Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Szacowany czas do końca: -
Jan Kochanowski, Pieśni, Księgi pierwsze, Pieśń VI (Acz mię twa droga, miła, barzo boli...)
Pieśń VII (Trudna rada w tej mierze, przyjdzie sie rozjechać...) → ← Pieśń V (Kto ma swego chleba...)

Spis treści

      Jan KochanowskiPieśni, Księgi pierwszePieśń VI[1][2]

      1
      Acz mię twa droga[3], miła, barzo boli,
      Nie chcę cię trzymać przeciw twojej woli;
      Z mej strony bodaj wszystko dobre miała,
      Kędy sie kolwiek będziesz obracała.
      5
      Lecz sama widzisz, jakie wiatry wstają,
      Jakie po niebie chmury sie mieszają.
      Ja wiem, co umie morze i szalony
      Wicher, na wody słone uniesiony.
      Niech żony srogich pohańców[4] i dzieci
      10
      Doświadczą, jakim pędem wicher leci
      Morze mieszając: huczą srogie wały,
      A brzeżne w gruncie[5] wzdrygają sie skały.
      Takci sie biednej Europie[6] dostało,
      Jeno że wołu chciała przysieść mało[7],
      15
      Bo sie z nienagła przymknął[8] z nią ku wodzie,
      Potym jak płynie, tak płynie bez łodzie.
      A ta dopiero zlękła sie nieboga,
      Gdzie pojźrzy, zewsząd morze, zewsząd trwoga;
      Brzegu nie widać, przewoźnik niepewny,
      20
      Strach serce ujął, a w oczu płacz rzewny.
      A gdy do sławnej Krety przypłynęła,
      Z wielkiej tesknice włosy targać jęła,
      Skarżąc sie z płaczem: «Ojcze mój łaskawy,
      Któregom zbyła[9] prze me głupie sprawy[10].
      25
      Com ja tu miała czynić w tej krainie?
      Mało jest jedna śmierć panieńskiej winie.
      Ale na jawiż płaczę swej lekkości[11]?
      Czy mię pokusa łudzi krom winności[12],
      Która przez wrota kościane[13] wychodzi,
      30
      A na człowieka sny dziwne przywodzi?
      Lepiej li było przez morze sie pławić
      Czy nad polnemi kwiatkami sie bawić?
      By[14] mi sie teraz dostał jako w ręce
      On wół bezecny, byłby w takiej męce,
      35
      Żeby mu ze łba musiały spaść rogi,
      Chociaż był u mnie niedawno tak drogi.
      Nie miałam wstydu, dom swój opuszczając,
      I teraz nie mam, śmierci odkładając;
      Boże mój, jesli słyszysz prośbę moję,
      40
      Niechaj dziś nago w pośrzodku lwów stoję.
      Pierwej niż pleśnią piękna twarz przypadnie[15]
      I zupełnemu[16] ciału krasa[17] spadnie,
      Niechaj mię wilcy pożrą w tej gładkości,
      A po pustyniach rozniosą me kości»
      45
      Nikczemna dziewko — ojciec ci przyciska[18]
      Czemu nie umrzesz? Strzyma cię ta niska
      Jedlina i pas[19] zaniesiony w cale[20];
      A jeslić milsza śmierć na ostrej skale,
      Daj sie w moc wiatrom a skocz z góry śmiele,
      50
      Niżbyś wolała siedzieć u kądziele,
      Królewska dziewka, i być w ręce dana
      Srogiej pogance, winna bywszy[21] pana.

      Przypisy

      [1]

      Ks. 1, Pieśń VI — Pieśń jest parafrazą ody Horacego (zob. Carmina III 27, w. 13–64) noszącej tytuł Ad Galateam (Do Galatei). [przypis redakcyjny]

      [2]

      W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

      [3]

      droga — tu: podróż, wyjazd. [przypis redakcyjny]

      [4]

      pohaniec — poganin, niechrześcijanin; tu: chodzi o Turków i Tatarów. [przypis redakcyjny]

      [5]

      w gruncie — od podstaw. [przypis redakcyjny]

      [6]

      biednej Europie — w mit. gr. królewna Europa została porwana przez Jowisza, który przybrał postać byka (u Kochanowskiego woła). [przypis redakcyjny]

      [7]

      wołu chciała przysieść mało (starop.) — chciała na krótko usiąść na wołu. [przypis redakcyjny]

      [8]

      sie z nienagła przymknął (starop.) — powoli się zbliżył. [przypis redakcyjny]

      [9]

      zbyć (starop.) — stracić. [przypis redakcyjny]

      [10]

      sprawy (starop.) — uczynki. [przypis redakcyjny]

      [11]

      na jawiż płaczę swej lekkości — na jawie opłakuję swą lekkomyślność (w niektórych komentarzach: hańbę). [przypis redakcyjny]

      [12]

      krom winności (starop.) — bez winy. [przypis redakcyjny]

      [13]

      wrota kościane — w mit. gr. i rzym. istnieją dwie bramy poprzez które sny wychodzą z podziemia; złudne sny przechodzą przez bramę z kości słoniowej, a sny prawdziwe przez bramę z rogu. [przypis redakcyjny]

      [14]

      by (starop.) — gdyby. [przypis redakcyjny]

      [15]

      przypadnie — pokryje się. [przypis redakcyjny]

      [16]

      zupełnemu — pełnemu, jędrnemu (w niektórych komentarzach: doskonałemu). [przypis redakcyjny]

      [17]

      krasa (daw.) — piękność. [przypis redakcyjny]

      [18]

      ci przyciska — nalega, naciska na ciebie. [przypis redakcyjny]

      [19]

      Strzyma cię (…) Jedlina i pas — utrzyma cię jedlina i przepaska (odwołanie do znanych z antyku sposobów popełniania samobójstwa przez kobiety). [przypis redakcyjny]

      [20]

      w cale (starop.) — w całości. [przypis redakcyjny]

      [21]

      winna bywszy — tu: będąc godna. [przypis redakcyjny]

      x