Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Szacowany czas do końca: -
Jan Kochanowski, Treny, Tren VI. (Ucieszna moja śpiewaczko, Safo słowieńska...)
Tren VII. (Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory...) → ← Tren V. (Jako oliwka mała pod wysokim sadem...)

Spis treści

      Jan KochanowskiTrenyTren VI. (Ucieszna moja śpiewaczko, Safo słowieńska…)[1]

      1
      Ucieszna moja śpiewaczko, Safo[2] słowieńska[3],
      Na którą nie tylko moja cząstka[4] ziemieńska[5],
      Ale i lutnia[6] dziedzicznym prawem spaść miała;
      Tęś nadzieję już po sobie okazowała,
      5
      Nowe piosnki sobie tworząc, nie zamykając
      Ustek[7] nigdy, ale cały dzień prześpiewając[8],
      Jako więc lichy[9] słowiczek w krzaku zielonym
      Całą noc prześpiewa gardłkiem[10] swym ucieszonym[11].
      Prędkoś mi nazbyt umilkła, nagle cię sroga
      10
      Śmierć spłoszyła, moja wdzięczna[12] szczebiotko[13] droga.
      Nie nasyciłaś mych uszu swymi piosnkami
      I tę trochę teraz płacę sowicie[14] łzami.
      A tyś ani umierając śpiewać przestała[15],
      Lecz matkę ucałowawszy, takeś żegnała:
      15
      «Już ja tobie, moja matko, służyć nie będę
      Ani za twym wdzięcznym stołem miejsca zasiędę;
      Przyjdzie mi klucze położyć, samej precz jechać,
      Domu rodziców swych miłych wiecznie[16] zaniechać[17]».
      To, i czego żal ojcowski nie da serdeczny
      20
      Przypominać więcej, był jej głos ostateczny[18].
      A matce, słysząc[19] żegnanie tak żałościwe,
      Dobre[20] serce, że od żalu zostało żywe.

      Przypisy

      [1]

      W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

      [2]

      Safo (a. Safona) (VII–VI w. p.n.e) — najsłynniejsza starożytna poetka gr. mieszkająca na wyspie Lesbos. [przypis redakcyjny]

      [3]

      słowieńska (forma starop.) — słowiańska. [przypis redakcyjny]

      [4]

      cząstka — tu: część, która się komuś należy w wyniku dziedziczenia. [przypis redakcyjny]

      [5]

      ziemieński (forma starop.) — ziemiański, szlachecki; cząstka ziemieńska: dziedziczna część posiadłości szlacheckiej, ziemskiej. [przypis redakcyjny]

      [6]

      lutnia — instrument muzyczny strunowy w kształcie gruszki o dnie wypukłym, popularny zwłaszcza w XV-XVII w.; tu: symbol sztuki poetyckiej. [przypis redakcyjny]

      [7]

      ustka — zdr. od: usta, rzadko spotykane, dziś: usteczka. [przypis redakcyjny]

      [8]

      prześpiewając — przyśpiewując. [przypis redakcyjny]

      [9]

      lichy* (starop.) — mały. [przypis redakcyjny]

      [10]

      gardłko — zdr. od: gardło; dziś: gardełko. [przypis redakcyjny]

      [11]

      ucieszony* (starop.) — przynoszący radość, przynoszący pociechę, uciechę. [przypis redakcyjny]

      [12]

      wdzięczny* (starop.) — miły, przyjemny. [przypis redakcyjny]

      [13]

      szczebiotka — warto zauważyć, że wyraz szczebiotać w odniesieniu do ludzi miał zwykle nacechowanie negatywne, a pozytywne w odniesieniu do śpiewu ptaków i mowy dziecinnej. [przypis redakcyjny]

      [14]

      sowicie — obficie, bogato, dużo. [przypis redakcyjny]

      [15]

      ani umierając śpiewać przestała — składnia z „ani” i orzeczeniem niezaprzeczonym (podobna jak w jęz. ang.) była dosyć popularna w XVI w.; dziś w jęz. pol. zasada podwójnego przeczenia. [przypis redakcyjny]

      [16]

      wiecznie — na wieki. [przypis redakcyjny]

      [17]

      zaniechać* (starop.) — opuścić; Już ja tobie, moja matko (…) zaniechać: fragment ten wiernie odpowiada charakterowi ówczesnych polskich pieśni weselnych (pożegnanie domu rodzinnego przez pannę młodą). W folklorze polskim pieśń pożegnalna panny młodej była leksykalnie bliska (są tu liczne analogie) pieśniom żałobnym. Istnieje teoria, że mamy tutaj do czynienia z aluzją do pożegnania Antygony z mieszkańcami Teb w tragedii Sofoklesa. [przypis redakcyjny]

      [18]

      ostateczny* — tu: ostatni. [przypis redakcyjny]

      [19]

      słysząc (starop. forma imiesł.) — słyszącej. [przypis redakcyjny]

      [20]

      dobre* — tu: zdrowe. [przypis redakcyjny]

      15 zł

      tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

      35 zł

      tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

      55 zł

      tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

      200 zł

      tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

      500 zł

      Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

      20 zł /mies.

      Dziękujemy, że jesteś z nami!

      35 zł /mies.

      W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

      55 zł /mies.

      W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

      100 zł /mies.

      W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

      Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

      Dane do przelewu tradycyjnego:

      nazwa odbiorcy

      Fundacja Wolne Lektury

      adres odbiorcy

      ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

      numer konta

      75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

      tytuł przelewu

      Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

      wpłaty w EUR

      PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

      Wpłaty w USD

      PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

      SWIFT

      WBKPPLPP

      x
      Skopiuj link Skopiuj cytat
      Zakładka Istniejąca zakładka Notka
      Słuchaj od tego miejsca