Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | hiszpański | japoński | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5347 przypisów.
rzemiosły (daw. forma) — dziś popr. N.lm: rzemiosłami. [przypis edytorski]
rzemiosły — dziś popr. forma N. lm: rzemiosłami. [przypis edytorski]
rzepa (gw.) — tu: w zachodniej części części Podhala tak nazywane są ziemniaki. [przypis edytorski]
Rzepecka-Moszczeńska, Izabela (1864–1941) — liberalna publicystka, później współpracowniczka konserwatywnego „Kuriera Warszawskiego”, w „Życiu” krak. drukowała drobne nastrojowe nowelki. [przypis edytorski]
Rzepicha — żona Piasta i matka Ziemowita (Siemowita). [przypis edytorski]
rzeski — dziś: rześki (u Lindego tylko: rześki). [przypis redakcyjny]
rzeskie (daw.) — związane z Rzeszą; Rzesza to hist. określenie państwa niemieckiego, przedstawiające je jako jedność złożoną z mniejszych tworów politycznych. [przypis edytorski]
Rzeskie miasto — autonomicze miasto Rzeszy, np. Strasburg. [przypis edytorski]
rzeski — prawdop.: skłonny do rzezi. [przypis edytorski]
Rzesza — hist. określenie państwa niemieckiego, przedstawiające je jako jedność złożoną z mniejszych tworów politycznych. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Rzesza Niemiecka — hist. określenie państwa niemieckiego, przedstawiające je jako jedność złożoną z mniejszych tworów politycznych; I Rzesza (Stara Rzesza) istniała w latach 962–1806, było to państwo niemieckie (od 1474 Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego), którego władcy nawiązywali do tradycji starożytnych cesarzy rzymskich. [przypis edytorski]
Rzesza Niemiecka — historyczne określenie państwa niemieckiego; I Rzesza (Stara Rzesza) istniała w latach 962–1806, było to historyczne państwo niemieckie (od 1474 Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego), którego władcy nawiązywali do tradycji starożytnych cesarzy rzymskich; II Rzesza funkcjonowała 1871–1918 i stanowiła federalne, konstytucyjne cesarstwo niemieckie pod panowaniem Hohenzollernów; III Rzeszą nazywane były w propagandzie Niemcy hitlerowskie 1933–45. [przypis edytorski]
rzesza — tu: gromada ludzi. [przypis edytorski]
rzesza — tu: tłum, mnóstwo ludzi. [przypis edytorski]
Rzesze — dziś popr. forma D.lp: Rzeszy. [przypis edytorski]
rzeszoto — rodzaj sita o dużych otworach, używanego do przesiewania większych ziaren, np. grochu. [przypis edytorski]
rzeszoto — rodzaj sita z dużymi otworami. [przypis edytorski]
rzeszoto — sito o dużych otworach. [przypis edytorski]
rzeszoto — sito. [przypis edytorski]
rzeszoto — sito z dużymi otworami. [przypis edytorski]
„Rzetelna waga — rzetelne odważniki” — skrót przypowieści Salomona (11): „Waga fałszywa jest ohydą dla Pana, lecz pełne odważniki podobają Mu się” i z Trzeciej Księgi Mojżeszowej: „Będziecie mieli wagi rzetelne, odważniki rzetelne”. [przypis tłumacza]
rzetelność (…) święta — Rzetelność jest tu uosobowanym bóstwem alegorycznym, Fides sacra [łac. święta Ufność; red. WL]. [przypis redakcyjny]
rzetelny — wypełniający należycie swe obowiązki. [przypis edytorski]
rzewliwy (daw.) — pełen smutku, rzewny. [przypis edytorski]
rzewliwy (daw.) — smutny, pobudzający do płaczu. [przypis edytorski]
rzewliwy (daw.) — smutny. [przypis edytorski]
rzewliwy (gw.) — pełen żalu, tęsknoty. [przypis edytorski]
rzewliwy — rzewny, pełen żalu, smutku. [przypis edytorski]
rzewnie (daw.) — czule, pełne żalu. [przypis edytorski]
rzewnie i dobrze — w rękopisie dalej znajdowała się strofa o czasowniku: A czasownik, pal go czart: / prężnych sprężyn rzutny chan. / Gdy wytryska w nagły ruch, / ściera rzewność w pył i puch; / nie ma miejsca na zmrok lila, / bez do okien się nie schyla — / jeśli ból, to twardy ból, / nie smętnica żalnych pól. / Gdy o szczęście walczyć mam, / zerwę, zburzę opór tam: / żywy mięsień, żywa pięść / może zdobyć tkliwość szczęść — / Wszystkie smętki, precz do diaska! — / stoi słowo, koniem parska, / staje dęba, wpada w szał — / tylko siąść i pędzić w cwał. [przypis edytorski]
rzewnie — smutno, melancholijnie, z żalem. [przypis edytorski]
rzewnie — smutno. [przypis edytorski]
rzewność — smutek, tęsknota. [przypis edytorski]
rzewność — żal, smutek, melancholia. [przypis edytorski]
rzewny — smutny, melancholijny, pełen żalu. [przypis edytorski]
Rzewuski, Wacław (1706–1779) — hetman wielki koronny. W czasie Sejmu Repninowskiego jako jeden z przywódców opozycji antyrosyjskiej został wraz z bp. krakowskim Kajetanem Sołtykiem porwany przez posła rosyjskiego Nikołaja Repnina i zesłany na 5 lat do Kaługi. [przypis edytorski]
rzeź armeńska (1894–1897) — masakry Ormian w Imperium Osmańskim, w których zginęło ok. 100–300 tys. osób; zwane masakrami hamidiańskimi, od imienia sułtana Abdülhamida II, który przyczynił się do prześladowań, po klęsce w wojnie rosyjsko-tureckiej i utracie posiadłości na Bałkanach uważając Ormian, jako chrześcijan, za zagrożenie dla jego islamskiego państwa; w masakrach brała udział miejscowa ludność muzułmańska, żołnierze armii osmańskiej oraz hamidije, uzbrojone grupy złożone głównie z Kurdów, mające półoficjalny status i wolną rękę ze strony państwa w atakowaniu i grabieniu Ormian. [przypis edytorski]
rzeźba — tu: rzeź. [przypis edytorski]
Rzeźbiarz Paolo „kończył swój odwieczny hymn na cześć rzeźby” (…) „rzeźba mówi: jestem, czym jestem” — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 5. [przypis autorski]
rzeźb poczynionych wbrew Zakonowi — „Nie uczynisz sobie posągu”, לֹֽ֣א תַֽעֲשֶׂ֨ה־לְךָ֥֣ פֶ֣֙סֶל֙ (Wj 20, 4 wyd. i tłum. dr J. Cylkowa). [przypis tłumacza]
rzeźcie (starop. forma trybu rozkazującego) — rzezajcie, rzeźbijcie. [przypis redakcyjny]
rzeź Francuzów i Naczezów w Luizjanie — sprowokowani przez francuskiego komendanta Nachezi w listopadzie 1729 zaatakowali fort Rosalie, zabijając niemal wszystkich spośród 150 osadników i uprowadzając kobiety, dzieci i niewolników. W odwecie Francuzi i sprzymierzeni z nimi Czoktawowie najechali wioski Naczezów. W latach 1730–31 Naczezi zostali całkowicie pokonani i rozproszeni, pojmanych sprzedano w niewolę, pozostali dołączyli do innych plemion; do 1736 przestali istnieć jako odrębny lud. [przypis edytorski]
rzeź owa haniebna miała miejsce w szabat — dzień siedemnastego Elula (Gorpiajos, wrzesień), jako dzień wypędzenia Rzymian z Jerozolimy i Judei, został uznany za święto (Graetz, III, 573). [przypis tłumacza]
rzeźwi (daw.) — rzeźwy. [przypis redakcyjny]
rzeźwość — rześkość. [przypis edytorski]
rzeźwy (daw.) — tu: pełen werwy. [przypis edytorski]
rzeźwy — świeży. [przypis edytorski]
rzeźwy — tu: energiczny. [przypis edytorski]
rzeż (daw.) — tu: morderstwo. [przypis edytorski]
rzezać — ciąć. [przypis edytorski]
rzezać (daw.) — wykrawać. [przypis edytorski]
rzezać (daw.) — zabijać. [przypis edytorski]
rzezać (daw.) — zabijać, zarżnąć. [przypis edytorski]
rzezać (daw.) — zarzynać, zabijać. [przypis edytorski]
rzezać — tu: ciąć. [przypis edytorski]
rzezak — rzeźnik. [przypis edytorski]
rzezane (daw.) — wycinane. [przypis edytorski]
rzezane formy — rzeźbione stalle, rzędy krzeseł dla duchownych i zakonników przy ołtarzu w kościele. [przypis edytorski]
rzezania (daw.) — rzeźbienia. [przypis edytorski]
rzezania — rzeźby, płaskorzeźby. [przypis edytorski]
rzezaniec (daw.) — eunuch, kastrat. [przypis edytorski]
rzezaniec (daw.) — eunuch, nadzorca żon w haremie. [przypis redakcyjny]
rzezaniec (daw.) — kastrat, eunuch. [przypis edytorski]
rzezaniec — kastrat, nadzorca haremu. [przypis edytorski]
rzezaniec — kastrat. [przypis edytorski]
rzezany (daw.) — cięty. [przypis edytorski]
rzezany (daw.) — szlifowany, rzeźbiony. [przypis edytorski]
rzezany (daw.) — wycinany, rzeźbiony. [przypis edytorski]
rzezany — tu: rzeźbiony. [przypis edytorski]
rzezimieszek (daw.) — złodziej; dosł. ten, który odcina mieszki (woreczki na pieniądze), żeby je ukraść. [przypis edytorski]
rzezimieszek — złoczyńca, pierwotnie złodziej przecinający ”mieszki” (trzosy) w celu kradzieży pieniędzy. [przypis edytorski]
rzezimieszek — złodziej, rabuś. [przypis edytorski]
rzezuń (z ukr. rezun) — siepacz, zabijaka, tu mowa o hajdamakach, uczestnikach buntu chłopskiego. [przypis edytorski]
rzezuń (z ukr. rezun) — zabijaka, hajdamak. [przypis edytorski]
rzkąc (daw.) — rzekąc, mówiąc. [przypis edytorski]
rzkomo (daw.) — dziś: rzekomo. [przypis edytorski]
rzkomo (daw.) — jak, niby. [przypis edytorski]
rzkomo (daw.) — niby. [przypis edytorski]
rzkomo (daw.) — rzekomo, niby. [przypis edytorski]
rzkomo — jakoby, na pozór. [przypis redakcyjny]
rzkomo (starop.) — jakoby, na pozór. [przypis redakcyjny]
rzkomo (starop.) — na pozór. [przypis redakcyjny]
rzkomo (starop.) — rzekomo, pozornie. [przypis redakcyjny]
rzkomo (starop.) — wnet. [przypis redakcyjny]
rznąć — dziś raczej: rżnąć. [przypis edytorski]
rznąć (gw.) — uderzyć, rąbnąć. [przypis edytorski]
rznięte podwoje — rzeźbione drzwi. [przypis edytorski]
rznięty — cięty a. rzeźbiony. [przypis edytorski]
rznięty — wycinany; tu: sztucznie wykopany, równy. [przypis edytorski]
Rzplitą — Rzeczypospolitą; skrót stosowany w XVII w. wyłącznie w piśmie. [przypis redakcyjny]
Rzplitej — Rzeczpospolitej; skrót stosowany w XVII w. [przypis edytorski]
Rzplitej — Rzeczypospolitej; skrót stosowany w XVII w. wyłącznie w piśmie. [przypis redakcyjny]
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Rzplitej — skrót od: Rzeczpospolitej. [przypis edytorski]
Rzplta cała — tj. cały sejm. [przypis redakcyjny]
Rzpltej — skrót od: Rzeczypospolitej. [przypis edytorski]
Rzuć go (…) wady. — Tu Alcest, rozgrzawszy się, przechodzi do zarzutów wprost. Zarazem Molier, który od pierwszego swego wystąpienia w Paryżu wydał wojnę nieszczerej i ckliwej literaturze cieszącej się uznaniem salonów, daje wyraz przez usta Alcesta swoim osobistym poglądom. Nie zapominajmy, iż Molier, który musiał posiadać świadomość swego geniuszu, stał w mniemaniu ogółu niżej od niejednego z płaskich wierszorobów. Na liście pensji królewskich figurował jako „wyborny poeta komiczny” z pensją 1000 funtów, podczas gdy taki Chapelain widniał tam jako „największy poeta francuski wszystkich czasów” z pensją 3000 funtów. Widzimy też, jak śmiało Molier rozszerza ramy komedii. W scenie pierwszej poruszył ważne problemy społecznego życia, pośrednio kwestię etyki sądownictwa, tutaj wprowadza ustęp krytyki literackiej. [przypis tłumacza]
rzucają w rzekę lub w morze — echa pogłosek nieuzasadnionych, oblegających wśród zgłodniałego ludu. [przypis redakcyjny]
rzucał z dachów dachówki na żołnierzy — por. z innym dziełem Stendhala pt. Życie Henryka Brulard, s. 492. [przypis edytorski]
Rzucam tę dziesięciogroszówkę na ziemię. Jeśli na górze będzie orzeł, ty zwyciężyłeś, jeśli reszka… — tłumacz, zgodnie z dawniejszym obyczajem, zmienił nieco realia, zastępując monetę używaną przez niemieckich bohaterów opowiadania polską dziesięciogroszówką. [przypis edytorski]
rzucanie losów zwało się burti — niemieckie źródła średniowieczne wspominają nieraz o takim rzucaniu wiórów (werfinde sine spanc nach littouwischen wane) W drugiej połowie XVII wieku, opowiada niemiecki sprawozdawca, jest między nimi (Litwinami) wielu różnorodnych czarowników. Tak zwani burtnicy mają trzy drewienka, wycięte z bożego drzewka (Artemisia abrotanum), długie na staw palca; rzucają nimi z ręki i wedle tego, jak padną, dobrą czy niedobrą stroną na wierzch, wróżą, czy ten, komu co skradziono, kradzież odzyska, czy bydło zdychać będzie, czy jaka tam sprawa wnet się poprawi, używając przy tym słów; tacy burtnicy u nich bardzo pospolici. Pretorjusz, wyliczający najrozmaitsze kategorie wróżbitów (z których niejedną raczej sam wymyślił), właśnie takich burtników nie wymienił. Rzecz z nazwą dostała się nawet do sąsiedniej Rusi. Kaznodzieje franciszkanie w Wilnie coraz słuchaczy swych o burtowanie gromili, np. franciszkanin Mikołaj Sokolnicki około roku 1510. [przypis redakcyjny]
