Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Konstanty Ildefons Gałczyński, Zaczarowana dorożka

Pobieranie e-booka

Wybierz wersję dla siebie:

.pdf

Jeśli planujesz wydruk albo lekturę na urządzeniu mobilnym bez dodatkowych aplikacji.

.epub

Uniwersalny format e-booków, obsługiwany przez większość czytników sprzętowych i aplikacji na urządzenia mobilne.

.mobi

Natywny format dla czytnika Amazon Kindle.

Zaczarowana dorożka to jeden z najbardziej znanych wierszy Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, oddający niezwykłą, magiczną atmosferę Krakowa nocą, mistrzowsko łączący nastrojowy liryzm i żartobliwą groteskę.

Po zakończeniu wojny, uwolniony z niemieckiego obozu jenieckiego, Konstanty Ildefons Gałczyński powrócił do Polski i zamieszkał w Krakowie. Tu powstały i po raz pierwszy ukazały się — na łamach „Przekroju” — dwa najpowszechniej rozpoznawalne z jego dzieł: poemat Zaczarowana dorożka (1946), najbardziej krakowski ze wszystkich utworów Gałczyńskiego, oraz publikowane co tydzień groteskowe miniatury dramatyczne cyklu Teatrzyk „Zielona Gęś” (1946–1950).

Do napisania Zaczarowanej dorożki poetę zainspirowała jedna urzekająca chwila. Pewnej księżycowej letniej nocy przyjaciele wyszli z nocnego lokalu, wsiedli do dorożki i wędrowali po mieście. Pod Wawelem dorożkarz zatrzymał pojazd, wszyscy wysiedli, a puszczony samopas koń podreptał na skarpę, ciągnąc za sobą dorożkę. Na widok konia we mgle, jakby unoszącego się w powietrzu, Gałczyński powiedział: „Zaczarowany koń, zaczarowana dorożka”.

Poemat to szczególna forma wiersza — nie tylko dłuższa, ale również zawierająca takie elementy jak rozbudowane opisy, poetyckie przedstawienie ciągu zdarzeń czy dialogi. Odnajdujemy je i w Zaczarowanej dorożce Gałczyńskiego: wpleciona jest w nią romantyczno-żartobliwa ballada o marynarzu i jego porzuconej dziewczynie, dialog telefoniczny z Benem Alim, „czarnomistrzem Krakowa”, scenkę rodzajową w dorożkarskiej knajpie, a także nocny spacer przez miasto, z jego szyldami, reklamami i plakatami, które, inaczej niż za dnia, zdają się odsyłać do głębszych, zmienionych w księżycowym blasku sensów.

Ponadto muzyczna wrażliwość Gałczyńskiego odcisnęła się w zapisie muzycznego tempa dla poszczególnych sześciu części poematu — i warto wziąć je pod uwagę przy głośnym odczytywaniu utworu. Całość jest prowadzona dość żwawo, w rytmie krótkiego, liczącego na ogół 7–8 sylab wersu; jednak część balladowa jest bardziej śpiewna i wydłuża wers, w innych zaś miejscach zwięzłość przekazu i kumulacja sensów bywa telegraficzna („Niedobrze. Serce. Głowa”). Muzyczność utworu podkreślona jest dodatkowo przez powracający refren, podkreślający powtórzeniami czarowność sytuacji.

Poemat Zaczarowana dorożka Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego stanowi lekturę dla starszych klas szkół podstawowych i dostępny jest jako e-book w formacie EPUB i MOBI oraz jako PDF.

Spis treści:

    I
  1. II
  2. III
  3. IV
  4. V
  5. VI

Ta książka jest dostępna dla tysięcy dzieciaków dzięki darowiznom od osób takich jak Ty!

Dorzuć się!

O autorze

Konstanty Ildefons Gałczyński
fot. Henryk Hermanowicz, domena publiczna, Wikimedia Commons

Konstanty Ildefons Gałczyński

Ur.
23 stycznia 1905 w Warszawie
Zm.
6 grudnia 1953 w Warszawie
Najważniejsze dzieła:
Porfirion Osiełek czyli Klub Świętokradców (1929), Zaczarowana dorożka (1948), Teatrzyk „Zielona Gęś”, Niobe

Polski poeta, autor wierszy satyrycznych, groteski i poezji patriotycznej.

Urodził się w Warszawie, po wybuchu I wojny światowej został z rodzicami ewakuowany do Moskwy, gdzie chodził do szkoły, poznał język rosyjski i twórczość poetycką symbolistów i futurystów oraz stworzył swoje pierwsze, niezachowane wiersze. Po zakończeniu wojny i powrocie do Warszawy kontynuował naukę. W roku 1923 ukończył gimnazjum i zdał maturę. W tym samym roku debiutował w dzienniku „Rzeczpospolita” wierszem Szturm.

Na Uniwersytecie Warszawskim studiował filologię angielską oraz klasyczną. Od roku 1926 współpracował z tygodnikiem „Cyrulik Warszawski”, od 1928 związany był z grupą poetycką skupioną wokół czasopisma „Kwadryga”, w wydawnictwie której rok później wydał powieść satyryczną Porfirion Osiełek.

W roku 1931 wyjechał do Berlina, gdzie pracował jako attaché do spraw kultury w Konsulacie Generalnym RP. W 1933 powrócił do kraju, przeprowadził się z żoną do Wilna, nawiązał współpracę z radiem i prowadził cykliczne audycje satyryczne. W 1936 powrócił z rodziną do Warszawy. Współpracował z tygodnikiem „Prosto z Mostu”, w którym opublikował m.in. satyryczny wiersz Skumbrie w tomacie.

Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej, trafił do niewoli niemieckiej. Jeszcze w trakcie trwania kampanii wrześniowej napisał Pieśń o żołnierzach z Westerplatte. Okupację spędził w obozie jenieckim w Altengrabow pod Magdeburgiem. Po wyzwoleniu przez armię amerykańską podróżował po Francji, Belgii i Holandii. Wiosną 1946 roku powrócił do kraju i zamieszkał w Krakowie. Współpracował m.in. z tygodnikiem „Przekrój”, w którym opublikował poemat Zaczarowana dorożka oraz cykl groteskowych miniatur dramatycznych Teatrzyk „Zielona Gęś”. W roku 1948 przeprowadził się z żoną do Szczecina, gdzie doznał zawału serca. Został przewieziony na leczenie i rekonwalescencję do do Warszawy, gdzie zamieszkał na stałe. W ostatnich latach życia stworzył kilka większych form poetyckich, m.in. poematy Niobe (1951) i Wit Stwosz (1952).

Zmarł na skutek trzeciego zawału serca.