Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Szacowany czas do końca: -
Wanda Ewa Brzeska, Gdyby

Spis treści

    1. Pamięć: 1
    2. Wspomnienia: 1

    Wanda Ewa BrzeskaGdyby

    1
    Pamięć, WspomnieniaPrzed snu godziną wciąż porządkujesz
    Wypadki w myślach splątane,
    Dziś je rozwikłać darmo próbujesz —
    Jak gąszcza są cmentarniane.
    5
    Pragniesz naruszyć ich nieodmienność,
    Odwrócić zdarzeń przyczyny,
    Wciąż nieuchronną zmieniasz kolejność,
    Przestawiasz tamte terminy.
    Klisza tych wspomnień pełna jest cienia,
    10
    A tak wyraźna i ostra!
    — Gdybym… — rozmyślasz — wytrwał w milczeniu,
    Może by żyła ma siostra…
    Strzał w wymiecionej, niemej ulicy —
    Syn biegnie z chustką na czole…
    15
    — Gdyby się wówczas ukrył w piwnicy,
    A nie biegł z chłopcami w pole…
    Gdyby ten papier siostra na Szucha[1]
    W noc podpisała inaczej…
    Gdyby nikt w tamten świt nie podsłuchał
    20
    I nie podpatrzył, że płacze…
    Gdyby…

    Przypisy

    [1]

    ulica w Warszawie (Aleja Szucha 25), przy której w czasie drugiej wojny światowej znajdowała się m.in. siedziba Gestapo, czyli niemieckiej tajnej policji państwowej. Prace Gestapo podzielone były pomiędzy pięć referatów, zajmujących się następującymi kwestiami: zwalczanie polskiego ruchu oporu; kościoły, wolnomularstwo, sprawy żydowskie; wywiad, zakładnicy, więzienie śledcze, emigranci i cudzoziemcy; kontrwywiad, szpiegostwo gospodarcze, sprawy graniczne i paszportowe, dezerterzy z armii niemieckiej; zbieranie i analiza informacji, donosy i meldunki konfidentów. Przy Szucha przetrzymywano, przesłuchiwano i torturowano więźniów politycznych, w tym członków ruchu oporu, a także osoby podejrzane o sprzeciw wobec niemieckiego okupanta. Cele znajdowały się w suterenie, śledztwo prowadzono także na wyższych piętrach.

    Niemcy stosowali w celu wydobycia informacji najróżniejsze tortury fizyczne i psychiczne w tym: bicie, przypalanie, przyduszanie, szczucie psami, miażdżenie palców i genitaliów, wieszanie na skutych z tyłu rękach, łamanie kości, wybijanie zębów, uszkadzanie gałek ocznych, rażenie prądem elektrycznym, podtapianie, wyrywanie paznokci oraz wbijanie pod nie stalowych igieł.

    Gmach przetrwał wojnę, w 1946 pomieszczenia piwnic więzienia Gestapo przy al. Szucha 25 w Warszawie uznane zostały za miejsce martyrologii, świadectwo męki i bohaterstwa Polaków, a sam areszt stał się zaczątkiem muzeum. W 1952 powstało w tym miejscu Mauzoleum Walki i Męczeństwa w Warszawie (obecnie filia Muzeum na Pawiaku).

    [przypis edytorski]

    x