- Ur.
- 21 listopada 1694
- Zm.
- 30 maja 1778
- Najważniejsze dzieła:
- Listy o Anglikach albo listy filozoficzne (1734), Kandyd czyli Optymizm (1759), Traktat o tolerancji (1763)
Właśc. François-Marie Arouet. Pisarz fr., jeden z czołowych popularyzatorów myśli Oświecenia. Parał
się wszelkimi gatunkami literackimi, od epopei (Henriada 1728, La
Pucelle D'Orleans 1762), przez tragedie sceniczne (Edyp 1718,
Mahomet 1741, Meropa 1743) po naukowe prace historyczne (Wiek
Ludwika IV 1751, L'essai sur les meurs 1756). Największą jednak
poczytność zyskały jego drobne utwory, szczególnie dowcipne,
zawierające bezkompromisowe, trzeźwe sądy o świecie powiastki
filozoficzne (Zadig albo Przeznaczenie 1747, Mikromegas 1752,
Kandyd, Prostaczek 1767) oraz utwory publicystyczne. Interesował
się najważniejszymi problemami swojej epoki: filozofią Locke'a i
fizyką Newtona. Korespondował z carycą Katarzyną, polemizował z
Leibnizem, służył na dworze króla Francji i króla Prus. Ostatecznie
osiadł w dobrach położonych częściowo we Francji (majątek Delice),
częściowo w Szwajcarii (Ferney), zapewniając sobie niezależność jeśli
chodzi o twórczość artystyczną i publikacje oraz wcielając ideały
oświeceniowe w życie w organizacji i administracji swoich majątków
ziemskich. Do ostatnich chwil życia nie porzucił pióra. Stał się
wzorcową postacią europejskiego intelektualisty.
