Przypisy

ob. — skrót od: „obacz” (dziś raczej stosuje się: „patrz”), odsyłającego we wspomnianej kwestii do wyjaśniającego ją obszerniej dzieła. [przypis edytorski]

obskurant — człowiek cechujący się ciemnotą umysłową, zacofaniem; nieuk, wstecznik, przeciwnik oświaty i postępu. [przypis edytorski]

obskurant (łac.) — człowiek mający wsteczne poglądy. [przypis edytorski]

obskurantyzm — ciemnota, zacofanie; tu: zasłanianie twarzy. [przypis edytorski]

obskurantyzm (z łac.) — ciemnota; zacofanie, nieświadomość, nieuctwo. [przypis edytorski]

obskurantyzm (z łac. obscurare: zaciemniać; obscurans: zaciemniający) — ciemnota, wstecznictwo; postawa wroga wobec oświaty, nauki i postępu (szczególnie o doktrynie i praktyce kościoła katolickiego w stosunku do kultury w okresie Oświecenia); rozmyślne działanie mające na celu niedopuszczenie do rozpowszechnienia wiedzy o jakichś faktach, ideach itp.; niejasność, ogólnikowość, mętność stylu. [przypis edytorski]

obskurant (z łac.) — człowiek zacofany, mający wsteczne poglądy. [przypis edytorski]

obsolwować (daw.) — ukończyć studia. [przypis edytorski]

obsrajmurek — pogardliwe określenie; dziś funkcjonuje raczej: obszczymurek. [przypis edytorski]

obstać — wystarczyć. [przypis edytorski]

obstalować (daw.) — zamówić, zlecić wykonanie czegoś. [przypis edytorski]

obstalować — tu: zamówić. [przypis edytorski]

obstalować — zamówić, zlecić wykonanie czegoś. [przypis edytorski]

obstalować — zlecić rzemieślnikowi wykonanie czegoś. [przypis edytorski]

obstalować — zlecić wykonanie czegoś; zamówić. [przypis edytorski]

obstalowany — zamówiony. [przypis edytorski]

obstalunek (daw.) — zamówienie. [przypis edytorski]

obstalunek — zamówienie. [przypis edytorski]

obstalunek — zamówienie, wyznaczona praca. [przypis edytorski]

obstalunek — zamówienie, zlecenie. [przypis edytorski]

obstalunek — zamówienie, zlecenie wykonania czegoś. [przypis edytorski]

obstalunek — zamówienie; zlecenie wykonania przedmiotu a. pracy u rzemieślnika. [przypis edytorski]

obstarny (gw.) — podstarzały. [przypis edytorski]

obstarny (reg.) — podstarzały. [przypis edytorski]

obstrukcję (med.) — zatwardzenie. [przypis edytorski]

obstupuerunt omnes (łac.) — osłupieli wszyscy; wyrażenie używane dawniej w Polsce dla wyrażenia najwyższego zdumienia czymś przerażającym lub niezwykłym, zwykle żartobliwie; inspirowane słowami Eneidy (II 774), wypowiedzianymi przez Eneasza na widok cieni Kreuzy i Polidora: „osłupiałem, włosy stanęły mi na głowie i głos zamarł w ustach”. [przypis edytorski]

obstupui (łac.; 2 os. perfecti od obstupēsco) — oniemiałem. [przypis edytorski]

obstupui (łac.) — oniemiałem. [przypis edytorski]

obstupuit (łac.) — zdziwiła się, osłupiała. [przypis edytorski]

obsuć (daw.) — obsypać. [przypis edytorski]

obsunął się był — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: obsunął się wcześniej (w stosunku do innego przeszłego zdarzenia). [przypis edytorski]

obsydian — skała wulkaniczna złożona niemal wyłącznie ze szkliwa wulkanicznego, powstająca w wyniku natychmiastowego stygnięcia lawy. [przypis edytorski]

obszarnik — określenie właściciela ziemskiego, zazwyczaj pejoratywne. [przypis edytorski]

obszerna suknia (…) utkana przez (…) dla uciechy Ateny — peplos, wspaniała szata, jaką ofiarowywano bogini Atenie na Akropolu podczas Panatenajów, najważniejszego święta starożytnych Aten. [przypis edytorski]

obszerne studium Adriana Burggraeve'a — Études sur André Vésale, précédées d'une notice historique sur sa vie et ses écrits (1841) Adolphe'a Burggraeve'a. [przypis edytorski]

obsztorcować — skrzyczeć. [przypis edytorski]

obtaczający (daw.) — dziś: otaczający. [przypis edytorski]

obu Baptystów — Nicolas Anselme Baptiste, zw. Baptystą Starszym (1761–1835) oraz jego brat Paul Eustache Anselme Baptiste (1765–1839), zw. Baptystą Młodszym, francuscy aktorzy komiczni, występujący w Comédie-Française. [przypis edytorski]

obuć się — założyć buty. [przypis edytorski]

obuch — broń ręczna podobna do czekana. [przypis edytorski]

obuch — broń w kształcie zaostrzonego młotka, z wygiętym dziobem, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis edytorski]

obuch (daw.) — broń przypominająca siekierę, zazwyczaj reprezentacyjna. [przypis edytorski]

obuch — dziś popr.: obu. [przypis edytorski]

obuch — rodzaj broni, siekiera osadzona na długim drzewcu. [przypis edytorski]

obuch — rodzaj broni, tu zdrob.: obuszek. [przypis edytorski]

obuch — tępa część siekiery a. topora, przeciwległa do ostrza. [przypis edytorski]

obuch — tępo zakończona część niektórych narzędzi (np. siekiery) położona po przeciwnej stronie niż ostrze. [przypis edytorski]

obuch — tępo zakończona część niektórych narzędzi, np. siekiery, znajdująca się po drugiej stronie ostrza. [przypis edytorski]

obudwóch (daw. forma) — dziś: obydwu. [przypis edytorski]

obudwóch — dziś: obydwu. [przypis edytorski]

obudwóch — dziś popr. forma: obydwu. [przypis edytorski]

obudwóch — dziś popr.: obydwóch. [przypis edytorski]

obudwoma (daw.) — dziś popr. forma: (nad) obydwoma (pawilonami). [przypis edytorski]

obudwom (daw.) — dziś popr. forma: obydwóm. [przypis edytorski]

obudwom (daw.) — dziś popr. forma: obydwóm (Rzeczpospolitej i szlachcie sanockiej). [przypis edytorski]

obudwom (daw.) — dziś popr.: obydwóm. [przypis edytorski]

obudwu (daw.) — dziś popr. forma: (po) obydwu (stronach). [przypis edytorski]

obudwu (daw.) — dziś popr.: obydwu. [przypis edytorski]

obudwu — dziś: obydwu. [przypis edytorski]

obudwu — dziś popr. forma: obydwu. [przypis edytorski]

obudwu — dziś popr.: obydwu lub obydwóch. [przypis edytorski]

obudwu — dziś popr.: obydwu. [przypis edytorski]

obudzać — dziś: budzić. [przypis edytorski]

obudzać — dziś popr.: budzić. [przypis edytorski]

obudzać — dziś raczej: budzić. [przypis edytorski]

obudza się — dziś: budzi się. [przypis edytorski]

obuma — dziś popr. forma N. r.ż.: obu a. obiema. [przypis edytorski]

obu Millów — James Mill (1773–1836), szkocki filozof, historyk, polityk i ekonomista, oraz jego syn, John Stuart Mill (1806–1873), filozof, politolog i ekonomista, jeden z najbardziej wpływowych myślicieli w historii klasycznego liberalizmu. [przypis edytorski]

O Buonapartem i o Burbonach — fr. De Buonaparte et des Bourbons (1814). [przypis edytorski]

obu praw — tj. prawa świeckiego i kanonicznego. [przypis edytorski]

obu rękoma — dziś popr. forma N.lm: obiema rękoma a. rękami. [przypis edytorski]

obuszek a. obuch — siekiera osadzona na długim drzewcu, wykorzystywana jako broń. [przypis edytorski]

obuszek — broń o kształcie zaostrzonego młotka, o dziobie bardziej zagiętym niż ostrze nadziaka, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis edytorski]

obuszek — broń o kształcie zaostrzonego młotka, o dziobie bardziej zagiętym, niż ostrze nadziaka, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis edytorski]

obuszek — broń o kształcie zaostrzonego młotka, o dziobie bardziej zagiętym, niż ostrze nadziaka, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis edytorski]

obuszek (zdr.) — obuch, tępa część siekiery; pałka. [przypis edytorski]

obuty — noszący buty lub konkretny rodzaj obuwia, mający buty; por. odziany. [przypis edytorski]

obuva — avalynė. [przypis edytorski]

obuw — w istocie chodziło o nagolenniki, w archaicznej formie stanowiące coś pośredniego między wysokim obuwiem a prymitywnym pancerzem. [przypis edytorski]

obviously (ang.) — oczywiście, jak wiadomo. [przypis edytorski]

ob vorg Feind, Teufel, mit vorg zaubern, zusammenhängt, ist mir dunkel (niem.) — czy „vorg” wróg, diabeł, jest powiązane z „vorg” czarować, pozostaje dla mnie niejasne. [przypis edytorski]

obwarowywa — dziś: obwarowuje; gwarantuje. [przypis edytorski]

obwiązka (daw.) — opaska na głowę. [przypis edytorski]

obwiązujem — skrócona forma czasownika 1 os. lm; dziś: obwiązujemy. [przypis edytorski]

obwieścić lud (starop.) — rozgłosić wieść między ludem. [przypis edytorski]

obwieś — hultaj, nicpoń. [przypis edytorski]

obwieś — hultaj, osobnik podejrzany. [przypis edytorski]

obwieśta (gw.) — powieście. [przypis edytorski]

obwiesić się — dziś raczej: powiesić się. [przypis edytorski]

obwieszon (daw.) — powieszony. [przypis edytorski]

obwiśnięty — dziś popr.: obwisły. [przypis edytorski]

obwołać (daw.) — ogłosić coś publicznie. [przypis edytorski]

obwołać — tu: ogłosić. [przypis edytorski]

obwołanie — tu: obwieszczenie; ogłoszenie podane do publicznej wiadomości. [przypis edytorski]

obyć bluszczem nie powojem, Bóg ci dał rosnąć przed obliczem Swojem — znaczenie zdania, będącego formułą życzeń, można wyłożyć następująco: „oby ci Bóg dał rosnąć tak jak rośnie bluszcz, nie jak powój”. [przypis edytorski]

obyć — forma z partykułą -ci, skróconą do -ć; znaczenie: oby ci, niechże. [przypis edytorski]

obyć smakowało — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci (skróconą do -ć). [przypis edytorski]

obyczajniejszy — dziś popr. forma: bardziej obyczajny. [przypis edytorski]

obyczajnie — zgodnie z powszechnie przyjętymi normami obyczajowymi. [przypis edytorski]

obyczajny — tu: przyzwoity, kulturalny, cywilizowany. [przypis edytorski]