Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | hiszpański | japoński | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5239 przypisów.

rab (przestarz.) — sługa, niewolnik. [przypis edytorski]

Rabski, Władysław (1863–1925) — publicysta i polityk związany z endecją; redaktor „Przeglądu Poznańskiego” (1894–1896), od 1897 r. współpracował z „Kurierem Warszawskim”, publikując m.in. artykuły o Przybyszewskim. [przypis edytorski]

Rabski, Władysław (1865–1925) — krytyk literacki i teatralny, publicysta, pisarz i dramaturg; po ukończeniu studiów w Berlinie i uzyskaniu stopnia doktora filozofii osiadł w Poznaniu; był członkiem Ligi Narodowej (1898), w czasie I wojny światowej członkiem Rady Polskiej Zjednoczenia Międzypartyjnego w Moskwie (1917), związany z endecją, w II Rzeczypospolitej posłem na Sejm z ramienia Narodowej Demokracji. [przypis edytorski]

Rabski, Władysław (1865–1925) — krytyk literacki i teatralny, publicysta, pisarz i dramaturg; po ukończeniu studiów w Berlinie i uzyskaniu stopnia doktora filozofii, osiadł w Poznaniu, współpracując z „Dziennikiem Poznańskim” (1892–1894), redaktor naczelny „Przeglądu Poznańskiego” (1895–1896). Po likwidacji periodyku mieszkał w Warszawie, współpracował z licznymi czasopismami („Ateneum”, „Głos”, „Prawda”, „Tygodnik Ilustrowany”, „Wiek”, „Kurier Warszawskiego”. Był członkiem Ligi Narodowej (1898), w czasie I wojny światowej członkiem Rady Polskiej Zjednoczenia Międzypartyjnego w Moskwie (1917), związany z endecją, w II Rzeczypospolite posłem na Sejm z ramienia Narodowej Demokracji. [przypis edytorski]

rabujący rozbójnicy — tak w rękopisie. Pierwsze wydanie (a za nim i wszystkie następne) zmieniło „rozbójnicy” na „wojska”, wskutek żądania Wielhorskiego. [przypis redakcyjny]

Rabutin-Chantal — panieńskie nazwisko pani de Sévigné. [przypis edytorski]

rabuż a. rabuś (fr. rabouge) — daw. gra karciana polegająca na jak najszybszym pozbyciu się swoich kart przez graczy. [przypis edytorski]

raby boże — ludzie bogobojni, cywilizowani. [przypis edytorski]

raby (gw.) — o zwierzęciu, zwł. o krowie: łaciaty, czarno-biały. [przypis edytorski]

raby — pstry, nakrapiany; tu: o twarzy w plamki. [przypis edytorski]

raby (z ukr.) — pstry, nakrapiany. [przypis edytorski]

raca kongrewska — rodzaj rakiet zapalających wynalezionych przez angielskiego generała Williama Congreve (1772–1828), zastosowanych po raz pierwszy w r. 1804. [przypis redakcyjny]

race Congreve'a — broń rakietowa z początków XIX wieku, wynaleziona przez Williama Congreve'a (1772–1828) na wzór rac używanych w Indiach. [przypis edytorski]

race moutonniére (fr.) — rasa owcza (podobna owczej). [przypis edytorski]

Rachab — wg Księgi Jozuego Rachab była prostytutką z Jerycha, która pomogła Izraelitom w zdobyciu miasta. [przypis edytorski]

Rachaw — prostytutka, która uchroniła od śmierci zwiadowców Jozuego przed zdobyciem miasta Jerycho. [przypis tłumacza]

Rachela — córka Labana, żona Jakuba. Jakub przez siedem lat służył Labanowi, żeby ożenić się z ukochaną Rachelą, ale noc poślubną spędził z jej starszą siostrą Leą podstępnie podmienioną przez Labana. Jakub musiał odsłużyć kolejne siedem lat, by otrzymać Rachelę (Rdz 29,1–30). Rachela bardzo długo była bezpłodna, aż Bóg wysłuchał jej próśb i urodziła dwóch synów: Józefa (Rdz 30,22) i Beniamina; rodząc tego drugiego zmarła (Rdz 35,19). [przypis edytorski]

Rachela — postać biblijna; wskazana przez Boga na odpowiednią żonę dla Izaaka, kiedy napoiła wysłanego przez Abrahama sługę i jego wielbłądy. [przypis edytorski]

Rachela — żona Jakuba, wnuka Abrahamowego. [przypis redakcyjny]

Rachela z Bronowic — jedna z postaci Wesela Wyspiańskiego; tu mowa o jej pierwowzorze, Józefie (Perel) Singer, córce żydowskiego karczmarza, uczestniczce życia kulturalnego Krakowa. [przypis edytorski]

Rachelo, kiedy Pan… — aria z popularnej opery Żydówka Halevy'ego (1799–1862). [przypis redakcyjny]

Rachel (pseud.), właśc. Elisabeth Félix (1821–1858) — francuska aktorka dramatyczna żydowskiego pochodzenia, święciła ogromne triumfy w dramatach klasyków francuskich. [przypis edytorski]

Rachilde, właśc. Marguerite Vallette-Eymery (1860–1953) — pisząca pod pseudonimem fr. powieścio- i dramatopisarka, programowo odrzucająca realizm. [przypis edytorski]

rachitis (daw.) — krzywica. [przypis edytorski]

rachityczne — wątły, słaby, z objawami krzywicy. [przypis edytorski]

rachityczny — wątły i powykrzywiany. [przypis edytorski]

Rachmaninoff, właśc. Rachmaninow, Siergiej Wasiljewicz (1873–1943) — rosyjski pianista, kompozytor i dyrygent. Kilkakrotnie koncertował w Polsce, po raz ostatni w lutym 1936. (Rachmaninoff to transkrypcja nazwiska, jakiej używał, odkąd w 1917 wyemigrował z Rosji). [przypis edytorski]

rachmistrz (daw.) — księgowy. [przypis edytorski]

Rachmunes, gite menszn, rachmunes, rachmunes (jid.) — litości, dobrzy ludzie, litości, litości. [przypis edytorski]

Rachmunes, gite menszn! Rachmunes, rachmunes (jid.) — Litości, dobrzy ludzie! Litości, litości! [przypis edytorski]

rachonkach (gw.) — rachunkach. [przypis edytorski]

rachować na coś — liczyć na coś; mieć na coś nadzieję. [przypis edytorski]

rachować za coś (daw.) — uważać za coś. [przypis edytorski]

rachunek prawdopodobieństwa — W owym czasie zajmowano się wiele teorią prawdopodobieństwa i sam Pascal nad nią pracował; w tej części rozumowania zwraca się zapewne do swoich przyjaciół ze „świata”, którzy wiele oddawali się grze. [przypis tłumacza]

rachunek różniczkowy — dział analizy matematycznej zajmujący się badaniem różniczek (nieskończenie małych zmian danej zmiennej) oraz pochodnymi funkcji (opisującymi tempo zmian wartości funkcji), jedno z podstawowych narzędzi matematycznych fizyki i techniki. [przypis edytorski]

rachunki między nami będą pokwitowane (daw.) — tzn. uznane za rozliczone; dziś w tym znaczeniu: skwitować, zwolnić kogoś z zobowiązań, wydając pokwitowanie. [przypis edytorski]

rachunki — tu: lekcja matematyki. [przypis edytorski]

Racibórz (Ratibor). — „Wrocławska prowincya, w podrzędnym trzymając się stanowisku, nie wiele się z swą zamożnością objawiała, mając wkrótce prześcigać inne. Jak Wrocław, tak Głogów, Opole, Raciborz, były w niej grody” (Polska śr. w., T. 2, str. 469). Racibórz, twierdza nad Odrą, posadą bardziej miejsca niż sztuką warowna, na granicy Moraw ówczesnych. [przypis tłumacza]

racica — tu: noga. [przypis edytorski]

racie — kończyny, tu niby-ręce. [przypis redakcyjny]

Racine, Jean (1639–1699) — francuski poeta i dramaturg; autor m.in. Andromachy i Fedry. [przypis edytorski]

Racine, Jean (1639–1699) — francuski poeta i dramaturg; odniósł sukces Andromachą z 1667 roku. [przypis edytorski]

Racine, Jean (1639–1699) — francuski poeta i dramaturg; odniósł sukces Anromachą z 1667 roku. [przypis edytorski]

Racine, Jean (1639–1699) — fr. poeta i dramaturg; autor m.in. Andromachy i Fedry. [przypis edytorski]

Racine, Jean Baptiste (1639–1699) — francuski dramaturg, autor tragedii opartych na motywach klasycznych i biblijnych, m.in. Andromacha (1667), Fedra (1677), Berenika (1670), Brytanik (1669). [przypis edytorski]

Racine, Jean Baptiste (1639–1699) — francuski dramaturg, autor tragedii opartych na motywach klasycznych. [przypis edytorski]

Racine, Jean-Baptiste (1639–1699) — francuski dramaturg, główny przedstawiciel późnobarokowego klasycyzmu. [przypis edytorski]

Racine, Jean Baptiste (1639–1699) — francuski poeta i dramaturg, autor m.in. Andromachy i Fedry. [przypis edytorski]

Racine, Jean Baptiste (1639–1699) — wybitny francuski dramaturg, autor tragedii opartych na motywach klasycznych i biblijnych; do jego dzieł należą m.in. Andromacha (1667) i Estera (1689). [przypis edytorski]

Racine, Jean Baptiste (1639–1699) — wybitny francuski dramaturg, autor tragedii opartych na motywach klasycznych. [przypis edytorski]

racja fizyka — powiedzenie popularne w XIX w., oznaczające potwierdzenie czyjejś słuszności, często używane ironicznie. [przypis edytorski]

racja (łac. ratio) — tu: powód, przyczyna. [przypis edytorski]

racja — tu: powód, przyczyna. [przypis edytorski]

racja — tu: powód, przyczyna, uzasadnienie. [przypis edytorski]

racja — tu: przyczyna, powód. [przypis redakcyjny]

rację zrobić — dziś: stworzyć powód do czegoś. [przypis edytorski]

Racławice — wieś w woj. małopolskim, w pow. miechowskim, miejsce słynnej bitwy z 1794 roku. [przypis edytorski]

racławickie kosy — jest to odwołanie do zwycięskiej bitwy insurekcji kościuszkowskiej stoczonej pod Racławicami 4 kwietnia 1794, w której wzięły udział m.in. chłopskie oddziały kosynierów (uzbrojonych w kosy postawione na sztorc; stąd nazwa); jednym z kosynierów był Wojciech Bartosz (ok. 1756–1794), który wykazał się wielką odwagą w walce i zdobył działo rosyjskie gasząc lont czapką, za co otrzymał rangę chorążego oraz nazwisko Głowacki; wzmianka ta przypomina jednocześnie o demokratycznych ideałach przyświecających zarówno insurekcji, jak legionom polskim. [przypis edytorski]

racoon (ang., lm: racoons) — szop. [przypis edytorski]

racuł (gw.) — popr. forma 3 os. lp cz.przesz.: raczył. [przypis edytorski]

racyj — dziś częstsza forma D. lm: racji. [przypis edytorski]

racyj — dziś popr.: racji. [przypis edytorski]

racyje po nim — słuszność po jego stronie. [przypis redakcyjny]

raczcie uświetnić moje wesele waszą najłaskawszą obecnością (…) wahał się Henryk, ale mu oczy błyskały ochotą — Henryk Walezjusz był zaraz po hołdzie na weselu Andrzeja Zborowskiego (Grabowski, Wspominki ojczyste). [przypis autorski]

raczej pieszczotliwie jak starannie — dziś popr. konstrukcja: raczej (…) niż (…). [przypis edytorski]

Raczej pozwoliłbym, aby sprawy moje szły na złamanie karku (…) — Arystoteles, Etyka nikomachejska, IV, 8. [przypis tłumacza]

Raczej przerobiony z poety Rubana (1742–1795), z jego wiersza sławiącego pomnik Piotra Wielkiego. [przypis redakcyjny]

raczejś (…) nie ukrócił — raczej nie ukróciłeś (daw. konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

raczej zastosować da się do (…) nadające ducha i stylu następnym pokoleniom — A. Nowaczyński, Wczasy literackie, Warszawa 1906, s. 207. [przypis autorski]

Racz teraz wydać wyrok! — sześć wierszy nieautentycznych opuściłem. [przypis tłumacza]

raczyć się — częstować się, delektować się jedzeniem. [przypis edytorski]

raczyć się — częstować się, delektować się, jeść. [przypis edytorski]

raczyć — tu: pragnąć, chcieć. [przypis edytorski]

raczym się — czasownik z końcówką skróconą, inaczej: raczymy się (częstujemy się). [przypis edytorski]

raczy (starop.) — forma trybu rozkazującego; dziś: racz. [przypis edytorski]

rada by co zrobić — chętnie by coś zrobiła. [przypis edytorski]

rada była wziąć — była skłonna, chętna wziąć. [przypis edytorski]

rada bym wiedzieć (daw.) — chciałabym wiedzieć. [przypis edytorski]

rada bym zapytać (daw.) — chciałabym zapytać. [przypis edytorski]

radaby (…) wzięła (starop. forma ort.) — dziś: rada by wzięła, rada wzięłaby; tj.: chętnie wzięłaby. [przypis edytorski]

rada (daw.) — tu: rozum, rozsądek. [przypis edytorski]

rada (daw.) — zadowolona; chętna. [przypis edytorski]

Rada Dwustu — jeden z organów rządzących Republiką Genewską. [przypis edytorski]

Rada Dziesięciu — urząd Republiki Weneckiej odpowiedzialny za bezpieczeństwo państwa i tajną dyplomację, często działający potajemnie. [przypis edytorski]

Rada Dziewięciu — organ rządzący. [przypis edytorski]