Spis treści
Rymy ulotnePogrzeb młodego rolnikaSielanka
1
Wczora, młody łazarzu[1], śledząc wzrok twój pilno,
I słysząc w zeschłych piersiach muzykę mogilną,
Tętno co słabo kołata…
Kłamałem twéj rodzinie i tobie, i sobie:
5Że cię ręka lekarza podźwignie w chorobie,
Że jeszcze wrócisz do świata.
Dzisiaj — w jodłowéj trumnie leży trup młodzieńczy,
Matka upadłszy na twarz, żałościwie jęczy,
Głową o trumnę uderza;
10Na ławie cudzy ludzie wzdychają przy czarce,
Wzdycha ojciec, że stracił pomoc w gospodarce,
A dzwonnik śpiéwa z psałterza.
Promień rannéj jutrzeńki do chaty się wciska,
I jakby dla źniewagi, dla urągowiska,
15Twarz trupią oświeca jaśnie —
Stosowniejsza dla ciebie, o biédny młodzianie!
Lampa, co krwią migoce na sczerniałéj ścianie,
Buchnie… to znowu przygaśnie…
Biją w dzwonek cerkiewny… to już hasło znaczy,
20Że skończona przy grobie robota kopaczy,
Już robak czeka w mogile!
Już przychodzi ksiądz z krzyżem… o zaczekaj księże!
Nim ojciec czarnych wołów do wozu nie wprzęże,
Zostaw nam gościa przez chwilę…
25
Zakołatała wieko wierna ręka cieśli,
Wóz słomą potrząsnęli i trumnę wynieśli,
Karawan chatę wymija —
Z żółtemi gromnicami, w uroczystéj parze,
Śpiewając podchmieleni idą gospodarze,
30Płacz niewiast niebo przebija.
Nawet wójt, choć twarz jego tak groźna i dzika,
Uszanował pokłonem trumnę nieboszczyka,
Trup, Śmierć, Chłop, Praca, Obyczaje, ŻałobaMłodzieńcze! straszno ci w grobie?
W obumarłych źrzenicach łza ci pewno stoi,
35Żal sercu rzucać wioskę, gdzie cudzy i swoi,
Tak rzewnie płaczą po tobie?!
A jednak ja przechodzień, co patrzę z daleka.
Czuję jak się krew moja pod sercem zapieka,
Jak mię pot zimny opływa; —
40To nie po tobie płaczą — o! im tylko szkoda
Że zaskrzepła na zawsze twoja ręka młoda,
Do sianokosu i żniwa.
Bo twa ręka z siekierą była oswojona,
Bo już sochę dźwigały twe młode ramiona,
45Już zdobywałeś kęs chleba!
Cóż za dziw, że rodzina, że wójt nawet czuły?
Bo się twoje ramiona z zaprzęgu wyzuły…
To żal nie taki, jak trzeba!…
Idzie młoda żniwiarka z zakwieconą głową…
50Może westchnie… wyleje łezkę ukradkową,
Święte współczucie obudzi —
Gdzie tam?? póki zaręczyn nie zapiją starzy,
Żadne się młode dziewczę kochać nie odważy —
Płakać po chłopcu… wstyd ludzi.
55
Ostróżna[2]!… gdyby świat ten nie był zimnym tyle,
Smutno by ci tak młodo zakostnieć w mogile,
Nie chciałbyś rzucać nas może;
Cierpiałbyś — jakbyć serce na połowę darto[3],
Ale teraz poznawszy, że i żyć nie warto,
60Pokochasz grób twój nieboże!
Przy mogile gromadki zbierają się tłumne —
Słychać, jak garści piasku uderzają w trumnę,
Już spoczął w ziemi syn kmieci;
I kłodę położyli na jego kurhanie,
65I dzwonek ostateczne zagrał pożegnanie:
Niech wieczna światłość mu świeci!
Upiór, PamięćWieczorem wy umarli niekiedy umiecie,
Wziąwszy postać upiora, błąkać się po świecie,
Odwiedzać rodzinne sioła —
70I u lubego okna podsłuchiwać z cicha,
Czy rodzina pamięta, czy kochanka wzdycha,
Czy kto twe imię zawoła.
Nie chodź młody upiorze, do lubéj, do braci,
Bo ci się twa ciekawość boleśnie odpłaci!
75Za miesiąc — obaczysz pono[4]
Grób twój w zielsku, a imię w niepamięci ludzi,
Śpij twardo, nim cię Pan Bóg ze snu nie rozbudzi,
Zapomnij przeszłość minioną!
Przypisy
[1]
łazarz — tu: zmarły; od imienia postaci biblijnej, a nast. świętego kościoła chrześcijańskiego, Łazarza z Betanii, brata Marii i Marty, uczennic Chrystusa, który wg Ewangelii wskrzesił Łazarza z martwych na usilne prośby sióstr. [przypis edytorski]
Proszę czekać...
