Stanisław Staszic
Przestrogi dla Polski
Musi szlachta, chociaż uważając się jako absolutnie panująca w Polsce, o to najpierwej w swoich...
Musi szlachta, chociaż uważając się jako absolutnie panująca w Polsce, o to najpierwej w swoich...
Stworzenia z jednakiemi własnościami mają jednakie potrzeby. Wspólność potrzeb ciągnie takie stworzenia w jedno miejsce...
Dla obrony i dla używania tych własności, czyli praw, nadane będą każdemu człowiekowi moc i...
Ta nierówność nie może rozciągać się nigdy tak dalece, aby jeden wszystkim, aby mniejsza część...
Straszydłem jest polityki, nie dobrym rządem, gdzie urzędnik, wykonania praw strzegący, ma więcej mocy, niżeli...
Tylko wola powszechna może stanowić magistratury sądownicze, nadać im władzę i opisać sposoby dochodzenia i...
Wielu dla utrzymania swojego bezprawia kłócili, zabijali się, ludzi sobie równych na swój dobytek rachowali...
Gdy powagę i jestestwo narodów przywłaszczyło sobie kilka familij, rzeczypospolite poszły w pogardę, kraje despotyczne...
Trzeba, aby Polska przy odradzaniu się zniszczyła to nieszczęsne zdanie, które tak rozmnożyło jej zdrajców...
Wieleż to twardości i barbarzyństwa w tych słowach! I któraż to moralność, któraż religia nie...
Ideę tę można streścić jako „uszanowanie należnych każdemu praw”. W szczegółach różnie bywa definiowana, ponieważ przy określaniu tego, co się komu należy i na jakich prawach — rodzą się konflikty. Pod hasłem sprawiedliwość gromadzimy ciekawe i charakterystyczne próby wskazania, czym jest sprawiedliwość (również te negatywne — a więc mówiące o niesprawiedliwości i jej przyczynach), a także fragmenty literackie pokazujące kontrowersje wokół tej kwestii.