Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zoologia
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4878 przypisów.
guwerner (z fr. gouverner: zarządzać, kierować) — nauczyciel, wychowawca. [przypis edytorski]
guwerner (z fr. gouverner: zarządzać, kierować) — prywatny nauczyciel, wychowawca. [przypis edytorski]
guwerner (z fr. gouverneur) — nauczyciel. [przypis edytorski]
Guyau, Jean-Marie (1854–1888) — filozof i poeta fr.; inspirował się myślą Epikura, Epikteta, Platona, Kanta, a także Spencera, zaś w zakresie literatury twórczością Pierre'a Corneille, Victora Hugo i Alfreda de Musset. [przypis edytorski]
Guyau, Jean-Marie (1854–1888) — francuski filozof, etyk i pisarz. [przypis edytorski]
Guy Barozai (pseud.), właśc. Bernard de La Monnoye (1641–1728) — francuski prawnik, filolog i poeta, znany ze zbioru popularnych kolęd Noei Borguignon (Burgundzkie Boże Narodzenie, 1700). [przypis edytorski]
Guy de Maupassant (1850–1893) — fr. pisarz, naturalista. [przypis edytorski]
Guyon, Claude-Marie (1699–1771) — francuski zakonnik, autor pamfletów przeciw Encyklopedystom. [przypis edytorski]
Guyot — znieksz. nazwisko fr. filozofa Jeana Marie Guyau (1854–1888). [przypis edytorski]
guzami — guz w dawnym użyciu może to być ozdobny guzik ze złota lub srebra. [przypis edytorski]
guz (daw.) — guzik. [przypis edytorski]
guzdrać się — robić coś powoli, niezgrabnie. [przypis edytorski]
guzikas (lenk.) — saga. [przypis edytorski]
guzikas — saga. [przypis edytorski]
Guzmàn, Dominik (1170–1221) — święty Kościoła katolickiego, założyciel zakonu dominikanów, który odegrał znaczną rolę w walkach z heretykami i w działalności Inkwizycji. [przypis edytorski]
guz — tu: guzik, ozdoba czepca. [przypis edytorski]
guzy albo francuzy (starop.) — rany lub utrata zdrowia. [przypis redakcyjny]
guzy — być może: gruzły, czyli nieforemne zgrubienia. [przypis edytorski]
guzy (daw.) — kusy, krótki. [przypis redakcyjny]
guzy (daw.) — niski. [przypis redakcyjny]
guzy — tu: guziki. [przypis edytorski]
gwajak — drewno pochodzącego z Ameryki Środkowej gwajakowca, ciężkie i bardzo twarde. [przypis edytorski]
gwajakol — organiczny związek chemiczny z grupy fenoli. [przypis edytorski]
gwałcicielów — dziś popr. forma D. lm: gwałcicieli. [przypis edytorski]
gwałtach przerządzających nad ludem gorliwców — τῶν ζηλωτῶν ἐπίθεσις (Pape: Angriff). [przypis tłumacza]
gwałt (daw.) — mnóstwo. [przypis redakcyjny]
gwałt (daw.) — [tu:] mnóstwo. [przypis redakcyjny]
gwałt (daw.) — w wyrażeniu: robić coś gwałtem, czyli siłą, przemocą. [przypis redakcyjny]
gwałtem (starop.) — gwałtownie. [przypis edytorski]
gwałtem (starop.) — gwałtownie, siłą; nagle. [przypis edytorski]
gwałtem (starop.) — nagle, gwałtownie, na siłę. [przypis edytorski]
gwałtem (starop.) — nagle, gwałtownie. [przypis edytorski]
gwałtem (starop.) — tu: na siłę, siłą. [przypis edytorski]
gwałtem (starop.) — tu: wbrew woli. [przypis edytorski]
gwałtem wbiła — powaliła, ugodziła, gwałtownie doprowadziła do czegoś. [przypis redakcyjny]
gwałtować (daw., gw.) — robić gwałt o coś, krzyczeć, awanturować się; podnosić alarm. [przypis edytorski]
gwałtować (daw.) — robić gwałt, podnosić alarm. [przypis edytorski]
gwałtowne wzruszenie dało synowi Krezusa głos, którego natura mu odmówiła — [por.] Herodot, Dzieje, I, 85. [przypis tłumacza]
gwałtownie (starop.) — gwałtem, przemocą. [przypis edytorski]
gwałtowno — dziś popr.: gwałtownie. [przypis edytorski]
gwałtowny — tu: oparty na przemocy. [przypis edytorski]
gwałtowny zapęd Niedźwiedzicy na niebie zachodzącej — starożytni tłumaczyli zmiany pogody wpływem gwiazd. [przypis edytorski]
gwałt — przemoc, bezprawne użycie siły. [przypis edytorski]
gwałt — tu: mnóstwo. [przypis edytorski]
gwałt — tu: pośpiech, zamieszanie. [przypis edytorski]
gwałt —tu: przemoc. [przypis edytorski]
gwałtu zażyć — [użyć przemocy. Red. WL] planowany jesienią 1789 zamach wojskowy dworu na Zgromadzeniu Narodowym, ujawniony w manifestacjach z 1 i 3 października (uczty gwardzistów przybocznych, udział osobisty królowej Marii Antoniny w częstowaniu żołnierzy); reszta podanych tu wiadomości to echa pogłosek nieuzasadnionych. [przypis redakcyjny]
gwałty — dziś popr. forma N. lm: gwałtami. [przypis edytorski]
Gwalpor — być może bł. druku i chodzi o Gwalior (ang.), czyli miasto Gwalijar w środkowych Indiach, w stanie Madhja Pradeś; daw. stolica niezależnego księstwa, od poł. XIX pod brytyjską dominacją, w 1948 włączonego w skład niepodległych Indii. [przypis edytorski]
Gwalrada — szlachetna florentynka, córka Belinciona Berti, którego prostotę obyczajów wychwala poeta w Raju pieśni XV. Wnuk jej Gwidogwera odznaczył się jako waleczny żołnierz pod chorągwią Karola Walezego. [przypis redakcyjny]
gwara dago — obraźliwe określenie na język osób pochodzenia hiszpańskiego, portugalskiego a. włoskiego. [przypis edytorski]
gwardią konną koronną — daw. forma B.lp r.ż.; dziś: gwardię (…). [przypis edytorski]
Gwardia Narodowa — francuska ochotnicza formacja militarna, rodzaj milicji obywatelskiej, utworzonej w okresie Rewolucji Francuskiej w 1789. [przypis edytorski]
gwardian — przełożony klasztoru franciszkanów. [przypis edytorski]
gwardian — przełożony klasztoru. [przypis redakcyjny]
gwardian — przełożony klasztoru w niektórych zakonach. [przypis edytorski]
gwardian — przełożony klasztoru w zakonie franciszkanów. [przypis edytorski]
gwardia — wojskowe oddziały straży. [przypis edytorski]
gwardiejskij ekipaż (ros. гвардейский экипаж) — jednostka piechoty morskiej elitarnej Gwardii Imperium Rosyjskiego. [przypis edytorski]
gwardjan — dziś popr. pisownia: gwardian, przełożony klasztoru franciszkanów. [przypis edytorski]
gwarek (daw.) — górnik. [przypis edytorski]
gwarną — pełną gwaru, czyli odgłosów rozmów. [przypis edytorski]
gwary a szumy (daw.) — konstrukcja z „a” w funkcji spójnika łącznego, dziś: gwary i szumy. [przypis edytorski]
gwarzyć (daw.) — mówić, powiadać; prowadzić poufałą rozmowę, gawędzić. [przypis edytorski]
gwarzyć (daw.) — rozmawiać. [przypis edytorski]
gwarzyć (gw.) — mówić; por. gwara. [przypis edytorski]
gwarzyć — prowadzić poufałą rozmowę, gawędzić. [przypis edytorski]
gwarzyć — rozmawiać. [przypis edytorski]
Gwaszek — spolszczona forma imienia własnego Guasco, na wzór: Leszek, Mieszek. [przypis redakcyjny]
gwasz — kryjąca farba wodna z domieszką kredy lub bieli używana do wykonywania szkiców dla obrazów olejnych. [przypis edytorski]
gwebr a. pars — wyznawca mazdaizmu, staroż. kultu Słońca. [przypis edytorski]
gwebr — czciciel ognia w Persji (p. w.). [przypis autorski]
gwebr (daw.) — wyznawca zaratusztrianizmu; perscy zaratusztrianie w ucieczce przed muzułmańskimi prześladowaniami osiedlili się w Indiach. I jak Gwebr — w oryg.: grubiański i dziki człowiek z Indii. [przypis edytorski]
gwebrowie — pramieszkańcy Persji, należący, jako czciciele ognia, do religii Zaroastra i ścigani wzgardą mahometańskiej ludności. [przypis tłumacza]
Gwebrowie (z pers. ghebr': niewierny) — daw. nazwa wyznawców zaratusztrianizmu nadana im przez muzułmanów; religia (…) zachowała się, tak samo religia Zend u Gwebrów: zaratusztrianizm wywodzi się z pierwotnych wierzeń mieszkańców płn. Iranu i stanowił państwową religię w istniejącym na terenie współczesnego Iranu i Iraku perskim imperium Sasanidów. Po podboju arabskim większość Irańczyków zmieniła wiarę, ale część w VIII–X w. uciekła przed muzułmańskimi prześladowaniami i osiedliła się w Indiach. [przypis edytorski]
gwebrowie (z pers. ghebr': niewierny) — daw. nazwa wyznawców zaratusztrianizmu nadana im przez muzułmanów; także: parsowie, wyznawcy mazdaizmu, staroirańskiej religii plemion medyjsko-perskich, zogniskowanej wokół kultu boga światła i dobra (Ahura Mazdy), której początek sięga VIII w. p.n.e., a wpływy obejmują zaratusztrianizm, łącząc się z wierzeniami hinduskimi i (starszym od mazdaizmu) kultem Mitry, boga-Słońca. [przypis edytorski]
gwebr — pars, wyznawca mazdaizmu, staroirańskiej religii plemion medyjsko-perskich, zogniskowanej wokół kultu boga światła i dobra (Ahura Mazdy), której początek sięga VIII w. p.n.e., a wpływy obejmują zaratusztrianizm, łącząc się z wierzeniami hinduskimi i (starszym od mazdaizmu) kultem Mitry, boga-Słońca. [przypis edytorski]
gwebr (pers.) — członek sekty czcicieli ognia. [przypis edytorski]
gwebr — wyznawca zoroastryzmu (zaratusztrianizmu). [przypis edytorski]
gwebryjskie świątynie — gwebrowie (z pers. ghebr': niewierny); nazwa nadawana przez mahometan wyznawcom Zoroastra. [przypis redakcyjny]
Gwelff — jeden z najznakomitszych bohaterów chrześcijańskich. [przypis redakcyjny]
gwelfowie, gibelini — nazwy przeciwnych stronnictw w sporze między cesarstwem a papiestwem o suwerenność władzy świeckiej, ale też o przyłączenie miast włoskich do Cesarstwa; gwelfowie zyskali nazwę od nazwiska popieranych przez nich książąt bawarskich Welfów, wspierających aspiracje papieża; gibelini byli stronnikami władzy cesarskiej we Włoszech, a ich nazwa pochodzi od wirtemberskiego miasta Waiblingen, a zarazem zawołania bojowego Hohenstaufów; gwelfowie byli związani gł. z mieszczaństwem, zaś gibelini reprezentowali interesy feudalnego rycerstwa i popierali niezależność Cesarstwa Rzymskiego od papiestwa. Niektóre włoskie miasta do dziś mają w herbie znak przynależności do jednego ze stronnictw: trzy złote lilie gwelfów w błękitnym polu (niekiedy pod czerwonym kołnierzem turniejowym) albo czarnego cesarskiego orła gibelinów w złotym polu. [przypis edytorski]
Gwelfowie, Gibelini — skłócone stronnictwa polityczne w XII-wiecznych Włoszech. [przypis edytorski]
gwelfowie i gibelini — stronnictwa polityczne rywalizujące we Włoszech między XII a XIII wiekiem: zwolennicy papiestwa (gwelfowie) i cesarstwa (gibelini). [przypis edytorski]
gwelfowie — w XII i XIII w. stronnicy władzy papieskiej we Włoszech, przeciwnicy stronnictwa gibelinów. [przypis edytorski]
gwelf — stronnik władzy papieskiej we Włoszech (nazwa od nazwiska popieranych przez to stronnictwo książąt bawarskich Welfów współpracujących z Państwem Kościelnym); gwelfowie i gibelini stanowili rywalizujące ze sobą wrogie obozy polit. we Włoszech w XII i XIII w., w okresie zmagań cesarza Fryderyka II z papiestwem; gwelfowie byli związani gł. z mieszczaństwem, natomiast gibelini reprezentowali gł. interesy feudalnego rycerstwa i popierali Cesarstwo Rzymskie. [przypis edytorski]
Gwelfy, Gibeliny — właśc. Gwelfowie i Gibelini; rywalizujące ze sobą stronnictwa polit. we Włoszech w XII i XIII w., w okresie zmagań cesarza Fryderyka II z papiestwem. Gwelfowie (związani gł. z mieszczaństwem) popierali Państwo Kościelne w walce przeciwko Cesarstwu Rzymskiemu. Gibelini (reprezentujący interesy feudalnego rycerstwa) byli zwolennikami władzy cesarskiej we Włoszech. [przypis edytorski]
gwer (daw., z niem. Gewehr) — karabin. [przypis edytorski]
gwer (z niem. Gewehr) — karabin. [przypis edytorski]
gwes — pewnie. [przypis autorski]
gwiaździarska… umiejętność — astronomia a. astrologia. [przypis edytorski]
gwiaździarstwo (daw.) — astrologia. [przypis edytorski]
gwiaździarz (daw.) — astronom. [przypis edytorski]
gwiaździe (daw. forma) — dziś: gwieździe. [przypis edytorski]
gwiaździe — dziś popr. C. lp: gwieździe. [przypis edytorski]
gwiaździe — dziś popr.: gwieździe. [przypis edytorski]
gwiaździstem — dziś popr.: gwiaździstym. [przypis edytorski]
gwiazdą filmową wysiadał — dziś: wysiadał jako gwiazda filmowa, będąc gwiazdą. [przypis edytorski]
gwiazda biegunowa — Gwiazda Polarna, używana w nawigacji do wyznaczania kierunku północnego. Niemal nie zmienia swojego położenia w czasie pozornego obrotu nieba. [przypis edytorski]
gwiazda, co w nas miłość budzi (…) — Na początku wiosny wstępuje słońce w znak zodiakowy Barana, którego konstelacja Rybą zwana poprzedza, a w którym stoi Wenus poprzedzająca Słońce, od jego mocnego światła przyćmiona. Stanowisko, jakie w tej chwili zajmuje ta gwiazda, oznacza zbliżający się poranek. [przypis redakcyjny]
