Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 450 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | francuski | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 2414 przypisów.
Über die spezielle und allgemeine Relativitatstheorie (niem.) — o szczególnej i ogólnej teorii względności. [przypis edytorski]
überdulden — erdulden. [przypis edytorski]
überhüpft — übergangen. [przypis edytorski]
Übermensch (niem.) — nadczłowiek; pojęcie wprowadzone przez Fiedricha Nietzschego. [przypis edytorski]
Überschuss an Energie — nadmiar energii. [przypis edytorski]
Übersetzung von Kochanowskis Drama — J. Kochanowski, Die Abfertigung der griechischen Gesandten. Poznań 1919. (Herausgegeben vom Deutschen Schulverein der Wojewodschaft Schlesien). [przypis redakcyjny]
Überwindung (niem.) — przezwyciężenie. [przypis edytorski]
Üsküp a. Skopje — miasto na Bałkanach, obecnie stolica Macedonii Płn. [przypis edytorski]
[U]Eciec (gw.) — ojciec. [przypis edytorski]
Ufajmy wieszczym (…) głosom (…) On mistrzem naszym — W czasie obioru, jeśli zdania były podzielone lub niepewne, zdarzenia podobne, brane za wieszczbę, wpływały na obrady kapituły. I tak Winrych Kniprode pozyskał wszystkie głosy, ponieważ kilku braci słyszało jakoby w grobach mistrzów wołanie trzykrotne: Vinrice! Ordo laborat,«Winrychu! Zakon w niebezpieczeństwie». [przypis autorski]
Ufaj w Panu Bogu z całego serca, a nie wspieraj się na mądrości swojej… — Prz 3, 5. [przypis edytorski]
ufały mu tak miasta, które mu się poddały, jak i jednostki — to znaczy nie po wojnie, lecz z własnej woli rezygnując z niezależności. Stosunki te są analogiczne do średniowiecznego ustroju feudalnego. [przypis tłumacza]
Ufa — miasto u podnóża Uralu; stolica Autonomicznej Radzieckiej Republiki Baszkirskiej, a nast. stolica Baszkortostanu (Baszkirii), wchodzącego w skład ZSRR, a później Federacji Rosyjskiej. [przypis redakcyjny]
u fary — w kościele parafialnym. [przypis edytorski]
ufestonować — osłabić intensywność. [przypis edytorski]
uf — hufiec. [przypis edytorski]
ufiec — dziś: hufiec. [przypis edytorski]
ufiec — dziś popr.: hufiec. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
ufiec — hufiec, oddział. [przypis edytorski]
Ufilas a. Wulfila (310–383) — biskup Taurydy (od 341 r.), misjonarz wśród Gotów naddunajskich; tłumacz Biblii (z wyjątkiem Ksiąg Kapłańskich); syn Gota i Greczynki z Kapadocji. [przypis edytorski]
uflagany — zmoczony, zbłocony. [przypis redakcyjny]
ufnal a. hufnal — duży gwóźdź do przybijania podków. [przypis edytorski]
ufnal — gwóźdź o kwadratowym przekroju, służący do przytwierdzania podków do kopyt końskich. [przypis edytorski]
ufni weń głoszą — w oryginale: präkonisiren. [przypis tłumacza]
uformowanej — [D.lp r.ż.] utworzonej. [przypis redakcyjny]
uformowani w głębokie kolumny — liczące więcej ludzi w głąb niż wszerz. [przypis tłumacza]
u Francuza zaś [Chataubruna] przyczyniają się do tego [zwrotu w postępowaniu] piękne oczy — akt II sc. III: „De mes déguisemens que penserait Sophie”, mówi syn Achillesowy. [przypis redakcyjny]
u Francuzów kłamać (…) gwara — Si peirent Francus, quid navi faciet, qui periuriam ipsum sermonis genus putat esse, non criminis? (Salwian z Marsylii, O rządach bożych, IV, 14). [przypis tłumacza]
ufryzowany (przestarz.) — ułożony w loki. [przypis edytorski]
ugadać (gw.) — umówić. [przypis edytorski]
ugadzać (starop.) — godzić, uderzać, nacierać. [przypis edytorski]
ugadza — dziś popr. forma: godzi. [przypis edytorski]
ugadzanie (daw.) — tu: ustępowanie. [przypis edytorski]
Ugania za rogaczem ranionym z cięciwy — dla rytmu pominięte „się”. [przypis edytorski]
ugarać (daw.) — ogrzewać, opiekać. [przypis edytorski]
ugasać — dziś: zagasać a. gasnąć. [przypis edytorski]
Ugedej (1186–1241) — trzeci syn Dżyngis-chana, władca imperium mongolskiego od 1229. [przypis edytorski]
Ugier — król duński, ojciec Dudona. [przypis redakcyjny]
Ugłaskanie Sekutnicy — tj. Poskromienie złośnicy. [przypis edytorski]
Ugni Perkun — Ognia Perkunowi. [przypis autorski]
ugór — pole nieuprawiane przez dłuższy czas. [przypis edytorski]
ugór — zaorane i nieuprawiane przez pewien czas pole. [przypis edytorski]
ugodnić się — uczynić się godnym. [przypis edytorski]
ugodowym załatwieniem sprawy — w oryginale: ein Kompromiss. [przypis tłumacza]
ugodzić (daw.) — trafić. [przypis edytorski]
ugodzić kogo do służby — przyjąć kogo do pracy (służby). [przypis edytorski]
ugodzić w co (starop.) — osiągnąć co. [przypis edytorski]
ugodzić w co (starop.) — utrafić. [przypis edytorski]
ugodził Wespazjana strzałą w stopę — „Przy dobywaniu twierdzy kamieniem w kolano ugodzony został”, Swetoniusz, Żywot Wespazjana IV. [przypis tłumacza]
ugodzon do żywa — dziś: ugodzony do żywego; tj. boleśnie zraniony. [przypis edytorski]
ugodzon — ugodzony, uderzony. [przypis edytorski]
Ugolini, Bartolomeo (zm. ok. 1610) — włoski jurysta, autor m.in. Tractatus de simonia (1599). [przypis edytorski]
Ugolino della Gherardesca (ok. 1220–1289) — wł. szlachcic i polityk, wtrącony do więzienia, w którym zmarł w głodu, jeden z bohaterów Boskiej komedii Dantego. [przypis edytorski]
Ugolino — postać z Boskiej Komedii Dantego, mściciel, który w Piekle gryzł czaszkę i wysysał mózg swojego dawnego prześladowcy za to, że ten skazał Ugolina i jego synów na śmierć głodową. [przypis edytorski]
Ugolin — por. Dante Alighieri, Boska Komedia, Piekło, Pieśń XXXIII. [przypis edytorski]
Ugolin — własc. Ugolino, postać z Boskiej Komedii Dantego, mściciel, który w Piekle gryzł czaszkę i wysysał mózg swojego dawnego prześladowcy, biskupa Ruggieri, za to, że ten skazał Ugolina i jego synów na śmierć głodową. [przypis edytorski]
ugonek (starop.) — ubieganie się za czym. [przypis redakcyjny]
Ugon — zmarły brat króla francuskiego Filipa. [przypis redakcyjny]
ugor — dziś popr.: ugór. [przypis edytorski]
ugorny — leżący ugorem, nieorany, nieuprawny. [przypis edytorski]
U-gorsk — Ust-Kamienogorsk, miasto w Azji, nad rzeką Irtysz. [przypis edytorski]
ugryzek (daw.) — docinek. [przypis edytorski]
ugrzewa — dziś popr.: ogrzewa. [przypis edytorski]
ugwarzyć (daw.) — porozmawiać. [przypis edytorski]
uhamować — pohamować. [przypis edytorski]
Uhde, Fritz (1848–1911) — niem. malarz religijny. [przypis redakcyjny]
u Hebreów konieczność ofiary (…) — Wedle III księgi Mojżesza, rozdz. 12 i 27, pozwolono Żydom pewne przepisane ofiary i śluby zastępować innymi. [przypis redakcyjny]
Uhland, Johann Ludwig (1787–1862) — niem. poeta, literaturoznawca, z wykształcenia prawnik; był działaczem politycznym jako poseł do Landtagu, następnie do parlamentu frankfurckiego (1848), obrońcą koncepcji tzw. wielkoniemieckiego państwa narodowego (tj. obejmującego swym terytorium również Niemców zamieszkujących tereny ówczesnego państwa austriackiego); poezje Uhlanda były niezwykle popularne, zostały wydane kilkadziesiąt razy za jego życia i weszły w skład biblioteczek domowych w całym kraju; do jego wierszy muzykę komponowali m.in. Johannes Brahms, Franz Liszt, Franz Schubert i Robert Schumann; oprócz lirycznych obrazów dotyczących przyrody, pisał również dzieła literackie nawiązujące do historii (jak np. ballada Szwabska wieść, w oryg. Schwäbische Kunde, osnuta wokół wydarzeń trzeciej wyprawy krzyżowej i śmierci cesarza Fryderyka I Barbarossy) czy prace popularnonaukowe dotyczące starogermańskich wierzeń (np. Studia na temat mitologii nordyckiej, Der Mythos von Thor nach nordischen Quellen). [przypis edytorski]
u Hopfera — dzisiejsza kawiarnia „U Hopfera” (ul. Krakowskie Przedmieście 54), której nazwa nawiązuje do tradycji Lalki, mieści się w dawnym lokalu Karola Lesisza. [przypis redakcyjny]
Uhowo — wieś w pow. białostockim, na płn.-wsch. brzegu Narwi. [przypis edytorski]
Uhry (z czes.) — Węgry. [przypis redakcyjny]
U Irzykowskiego, mieniącego się uczniem Schopenhauera (…) — K. Irzykowski, Czyn i słowo, Lwów 1913, s. 158. [przypis autorski]
uiścić — spełnić. [przypis edytorski]
uiścić (starop.) — [tu:] upewnić. [przypis redakcyjny]
uiścić (starop.) — upewnić. [przypis redakcyjny]
uiścić — uregulować należność za coś. [przypis edytorski]
uiścion (starop.) — zaspokojony, zapewniony. [przypis redakcyjny]
uiszczenie — dziś: ziszczenie, tj. zrealizowanie, wykonanie. [przypis edytorski]
u Iwana — przen. u Rosjan, w służbie carskiej. [przypis edytorski]
ująć — odebrać. [przypis edytorski]
ująć (tu forma 3 os. lp r.m.: ujął) — chwycić. [przypis redakcyjny]
ująć w kluby (daw.) — wziąć w ryzy, zdyscyplinować. [przypis edytorski]
ująć w kluby — ująć w karby; okiełznać. [przypis edytorski]
ująć — zjednać. [przypis edytorski]
ujął chciwości — poskromił chciwość. [przypis redakcyjny]
ujął cię sen twardy, nieprzespany — porównaj Jana Kochanowskiego Treny: «Ujął ją sen żelazny, twardy, nieprzespany» (Tren VII). [przypis redakcyjny]
ujął — zmniejszył. [przypis redakcyjny]
ujawiać się — dziś: ujawniać się a. przejawiać się. [przypis edytorski]
Ujazd — gmina miejsko-wiejska w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim. [przypis edytorski]
Ujazdowski plac znajdował się w południowej części miasta, obok Alei Ujazdowskich. Służył za miejsce wielkanocnych zabaw ludowych, wystaw rolniczych. W latach 1893–1896 powstał na jego miejscu Park Ujazdowski. [przypis redakcyjny]
ujęcie sławy — umniejszenie zasług, psucie opinii, zniesławienie. [przypis edytorski]
ujęcie Szymona — por. wyżej VI, IX, 4. [przypis tłumacza]
ujęczony — uciśniony. [przypis redakcyjny]
ujęło ją to — sprawiło jej to przyjemność. [przypis edytorski]
U jednego Platona znajdujemy tylko pojęcie pokolenia zbliżone do dzisiejszych wyobrażeń (…) przedwczesnością — Początki problemu w starożytności omawia szczegółowo F. Mentre: Les generations sociales, Paris 1920, s. 49–64. O genealogicznym pojmowaniu pokolenia szereg pięknych uwag poetyckich daje Charles Pegny: Victor-Marie comte Hugo, Cahiers de la Quinzane, Premier cahier de la douzième serie (18 X 1910), s. 115–125. [przypis autorski]
Ujejski, Józef (1883–1937) — historyk literatury, badacz okresu romantyzmu, zwł. filozofii i prądów umysłowych tego okresu, w tym mesjanizmu; po uzyskaniu w 1907 r. stopnia doktorskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim, kształcił się dalej w Paryżu; od 1919 profesor Uniwersytetu Warszawskiego, w l. 1932–1933 rektor; członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (od 1921) i Polskiej Akademii Umiejętności (od 1922); autor m.in. Dziejów polskiego mesjanizmu do powstania listopadowego włącznie (1931). [przypis edytorski]
ujemny sąd Schopenhauera o kobietach — Schopenhauer, V, s. 648. [przypis redakcyjny]
ujeść (daw.) — ugryźć. [przypis edytorski]
ujeść — ukąsić. [przypis edytorski]
ujeżdżać — tu: uciekać; odjeżdżać uciekając. [przypis edytorski]
