HTTP 200 OK
Allow: GET, POST, HEAD, OPTIONS
Content-Type: application/json
Vary: Accept
{
"name": "Edgar Allan Poe",
"url": "https://wolnelektury.pl/katalog/autor/edgar-allan-poe/",
"sort_key": "poe edgar allan",
"description": "<dl>\n \n <dt>Ur.</dt>\n <dd>\n \n \n 19 stycznia 1809\n \n \n w\n \n Boston\n \n \n </dd>\n \n \n <dt>Zm.</dt>\n <dd>\n \n \n 7 października 1849\n \n \n w\n \n Baltimore\n \n \n </dd>\n \n\n \n <dt>Najważniejsze dzieła:</dt>\n <dd>\n \n <i>Rękopis znaleziony w butli</i>, \n \n <i>Zagłada domu Usherów</i>, \n \n <i>Berenice</i>, \n \n <i>Zabójstwo przy Rue Morgue</i>, \n \n <i>Maska śmierci szkarłatnej</i>, \n \n <i>Złoty żuk</i>, \n \n <i>Czarny kot</i>, \n \n <i>Serce oskarżycielem</i>, \n \n <i>Kruk</i>\n (1845), \n \n <i>Tamerlane i inne poezje</i>\n (1827)\n \n </dd>\n \n\n</dl>\n\n<p>\r\nPoeta i prozaik amerykański. Za życia znany głównie jako bezkompromisowy krytyk literacki; był redaktorem wielu czasopism, w których publikował też swoje nowele i opowiadania. Twórczość Poe zalicza się do nurtu tzw. czarnego romantyzmu. Do fascynujących go tematów należy nieuchronnie i stale grożąca śmierć ze wszystkimi towarzyszącymi jej okolicznościami i emblematami, takimi jak: trup (szczególnie młodej kobiety por. <i>Berenice</i>), zamurowanie żywcem (<i>Beczka Amontillada</i>), choroba (<i>Maska Śmierci Szkarłatnej</i>), w tym również zaburzenia psychiczne (<i>Zagłada domu Usherów</i>). Doświadczenie śmierci stanowi ważny wątek jego biografii: na gruźlicę umarła jego matka (kiedy miał rok), a następnie przybrana matka Frances Allen i młodziutka żona Virginia (była jego siostrą cioteczną; poślubił ją, gdy miała 13 lat). Dominujący nastrój utworów poetyckich i prozaicznych Poe stanowią melancholia i groza, często ocierające się o makabrę oraz estetykę horroru. <br>\r\nZyskał wielką popularność w Europie (tłumaczył go Baudelaire), szczególnie w końcu wieku XIX, a modernistyczni twórcy odnajdowali u niego bliskie sobie wątki dekadentyzmu. Zarówno konstrukcja postaci, jak i innych elementów fabuły (tytułowy dom Usherów) pozwala na głęboką interpretację psychologiczną prozy Poe, która stanowiła inspirację m.in. dla Dostojewskiego. Uznawany jest też za jednego z ojców fantastyki (<i>Rękopis znaleziony w butli</i>, <i>Eureka: A Prose Poem</i> 1848; Edgarami nazwano na jego cześć nagrody przyznawane przez Mystery Writers of America) oraz noweli kryminalnej (<i>Zabójstwo przy Rue Morgue</i>). Postać pojawiającego się w kilku utworach detektywa, C. Auguste'a Dupina, rozwiązującego zagadki kryminalne dzięki dedukcji, stanowi pierwszą z szeregu podobnych, takich jak Sherlock Holmes Arthura Conan Doyle'a czy Hercules Poireau Agathy Christie.<br>\r\nBył alkoholikiem; czterdziestoletni Poe został znaleziony na ulicy w ciężkim stanie fizycznym w delirium i po kilku dniach hospitalizacji zmarł z niewyjaśnionych przyczyn. \r\n</p>\n",
"description_pl": "<dl>\n \n <dt>Ur.</dt>\n <dd>\n \n \n 19 stycznia 1809\n \n \n w\n \n Boston\n \n \n </dd>\n \n \n <dt>Zm.</dt>\n <dd>\n \n \n 7 października 1849\n \n \n w\n \n Baltimore\n \n \n </dd>\n \n\n \n <dt>Najważniejsze dzieła:</dt>\n <dd>\n \n <i>Rękopis znaleziony w butli</i>, \n \n <i>Zagłada domu Usherów</i>, \n \n <i>Berenice</i>, \n \n <i>Zabójstwo przy Rue Morgue</i>, \n \n <i>Maska śmierci szkarłatnej</i>, \n \n <i>Złoty żuk</i>, \n \n <i>Czarny kot</i>, \n \n <i>Serce oskarżycielem</i>, \n \n <i>Kruk</i>\n (1845), \n \n <i>Tamerlane i inne poezje</i>\n (1827)\n \n </dd>\n \n\n</dl>\n\n<p>\r\nPoeta i prozaik amerykański. Za życia znany głównie jako bezkompromisowy krytyk literacki; był redaktorem wielu czasopism, w których publikował też swoje nowele i opowiadania. Twórczość Poe zalicza się do nurtu tzw. czarnego romantyzmu. Do fascynujących go tematów należy nieuchronnie i stale grożąca śmierć ze wszystkimi towarzyszącymi jej okolicznościami i emblematami, takimi jak: trup (szczególnie młodej kobiety por. <i>Berenice</i>), zamurowanie żywcem (<i>Beczka Amontillada</i>), choroba (<i>Maska Śmierci Szkarłatnej</i>), w tym również zaburzenia psychiczne (<i>Zagłada domu Usherów</i>). Doświadczenie śmierci stanowi ważny wątek jego biografii: na gruźlicę umarła jego matka (kiedy miał rok), a następnie przybrana matka Frances Allen i młodziutka żona Virginia (była jego siostrą cioteczną; poślubił ją, gdy miała 13 lat). Dominujący nastrój utworów poetyckich i prozaicznych Poe stanowią melancholia i groza, często ocierające się o makabrę oraz estetykę horroru. <br>\r\nZyskał wielką popularność w Europie (tłumaczył go Baudelaire), szczególnie w końcu wieku XIX, a modernistyczni twórcy odnajdowali u niego bliskie sobie wątki dekadentyzmu. Zarówno konstrukcja postaci, jak i innych elementów fabuły (tytułowy dom Usherów) pozwala na głęboką interpretację psychologiczną prozy Poe, która stanowiła inspirację m.in. dla Dostojewskiego. Uznawany jest też za jednego z ojców fantastyki (<i>Rękopis znaleziony w butli</i>, <i>Eureka: A Prose Poem</i> 1848; Edgarami nazwano na jego cześć nagrody przyznawane przez Mystery Writers of America) oraz noweli kryminalnej (<i>Zabójstwo przy Rue Morgue</i>). Postać pojawiającego się w kilku utworach detektywa, C. Auguste'a Dupina, rozwiązującego zagadki kryminalne dzięki dedukcji, stanowi pierwszą z szeregu podobnych, takich jak Sherlock Holmes Arthura Conan Doyle'a czy Hercules Poireau Agathy Christie.<br>\r\nBył alkoholikiem; czterdziestoletni Poe został znaleziony na ulicy w ciężkim stanie fizycznym w delirium i po kilku dniach hospitalizacji zmarł z niewyjaśnionych przyczyn. \r\n</p>\n",
"plural": "",
"genre_epoch_specific": false,
"adjective_feminine_singular": "",
"adjective_nonmasculine_plural": "",
"genitive": "Edgara Allana Poe'go",
"collective_noun": ""
}