Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 459 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7907 przypisów.
Neron, właśc. Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus (37–68 n.e.) — cesarz rzymski od 54; ostatni władca dynastii julijsko-klaudyjskiej, po wygaśnięciu której, po rocznym okresie walk o sukcesję, cesarzem został Wespazjan, założyciel dynastii Flawiuszy. [przypis edytorski]
Neron, właśc. Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus (37–68 n.e.) — syn Gnejusza Domicjusza Ahenobarbusa i Agrypiny Młodszej, późniejszej żony cesarza Klaudiusza, cesarz rzymski od 54; ostatni władca dynastii julijsko-klaudyjskiej. [przypis edytorski]
Nero — właśc. Lucjusz Domicjusz (37–68 r. n.e.) — cesarz rzym. od 54 r. n.e. Był synem konsula Gnejusza Domicjusza Ahenobarbusa i Agrypiny Młodszej, siostry Kaliguli. Kiedy jego matka została żoną cesarza Klaudiusza, ten adoptował Lucjusza, który wówczas przyjął imię Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus. Wkrótce Agrypina otruła męża i przejęła władzę, a siedemnastoletni Neron został cesarzem. Stopniowo ograniczał wpływy matki, by w 59 r. n.e. kazać ją skrytobójczo zamordować. Wbrew świadectwu Tacyta, za którym zwykło się podążać, Neron był utalentowanym poetą i aktorem, miłośnikiem kultury i sztuki gr., jego wczesnym wychowawcą był filozof stoicki, Seneka. [przypis edytorski]
Nero, właśc. Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus (37–68) — cesarz rzymski od 54; ostatni władca dynastii julijsko-klaudyjskiej, po wygaśnięciu której, po rocznym okresie walk o sukcesję, cesarzem został Wespazjan, założyciel dynastii Flawiuszy. [przypis edytorski]
Nersy — łac. Nersae (dziś: Nesce) miasto Ekwów (łac. Aequi) zamieszkujących Apeniny po obu brzegach Anienu. [przypis edytorski]
ner tamid — (wieczne światło) lampa wisząca w synagodze nad Aron ha-kodeszem (szafą ołtarzową służącą do przechowywania zwojów Tory) symbolizująca boską wszechmoc i wieczność. Nawiązuje do stojącej w Świątyni Jerozolimskiej menory, której przynajmniej jedno ramię musiało płonąć cały czas. [przypis edytorski]
Neruda, Wilhelmina (1838–1911) — morawska skrzypaczka; w 1864 roku poślubiła szwedzkiego muzyka Ludviga Normana (1831–1885), a w 1888 niemiecko-angielskiego muzyka Charlesa Hallé (1819–1895). [przypis edytorski]
Nerval de, Gérard (1808–1855) — właśc. G. Labrunie; francuski poeta, krytyk literacki, przedstawiciel romantyzmu, członek paryskiej cyganerii. [przypis edytorski]
nervu rerum, właśc. nervus rerum (łac.) — moc sprawcza, żartobliwe określenie pieniędzy. [przypis edytorski]
nervus rerum (łac.) — moc sprawcza, żartobliwe określenie pieniędzy. [przypis edytorski]
nerw jamisty — dwuznacznik o sprośnym znaczeniu. [przypis tłumacza]
nerwowy — tu: wariat, obłąkany. [przypis edytorski]
nerwowy wpływ, jaki wywierają na młode serce — tej nerwowej sympatii byłbym skłonny przypisać olbrzymie i niepojęte działanie muzyki będącej w modzie (w Dreźnie, Rossini, 1821). Skoro wyjdzie z mody, nie staje się przez to gorsza, a mimo to nie czyni już wrażenia na prostodusznych sercach młodych dziewczątek. Podobała się im może i tym, że podniecała zapały młodych ludzi. Pani de Sévigné (list 202, 6 maja 1672) pisze do córki: „Lully osiągnął szczyt; owo piękne Miserere rozwinęło się jeszcze wspanialej; było tam jedno Libera, podczas którego wszystkie oczy napełniały się łzami”. Zarówno nie można wątpić o prawdzie tego wrażenia, jak odmawiać inteligencji i smaku pani de Sévigné. Muzyka Lully’ego, która ją zachwycała, dziś wypłoszyłaby z sali; wówczas ta muzyka wspomagała krystalizację, dziś ją uniemożliwia. [przypis autorski]
nešenė — rūbai, apdaras. [przypis edytorski]
nešiotė — vakų auklė. [przypis edytorski]
Ne sais-tu répondre? (fr.) — Nie możesz odpowiedzieć? [przypis edytorski]
Nescia (…) habet (łac.) — Mąż próżen zdrady, nieskazitelny i czysty, niczyich nie lęka się drwin ni napaści, o nic nie dba, jak skała wystawiona na wichry, i kłamliwe głosy ma za nic. [przypis redakcyjny]
Nescio (…) agnos (łac.) — „Nie wiem, czyj wzrok mi moje urzeka owieczki” (Vergilius, Eclogae, III, 103; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
nescio (łac.) — nie wiem. [przypis edytorski]
Nescio qua natale solum dulcedine cunctos (łac.) — ziemia rodzinna niewysłowioną słodyczą wszystkich pociąga i nie pozwala zapominać o sobie. [przypis redakcyjny]
nescit vox missa reverti (łac.) — słowo z ust wypuszczone wrócić nie może (Horatius, De arte poetica, 390). [przypis redakcyjny]
ne serait-ce pas tout simplement le grec χρυσος; et ce nom n'a-t-il pas pu être donné à une statue dorée, nombreuses a Kiev (fr.) — nie byłoby to po prostu greckie χρυσος; i czy nazwa ta nie mogła zostać nadana jednemu z licznych w Kijowie złotych posągów? [przypis edytorski]
Ne serdysia, druże (ukr.) — Nie gniewaj się, przyjacielu. [przypis edytorski]
neseserka — mała podróżna walizka. [przypis redakcyjny]
neseserka — neseser; podręczna walizka. [przypis edytorski]
neseser — mała walizka. [przypis edytorski]
neseser — rodzaj walizki. [przypis edytorski]
nesibaidė — dabar: nesibaidė, t.y. nebijojo, nesibaugino. [przypis edytorski]
nesigaidrija — dabar: nenusigiedrija. [przypis edytorski]
nesiganėdinti — nepasitenkinti. [przypis edytorski]
Ne si (…) intero — Petrarka. [przypis tłumacza]
nesirangai — nesibaidai. [przypis edytorski]
ne sis rex super Israel (łac.) — abyś nie był królem nad Izraelem (1 Król. 15, 26). [przypis redakcyjny]
Ne si terrerentur et non docerentur, improba quasi dominatio videretur (łac.) — Aby w razie, gdyby działano postrachem, a nie nauką, panowanie nie wydało się niegodziwym. [przypis tłumacza]
nesmato — nesimato. [przypis edytorski]
nespakainas (lenk.) — neramus. [przypis edytorski]
ne spasabas (lenk.) — neįmanoma. [przypis edytorski]
Nesselrode, Karl Robert (1780–1862) — ros. dyplomata, z pochodzenia Niemiec, minister spraw zagranicznych cesarstwa rosyjskiego. [przypis edytorski]
Nessos (mit. gr.) — centaur zabity zatrutą strzałą przez Heraklesa; przed śmiercią poradził żonie Heraklesa, Dejanirze, by podarowała mężowi tunikę nasączoną jego krwią, bo to zapewni jej wierność męża. Dejanira posłuchała rady po wielu latach; krew centaura okazała się zatruta. [przypis edytorski]
Nessun maggior dolore, che ricodarsi il tempo felice (wł.) — „Ach, nic tak nie boli, / Jak chwile szczęścia wspominać w niedoli”, cytat z Boskiej Komedii Dantego, tu w przekładzie Juliana Korsaka. [przypis edytorski]
Nessun maggior dolore (…) (wł.) — Nie ma większej boleści (niż przypominać sobie czasy szczęśliwe w nieszczęściu); Dante. [przypis redakcyjny]
Nessusa mam koszulę… — aluzja do podania o śmierci Heraklesa [Dejanira, żona Herkulesa, zazdrosna o męża, podarowała mu szatę nasyconą krwią centaura Nessosa, zabitego niegdyś przez Heraklesa; krew centaura, rzekomo mająca zapewniać wierność, była palącą trucizną; szata wżarła się w ciało herosa, który aby skrócić swoje męczarnie, zbudował stos pogrzebowy i rzucił się w płomienie; red. WL]. Szekspir musiał znać tragedie Seneki, a więc i Herkulesa w szale (Hercules furens). — Lichas (wspomniany i w Kupcu weneckim, II, 1) był to służący, który Heraklesowi przyniósł od Dejaniry szatę zatrutą krwią Nessosa. Bohater wrzucił go do morza. [przypis tłumacza]
Nessus, doradca nieszczery (…) swej śmierci pomścił się przed zgonem — Nessus, jeden z centaurów, porwał Dejanirę, gdy z rozkazu Herkulesa przeprowadzał ją przez rzekę Eweuus. Herkules stojąc na drugim brzegu rzeki, przebił go strzałą zatrutą jadem żmii lernejskiej. Nessus w chwili skonania zemścił się swojej śmierci, fałszywie doradzając Dejanirze, ażeby w zatrutej krwi jego umoczyła chustę, która miała być jakoby talizmanem strzegącym dla niej wierność Herkulesa. Ta chusta była potem przyczyną jego śmierci. [przypis redakcyjny]
n'est ce pas? (fr.) — czyż nie? [przypis edytorski]
N'est ce pas (fr.) — Czyż nie. [przypis edytorski]
n'est–ce pas? (fr.) — czyż nie? [przypis redakcyjny]
N'est-ce pas? (fr.) — Nieprawdaż? [przypis edytorski]
n'est-ce pas? (fr.) — prawda? [przypis edytorski]
Nesterwar — dziś: Tulczyn; miasto na Ukrainie, dawna rezydencja magnacka. [przypis edytorski]
N'est-il pas fou? (fr.) — Czyż on nie jest szalony? [przypis edytorski]
Nestora syn — Antyloch. [przypis edytorski]
Nestor — bohater Iliady i Odysei, ojciec Antylocha, król Pylos, najstarszy uczestnik wojny trojańskiej, symbol wieku i związanego z nim doświadczenia. [przypis edytorski]
nestorianie — wyznanie chrześcijańskie wywodzące się z poglądów chrystologicznych Nestoriusza (384–451), mnicha antiocheńskiego, który po objęciu urzędu patriarchy Konstantynopola zaczął podkreślać w kazaniach potrzebę rozróżniania odrębności boskiej i ludzkiej natury Chrystusa, m.in. krytykując termin Theotokos (gr.: rodzicielka Boga) jako mylący i proponując w zamian Christotokos (gr.: rodzicielka Chrystusa). Na soborze efeskim (431), zdominowanym przez biskupa Cyryla, patriarchę rywalizującej z Konstantynopolem i Antiochią Aleksandrii, Nestoriusza potępiono, usunięto z urzędu i wygnano. Prześladowani nestorianie uciekli do Persji, skąd prowadzili intensywną akcję misyjną na wschodzie, od Azji Środkowej po Chiny. [przypis edytorski]
nestorianie — wyznanie chrześc. wywodzące się z poglądów chrystologicznych Nestoriusza (384–451), mnicha antiocheńskiego, który po objęciu urzędu patriarchy Konstantynopola (428–431), zaczął podkreślać w kazaniach potrzebę rozróżniania odrębności boskiej i ludzkiej natury Chrystusa, m.in. krytykując termin Theotokos (gr.: rodzicielka Boga) jako mylący i proponując w zamian Christotokos (gr.: rodzicielka Chrystusa). Na soborze efeskim (431), zdominowanym przez biskupa Cyryla, patriarchę rywalizującej z Konstantynopolem i Antiochią Aleksandrii, Nestoriusza potępiono, usunięto z urzędu i wygnano. Prześladowani nestorianie uciekli do Persji, skąd prowadzili intensywną akcję misyjną na wschodzie, od Azji Środkowej po Chiny. Za życia Hypatii nestorianizm jeszcze nie istniał. [przypis edytorski]
Nestor — król Pylos, najstarszy uczestnik wojny trojańskiej, symbol wieku i związanego z nim doświadczenia. [przypis edytorski]
Nestor — król Pylos, najstarszy uczestnik wojny trojańskiej, symbol wieku i związanego z nim doświadczenia. [przypis edytorski]
Nestor (mit. gr.) — król Pylos, najstarszy uczestnik wojny trojańskiej, bohater Iliady i Odysei. [przypis edytorski]
Nestor (mit. gr.) — król Pylos, najstarszy uczestnik wojny trojańskiej, symbol wieku i związanego z nim doświadczenia. [przypis edytorski]
Nestor (mit. gr.) — król Pylos; najstarszy z wodzów greckich uczestniczących w wojnie trojańskiej. [przypis edytorski]
Nestor (mit. gr.) — król Pylos, najstarszy z wodzów greckich uczestniczących w wojnie trojańskiej, symbol wieku i związanego z nim doświadczenia. [przypis edytorski]
Nestor (mit. gr.) — król Pylos, najstarszy z wodzów greckich uczestniczących w wojnie trojańskiej, symbol wieku i związanego z nim doświadczenia. [przypis edytorski]
nestor — najstarszy, najbardziej doświadczony, zasłużony przedstawiciel jakiejś zbiorowości; od imienia Nestora, króla Pylos, najstarszego uczestnika wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
Nestor — ojciec Antylocha, król Pylos, najstarszy uczestnik wojny trojańskiej, symbol wieku i związanego z nim doświadczenia. Uchodził za znawcę koni. [przypis edytorski]
Nestor różańcowy — najstarszy z zakonników odmawiających różaniec; Nestor to imię sędziwego wodza greckiego z Iliady Homera, cenionego z uwagi na doświadczenie i mądre rady. [przypis redakcyjny]
Nestor — słynny z mądrych rad król grecki; brał udział w oblężeniu Troi; synonim człowieka posiadającego ogromne doświadczenie życiowe. [przypis edytorski]
Nestoryd — syn Nestora. [przypis edytorski]
n'est pas du bon ton (fr.) — nie jest w dobrym tonie. [przypis edytorski]
ne suprantu (litew.) — nie rozumiem. [przypis edytorski]
ne suprantu (lit.) — nie rozumiem. [przypis edytorski]
nesusidedame — čia: nebandraujame. [przypis edytorski]
nesuskaitomai — labai daug. [przypis edytorski]
ne sutor supra crepidam (łac.) — przysłowie odpowiadające polskiemu: pilnuj, szewcze, kopyta [przypis edytorski]
ne sutor ultra crepidam (łac., przysł.) — szewcze, patrz swego kopyta. [przypis redakcyjny]
nesuturės — nasulaikys. [przypis edytorski]
neszama jetera — dusza dodatkowa; według wierzeń chasydów Żyd otrzymuje w sobotę dodatkową duszę od Boga. [przypis tłumacza]
Netejras — Νετείρας (N), Νετίρας (D). [przypis tłumacza]
netenka — neužtenka. [przypis edytorski]
Ne (…) tentationem — Biblia, Mt 6: 13. [przypis tłumacza]
netikis — netikėlis. [przypis edytorski]
netikumas — prastumas, nerangumas. [przypis edytorski]
Ne timeas pusillus grex (łac.) — Łk 12, 32: „Nie bój się o maluczkie stado”. [przypis tłumacza]
Neto — Neta to dawne zdrobnienie od Agnieszka; u Horacego: Chloe. [przypis redakcyjny]
ne'tsurgums — neatsargumas. [przypis edytorski]
Netto, Władysław, właśc. Ladislau de Souza Mello Netto (1838–1894) — brazylijski botanik i dyrektor Muzeum Narodowego w Rio de Janeiro w latach 1870–1893. [przypis edytorski]
Neueste Nachrichten aus dem Reiche Gottes (niem.: Najnowsze Wiadomości z Królestwa Bożego) — czasopismo misjonarskie. Czterdziesty rocznik tego pisma wyszedł w r. 1856. [przypis autorski]
„Neue Zeit” (niem.: Nowy Czas) — dawne najważniejsze czasopismo z debatami teoretycznymi Socjaldemokratycznej Partii Niemiec, wydawane w latach 1883–1923. [przypis edytorski]
Neufahr — obecnie: Górki Wschodnie. [przypis edytorski]
neufchatelski — pochodzący z szwajcarskiego miasta Neufchâtel (dosł.: nowy zamek; ob. Neuchâtel), stolicy kantonu o tej samej nazwie, albo też z noszącego tę nazwę miejsca w płn. Francji. [przypis edytorski]
Neuhoff, Theodor von (1694–1756) — niemiecki wojskowy, dyplomata, agent i awanturnik, król Korsyki od kwietnia do listopada 1736. Wędrując po Europie, nawiązał we Włoszech kontakty z korsykańskimi emigrantami i powstańcami, których przekonał, że uda mu się wyzwolić ich kraj spod dominacji genueńskiej, o ile obwołają go królem. Uzyskał pomoc militarną władcy Tunisu, wylądował na Korsyce, po czym został wybrany na króla i koronowany. Prowadził wojnę przeciwko Genui, początkowo odnosząc pewne sukcesy. Po porażce i wyznaczeniu przez genueńczyków ceny za jego głowę odpłynął za granicę w poszukiwaniu pomocy; został aresztowany w Holandii za długi. Po odzyskaniu wolności powracał na Korsykę w 1738, 1739 i 1743, ale zjednoczone siły francusko-genueńskie nadal okupowały wyspę. [przypis edytorski]
Neumann, Stanislav Kostka (1875–1947) — komunistyczny poeta czeski, autor m.in.: Apostrofy hrde a vaśnive („Apostrofy namiętne i dumne”) oraz Sen o zástupu zoufajících („Sen o tłumie zrozpaczonych”). [przypis edytorski]
neurastenia — nerwica, nadpobudliwość. [przypis edytorski]
Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Bracia Dalcz i S-ka, Bracia Dalcz i S-ka, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
neurasteniczka — kobieta znerwicowana a. nadpobudliwa. [przypis edytorski]
neurastenik — człowiek cierpiący na neurastenię, nadpobudliwość układu nerwowego, który łatwo się wzbudza i szybko popada w wyczerpanie. [przypis edytorski]
neurastenik (daw.) — człowiek znerwicowany. [przypis edytorski]
neurastenik — osoba znerwicowana, o nadmiernie pobudzonym układzie nerwowym. [przypis edytorski]
neurastenik — tu: ktoś znerwicowany, reagujący przesadnie. [przypis edytorski]
Neustift-Innermanzing — niewielka gmina w Dolnej Austrii. [przypis edytorski]
Ne utile (…) angi (łac.) — „Nie masz w tym z pewnością żadnego pożytku, aby wiedzieć, co przyszłość niesie; nędzna zaś rzecz kłopotać się o rzeczy daremne” (Cicero, De natura deorum, III, 6; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
neutralistowie — dziś popr. forma M.lp: neutraliści. [przypis edytorski]
neutralisty — dziś popr. forma B.lm: neutralistów. [przypis edytorski]
