Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 452 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła

Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie

Według języka: wszystkie | polski


Znaleziono 287 przypisów.

źdrzejemy (starop.) — dojrzewamy. [przypis edytorski]

źrały a. źrzały (starop.) — dojrzały. [przypis edytorski]

źródło (starop.) — oboczna forma pisowni występująca u Reja: źrzódło. [przypis edytorski]

źrzenica (starop.) — źrenica. [przypis edytorski]

źrzenice (starop.) — dziś popr. D.lp r.ż.: (ze) źrenicy; tu: z oczu. [przypis edytorski]

źrzódło (starop.) — dziś: źródło. [przypis edytorski]

źwierze (starop.) — dziś M.lm: zwierzęta. [przypis edytorski]

żądny (starop.) — proszący, potrzebujący; wnoszący żarliwą, gorącą prośbę. [przypis edytorski]

żadenby temu (…) nie wierzył (starop.) — nikt nie uwierzyłby temu. [przypis edytorski]

żadnem kształtem (starop.) — żadnym sposobem. [przypis edytorski]

żadni (starop.) — żaden. [przypis edytorski]

żadnym kształtem (starop.) — w żaden sposób. [przypis edytorski]

żadnym obyczajem (starop.) — w żaden sposób. [przypis edytorski]

żałosny (starop.) — przejęty żalem; rozżalony. [przypis edytorski]

żalić (daw., starop.) — konstrukcja złożona z zaimka pytajnego zali: czy, czyż oraz partykuły -ci (skróconej do ) w funkcji wzmacniającej. [przypis edytorski]

żaliż (daw., starop.) — konstrukcja złożona z zaimka pytajnego zali: czy, czyż oraz partykuły -że (skróconej do ) w funkcji wzmacniającej. [przypis edytorski]

żartki a. żardki (starop.) — żwawy, rączy; ognisty. [przypis edytorski]

żartkość (starop.) — żwawość, żarliwość. [przypis edytorski]

żeby to beło z ujmą twej zwierzchności (starop.) — że byłoby to z ujmą twej zwierzchności; że przyniosłoby to ujmę twojemu stanowisku. [przypis edytorski]

żeby (…) wstawił (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką trybu przypuszczającego czasownika; inaczej: że wstawiłby. [przypis edytorski]

że go pamiątka żadna nie zostanie (starop.) — że nie zostanie po nim wcale pamięć; będzie zapomniany. [przypis edytorski]

że krzywdę cierpiała (starop.) — tu: ponieważ cierpiała krzywdę; ponieważ doznała krzywdy. [przypis edytorski]

żeleśca (starop.) — żelazne ostrza. [przypis edytorski]

życzliwość, którą po niem znała (starop.) — życzliwość, z której go znała. [przypis edytorski]

żywegobym go raczej rada miała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: rada [tj. chętnie] miałabym go [dostałabym go] raczej żywego. [przypis edytorski]

żywie (daw., starop.) — dziś popr. forma 3 os. lp: żyje. [przypis edytorski]

żywotem (…) miała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: żywot miałam; życie miałam. [przypis edytorski]

żżec (starop.) — spalić; żżono: palono. [przypis edytorski]

za a. aza (starop.) — czy, czyż, czyżby; za po polsku nie rozumiesz: czy nie rozumiesz po polsku. [przypis edytorski]

zabawa (starop.) — zajęcie. [przypis edytorski]

zabawiać się (starop.) — zajmować się. [przypis edytorski]

zabawić się (starop.) — zająć, zatrzymać; tu: zahaczyć o coś, zaczepić szatą. [przypis edytorski]

zabawiony (starop.) — zajęty. [przypis edytorski]

zabawny (starop.) — zajęty, zatrudniony; skłopotany. [przypis edytorski]

zabawy (starop.) — zajęcia. [przypis edytorski]

zabiegać (starop.) — tu: zapobiegać. [przypis edytorski]

zableszczyć na strony oczy (starop.) — przewrócić oczyma. [przypis edytorski]

zać (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą ci, skróconą do -ć; znaczenie: czy, czyż. [przypis edytorski]

zachwycić (starop.) — tu: pochwycić. [przypis edytorski]

zachwycony (starop.) — pochwycony. [przypis edytorski]

zaczem (starop.) — po czym; następnie. [przypis edytorski]

zaczem (starop.) — po czym. [przypis edytorski]

zaczem (starop.) — po czym; tu: w wyniku czego. [przypis edytorski]

zafrasować się (starop.) — zmartwić się, zasmucić się. [przypis edytorski]

zajegoć (starop.) — zaraz; pojim zajegoć żonę: weź (sobie) niezwłocznie żonę. [przypis edytorski]

za jego dzielnością (starop.) — z powodu jego dzielności; dzięki jego dzielności. [przypis edytorski]

zajrzysz (starop.) — zazdrościsz. [przypis edytorski]

zajutra (starop.) — nazajutrz. [przypis edytorski]

zajźrzeć (starop.) — zazdrościć; zayźrzawszy iey kęs: zazdroszcząc jej trochę, tu w znaczeniu: będąc o nią zazdrosny [wobec swego brata, Goffreda]. [przypis edytorski]

zakon (starop.) — prawo, zbiór praw; także: wyznanie, religia. [przypis edytorski]

zakowany (starop.) — zakuty; wzmocniony (żelaznym) okuciem. [przypis edytorski]

zakusić (starop.) — zakąsić; ugryźć; spróbować. [przypis edytorski]

zalegać (starop.) — tu: rozciągać się. [przypis edytorski]

zamęt ciężki dostał się mie (starop.) — spotkało mnie ciężkie nieszczęście. [przypis edytorski]

zamętek (starop.) — smutek, żałość, cierpienie. [przypis edytorski]

zamęt (starop.) — smutek; cierpienie. [przypis edytorski]

zamęt (starop.) — smutek, troska. [przypis edytorski]

zamieszkać (starop.) — omieszkać; nie stawić się; zaniedbać sposobność zrobienia czegoś. [przypis edytorski]

zamyka się między temi (starop.) — znajduje się wśród nich; zalicza się do nich. [przypis edytorski]

zanadrze (starop.) — miejsce na piersiach pod wierzchnim ubraniem; w zanadrze, tu: do wnętrza. [przypis edytorski]

zanadrze (starop.) — miejsce na piersiach pod wierzchnim ubraniem; w zanadrzu, tu: wewnątrz, w sobie. [przypis edytorski]

za nas krześcijany (starop.) — za nas chrześcijan. [przypis edytorski]

za nic nie stoi (starop.) — tu: nic nie osłania; jest do niczego. [przypis edytorski]

za nierządnicę mię do nich udawał (starop.) — udawał przed nimi, że jestem nierządnicą; przedstawiał mnie w ich oczach jako nierządnicę. [przypis edytorski]

za pasem (starop.) — blisko; dzień za pasem: zbliża się dzień, nadchodzi dzień. [przypis edytorski]

zapędzony (starop.) — tu: popędliwy, gwałtowny w popędach, ulegający popędom. [przypis edytorski]

zapomniały (starop.) — zapamiętały. [przypis edytorski]

zaprzągać (starop.) — zaprzęgać. [przypis edytorski]

zaprzały (starop.) — zjełczały. [przypis edytorski]

zarabiać (starop.) — tu: zasługiwać. [przypis edytorski]

zarazem (starop.) — od razu; niezwłocznie. [przypis edytorski]

zarazem (starop.) — od razu. [przypis edytorski]

zarazem (starop.) — tu: zaraz, od razu. [przypis edytorski]

zarazem (starop.) — zaraz, jednocześnie. [przypis edytorski]

zarazem (starop.) — zaraz, od razu. [przypis edytorski]

zarówno (starop.) — tu: równo (ze świtem). [przypis edytorski]

zaś a. zasię (starop.) — więc, zatem. [przypis edytorski]

zaślepienie (starop.) — tu: ślepota. [przypis edytorski]

zaśmiernie (starop.) — pokornie. [przypis edytorski]

zasadzili się byli (…) na nie (starop.) — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: zasadzili się wcześniej, uprzednio itp. [przypis edytorski]

zasię a. zasie (starop.) — więc, zatem. [przypis edytorski]

zasię (starop.) — natomiast. [przypis edytorski]

zasię (starop.) — natomiast, zaś. [przypis edytorski]

zasię (starop.) — tu: z powrotem; nazad. [przypis edytorski]

zasię (starop.) — tu: z powrotem. [przypis edytorski]

zasię (starop.) — więc, zatem; zasięś mu rościęła (konstrukcja z przestawną końcówką czasownika): potem mu rozcięłaś. [przypis edytorski]