Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 113852 przypisów.
Noe — postać biblijna; przed zesłanym na ziemię niszczycielskim potopem z rozkazu Boga zbudował według szczegółowych wskazówek arkę (rodzaj statku), dzięki której uratował swoją rodzinę oraz po parze każdego rodzaju zwierząt; trzej synowie Noego: Sem, Cham i Jafet, dali początek trzem grupom ludów, zamieszkujących trzy części świata i składających się na całą ludzkość; Jafet miał być przodkiem ludów indoeuropejskich, podczas gdy Sem przodkiem ludów semickich, w tym Żydów. [przypis edytorski]
Noe — postać biblijna; przed zesłanym na ziemię niszczycielskim potopem z rozkazu Boga zbudował według szczegółowych wskazówek arkę (rodzaj statku), dzięki której uratował swoją rodzinę oraz po parze każdego rodzaju zwierząt. [przypis edytorski]
Noe — postać biblijna; przed zesłanym na ziemię niszczycielskim potopem z rozkazu Boga zbudował według szczegółowych wskazówek arkę (rodzaj statku), dzięki której uratował swoją rodzinę oraz po parze każdego rodzaju zwierząt; jego trzej synowie: Sem, Cham i Jafet, dali początek trzem grupom ludów, zamieszkujących trzy części świata i składających się na całą ludzkość. [przypis edytorski]
Noe — postać biblijna; przed zesłanym na ziemię niszczycielskim potopem z rozkazu Boga zbudował według szczegółowych wskazówek arkę (rodzaj statku), dzięki której uratował swoją rodzinę oraz po parze każdego rodzaju zwierząt. [przypis edytorski]
Noe — postać biblijna; z rozkazu Boga zbudował Arkę i wprowadził do niej wybranych ludzi i zwierzęta, żeby nie zginąć w zesłanym na Ziemię potopie. [przypis edytorski]
Noetarcha — w innym oprac. tegoż tłum.: Ojciec Bytu. [przypis edytorski]
Noe — w Biblii: bohater opowieści o potopie, czyli straszliwym deszczu, który Bóg spuścił na ziemię. [przypis edytorski]
No felice, ma infelice (wł.) — nie szczęśliwa, ale nieszczęśliwa. [przypis edytorski]
Nogaj a. Kara Nogaj (zm. 1299) — prawnuk Czyngis-chana, emir Złotej Ordy, organizator m.in. najazdów na Kraków w 1259 i 1287 r. Nie był chanem, ale przez wiele lat sprawował faktyczną władzę w Złotej Ordzie, w końcu został pokonany przez chana Toktę (zm. 1312) i stracony. Jego zwolennicy utworzyli osobną Ordę Nogajską, a ich potomkowie, lud Nogajów, żyją do dziś na Kaukazie Północnym. [przypis edytorski]
Nogajec a. Nogaj (zm. 1299) — jeden z wodzów Złotej Ordy, państwa mongolsko-tatarskiego; hordy Nogaja koczowały nad Morzem Azowskim; utarło się określać tak Tatarów mających siedziby w tym rejonie. [przypis edytorski]
Nogajowie — turecki lud zamieszkujący Kaukaz. [przypis edytorski]
Noga kossacza pająka — chodzi o kosarza, należącego do pajęczaków, jednak nie będącego w ścisłym znaczeniu pająkiem (nie ma on np. jadu); cechą charakterystyczną wyglądu kosarza są cztery pary bardzo długich nóg (mogą mierzyć nawet kilkanaście centymetrów, przy ok. półcentymetrowej wielkości głowotułowiu). [przypis edytorski]
Nogat — wschodnie ujście Wisły. [przypis edytorski]
nogawice (daw., gw.) — spodnie. [przypis edytorski]
nogawice — daw. spodnie, dwie oddzielne nogawki, które przywiązywało się do paska. [przypis edytorski]
nogawice (daw.) — spodnie. [przypis edytorski]
nog — dziś popr. pisownia: nóg. [przypis edytorski]
nogi — dziś popr. forma N.lm: nogami. [przypis edytorski]
nogi — dziś popr. forma: nogami. [przypis edytorski]
nogi — dziś popr. N. lm: nogami. [przypis edytorski]
nogieć — choroba koni i trzody, którą leczono solą; przen.: nicpoń. [przypis edytorski]
nogieć (daw.) — nicpoń, oszust (dosł.: choroba bydła). [przypis edytorski]
nogi załamały się pod nimi — raczej: nogi ugięły się pod nimi. [przypis edytorski]
nogły (gw.) — nagły; gwałtowny, porywczy. [przypis edytorski]
nogóm nie spocznę — nie dam nogom odpocząć, nie usiądę. [przypis edytorski]
nogów — popr. forma D. lm: nóg. [przypis edytorski]
nohajec a. nogajec — tu: Tatar; członek Ordy Nogajskiej, która w XIII w. odłączyła się od Złotej Ordy na Kaukazie i przewędrowała na tereny dzisiejszej płd. Ukrainy. Nazwa pochodzi od mongolskiego wodza Nogaja (zm. 1299), wnuka Czyngis Chana i zięcia cesarza bizantyjskiego. Potomkowie tej ordy, Nogajowie, żyją dziś na Kaukazie. [przypis edytorski]
No! Io non sono morto (…) la prima vita! (wł.) — Nie! Nie jestem umarły. Za sobą trupem pozostawiłem pierwsze życie (z prologu do Gambi et Epodi Carducciego). [przypis edytorski]
noir (fr.) — czarny. [przypis edytorski]
nojan a. nojon (mong. ноён) — tytuł szlachecki w Mongolii, używany od średniowiecza do początku XX w. nojany — dziś popr. forma M. lm: nojanowie. [przypis edytorski]
nojdzie (gw.) — znajdzie. [przypis edytorski]
nokieć a. nogieć — choroba końska; przen. nicpoń, gałgan. [przypis edytorski]
nokieć — choroba nożna koni i bydła; tu: nicpoń. [przypis edytorski]
nokturn — muzyczny utwór instrumentalny o spokojnym, sentymentalnym charakterze, oddający nastrój nocy. [przypis edytorski]
nokturn — rodzaj utworu muzycznego. [przypis edytorski]
nokturn — spokojna instrumentalna forma muzyczna, inspirowana nastrojem nocy. [przypis edytorski]
nokturn — spokojny, oddający atmosferę nocy utwór instrumentalny, poetycki lub obraz. [przypis edytorski]
nokturn — utwór muzyczny, poetycki bądź malarski oparty na motywie nocy. [przypis edytorski]
nokturn (z wł. notturno a. fr. nocturne) — w muz.: utwór instrumentalny o spokojnym, sentymentalnym charakterze, oddający nastrój nocy. [przypis edytorski]
nok (żegl.) — wolny koniec poziomego drzewca w omasztowaniu statku (bukszprytu, rei, bomu itp.). [przypis edytorski]
nolens volens — chcąc nie chcąc. [przypis edytorski]
nolens volens (łac.) — chcąc, nie chcąc. [przypis edytorski]
Nolens volens (łac.) — chcąc, nie chcąc. [przypis edytorski]
nolens volens (łac.) — chcąc niechcąc. [przypis edytorski]
Noli aemulari in malignantibus (łac.) — nie unoś się gniewem z powodu złoczyńców; Psalm 37. [przypis edytorski]
Nolie, właśc. Natan Pariser — członek żydowskiego ruchu oporu, zginął w czasie wojny. [przypis edytorski]
noli me tangere (łac.) — nie dotykaj mnie; nie zatrzymuj mnie (wg Ewangelii Jana słowa wypowiedziane przez zmartwychwstałego Jezusa do Marii Magdaleny; J 20,17). [przypis edytorski]
noli me tangere — nie dotykaj mnie (por. w Biblii, J 20:17). [przypis edytorski]
nomada — koczownik, członek ludu pasterskiego prowadzącego wędrowny tryb życia; ogólnie: włóczęga, błąkający się. [przypis edytorski]
noma (gw.) — nam. [przypis edytorski]
no-man's-land (ang.) — ziemia niczyja; teren niekontrolowany przez żadną ze stron konfliktu. [przypis edytorski]
nomarcha Habu — zarządca położonego na południowo-wschodnim krańcu Delty 8. nomu Dolnego Egiptu o nazwie A-bet, na terenie którego miały odbyć się manewry. [przypis edytorski]
nomarcha (z gr. nomarchos) — zarządca nomu, czyli okręgu, jednostki administracyjnej starożytnego Egiptu. Ogółem państwo składało się z 42 nomów: Dolny Egipt był podzielony na 20 nomów, zaś Egipt Górny na 22 nomy. Sam podział, nazwy, obszary i stolice poszczególnych nomów pozostawały bez większych zmian od czasów predynastycznych. [przypis edytorski]
nom de guerre (fr.) — pseudonim czasu wojny. [przypis edytorski]
nom de guerre (fr.) — pseudonim. [przypis edytorski]
nom de nom (fr.) — wykrzyknik typu: „na Boga!” itp. [przypis edytorski]
Nom de nom, par exemple!… ah ça! vous me prendre!… moi?… ha, ha, ha! nom d'un! (fr.) — Boziu droga, a to ci dopiero!… ach, więc to tak! chcecie mnie wziąć!… mnie? ha, ha, ha! Do diaska! [przypis edytorski]
nomen agentis (łac.) — nazwa wykonawcy czynności. [przypis edytorski]
nomen appellativum (łac.) — rzeczownik określający całą klasę rzeczy (np. „człowiek”). [przypis edytorski]
nomenclator (łac.) — niewolnik oznajmiający przybycie gości. [przypis edytorski]
nomenklator (daw.) — rodzaj słownika rzeczowego. [przypis edytorski]
nomenklatura — ogół terminów używanych w jakiejś dziedzinie nauki, sztuki itp. [przypis edytorski]
nomen omen (łac.: imię [jest] znakiem) — wyrażenie zwracające uwagę, że użyta nazwa lub nazwisko jednocześnie charakteryzuje daną rzecz lub osobę. [przypis edytorski]
Nomen omen (z łac.) — imię znaczące, stanowiące proroctwo. [przypis edytorski]
nomen proprium (łac.) — nazwa własna. [przypis edytorski]
Nomentum — w kraju Sabinów nad źródłem Alii, dokąd prowadziła z Rzymu Via Nomentana. [przypis edytorski]
nomes (gr. nomos), dziś: nom — jednostka administracyjna starożytnego Egiptu. [przypis edytorski]
nomesy Abs, Horti i Emsuch — trzy nomy położone na północ od Teb: Abs to Abdżu, 8. nom Górnego Egiptu, ze stolicą w Abydos, Horti to Herui, 5. nom Górnego Egiptu, ze stolicą w Koptos, Emsuch to „Krokodyl”, 6. nom Górnego Egiptu, ze stolicą w Denderze. [przypis edytorski]
nom (gr. nomos) — starożytna grecka pieśń wykonywana solowo przy akompaniamencie kitary (odmiana liry), zwłaszcza przez zawodowych śpiewaków podczas konkursów muzycznych, charakteryzująca się brakiem powtórzeń strof, wiązana z kultem Apollina. [przypis edytorski]
nomier tridcatyj (z ros.) — numer 30. [przypis edytorski]
nominalizm — znany od średniowiecza pogląd filozoficzny, wedle którego uniwersalia (powszechniki, idee) nie istnieją realnie, a są jedynie abstrakcjami językowymi, potrzebnymi do porozumiewania się. [przypis edytorski]
Nomina sunt odiosa (łac.) — dosł.: nazwiska są nienawistne; nie należy wymieniać nazwisk. [przypis edytorski]
Nominativ: das Buch (niem.) — mianownik: książka. [przypis edytorski]
nominowany (daw., z łac. nomino: nazywam, mianuję) — nazwany. [przypis edytorski]
nom — jednostka administracyjna staroż. Egiptu; trójce poszczególne nomów: często najważniejsze lokalne bóstwa czczono jako spokrewnioną ze sobą trójkę. [przypis edytorski]
nomotetyczny (z gr. nomothetikos: dotyczący prawodawstwa) — związany z poszukiwaniem ogólnych, uniwersalnych praw rządzących społecznym funkcjonowaniem jednostek. [przypis edytorski]
nomotetyzm (z gr.) — poszukiwanie ogólnych, uniwersalnych praw rządzących społecznym funkcjonowaniem jednostek. [przypis edytorski]
non bis in idem a. ne bis in idem (łac.) — dosł.: nie dwukrotnie w tej samej (sprawie); zasada prawna zabraniająca ponownych działań prawnych w sprawie już raz rozstrzygniętej. [przypis edytorski]
Non! Ça surpasse tout! (fr.) — Nie! To przekracza wszelkie pojęcie! [przypis edytorski]
non capisco (wł.) — nie rozumiem. [przypis edytorski]
non c'è (wł.) — nie ma. [przypis edytorski]
Non! C'est trop! (fr.) — Nie! To za wiele! [przypis edytorski]
Non compos mentis lex talionis sic transit gloria mundi — nonsensowny zlepek zwrotów i wyrażeń łacińskich. [przypis edytorski]
non cuivis homini contingit adire Corinthum (łac.)— nie każdego stać, by jechać do Koryntu (cyt. z Horacy, Listy I, 17, 36); przen.: nie każdy jest wystarczająco zamożny i wyrafinowany. [przypis edytorski]
Non de ponte vadit qui cum sapientia cadit (łac.) — nie schodzi z mostu, kto umiera z mądrością. [przypis edytorski]
non dicitur (łac.) — nie mówi się. [przypis edytorski]
non distributio medii (łac.) — niedzielenie środka; nazwa błędu logicznego nadmiernej generalizacji. [przypis edytorski]
Non ego hoc ferrem callida juventa Consule Planco (łac.) — nie czyniłbym tego w gorącej młodości, gdy Plancus był konsulem (końcówka tej strofy stanowi parafrazę zacytowanego fragmentu). [przypis edytorski]
non est (…) discipulus super magistrum (łac.) — uczeń nie przewyższa bowiem ucznia. [przypis edytorski]
non est saltus in natura (łac.) — nie ma skoku w przyrodzie; por.: natura non facit saltus (natura nie czyni skoków), maksyma oznaczająca, że wszystko w naturze rozwija się w sposób ciągły. [przypis edytorski]
non existet (łac.) — forma 3.os.lp: nie istnieje. [przypis edytorski]
Non facit hoc verbis… (łac.) — Nie sprawiła tego słowami; twarzą, giętkimi ramionami i płowymi włosami czaruje nasza dziewczyna (Tibullus, Elegie, ks. I, V). [przypis edytorski]
Non fa niente, ragazzo mio, non fa niente (wł.) — Nie szkodzi, mój chłopcze, nie szkodzi. [przypis edytorski]
Non (fr.) — Nie. [przypis edytorski]
non (fr.) — nie. [przypis edytorski]
Non, madame, c'est le première fois que je… je… (fr.) — Nie, proszę pani, ja po raz pierwszy (błąd w rodzajniku, powinno być: la première fois). [przypis edytorski]
Non, madame. Rien n'est perdu. (fr.) — Nie, proszę pani. Nic nie jest stracone. [przypis edytorski]
Non, messieurs! non! (fr.) — Nie, panowie! Nie! [przypis edytorski]
Non mi dir', bell' idol mio — recitativo accompagnato, akt drugi Don Juana. [przypis edytorski]
Non, mon cher (fr.) — nie, mój drogi. [przypis edytorski]
