Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 450 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dopełniacz | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 8650 przypisów.

Mais où sont les neiges d'antan? (fr.) — Ach, gdzie są niegdysiejsze śniegi; fragment z wiersza Françoisa Villona Ballada o paniach minionego czasu. [przypis edytorski]

Mais oui, certainement. — Ależ tak, z pewnością. [przypis edytorski]

mais oui! (fr.) — ależ tak! [przypis edytorski]

Mais oui! (fr.) — Ależ tak! [przypis edytorski]

Mais oui, j'ai fusillé! Et comment! (fr.) — Ależ tak, rozstrzeliwałem! A jakże! [przypis edytorski]

Mais oui, tu me reconnais! (fr.) — Ależ tak, poznajesz mnie! [przypis edytorski]

mais puisque je suis folie de toi (fr.) — ależ ja szaleję za tobą. [przypis edytorski]

Mais que Diable voulez vous que j'y fusse? (fr.) — Ale cóż, do diabła, chcecie, abym uczynił? [przypis redakcyjny]

Mais qui risque trop, aussi n'a rien (fr.) — Ale kto ryzykuje zbyt wiele, ten także nic nie ma. [przypis edytorski]

mais quoi (fr.) — ależ skąd. [przypis edytorski]

Mais réflechissez un peu (fr.) — niech pan o tym pomyśli. [przypis edytorski]

mais silence — ale cisza. [przypis edytorski]

Mais tout est possible (fr.) — wszystko możliwe. [przypis edytorski]

Maistre, Joseph Marie de (1753–1821) — francuski filozof i pisarz polityczny, konserwatysta, zwolennik ultramontanizmu, przeciwnik rewolucji francuskiej i filozofii oświeceniowej. [przypis edytorski]

Maistre, Joseph Marie de (1753–1821) — francuski pisarz i filozof polityczny, jeden gł. przedstawicieli tradycjonalistycznego konserwatyzmu o charakterze teokratycznym, opowiadał się za monarchią oraz podporządkowaniem władzy państwowej zwierzchnictwu papieża; zwalczał filozofię oświecenia i idee rewolucji francuskiej. [przypis edytorski]

Maistre, Joseph Marie de (1753–1821) — francuski pisarz i filozof polityczny, jeden gł. przedstawicieli tradycjonalistycznego konserwatyzmu o charakterze teokratycznym, opowiadał się za monarchią oraz podporządkowaniem władzy państwowej zwierzchnictwu papieża; zwalczał filozofię oświecenia i idee rewolucji francuskiej; poseł sardyński w Petersburgu (1803–17). [przypis edytorski]

Maistre, Joseph Marie de (1753–1821) — piszący po francusku sabaudzki pisarz i filozof polityczny, jeden z gł. przedstawicieli tradycjonalistycznego konserwatyzmu o charakterze teokratycznym, opowiadał się za monarchią oraz podporządkowaniem władzy państwowej zwierzchnictwu papieża; zwalczał filozofię oświecenia i idee rewolucji francuskiej; ambasador sardyński w Petersburgu (1803–1817). [przypis edytorski]

Mais vous etes toujours la plus belle au monde, senora (fr.) — Pani jest dziś najpiękniejsza na świecie. [przypis edytorski]

Mais vous faites la guerre, mon amour, selon que vous souhaitez (fr.) — Ale ty prowadzisz wojnę, moje kochanie, tak jak sobie życzysz. [przypis edytorski]

mais, voyant des plus près (fr.) — ale ujrzawszy z bliska. [przypis edytorski]

Maitre des ballets (franc.) — baletmistrz. [przypis edytorski]

maitre d'hótel (fr.) — szef obsługi hotelu bądź restauracji. [przypis edytorski]

maitre (fr.) — mistrz; nauczyciel. [przypis edytorski]

maitre — (fr.) mistrz. [przypis edytorski]

maiż — młody sokół lub inny ptak drapieżny, przyuczany do polowania przez sokolnika; przen. młodzik, nowicjusz. [przypis edytorski]

maiż — w łowiectwie: młody sokół, przyuczany do polowań. [przypis edytorski]

mając ścisłe mapy żeglarskie i wiedząc z instrukcji nawigacyjnych… — Nadmienić tu wypada, że wszelkie instrukcje nawigacyjne tyczące się zachodniego brzegu Afryki, a drukowane przez różne rządy, wymagają ścisłej rewizji, dając informacje przedawnione niekiedy o kilkadziesiąt nawet lat, tj. w obecnym czasie wprost fałszywe. [przypis autorski]

mając się ku górze — kierując się ku górze. [przypis edytorski]

mający lat tylko trzydzieści — gdy Stanisław August obrany został w r. 1764 królem, liczył 32 lata. [przypis redakcyjny]

mający wyroki w szafunku — sens: szafujący opiniami. [przypis edytorski]

mając za przewodnika, jak Dante, boski laur Wergilego — w Boskiej komedii Dantego jego przewodnikiem po piekle i czyśćcu jest rzymski poeta Wergiliusz. [przypis edytorski]

mając zwrócić te skarby, jakie zabrał — śruba podatkowa Dionizjusza była mocno przykręcona. Z wielu świątyń zabrał skarbce na rzecz skarbu państwowego. [przypis tłumacza]

mająli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli mają. [przypis edytorski]

mają oczy, aby widzieli, a nie widzą (…) — pełny wers we współczesnym tłumaczeniu Biblii Tysiąclecia: „[Synu człowieczy, mieszkasz wśród ludu opornego, który] ma oczy na to, by widzieć, a nie widzi, i ma uszy na to, by słyszeć, a nie słyszy, [ponieważ jest ludem opornym]” Ez 12, 2. [przypis edytorski]

Majątek hr. Henryka znajdował się w pobliżu Okopów Św. Trójcy. Komentatorzy Nie-Boskiej komedii przypominali, że majątek Krasińskich, Dunajowce, oddalony był od Okopów o osiem mil. [przypis redakcyjny]

majątek wymaga opieki — majątek pojęty jak najszerzej, więc i pieniądze, dobra ziemskie, bydło, niewolnicy itd. [przypis tłumacza]

mająż — konstrukcja z partykułą -że (skróconą do -ż); znaczenie: czy mają. [przypis edytorski]

mająż — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy mają. [przypis edytorski]

Mają z niego robić mieszkanie dla cesarza — w 1880 uchwałą Sejmu Galicyjskiego Krajowego ofiarowano zamek cesarzowi Franciszkowi Józefowi jako rezydencję cesarską, co spotkało się z przychylnością władcy. W 1905, po zebraniu i wpłaceniu odszkodowania dla armii austriackiej, wojsko opuściło wzgórze wawelskie, które oficjalnie przekazano władzom krajowym Galicji. [przypis edytorski]

majaczało — dziś popr.: majaczyło. [przypis edytorski]

majaczeje — wyraz miejscowy. Słowo „majaczyć” nie ma może odpowiedniego w czystej polszczyźnie; migać w dalekości, ćmić się, ukazywać: tłumaczy jakożkolwiek jego znaczenie. Właściwie polskie „majaczyć” co innego wyraża. [przypis autorski]

majaczyć — tu: być widocznym niewyraźnie. [przypis edytorski]

Maja desnuda i Maja vestidaMaja naga i Maja ubrana, dwa bardzo znane obrazy Francisco Goi. [przypis edytorski]

Maja desnuda, Maja vestida — „Maja rozebrana”, „Maja ubrana”, tytuły słynnych obrazów Goyi. [przypis edytorski]

Maja — hinduskie bóstwo wcielające świat rzeczywistości, będący jedynie złudą. [przypis redakcyjny]

Maja i Dijone — Merkury synem był Mai, a Wenus córką Diony. [przypis redakcyjny]

ma jak mucha niepoliczoną ilość oczów — mucha, tak jak inne owady, ma dwoje oczu, złożonych z wielu malutkich tzw. fasetek (oczek prostych), ułożonych w charakterystyczny mozaikowy wzór, a każda fasetka odbiera tylko wąski wycinek pola widzenia. [przypis edytorski]

Majakowski, Włodzimierz (1893–1930) — rosyjski poeta i dramaturg, scenarzysta filmowy, autor plakatów, współtwórca manifestów rosyjskiego futuryzmu. [przypis edytorski]

Majakowski, Włodzimierz ( 1893–1930) — rosyjski poeta i dramaturg, scenarzysta filmowy, autor plakatów, współtwórca manifestów rosyjskiego futuryzmu. [przypis edytorski]

majak — przywidzenie, widziadło; gw.: młode drzewo iglaste, zwłaszcza jego pień. [przypis edytorski]

majak — tu: semafor, wieża sygnalizacyjna (por. ros. majak: latarnia morska). [przypis edytorski]

majak (z ros.) — słup do latarni morskiej, sygnał, znak. [przypis redakcyjny]

Maja — matka Merkurego, tu zamiast planety Merkurego. [przypis redakcyjny]

Maja — w filozofii indyjskiej: ułuda zasłaniająca prawdziwą rzeczywistość. [przypis edytorski]

Maja — w mitologii hinduskiej matka Buddy i całego świata widzialnego. [przypis edytorski]

majcher (gw. środ.) — nóż, scyzoryk. [przypis edytorski]

majcher (gw. środ.) — nóż; tu: pchniecie nożem. [przypis edytorski]

majdan — część łuku, za którą się ręką łuk trzyma. [przypis autorski]

majdan (daw.) — część środkowa łęczyska (prętu) łuku, będąca uchwytem dla dłoni łucznika. [przypis edytorski]

majdan (daw.) — plac, dziedziniec. [przypis edytorski]

majdan (daw.) — plac, plac targowy. [przypis edytorski]

Majdanek — niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny, jak również obóz jeniecki, usytuowany na przedmieściach Lublina. [przypis edytorski]

Majdanek — obóz koncentracyjny położony pod Lublinem. [przypis edytorski]

Majdani Tophaneh — plac Tupchane, główny plac miejski na południu centralnej dzielnicy Teheranu; zbudowany w 1867, po islamskiej rewolucji irańskiej (1979) przemianowany na plac Imama Chomejniego. [przypis edytorski]

majdan — plac, szczególnie w obozie wojskowym. [przypis edytorski]

majdan — plac we wsi lub w obozie wojskowym. [przypis edytorski]

majdan — środkowa część łuku. [przypis edytorski]

majdan (ukr.) — plac, rynek. [przypis edytorski]

majdan — ważny element łuku; miejsce, w którym znajduje się rękojeść. [przypis edytorski]

majdan (z tur.) — plac wolny w obozie, rynek. [przypis redakcyjny]

maj darling mister editor (zniekszt. ang.: my darling mister editor) — mój kochany panie redaktorze. [przypis edytorski]

ma jedną najwyższą i taką, że (..) nie zdołałabym mu się wypłacić — celem podróży pana de Mora było przygotowanie małżeństwa z panną de Lespinasse. [przypis tłumacza]

Majer, Friedrich (1772–1818) — niem. historyk zajmujący się kulturą ludową, orientalista, uczeń J. G. Herdera. [przypis edytorski]

majestat — dostojeństwo, powaga pełna godności. [przypis edytorski]

majestatem Pana, którego stolicy „nie oglądał ani człowiek, ani anioł” — Augustyn, Listy CXLVIII 7 (cytując Hieronima, który z kolei wykorzystuje wyliczenie biblijne z Rz 8, 38). [przypis edytorski]

majestat — tu: monarchini, królowa (w odniesieniu do Matki Boskiej). [przypis edytorski]

majestat — tu: tron. [przypis edytorski]

majestatu być protektorem — tj. być opiekunem króla. [przypis edytorski]

majestatyczny — pełen dostojeństwa, powagi; imponujący, okazały, wspaniały. [przypis edytorski]

Majestè (fr.) — wasza wysokość. [przypis edytorski]

majesz jajcy (z gw. ukr.) — masz jajka. [przypis edytorski]

Majesz szto iści? (białorus.) — masz co jeść? (tzn.: czy masz coś do jedzenia?). [przypis edytorski]

Majmonides a. Rambam (1138–1204) — skrót imienia rabi Mosze Ben Majmona, średniowiecznego filozofa racjonalisty oraz wybitnego lekarza, autora More Newuchim (a. Mojre Nebuchim, tj. Przewodnik błądzących), religijno-filozoficznego dzieła napisanego w języku arabskim; Majmonides urodził się w Kordobie, a zmarł w Kairze, pozostawał pod wpływem ówczesnej kultury i filozofii arabskiej, a więc neoplatonizmu i przede wszystkim arystotelizmu, który zaszczepił ponownie w myśli europejskiej filozoficznej, zainspirowawszy m.in. Tomasza z Akwinu. [przypis edytorski]

Majmonides, Mojżesz (1135–1204) — żyd. filozof, którego dociekania teologiczne w duchu arystotelizmu miały wpływ na filozofię scholastyczną (mianowicie na myśl św. Tomasza z Akwinu), lekarz; urodzony w Kordobie, ok. 1150 r. opuścił Hiszpanię, uchodząc przed prześladowaniami, studiował w Fezie, osiadł w Egipcie, był osobistym medykiem sułtana Salazara, pogromcy krzyżowców, oraz przywódcą gminy żydowskiej w Kairze; gł. dzieła Majmonidesa to: Przewodnik błądzących (More Newuchim), Powtórzenie Tory (Miszne Tora, obejmująca Księgę przykazań, czyli Sefer ha-Micwot) stanowiące szczegółową kodyfikację i omówienie zwyczajowego prawa żydowskiego oraz Komentarz do Miszny (Perush ha-Mishnah). [przypis edytorski]

Majmonides Mojżesz, Moszech ben Maimun — ur. 1135 w Kordowie; zmuszony ze względów religijnych do opuszczenia kraju rodzinnego, udał się do Fezu, a następnie do Egiptu, gdzie żył w miejscowości Fostat; um. 1204 r. Główne dzieło filozoficzne: Przewodnik błądzących. [przypis autorski]

Majmonides — rabi Mosze Ben Majmon (w Polsce znany jako Majmonides), średniowieczny filozof racjonalista oraz wybitny lekarz. [przypis edytorski]

Majmonides, właśc. Mosze Ben Majmon (1138–1204) — żydowski teolog, filozof racjonalista i lekarz; zaszczepił ponownie arystotelizm w europejskiej myśli filozoficznej; autor m.in. dzieła Powtórzenie Tory, stanowiącego szczegółową kodyfikację i omówienie zwyczajowego prawa żydowskiego. [przypis edytorski]

Majnardyn — Mainardo, sławny lekarz w Ferrarze. [przypis redakcyjny]

majna (z fonet. ang. mine) — kopalnia. [przypis edytorski]

majner (fonet. ang. miner) — górnik. [przypis edytorski]

majner (z ang.) — górnik; pracownik kopalni. [przypis edytorski]

Majnoci mieszkańcy dawnej Lakonii, czyli rzeczywiście pochodzą od Spartanów? wiele o tym pisali uczeni. [przypis autorski]