Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 459 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Wesprzyj!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 155810 przypisów.

Peluzjum — starożytne miasto w Egipcie, na wsch. skraju Delty Nilu. [przypis edytorski]

Pember Reeves podaje…Das politische Wahlrecht der Frauen in Australien, Lipsk 1904. [przypis autorski]

Pembrocya — hrabstwo Pembrocke w Anglii. [przypis redakcyjny]

Pembroza — hrabstwo Pembroke w płd. Walii w Anglii. [przypis redakcyjny]

pemikan — suszone mięso; chude mięso upolowanych zwierząt (najczęściej bizonów, łosi lub jeleni) pokrojone w cienkie paski, rozdrobnione, wymieszane z bizonim łojem i kwaśnymi jagodami, po czym uformowane w wałki i zakonserwowane przez suszenie na słońcu; metoda takiego preparowania mięsa stosowana była powszechnie przez północnoamerykańskich Indian żyjących w rejonie Wielkich Jezior i Wielkich Równin. [przypis edytorski]

penaty — bóstwa domowe; tu również: opiekuńcze bóstwa całego ludu, narodu. [przypis edytorski]

penaty — bóstwa opiekuńcze domu, domowych zapasów, rodziny; czasem też: całego państwa. [przypis edytorski]

penaty częściéj już mieszkały przy kuchni niżeli na poczestném miejscu domu — w wielu domach Pompei. [przypis autorski]

penaty i lary (mit. rzym.) — bóstwa opiekuńcze domu. [przypis edytorski]

penaty (mit. rzym.) — bóstwa opiekuńcze domu, domowych zapasów, rodziny; czasem też całego państwa; również: lary i penaty. [przypis edytorski]

penaty — tu: bogowie opiekuńczy całego miasta. [przypis edytorski]

Pen Club — międzynarodowe zrzeszenie pisarzy stworzone w 1922 r. w Londynie przez Catherine Amy Dawson Scott. Polska filia została założona przez Stefana Żeromskiego. [przypis edytorski]

pendant (fr.) — uzupełnienie, dodatek; korespondencja, relacja zwrotna. [przypis edytorski]

pendant — odpowiednik lub uzupełnienie czegoś. [przypis edytorski]

pendant — odpowiednik lub uzupełnienie czegoś, tworzące razem z nim harmonijną całość. [przypis edytorski]

Pendasio, Federico (ok. 1525–1603) — profesor filozofii naturalnej w Padwie i Bolonii; jeden z najbardziej wpływowych popularyzatorów arystotelizmu i komentator prac Arystotelesa z zakresu fizyki oraz jego dzieła De Anima; te właśnie komentarze podejmowały trud pogodzenia z jednej strony wymagań bulli papieskiej Apostolici regiminis z 1513 r. (potępiającej postrzeganie duszy jako bytu śmiertelnego oraz ideę, że jeden duch ożywia wszystkie istoty ludzkie, a także nakazującej wszystkim profesorom filozofii uwzględnienie ustaleń teologii oraz prawa kanonicznego w tej kwestii), zaś z drugiej strony dążeń do innowacyjnych badań empirycznych nad ludzkim ciałem. Interpretacja Pendasiego dotycząca materialności intelektu zapoczątkowała badania nad ludzkim mózgiem, które doprowadziły wkrótce np. do odkryć związanych z budową nerwu optycznego dokonanych przez młodego anatoma Costanzo Varolio. [przypis edytorski]

pendent — pas zakładany przez ramię służący do noszenia szabli. [przypis edytorski]

pendent — pas zakładany przez ramię, służący do noszenia szabli. [przypis edytorski]

pendenty (z fr.) — dosł.: to, co wiszące; pasy, na których zawiesza szable. [przypis edytorski]

pendent (z łac.) — pas zakładany przez ramię służący do noszenia szabli. [przypis edytorski]

pendent (z łac.) — pas zakładany przez ramię, służący do noszenia szpady, szabli itp. [przypis edytorski]

Pends-toi, brave Crillon (fr.) — dosł.: powieś się, dzielny Crillon; słowa listu Henryka IV do jego przyjaciela kapitana Crillon, wykorzystane jako motto do Henriady Voltaire'a. [przypis edytorski]

Penejos — główna rzeka Tesalii, krainy w płn.-wsch. Grecji. [przypis edytorski]

Penelej (mit. gr.) — właśc. Peneleos, wojownik achajski, wódz Beotów; należał do wyprawy Argonautów i był jednym z konkurentów Heleny, jednak nie zyskał jej względów; przybył na pomoc Agamemnonowi na czele floty beockiej złożonej z 12 okrętów; zginął pod Troją. [przypis edytorski]

Penelopa (mit. gr.) — opisana w Odysei żona Odyseusza, która czekała wiernie na męża przez 20 lat. [przypis edytorski]

Penelopa (mit. gr.) — opisana w Odysei żona Odyseusza, która czekała wiernie na męża przez 20 lat. [przypis edytorski]

Penelopa (mit. gr.) — opisana w Odysei żona Odyseusza, która czekała wiernie przez 20 lat na powrót męża spod Troi. [przypis edytorski]

Penelopa (mit. gr.) — opisana w Odysei żona Odyseusza, która przez 20 lat wiernie czekała na powrót męża z wojny trojańskiej. W tym czasie zwodziła ubiegających się o jej rękę zalotników, obiecując, że wyjdzie ponownie za mąż, gdy skończy tkać całun dla teścia, lecz każdej nocy pruła robioną w dzień tkaninę. [przypis edytorski]

Penelopa (mit. gr.) — opisana w Odysei żona Odyseusza, która przez 20 lat wiernie czekała na powrót męża z wojny trojańskiej. W tym czasie zwodziła ubiegających się o jej rękę zalotników, obiecując, że wyjdzie ponownie za mąż, gdy skończy tkać całun dla teścia, lecz każdej nocy pruła robioną w dzień tkaninę. [przypis edytorski]

Penelopa (mit. gr.) — wierna żona Odyseusza, czekająca na niego 20 lat. [przypis edytorski]

Penelopa — opisywana w Odeysei Homera żona Odyseusza, znana z wierności. [przypis edytorski]

penelopa — rodzaj dużego ptaka grzebiącego, występującego w Ameryce Środkowej i Południowej. [przypis edytorski]

Penelopa — w mitologii greckiej żona Odyseusza, jednego z bohaterów wojny trojańskiej, która czekała wiele lat na powrót męża, tkając i prując szatę, by zwieść w ten sposób swoich zalotników (przyrzekła wybrać jednego z nich na męża, gdy ukończy pracę). [przypis edytorski]

Penelopa — żona Odyseusza, jednego z głównych bohaterów Iliady i Odysei Homera, wzór wierności małżeńskiej. [przypis redakcyjny]

penestowie — chłopi tesalscy, stanowiskiem [położeniem] swym przypominający helotów spartańskich. Teramenes, ironicznie usprawiedliwiając brak wiadomości co do tej sprawy Kritiasa, piętnuje „stałość przekonań arystokratycznych” arystokraty, planującego rzeź panów. [przypis tłumacza]

penetrować (z łac.) — przenikać, rozumieć. [przypis redakcyjny]

Penina a. Peninna — jedna z żon Elkana. Urodziła dla Elkana dużo dzieci, ale to Annę, drugą swoją żonę kochał bardziej, mimo, że była bezpłodna (1Sm 1,2–5). [przypis edytorski]

Peninsula del crocodilo — Wyspa krokodylów. [przypis autorski]

Peninsular and Oriental Company, właśc. Peninsular and Oriental Steam Navigation Company — Towarzystwo Żeglugi Indyjskiej i Orientalnej, brytyjska spółka przewozowa założona w 1837, najstarsze i jedno z największych przedsiębiorstw transportu morskiego, operujące na M. Śródziemnym, na trasie do Indii, Dalekiego Wschodu i Australii. [przypis edytorski]

penitencjariusz — duchowny katolicki upoważniony do udzielania rozgrzeszenia w wypadku ciężkiego przewinienia. [przypis redakcyjny]

penitencjariusz (z łac.) — ksiądz, mający prawo rozgrzeszania w szczególnych wypadkach. [przypis redakcyjny]

penitentka — kobieta spowiadająca się. [przypis edytorski]

penitentka — w Kościele katolickim osoba przystępująca do spowiedzi. [przypis edytorski]

penitentów — [tu:] żałujących, przystępujących do spowiedzi. [przypis redakcyjny]

penitent — osoba przystępująca do spowiedzi. [przypis edytorski]

peniuar — elegancka odmiana kobiecego stroju domowego. [przypis edytorski]

peniuar (fr. peignoir, od peigner: czesać) — luźny, obszerny strój kobiecy wykonany z cienkiego materiału, zdobny koronkami i falbankami; rodzaj koszuli nocnej; początkowo, w XVIII w., używany podczas toalety i zabiegów fryzjerskich. [przypis edytorski]

peniuar — poranny kobiecy strój domowy. [przypis edytorski]

peniuar — tu: pelerynka zarzucana na kark przy czesaniu włosów. [przypis edytorski]

Penn jest prawdziwym Likurgiem — William Penn, założyciel Pensylwanii w Ameryce (1644–1713). [przypis autorski]

Penn, William (1644–1718) — angielski kwakier, założyciel Pensylwanii. [przypis edytorski]

penny (ang.) — moneta o wartości jednego pensa. [przypis edytorski]

penowany — karany. [przypis redakcyjny]

pens — drobna moneta angielska, w tym okresie srebrna, ważąca ok. 0,7 grama. [przypis edytorski]

pens — drobna moneta brytyjska, 1/2 szylinga. [przypis redakcyjny]

pens — drobna moneta brytyjska; dawniej brytyjski funt szterling był równy 20 szylingów, zaś szyling dzielił się na 12 pensów. [przypis edytorski]

pens — drobna moneta brytyjska. [przypis edytorski]

pens — drobna moneta w Anglii. [przypis edytorski]

pens — drobna moneta w Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]

penser (fr.) — myśleć; je pense (fr.) — myślę. [przypis edytorski]

pensez bien, comtesse (fr.) — proszę dobrze pomyśleć, hrabianko. [przypis edytorski]

pensiero dominante (wł.) — dominująca myśl. [przypis edytorski]

pensją — dziś popr. forma B. lp: pensję. [przypis edytorski]

pensją — dziś popr. forma B. lp: pensję; tj. rentę. [przypis edytorski]

pensja panien sakramentek warszawskich — renomowana prywatna szkoła dla dziewcząt z rodzin szlacheckich, prowadzona w klasztorze zakonu sakramentek przy Rynku Nowego Miasta; zamknięta przez władze carskie w 1865. [przypis edytorski]

pensja — stała zapłata. [przypis redakcyjny]

pensja — tzw. „lista cywilna”; pensją — dziś popr. forma B. lp: pensję. [przypis redakcyjny]

Pensja — według Korzona dochody Stanisława Augusta wynosiły w roku rachunkowym 1788/89 ogółem z górą 7.600 tys. zł. polskich. [przypis redakcyjny]

pensje — pensjonarki, uczennice pensji dla dziewcząt; osoby niedoświadczone, niewinne. [przypis edytorski]

pensjonarka — uczennica pensji dla dziewcząt; osoba niedoświadczona, niewinna. [przypis edytorski]

pensjonarki — chodzi o pensjonariuszki. [przypis edytorski]

pensjonarz (daw.) — tu: osoba pobierająca pensję, wynagrodzenie. [przypis edytorski]

pensjonarz — pensjonariusz; osoba przebywająca w zakładzie wypoczynkowym, leczniczym a. karnym. [przypis edytorski]

pensjonować się — dziś: iść na emeryturę. [przypis edytorski]

pensjonowany — dziś: emerytowany. [przypis edytorski]

pens — najdrobniejsza moneta w dawnym angielskim systemie monetarnym; 12 pensów to szyling, 20 szylingów to funt. [przypis edytorski]

pens — najdrobniejsza moneta w dawnym angielskim systemie monetarnym. Dwanaście pensów to szyling (system angielski nie był systemem dziesiętnym). Pięć szylingów to korona. Dwadzieścia szylingów to funt. Gwinea to funt i jeden szyling, czyli dwadzieścia jeden szylingów. [przypis edytorski]

pensum (łac.) — dzienna praca, zadanie; tu B. lm pensa: zadania. [przypis redakcyjny]

pensum (łac.) — praca, zadanie do wykonania w określonym czasie, zwykle jednego dnia. [przypis edytorski]

pensum (łac., przest.) — materiał do odrobienia, przyswojenia. [przypis edytorski]

pensum (łac.) — tu: ćwiczenie szkolne zadane do domu. [przypis edytorski]

pensum (łac.) — tu: obowiązek, zadanie. [przypis edytorski]

pensum (łac.) — zadanie (stale do odrobienia dawane). [przypis tłumacza]

pensum — tu: zadanie domowe. [przypis edytorski]

pensum (z łac.) — określona (np. poprzez liczbę godzin roboczych) ilość dziennej pracy do wykonania. [przypis edytorski]

pensum (z łac.) — praca domowa; zadanie wyznaczone do wykonania. [przypis edytorski]

pensyj (daw.) — dziś forma D.lm raczej: pensji. [przypis edytorski]