Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 7451 przypisów.

barykada — przegroda, zapora, budowana przeważnie w trakcie walk ulicznych. [przypis edytorski]

barykadów — dziś popr. D.lm: barykad. [przypis edytorski]

Bary miał szerokie, że go nauczyciel gimnastyki Platonem nazwał — od gr. przym. πλατύς: szeroki, barczysty. [przypis edytorski]

baryń (ros. барин) — pan, człowiek należący do klasy wyższej, szlachcic. [przypis edytorski]

Barynczyszka — wyraz ten, utworzony od nazwiska bohatera, przypominał zarazem otoczeniu słowo barin — jaśnie pan; przyrostek „-yszka” nadawał mu odcień pogardliwy. [przypis redakcyjny]

barynia (ros.) — dama. [przypis edytorski]

barynia (z ros.) — szlachetna pani, dama. [przypis edytorski]

Baryni — Barignan Pietro, poeta, rodem z Pesaro. [przypis redakcyjny]

baryn (ros. барин) — wielmożny pan, człowiek należący do klasy wyższej, szlachcic. [przypis edytorski]

bary — ramiona. [przypis edytorski]

Bary stwierdził, że sole metali alkalicznych (…) fluoryzują (…) — [por.] „Comptes rendus”, CXXX, 1900, s. 776. [przypis autorski]

barysznia (ros.) — panna, panienka. [przypis edytorski]

barysznik — pośrednik handlowy na daw. Kresach, ułatwiający transakcje i służący za tłumacza; we Lwowie zajmowali się tym specjalni urzędnicy miejscy. [przypis edytorski]

baryt — minerał nieszlachetny. [przypis autorski]

baryton (muz.) — męski głos pośredni między tenorem a basem. [przypis edytorski]

barźiej a. barziej (starop. forma) — dziś popr.: bardziej. [przypis edytorski]

barziej — dziś popr.: bardziej. [przypis edytorski]

barziej uszczuplona — zbyt szczupła, szczuplejsza. [przypis redakcyjny]

Barzo bych… żebych — staropolskie formy trybu warunkowego: bardzo bym… żebym. [przypis edytorski]

barzoby to mało (starop. forma) — zdanie eliptyczne (z opuszczonym orzeczeniem), dziś pisownia rozdzielna: bardzo by to [było] mało. [przypis edytorski]

barzo mało mężczyzny — bardzo mało mężczyzn. [przypis redakcyjny]

Barzo nierówno pany podzielono — (przyrodzenie) nierówno rozdzielone między mężczyznami; nie każdy mężczyzna jest dobrze obdarzony przez naturę. [przypis edytorski]

barzoście to śmieli (starop.) — bardzo jesteście śmiali (grzecznościowa forma lm.; bardzo jesteś śmiały). [przypis edytorski]

barzo (starop. forma) — dziś popr.: bardzo. [przypis edytorski]

barzy (gw.) — bardziej. [przypis edytorski]

baša — karalius, valdovas. [przypis edytorski]

baša — paša, Turkijos ir Egipto pareigūno titulas senovėje. [przypis edytorski]

Baśka Murmańska — niedźwiedzica polarna przygarnięta i przyjęta na stan do polskiego batalionu Murmańczyków, walczącego w 1919 przeciwko bolszewikom w rejonie Murmańska na północy Rosji. [przypis edytorski]

Baśń ta opowiada o księżniczce, która zamknięta w więzieniu, tylko w ten sposób uniknęła śmierci, że czarodziejskie ręce, zwieszające się z pułapu, dostarczały jej jadła i napoju. [przypis redakcyjny]

baśniaki — bajki, brednie. [przypis autorski]

baśnię — popr. baśń. [przypis edytorski]

baśnie i Richardsona, i Rousseau — popularne XVIII-wieczne powieści sentymentalne: romanse autorstwa twórcy tego gatunku, Richardsona, oraz Rousseau Nowa Heloiza (1761). [przypis edytorski]

baśnie waszego o. Binet w jego „Pociesze chorych” — [Pociecha chorych, oryg. Consolation des malades], Lyon 1627. [przypis tłumacza]

bas a. basetla — instrument smyczkowy o niskiej skali tonów. [przypis edytorski]

basałyk — batog z uwiązaną na końcu kulką ołowianą. [przypis redakcyjny]

basałyk — bicz zakończony kolczastą metalową kulką, pierwotnie używany przez Tatarów jako broń. [przypis edytorski]

basałyk (daw.) — psotne dziecko. [przypis edytorski]

basałyk (daw.) — żart. małe, niesforne dziecko; urwis. [przypis edytorski]

basałyk — nicpoń, próżniak. [przypis autorski]

basałyk — niezgrabiasz, niedołęga. [przypis edytorski]

basałyk — tu: psotne dziecko. [przypis edytorski]

basałyk — tu: żart. urwis, nicpoń; pierwotnie: bicz zakończony kolczastą metalową kulką, używany przez Tatarów jako broń. [przypis edytorski]

basałyk — właściwie: bicz z kulą ołowianą na końcu. [przypis redakcyjny]

basałyk (z tur.) — gagatek. [przypis edytorski]

basarunek — chłosta; lanie. [przypis edytorski]

basarunek (daw.) — baty. [przypis edytorski]

basarunek (daw.) — chłosta, baty. [przypis edytorski]

basarunek (daw.) — lanie. [przypis edytorski]

basarunek (z niem. Besserung) — kara sądowa za okaleczenie. [przypis redakcyjny]

basarunek ( z niem.) — grzywna sądową za obrazę. [przypis redakcyjny]

basarunek (z niem.) — odszkodowanie. [przypis edytorski]

basarunek (z niem.) — wynagrodzenie za krzywdę; odszkodowanie; chłosta, cięgi. [przypis redakcyjny]

basarunek (z niem.) — wynagrodzenie za krzywdę; odszkodowanie; też: chłosta, cięgi. [przypis edytorski]

basarynek właśc. basarunek (z niem.) — baty, cięgi; wynagrodzenie za pobicie, nawiązka; rekompensata za uczynione krzywdy. [przypis edytorski]

bas-bleu (fr.) — dosł. niebieska pończocha; kobieta wykształcona i wyemancypowana, sawantka; też iron.: pedantka, literatka. [przypis edytorski]

Basedow, Johannes Bernhard (1724–1790) — niemiecki pedagog oświeceniowy, założyciel ruchu filantropistów. [przypis edytorski]

Basedow — tu pot.: choroba Basedowa, przewlekła choroba tarczycy, objawiająca się m.in. wolem i wytrzeszczem oczu. [przypis edytorski]

basen pływowy — skalisty zbiornik w pobliżu oceanu wypełniony wodą morską. [przypis edytorski]

baserunek (daw.) — chłosta. [przypis edytorski]

baserunek (z niem.) — odszkodowanie za sprawiony ból. [przypis redakcyjny]

basetla — instrument smyczkowy o niskiej skali, posiadający od 2 do 4 strun kształtem przypominający wiolonczelę, większy od niej, a mniejszy od kontrabasu. [przypis edytorski]

basetla — ludowy instrument strunowy a. (daw.) wiolonczela. [przypis edytorski]

basetla — ludowy instrument strunowy; kontrabas; wiolonczela. [przypis edytorski]

basetla — ludowy instrument strunowy lub daw. wiolonczela. [przypis edytorski]

basetla — ludowy instrument strunowy znacznych rozmiarów. [przypis edytorski]

basetla — polski ludowy instrument smyczkowy o niskiej skali, kształtem przypominający wiolonczelę. [przypis edytorski]

Basia — Barbara Baczyńska, z domu Drapczyńska (1922–1944), żona Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Poznali się pod koniec 1941 roku, w czerwcu 1942 wzięli ślub. Zginęła podczas Powstania Warszawskiego. [przypis edytorski]

Basia — lewy dopływ Proni, która wpada do Soży, prawego dopływu Dniepru. [przypis redakcyjny]

Basilica Aemilia — bazylika w płn.-wsch. części Forum Romanum; wielki budynek publiczny, uważany jedną z najwspanialszych budowli w staroż. Rzymie; zniszczona podczas najazdu Wizygotów w 410, częściowo odrestaurowana, w 847 zawaliła się podczas trzęsienia ziemi; na pocz. XVI w. jej ruiny rozebrano na budulec; gdzie przed wiekami Basilica Aemilia stała, poszerzył się nieco rozkop: na przełomie XIX i XX w. prowadzono prace archeologiczne, które odsłoniły pozostałości bazyliki. [przypis edytorski]

Basilikon Doron (gr.: królewski dar) — traktat na temat sprawowania władzy napisany w 1599 przez króla Szkocji Jakuba VI Stuarta, późniejszego króla Anglii (jako Jakub I), w formie listu do jego najstarszego syna. [przypis edytorski]

basior (łow.) — dorosły wilk samiec. [przypis edytorski]

Basiuchny! Baś! Baś! — dawniej sposób przywoływania owiec albo baranów. [przypis edytorski]

baskak — urzędnik podatkowy. [przypis edytorski]

baskijska czapeczka — rodzaj beretu, noszony pierwotnie przez Basków. [przypis edytorski]

baskina — element górnej części stroju kobiecego. [przypis edytorski]

baskinia — (z fr. basque) — rodzaj gorsetu rozszerzonego wzdłuż wcięcia talii, nad udami. [przypis edytorski]

bas (muz.) — najniższy z rodzajów głosu ludzkiego. [przypis edytorski]

basować (daw.) — schlebiać a. przytakiwać. [przypis edytorski]

Bassanier — rejent i pisarz w trybunale. Pierniczkami nazywano, w języku ówczesnej palestry, kubany dawane urzędnikom [„kuban” oznacza łapówkę; Red.WL]. [przypis tłumacza]

Bassanio — postać z Kupca weneckiego Williama Shakespeare'a. [przypis edytorski]

bassarunek — odszkodowanie; wynagrodzenie za wyrządzoną krzywdę (szczególnie za pobicie). [przypis edytorski]