Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geografia, geograficzny | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | polski | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3618 przypisów.
Iwaszkiewicz, Jarosław (1894–1980) — poeta, prozaik, w 1948 r. redaktor „Nowin Literackich”, gdzie Borowski po raz pierwszy wydrukował Kamienny świat („Nowiny Literackie” 1948, nr 21–24). [przypis edytorski]
iwa — tu w oryginale fr. if: cis (drzewo) [iwa — gatunek wierzby. Red. WL]. [przypis redakcyjny]
I węzeł ten (…) wyrywa — Rozważano nieraz kwestię, czy gdyby Celimena bardzo chciała, Alcest nie uległby jednak. Być może nie, zasadniczym bowiem rysem Alcesta jest duma: otóż o ile serce jego zdolne było przebaczyć Celimenie i ukryć przy jej boku swą miłość na „pustyni”, o tyle duma jego zanadto by cierpiała, gdyby mu przyszło pozostać z nią w Paryżu i stać się pośmiewiskiem wszystkich dudków. [przypis tłumacza]
I widomemi znaki zarazem szlakuje, / Iż brat przyrodzony ich zdrajcą się najduje — Hipolit odkrył spisek swych braci Ferdynanda i Juliusza na życie swoje własne i Alfonsa. (Por. 3, 60–62). [przypis redakcyjny]
I widziałem drugiego Anioła (…) — we współczesnym tłumaczeniu Biblii Tysiąclecia: „Potem ujrzałem innego anioła lecącego przez środek nieba, mającego odwieczną Dobrą Nowinę do obwieszczenia wśród tych, którzy siedzą na ziemi, wśród każdego narodu, szczepu, języka i ludu” Ap 14, 6. [przypis edytorski]
i więcej niż tobie — bo ty masz przynajmniej ostoję w twojej religijności. [przypis redakcyjny]
i wiecież wy, czemu wam Pan tego drzewa zakazał (…) co jest złe, a co dobre — parafraza Rdz 3, 1–5, streszczająca rozmowę węża i kobiety. [przypis edytorski]
I wiecznie stoi, i wiecznie ucieka — dymy miast północnych, w czasie mroźnym wznoszące się pod niebo w kształtach fantastycznych, tworzą widowisko podobne do fenomenu zwanego mirage, który zwodzi żeglarzy na morzach i podróżnych na piaskach Arabii. Mirage zdaje się być już miastem, już wsią, już jeziorem albo oazą; przedmioty wszystkie widać bardzo wyraźnie, ale zbliżyć się do nich niepodobna; zawsze w równej od podróżnego znajdują się odległości i na koniec nikną. [przypis autorski]
I wierna wam drużyna — W A. [autografie] drużyna zam. przekreślonego czeladka. [przypis redakcyjny]
I-will-allways-love-you (ang.) — zawsze-będę-cię-kochać. [przypis edytorski]
I will find out (ang.) — Dowiem się. [przypis edytorski]
I will not do it (…) that I cannot do — Angelo: „Nie chcę tego uczynić”. Izabela: „Lecz czy moglibyście, Panie, gdybyście zechcieli?”. Angelo: „Wszak nie mogę tego, czego nie chcę”. [przypis autorski]
I w krótkim pożegnaniu — Podobnie w Korsarzu (III, 1) słońce zachodzące „pauses on the hill - the precious hour of parting lingers still, but sad his light to agonising eyes…”. [przypis redakcyjny]
I właśnie (…) o tem. — Z tych słów widzimy, że Alcest przybył tu w zamiarze stanowczej i ostatecznej rozmowy z Celimeną; tym lepiej tłumaczymy sobie stan jego podrażnienia. [przypis tłumacza]
i właśnie to „Ja” romantyzm wieczny usiłuje oswobodzić… — J H. Bremond, Prière et poésie, Paris, Grasset 1926. [przypis autorski]
I w mieście pada na wznak przed carową — ten wiersz jest tłumaczony z rosyjskiego poety, którego nazwiska nie pomnę. [przypis autorski]
i w ogóle biegłym w podobnych sprawach — jakie w praktyce ma do załatwienia kowal, rolnik, ekonom itp. [przypis tłumacza]
i w ogóle co było statków sprzymierzonych — więc niewiele. Centrum jest najsłabsze, gdyż wyspy chronią je przed przełamaniem. [przypis tłumacza]
I wonder (ang.) — zastanawiam się, tu: no ciekaw jestem. [przypis edytorski]
I w organ i w rozliczne instrumenty grała (…) — w dawnych zamkach stawiano na chorach organy. [przypis autorski]
iwrit (hebr. leszon iwrit, iwrit) — hebrajski; jeden z języków żyd.; oryginalny język Biblii (obok aramejskiego); „święty język przodków” (hebr. leszon ha-kodesz), język obrzędów i literatury religijnej oraz naukowej aż do XIX w.; współcz. oficjalny język państwa Izrael. [przypis edytorski]
iwry-tajcz — jidysz, język żydowski. [przypis tłumacza]
I w Sofoklesa „Tereusie” mowa czółna tkackiego tutaj także należy — Tereus, nieznana nam tragedia. Zhańbiona przez szwagra swego Tereusa Filomela i pozbawiona przez niego języka, porozumiewa się z jego żoną Prokne za pomocą utkanej przez siebie szaty, wrobiwszy w nią obrazy, które wystawiały krzywdę doznaną. [przypis tłumacza]
i w sto lat być wykupionym może — dobra potioritatis nie przestawały być własnością dłużnika, który mógł każdej chwili je wykupić, chyba że prawa tego zrzekł się wyraźnie (potioritas abiurata). [przypis redakcyjny]
i wszytko czyście (starop.) — i bardzo pięknie. [przypis edytorski]
i w tak okrutnej nawałności morskiej pożartą mądrość wasza zostanie — por. Ps 106, 25–27. [przypis edytorski]
i w trupa zostanie ujęciu — tj. nawet martwa już ręka jeszcze go nie upuści. [przypis redakcyjny]
i w tym działania wina jest wiernym obrazem — i w tym jest wiernym obrazem działania wina. [przypis edytorski]
i w XVI wieku dla Stryjkowskiego, i w XIX dla Lelewela — por. dr Adolf Bednarowski, Wybór z Pism Ksenofonta, Książnica Atlas 1925, str. XV. [przypis tłumacza]
I wyruszył wtedy Hadrian, i zburzył Świątynię Pańską — Świątynia Jerozolimska oraz większa część Jerozolimy, została zburzona pod koniec pierwszej wojny żydowskiej (66–70) przez Tytusa Flawiusza, syna cesarza Wespezjana, w roku 70. Hadrian urodził się w roku 76, zatem za jego życia Świątynia Jerozolimska leżała w gruzach, niemniej zajmował się on tłumieniem późniejszego powstania żydowskiego Bar-Kochby (132–135). Po zakończeniu walk, Żydów spotkały surowe represje. [przypis edytorski]
i wyszedł nie do panów, a na szosę — dziś popr.: i wyszedł nie do panów, ale na szosę. [przypis edytorski]
i wziąć zeszyty z notatkami do mojego eseju o Ruskinie — fragment skreślony. [przypis tłumacza]
IXB de… 39, 54 north… 4 west… you… changed cours for your position… Signed Master SS America (ang.) — IXB od… 39,54 płn… 4 zach… wy… zmieniam kurs na waszą pozycję… Podpisano: dowódca „SS America”. [przypis edytorski]
ixora a. iksora — gatunek rośliny z rodziny marzanowatych. [przypis edytorski]
IX — strofy wskazane rzymskimi numerami, lecz nie zawierające wersów, pominięte zostały przez samego autora. [przypis edytorski]
ixy warszawskie — warszawskie towarzystwo literackie, hołdujące klasycystycznym gustom, jego członkowie gromadzili się w latach 1815–1819 w salonie Tadeusza Mostowskiego i swoje publikacje podpisywali wspólnym pseudonimem X. [przypis edytorski]
iy (daw.) — go. [przypis edytorski]
iźli (gw.) — jeśli. [przypis edytorski]
iżali a. azali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
iżby — aby. [przypis edytorski]
iżby jedno ziemianki posiadała — jako urzędniczka [kasztelanowa] siadała wyżej niż inne obywatelki. [przypis redakcyjny]
iżby jej imieniem zawarł (…) traktat — żeby zawarł traktat w jej imieniu. [przypis edytorski]
Iżby kara za jawne świętokradztwo wynikała z natury samej rzeczy — Święty Ludwik wydał tak srogie prawa na tych, co klęli, że papież musiał go umiarkować. Monarcha ów poskromił swoją gorliwość i złagodził prawa. [przypis autorski]
I żebym tylko przemówił, a nie postawił wniosku, żebym tylko wniosek postawił, a nie przyjął udziału w poselstwie, żebym tylko przyjął udział w poselstwie, a nie udało mi się nakłonić Teban! — głośne zdanie, cytowane w wszystkich starożytnych podręcznikach wymowy; figura retoryczna w nim zastosowana nazywa się drabina (klimaks), a wynalazł ją Demostenes. [przypis tłumacza]
iżechmy się napiskali (daw.) — żeśmy się naśpiewali; napiskać się: zmęczyć się piskaniem (śpiewaniem). [przypis edytorski]
i że Chrystus będzie kamieniem zgorszenia — Iz 14. [przypis tłumacza]
iże (daw.) — że, iż. [przypis edytorski]
iżem dokonał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: iż dokonałem. [przypis edytorski]
iżem gdziekolwiek jest — że gdziekolwiek jestem. [przypis edytorski]
iżem go uważał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: iż go uważałem; że go uważałem. [przypis edytorski]
iżem jest — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: iż jestem, że jestem. [przypis edytorski]
iżem jest — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, znaczenie: iż jestem. [przypis edytorski]
iżem osiągnął — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: iż osiągnąłem. [przypis edytorski]
Iżem poronił myśl w łonie poczętą… — uczeń wyraża się w myśl mistrza Sokratesa: wiadomo, że Sokrates, którego matka, Fajnarete, była położną, porównywał swą metodę katechetyczną do sztuki położniczej; on tak samo dobywał ideę, tkwiącą półświadomie w duszy ucznia na świat, tj. do życia w uświadomieniu, jak położna dziecię. [przypis tłumacza]
iżem (…) przesiadywał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: iż przesiadywałem. [przypis edytorski]
iżem się wyspał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: iż się wyspałem. [przypis edytorski]
iżem (…) stracił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: iż straciłem. [przypis edytorski]
iżem (…) wywiódł — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: iż wywiodłem, że wywiodłem. [przypis edytorski]
iżem zapomniała — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: iż zapomniałam. [przypis edytorski]
iżeś (…) była — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: iż byłaś, że byłaś. [przypis edytorski]
Iżeś mnie zrozumieć chciała — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: iż chciałaś mnie zrozumieć, że chciałaś mnie zrozumieć. [przypis edytorski]
iżeś mu już prawie (starop.) — że mu już sprzyjasz. [przypis redakcyjny]
iżeśmy przejeżdżali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: iż przejeżdżaliśmy. [przypis edytorski]
iżeśmy szli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: iż szliśmy. [przypis edytorski]
iżeśmy (…) wyrwać umyślili (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: iż umyśliliśmy wyrwać; iż postanowiliśmy wyrwać. [przypis edytorski]
iżeśmy (…) wywiedli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: iż wywiedliśmy. [przypis edytorski]
iżeś tak boiu barzo chciwy (starop.) — że bardzo chcesz boju; że bardzo chcesz bić się. [przypis edytorski]
iżeś (…) zniosła — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: iż zniosłaś, że zniosłaś. [przypis edytorski]
iże (starop.) — aż; tak że. [przypis edytorski]
i że to zdarzało się tak rzadko w państwach despotycznych — Bunt mameluków był to osobliwy wypadek: był to korpus armii, który przywłaszczył sobie władzę. [przypis autorski]
I że w procesie (…) sprawie? — Mamy tu zaznaczony kontrast, jak Celimena chodzi za swoim procesem (któż nie miał wówczas swojego procesu!), a jak Alcest. [przypis tłumacza]
i że wreszcie ich Mesjasz — Tj. ten, który miał im dać dobra doczesne. [przypis tłumacza]
Iż go za hojnego mają (…) za płaszcz niebo kupił — św. Marcin, biskup z Tours, żył w IV w.; w żywocie tego świętego zapisano jego miłosierny uczynek: u bram miasta Amiens oddał żebrakowi połowę swego płaszcza, a następnie w nocy miał widzenie, w którym Chrystus odziany w tenże płaszcz mówił swoim aniołom, że Marcin okrył go nim; to zdarzenie poprzedziło bezpośrednio nawrócenie św. Marcina, który wcześniej był rzymskim żołnierzem z armii Konstancjusza II. [przypis edytorski]
iż ich większa liczba rebelizantów — sens: że rebeliantów jest więcej. [przypis edytorski]
iż im mocniejsza reakcja, im gorętszy i bardziej burzycielski manifest czy dzieło pojawiają się w ciągu pewnej epoki, tym więcej między wierszami kryje się odrzuconego dziedzictwa i to międzywierszowe dziedzictwo jest dynamitem rewolucjonizmu literackiego — ta próba określenia dynamiki epoki literackiej rodzi się w znacznej mierze ze znakomitych wywodów Z. Łempickiego (Z. Łempicki, Literatura, poezja i życie) oraz F. Baldenspergera (La littérature. Création, succès, durée). I tak w szczególności z pomysłów Z. Łempickiego (Z. Łempicki, Literatura, poezja i życie, s. 40–41) czerpię szerokie, może zbyt tutaj szerokie ujęcie tradycji oraz pojęcie sytuacji ideowej, zwąc ją jednak, celem podkreślenia pierwiastka woluntatywnego, tendencją; do tych warunków przydaję tylko krótko przez Z. Łempickiego wskazany motyw pokolenia, o którym szerzej przy innej sposobności. („Ta sytuacja [ideowa] uległa pewnym zmianom i ewolucjom w pewnym rytmie wolniejszym czy przyśpieszonym, za którego podstawę przyjmuje się ostatnio pokolenie czy generacje”, Z. Łempicki, Literatura, poezja i życie, s. 40). Jeśli chodzi o podawane przez Baldenspergera warunki rozwoju literackiego, to wspólna tendencja w jego terminologii będzie się równać przemianie pojęć kierowniczych (la transformation des notions directrices), tradycja problemowa odwołaniu się do przeszłości narodowej i wpływów obcych (le recours au passé national, l'appel à l'étranger). Sprawy pokolenia Baldensperger zupełnie nie porusza. Szerzej o Z. Łempickim pisałem w roku 1938 w recenzji noszącej tytuł Problem i metoda (Stara szuflada, Kraków 1967, s. 102–107). [przypis autorski]
iż Lukrecjusz, lekarz Lamy oraz wszyscy starożytni i nowożytni epikurejczycy mogli mieć słuszność, utrzymując, że oko widzi tylko wskutek swoistej budowy i odpowiedniego umieszczenia (…) — Por. Systemat Epikura (myśl XVIII). [przypis tłumacza]
iż ma dać każdy duchowny — Konstytucja 1607 uczy, że podobne prawa na duchownych stanowione wątpliwości podlegały, dla tego wzmianka w niej o szukaniu pozwolenia od stolicy apostolskiej, bez którego ustawy takowe nigdy skutku nie miały (przypis źródła). [przypis edytorski]
Iż natura jest skażona, przez samąże naturę — Czyli: dowiedzione przez samą etc. [przypis tłumacza]
Iż nie jest zbrodnią tkliwość moja — Raz po raz w roli Tartufa spotykamy echa kazuistycznych rozróżnień, tak przygwożdżonych ironią w Prowincjałkach Pascala. [przypis tłumacza]
iż nie jest zdolny do takich niedorzeczności — Jakie na pozór mówił. [przypis tłumacza]
Iż pracuje dla niepewnego zysku; puszcza się na morze; przebywa je na desce — Por. fragment 234. [przypis tłumacza]
iż przedmiotem tego wstrętu jest próżnia — Chodzi tu o starą formułę fizyczną horror vacui. [przypis tłumacza]
iż się, jako Apostoł mówi, jeden przeciwi drugiemu, nadyma i ustąpić niwczym nie chce — por. 1 Kor 4, 6–7. [przypis edytorski]
iż się Ojcem naszym (…) być ozywa — mówi, że jest naszym Ojcem (składnia na wzór łacińskiej). [przypis edytorski]
iż tak mam mówić, — że tak powiem. [przypis edytorski]
„…Iż wówczas nie będzie się już uczyło bliźniego swego, mówiąc: Oto Pan, gdyż Bóg da się uczuć wszystkim — Jr 31, 34. [przypis tłumacza]
iż w starożytnym (…) Babilonie (…) wszystkie księżniczki obdarzały z pobożności swymi łaskami w katedrze, publicznie, cudzoziemców za pieniądze? — według starożytnego historyka greckiego Herodota (Dzieje, ks. I) zwyczaj religijny nakazywał wszystkim babilońskim kobietom ofiarowanie dziewictwa bogini miłości: udanie się do świętego gaju przy świątyni Afrodyty (Isztar) i odbycie raz w życiu stosunku seksualnego z pierwszym mężczyzną, jaki zaoferuje za to dowolną, symboliczną zapłatę. [przypis edytorski]
I żyć się kwapi, i czuć się spieszy — cytat z wiersza Piotra Wiaziemskiego Pierwszy śnieg. [przypis edytorski]
i życzliwych państwu, i bogatych… — Demostenes z subtelną ironią oddziela patriotów od kapitalistów; jedno z drugim łączyli Nausikles, Diotimos, Charidemos, Neoptolem. [przypis tłumacza]
I żywy gorejącej wizerunk Sodomy/ Osman, słup a słup solny, nie śmie ruszyć kroku — Osman pozostający bez ruchu niby zamieniona w słup soli żona Lota. [przypis redakcyjny]
iż żaden sąd pewniejszy być nie może jako ten, który od człowieka przeświętego z sumnienia niepokalanego pochodzi — Euzebiusz z Cezarei, Żywot Konstantyna (De Vita Constantini) IV, 27; Sozomen, Historia kościelna (Historia ecclesiastica) I, 9; Skarga cytuje za pośrednictwem Baroniusza Annales ecclesiastici (t. 3). [przypis edytorski]
Iż żydzi odtrącą Chrystusa i że Bóg odtrąci ich dla tej przyczyny. Iż winna latorośl wybrana wyda jeno ocet — Iz 50, 2. [przypis tłumacza]
iż zwycięży śmierć swoją śmiercią — Hbr 2, 14. [przypis tłumacza]
Iz 5 — Streszczenie wersetów 1–7. [przypis tłumacza]
Iz 8 — Ponieważ Pascal miejscami cytuje tekst Biblii dokładniej, a częściej streszcza go swobodnie, chodzi zaś tutaj przede wszystkim o zachowanie odcieni myśli samego Pascala, uważałem za właściwe przekładać te cytaty wprost z oryginału Myśli, nie zaś przytaczać je wedle polskich przekładów Biblii. [przypis tłumacza]
Izaaka Rousseau, obywatela, i Zuzanny Bernard, obywatelki — w Genewie status obywateli (fr. citoyens), posiadających pełnię praw politycznych, przysługiwał tylko osobom urodzonym w mieście i pochodzącym ze stanu mieszczańskiego; było to ok. 1500 osób na 20 tysięcy ludności. Pozostali należeli do urodzonych w mieście natifs, nieposiadających czynnych praw politycznych, oraz do habitants (mieszkańców), bez żadnych praw politycznych. [przypis edytorski]
Izaak ben Eleazar — amoraita pochodzący z Palestyny; wg Talmudu Babilońskiego jest to identyczna postać z Izaakiem ben Hakolą. [przypis edytorski]
Izaak i Zuzanna — w protestanckich rodzinach zwyczajne są te imiona, czerpane ze Starego Testamentu. [przypis tłumacza]
Izaak Laquedem — jedno z imion nadawanych postaci Żyda Wiecznego Tułacza, bohatera legendy popularnej w Europie szczególnie w XVII–XIX w. [przypis edytorski]
Izaak — patriarcha biblijny; pierwszy i jedyny wspólny syn Abrahama i Sary. Sara była bezpłodna, do czasu, kiedy Bóg ukazał się Abrahamowi i zapowiedział, że jego 90-letnia żona urodzi mu syna (Rdz 17,15–17; Rdz 21,1–5). Bóg postanowił wystawić na próbę Abrahama i kazał mu złożyć Izaaka w ofierze. Gdy Izaak już leżał na ołtarzu i Abraham miał go zabić, Bóg kazał zabić w zamian barana (Rdz 22,1–13). Dorosły Izaak wziął za żonę Rebekę (Rdz 27,64), z którą miał bliźnięta – Ezawa i Jakuba (Rdz 25,21–26). Zmarł w wieku 180 lat (Rdz 35,28–29). [przypis edytorski]
