Przypisy

cruciatus (łac.) — męczarnie. [przypis redakcyjny]

crude (łac.) — ostro. [przypis redakcyjny]

crudele (łac.) — byłoby okrucieństwem. [przypis redakcyjny]

crudelissime (łac.) — w najokrutniejszy sposób. [przypis redakcyjny]

Cruveilhiera mi sprowadzono, któregoś dnia, (…) Rayer był na wsi — Jan Cruveilhier i Piotr Rayer, słynni lekarze francuscy. [przypis redakcyjny]

crux crucis (łac.) — krzyż krzyża. [przypis redakcyjny]

Cubiculum — pokój sypialny. [przypis redakcyjny]

cuch — (terminologia myśliwska) węch. [przypis redakcyjny]

cudaczny obcy pieniądz — w pierwszym okresie niepodległości w obiegu znajdowały się jeszcze waluty państw zaborczych. Dopiero w roku 1920 wprowadzono markę polską jako wyłączny środek płatniczy. [przypis redakcyjny]

cuda (daw.) — dziwy, potwory. [przypis redakcyjny]

cuda (daw.) — [tu:] dziwy, potwory. [przypis redakcyjny]

cudna postawa (starop.) — dziwne zachowanie się (por. cudaczny: dziwny). [przypis redakcyjny]

cudniej* — bardziej stosownie (inny odcień znaczeniowy niż dzisiaj). [przypis redakcyjny]

cudny (starop.) — piękny. [przypis redakcyjny]

cudowna woda na wszystkie choroby — Suzin mówi o „cudownej” wodzie z Lourdes. [przypis redakcyjny]

cudowny dzbanek proroka — w rozdziale 17 Pierwszych Ksiąg Królewskich (w. 10 i nast.), opowiedziane jest, jak prorok Eliasz przybywa do miasta Sarepty i tu nakarmiony przez ubogą niewiastę, sprawia, że nie ubywa mąki z garnca jej i oliwy z bańki „aż do dnia, gdy Pan spuści deszcz na ziemię”. [przypis redakcyjny]

cudzenie — czyszczenie. [przypis redakcyjny]

cudze prawa — Polska międzywojenna odziedziczyła ustawodawstwo po trzech państwach zaborczych. Działalność unifikacyjna i opracowanie nowych ustaw odbywało się bardzo powoli. [przypis redakcyjny]

Cudze rzeczy znać dobrze, a swoje potrzeba — w Przysłowiach mów potocznych Andrzeja Maksymiliana Fredry (1621–1679) przysłowie to brzmi następująco: „Cudze wiedzieć rzeczy ciekawość jest, a swoje potrzeba”. [przypis redakcyjny]

cudzić — [tu:] zgrzebłem czyścić. [przypis redakcyjny]

cudzołożnik — chodzi tu o Parysa, który porwał Helenę, co stało się przyczyną wojny trojańskiej; z tej wojny wracał przez 10 lat Ulisses, na którego czeka skarżąca się tutaj Penelopa. [przypis redakcyjny]

cudzoziemiec — John Law. [przypis redakcyjny]

cudzy* (starop.) — nie swój (odcień znaczeniowy nieco inny od współczesnego). [przypis redakcyjny]

cug — ciągnienie, pochód. [przypis redakcyjny]

cug — ciąg. [przypis redakcyjny]

cug — ciąg; tu: ląd stały. [przypis redakcyjny]

cug (daw.) — ciągnienie, pochód. [przypis redakcyjny]

cug (daw.) — pierwszeństwo. [przypis redakcyjny]

cug (daw.) — [tu:] pierwszeństwo. [przypis redakcyjny]

cug (daw.) — tu: szyk. [przypis redakcyjny]

cug (daw.) — zaprzęg składający się z czterech lub sześciu koni zaprzęgniętych parami. [przypis redakcyjny]

cug duchów przeciągał przed nami — Tu naprzeciw obu poetów idące duchy są to zwodnicy. [przypis redakcyjny]

cugi — małe oddziały. [przypis redakcyjny]

cugi (niem.) — tu: pociągnięcia. [przypis redakcyjny]

cugi (z niem.) — przeciągi. [przypis redakcyjny]

cugi (z niem.) — zaprzęgi; tu: przystrojone żałobnie konie, ciągnące karawan ze zwłokami. [przypis redakcyjny]

cugowe — konie używane do jazdy powozem. [przypis redakcyjny]

cug puścić — oddać przejście. [przypis redakcyjny]

cug — tu: wycieczka, wypad przeciw siłom nieprzyjacielskim. [przypis redakcyjny]

cug — tu: zaprzęg koni słonecznych, rydwan Apolla. [przypis redakcyjny]

cugu — zaprzęgu. [przypis redakcyjny]

Cui bono? (łac) — na czyją korzyść, dla czyjego dobra. [przypis redakcyjny]

cui bono (łac.) — w imię czyjej korzyści? po co? [przypis redakcyjny]

cum adjunctis przez elekcyją — z przydanymi (z pomocnikami) z wyboru. [przypis redakcyjny]

cum aediftcatione (łac.) — ku zbudowaniu [przypis redakcyjny]

cum applausu (łac.) — z oklaskiem. [przypis redakcyjny]

cum approbatione (łac.) — z potwierdzeniem. [przypis redakcyjny]

cum assecuratione (łac.) — z zaręczeniem. [przypis redakcyjny]

cum assistentia (łac.) — w obecności. Do ważności aktu zeznanego przez kobietę, potrzebna była obecność najbliższych krewnych z linii męskiej. [przypis redakcyjny]

cum attinentiis (łac.) — z przyległościami. [przypis redakcyjny]

cum Caesareis (łac.) — z cesarskimi. [przypis redakcyjny]

cum Caesarianis (łac.) — z cesarskimi. [przypis redakcyjny]

cum consensu totius Reipublicae etiam non obstante lege de incompatibilibus quoad personam (łac.) — za zgodą całej Rzeczypospolitej bez względu na prawo o nieposiadanie kilku urzędów lub majętności rządowych razem co do jego osoby. [przypis redakcyjny]

cum conservatione (łac.) — z zachowaniem. [przypis redakcyjny]

cum detrimento Reipublicae sequuntur clades, instabunt (łac.) — ze szkodą Rzpltej następują klęski, starać się będą. [przypis redakcyjny]

cum facunda oratione (łac.) — z piękną mową. [przypis redakcyjny]

cum gratulatione (łac.) — z winszowaniem. [przypis redakcyjny]

cum gregariis (łac.) — z szeregowcami. [przypis redakcyjny]

cum his et his qualitatibus (łac.) — z takimi a takimi przymiotami. [przypis redakcyjny]

cum inscriptionibus (łac.) — z podpisami. [przypis redakcyjny]

cum invocatione (łac.) — z wezwaniem. [przypis redakcyjny]

cum irrisu (łac.) — z szyderstwem. [przypis redakcyjny]

cum plenitudine (łac.) — z mnóstwem. [przypis redakcyjny]

cum potenti et victrici populo res est (łac.) — z potężnym i zwycięskim narodem sprawa. [przypis redakcyjny]

cum regressu (łac.) — zastrzegając powrót. [przypis redakcyjny]

cum regressu (…) spe (łac.) — z tylu zapewnieniami przyjaźni przed mym odjazdem, a zarazem z nadzieją. [przypis redakcyjny]

cum re parata (łac.) — z rzeczą gotową. [przypis redakcyjny]

cum stupore (łac.) — ze zdumieniem. [przypis redakcyjny]

cum sua non saeviat hostilitate (łac.) — okrutnie się nie srożył. [przypis redakcyjny]

cum summo Reipublicae detrimento (łac.) — z największą Rzeczypospolitej szkodą. [przypis redakcyjny]

cum suspiriis (łac.) — z westchnieniem. [przypis redakcyjny]

cum titulo principis (łac.) — z tytułem księcia. [przypis redakcyjny]

cum tota argentea supellectili (łac.) — ze wszystkim sprzętem srebrnym. [przypis redakcyjny]

cum toto clero (łac.) — z całym duchowieństwem. [przypis redakcyjny]

cum toto negotio (łac.) — z całą sprawą. [przypis redakcyjny]

cumulabat (łac.) — obsypywał. [przypis redakcyjny]

cum vitia prosunt, peccat, qui recte facit (łac.) — gdy występki korzyść przynoszą, grzeszy, kto dobrze czyni. (Publius Syrus, Sententiae, 98). [przypis redakcyjny]

cum voce consultiva (łac.) — z głosem doradczym; takie żądanie wystawiły same miasta w memoriale, złożonym 2 grudnia 1789 przez Dekerta, obawiając się obudzenia w szlachcie niechęci, gdyby od razu wystąpiły z wymaganiem zmian radykalnych; w czasie dyskusji w Sejmie 15 grudnia wielu wydało się i to zbyt śmiałe. [przypis redakcyjny]

cum voto consultivo (łac.) — z głosem doradczym. [przypis redakcyjny]

cunctando (łac.) — ociągając się. [przypis redakcyjny]

cunctanti Vladislao (łac.) — zwlekającemu Władysławowi. [przypis redakcyjny]

Curaçao — gatunek likieru. [przypis redakcyjny]

curae erit (łac.) — staraniem będzie. [przypis redakcyjny]

curae nostrae (łac.) — staraniem naszym. [przypis redakcyjny]

curam animarum (łac.) — duszpasterstwo. [przypis redakcyjny]

curam animarum (łac.) — opiekę nad duszami, duszpasterstwo. [przypis redakcyjny]

curam boni publici (łac.) — troskę o dobro powszechne. [przypis redakcyjny]

curam (łac. forma B.lp) — troski, starania. [przypis redakcyjny]

curam (łac.) — pieczę. [przypis redakcyjny]

cura salutis (łac.) — staranie o zdrowie. [przypis redakcyjny]

curiosus (łac.) — ciekawy. [przypis redakcyjny]

curiosus (łac.) — gorliwy, dbały. [przypis redakcyjny]

cursum (łac.) — bieg. [przypis redakcyjny]

custodes (łac.) — stróże. [przypis redakcyjny]

custodiae corporis (łac.) — straży osoby. [przypis redakcyjny]

custos legum (łac.) — strażnikiem praw. [przypis redakcyjny]

cut here (ang.) — usunąć to [dosłownie: uciąć tu; red. WL]. [przypis redakcyjny]

cutis (łac.) — skóra. [przypis redakcyjny]

cwykiel (daw.) — klin, reduta. [przypis redakcyjny]

cybeby (daw.) — rodzaj większych rodzynek. [przypis redakcyjny]