edytorski]
patyna —zielonkawy nalot powstający na powierzchni przedmiotów z miedzi lub jej stopów, również znamię czasu, oznaka dawności. [przypis edytorski]
patyneczki — rodzaj płytkich pantofli. [przypis edytorski]
patynki a. patenki (daw.) — pantofle, kapcie. [przypis edytorski]
patynki (daw.) — płytkie pantofelki lub trzewiczki. [przypis edytorski]
patynki (daw.) — trepy, chodaki, drewniane osłony chroniące pantofle np. na zabłoconym podwórzu. [przypis edytorski]
patynki — pantofle noszone przez kobiety od XV do XVIII w.; wykonane z drogocennych tkanin, haftowane, na wysokich, drewnianych podstawkach a. obcasach, wydawały podczas chodzenia stukot. [przypis edytorski]
patynki — tu: proste, płytkie obuwie skórzane. [przypis edytorski]
paucas palabris (z hiszp.) — krótko mówiąc. [przypis edytorski]
pauca verba (łac.) — kilka słów. [przypis edytorski]
Pauca verba (łac.) — krótkie słowa. [przypis edytorski]
pauci [autem] sunt sapientes qui huiusmodi passionibus resistunt (łac.) — niewielu [jednak] jest mądrych, którzy w ten sposób przeciwstawiają się emocjom (namiętnościom). [przypis edytorski]
paucis (…) bonam — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 106. [przypis tłumacza]
paucis complecti (łac.) — w krótkich zawrzeć słowach. [przypis redakcyjny]
„paucis illis latinis voculis (si Deo placebant) sapientes…”. [przypis autorski]
Paucis opus est litteris ad bonam mentem (łac.) — Sen. Ep. 106, cyt. u Montaigne, Próby III, 12. „Niewielkiego potrzeba wykształcenia, by mieć zdrową myśl”. [przypis tłumacza]
paucorum hominum (łac.) — dla niewielu osób. [przypis edytorski]
Paucos (…) tenent (łac.) — „Mało jest takich, których zmuszono do niewoli, więcej tych, co dobrowolnie w nią idą” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 22; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Paul, Adolf (1863–1943) — pisarz i publicysta szwedzki, autor komedii, nowel i powieści; większość życia spędził w Berlinie, przyjaźnił się z innymi artystami z berlińskiej bohemy: m.in. Augustem Strindbergiem, Jeanem Sibeliusem, Edvardem Munchem czy Akselim Gallen-Kallela (fińskim malarzem, najbardziej znanym ze swych ilustracji do Kalevali). [przypis edytorski]
Paul et Virginie — popularna w swoich czasach powieść sentymentalna Paweł i Wirginia (1788), autorstwa Bernardina de Saint-Pierre, opowiadająca o miłości dwójki młodych ludzi wychowywanych na wyspie Mauritius, wyróżniająca się plastycznymi opisami egzotycznej przyrody. [przypis edytorski]
Paulhan — prawdopodobnie chodzi tu o filozofa i pedagoga niemieckiego Friedricha Paulsena (1846–1908). [przypis edytorski]
Paul Henri Mallet (1730–1807) — szwajcarski pisarz; autor fr. przekładu Eddy, poematów i baśni opisujących mitologię norweską, oraz pracy Introduction to the History of Denmark. [przypis edytorski]
Paulina Krakowowa (1813–1882) — społeczniczka, pisarka i dziennikarka. Jej ojciec, warszawski mieszczanin, stracił cały majątek w czasie powstania listopadowego i popełnił samobójstwo, więc Paulina była zmuszona zarabiać na życie jako nauczycielka. Wyszła za mąż za uczestnika powstania listopadowego, wychowała pięcioro dzieci, trzech jej synów brało udział w powstaniu styczniowym. Założyła i prowadziła szkołę dla dziewcząt. Głosiła idee patriotyczne i emancypacyjne. Zofia Urbanowska pisała Księżniczkę na konkurs „Tygodnika Ilustrowanego”, ogłoszony na cześć zmarłej właśnie Pauliny Krakowowej, i uzyskała pierwszą nagrodę. [przypis edytorski]
Paulina (…) mniemając, iż obcuje z bogiem Serapisem (…) — por. Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela (znane też jako Starożytności żydowskie), XVIII, 3, 4; drobna omyłka autora: bogiem tym miał być nie Serapis, lecz Anubis. [przypis edytorski]
Paulina von Metternich (1836–1921) — węgierska arystokratka, żona Richarda von Metternicha, słynna z urody i elegancji bywalczyni salonów Wiednia i Paryża, propagatorka muzyki Wagnera. [przypis edytorski]
Paulinka — Paulina Grodzieńska, z domu Lewińska, siostrzenica Narcyzy. [przypis redakcyjny]
Paulo Jovio (1486–1552) — lekarz i biskup z Nocery, jako historyk bardzo niepewny i kłamliwy. [przypis tłumacza]
paulo majora (łac.) — rzeczy nieco bardziej wzniosłe. [przypis edytorski]
paulownia — drzewo ozdobne, o wonnych fioletowych kwiatach. [przypis redakcyjny]
Paulsen podkreśla fakt, że biologia Darwina poparła Schopenhauera (…) — por. M. Paulsen, op. cit. s. 76 i 77. [przypis redakcyjny]
Paulsen udogmatyzował go [Adickesa] już swoim wykładzie — zob. Fr. Paulsen, I. Kant i jego nauka. Z 3-go wydania niemieckiego przełożył i wyjątkami z „Krytyki czystego rozumu” i „Krytyki praktycznego rozumu” uzupełnił J. Wł. Dawid, Warszawa, 1902, s. 121–125. Spośród innych pomysłów co do stopniowego rozwoju zasadniczych myśli Krytyki czystego rozumu, przytoczę tu jeszcze pogląd Emila Arnoldta, wielce zasłużonego badacza dokumentów archiwalnych i innych, dotyczących Kanta, zebranych w księdze: Kritische Exkurse zur Kantforschung(1894). Według niego Kant, przystępując do redakcji swego dzieła, miał jedynie przed sobą „plan całości z wieloma notatkami, łączącymi się co do biegu myśli, lecz sformułowanymi niezależnie od siebie”. Lecz plan ten rozwijał się już dawniej latami całymi, a rozwój jego polegał na wzmagającym się różniczkowaniu. Początkowo dziełko o „granicach zmysłowości i rozumu” miało objąć podstawy całej filozofii krytycznej i podzieliło się przede wszystkim na część teoretyczną i praktyczną (r. 1771); część teoretyczna odłączyła się następnie od praktycznej i przedstawiła się jako Krytyka czystego rozumu (1772/78); na ten czas przypada jedno z najtrudniejszych badań i udowodnień, mianowicie „przedmiotowy wywód kategorii”, zasadnicza część składowa Logiki transcendentalnej, która rozdzieliła się na Analitykę i Dialektykę (1776); zagadnienia dialektyczne występują na plan pierwszy (1777): rozczytywanie się w dziele Jana Mikołaja Tetensa, wydanym 1776–77 pt. Pbilosophische Versuche über die menschliche Natur und ihre Entwicklung powstrzymuje Kanta w dalszym opracowaniu dzieła (1777/78); ukończywszy prace przygotowawcze, filozof zastanawia się nad sposobem „wykładu” (1778 i początek 1779); pisze pierwszy zarys (1779), następuje przeróbka (1779/80); Hartknoch podejmuje się nakładu (w listopadzie 1780); zob. Kuno Fischer: Immanuel Kant (1898), s. 77 w przypisku. [przypis tłumacza]
Paulum (…) virtus — Horatius, Odae IV, 9, 29. [przypis tłumacza]
Paul Verlaine (1844–1896) — fr. poeta, jeden z tzw. poetów wyklętych. [przypis edytorski]
Paumotu, wyspy — daw. nazwa wysp Tuamotu, archipelagu na Oceanie Spokojnym z wielką liczbą atoli i wysepek, należącego do Polinezji Francuskiej. [przypis edytorski]
Paunisi (ang. Pawnee) — plemię Indian Ameryki Północnej, zamieszkujących niegdyś tereny obecnego stanu Nebraska. [przypis edytorski]
Pau, Paul (1848–1932) — francuski generał; uczestnik wojny francusko-pruskiej oraz I wojny światowej. [przypis edytorski]
Pau, Paul (1848–1932) — generał francuski, podczas I wojny światowej w 1914 r. mianowany dowódcą Armii Alzackiej. [przypis edytorski]
pauper — biedak, żebrak; chłopiec, żak. [przypis edytorski]
pauper (daw.) — żebrak, ubogi. [przypis edytorski]
Pauperes spiritu; mites; qui lugent (łac.) — ubodzy duchem; cisi; ci, którzy się smucą. Cytat z kazania Chrystusa na górze, w którym wszystkie te kategorie ludzi nauczyciel nazwał błogosławionymi. [przypis redakcyjny]
pauper (łac.) — biedak, ubogi. [przypis edytorski]
pauper (łac.: biedak, ubogi) — tu: biedny chłopak, ulicznik, urwis. [przypis edytorski]
pauper (łac.) — chłopak, urwis. [przypis edytorski]
pauper (łac: ubogi, biedak) — w średniowieczu: ubogi uczeń utrzymujący się z posług lub jałmużny. [przypis edytorski]
pauper studiosus (łac.) — biedny uczony, uczony biedak, biedny student. [przypis edytorski]
pauperyzacja — zbiednienie, postępujące ubóstwo. [przypis edytorski]
pauper (z łac.) — biedak, ubogi chłopiec utrzymujący się z jałmużny, ulicznik. [przypis edytorski]
