Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 12874 przypisów.

prorok — mowa prawdopodobnie o Andrzeju Towiańskim, mistyku, pod którego wpływem pozostawało środowisko emigracyjne w Paryżu. [przypis edytorski]

prorok nazareński — Jezus z Nazaretu. [przypis edytorski]

prorządowa — mowa o powołanym w roku 1931 Związku Związków Zawodowych (ZZZ) pod przywództwem byłego premiera Jędrzeja Moraczewskiego. [przypis edytorski]

prośbą się imać — prawdop. winno być „prośby się imać” (tj. chwytać). [przypis edytorski]

prośba czwarta — tj. „chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj”. [przypis edytorski]

Prośby posłów — nazwa sceny Iliady, w której Odyseusz, Fojniks i Ajas proszą Achillesa, żeby poniechał gniewu i wrócił do walki. [przypis edytorski]

prościć — dziś: prostować. [przypis edytorski]

prościejsze — dziś popr. forma M. lmn.: prostsze. [przypis edytorski]

proścież (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]

Proście za nami Pana Boga waszego, aby nam oznajmił Pan Bóg wasz drogę, którą iść mamy… — Jr 42, 3 i 6. [przypis edytorski]

prości obmowcy, maledici, niegodni są oglądania Boga — 1 Kor 6, 10. [przypis edytorski]

prośnianka (daw.) — słoma z prosa. [przypis edytorski]

prosceniowy — znajdujący się na proscenium, tj. na odsłoniętej części sceny, znajdującej się przed kurtyną. [przypis edytorski]

proscenium — część sceny przed kurtyną. [przypis edytorski]

proscenium — wysunięta w kierunku widowni część sceny przed kurtyną. [przypis edytorski]

proscriptus (łac.: zapisany) — skazany na banicję; tu M. lm proscripti. [przypis edytorski]

pro secundo (łac.) — po drugie. [przypis edytorski]

prose (gw.) — proszę. [przypis edytorski]

Proserpine — Roman goddess of spring, spending winter in the underworld as a wife of Pluto; equivalent of Greek Persephone. [przypis edytorski]

pro servati (łac.) — służący; do służenia. [przypis edytorski]

pro sexto (łac.) — po szóste. [przypis edytorski]

prosić się (daw.) — uporczywie błagać o coś. [przypis edytorski]

prosić u kogo co (starop.) — prosić kogo o co. [przypis edytorski]

prosić za co (starop.) — prosić o co. [przypis edytorski]

prosiem (starop. forma) — dziś 1.os.lm: prosimy. [przypis edytorski]

prosiłeś jej — dziś popr. z B.: prosiłeś jej. [przypis edytorski]

prosił jej (daw. składnia) — dziś popr.: prosił ją. [przypis edytorski]

prosim (daw., gw.) — prosimy. [przypis edytorski]

prosit — na zdrowie (itp. formuła toastu przy piciu alkoholu). [przypis edytorski]

prosit (niem.) — na zdrowie (forma toastu). [przypis edytorski]

Prosit! Noch ein mal (niem.) — Na zdrowie! Jeszcze raz. [przypis edytorski]

proskrypcja — ogłoszenie o wyjęciu spod prawa, konfiskacie majątku, ukaraniu śmiercią lub objęciu innymi represjami przeciwników politycznych. [przypis edytorski]

proskrypcja — ogłoszenie o wyjęciu spod prawa z przyczyn politycznych. [przypis edytorski]

proskrypcja — ogłoszenie wyjętym spod prawa w starożytnym Rzymie. [przypis edytorski]

proskrypcja (z łac.) — wyrok śmierci bez sądu. [przypis edytorski]

proskrypcyjny — wyjęty spod ochrony prawa. [przypis edytorski]

proskura — chleb ofiarowany podczas mszy w kościele prawosławnym; hostia. [przypis edytorski]

proskura — chleb pszenny pełniący w cerkwiach rolę hostii (ofiary). [przypis edytorski]

proso — rodzaj zboża, z którego piecze się np. chleb. [przypis edytorski]

prospectus (łac.) — widok. [przypis edytorski]

prospekt — broszura informacyjno-reklamowa zawierająca np. informacje o produktach danej firmy. [przypis edytorski]

prospekt (daw.) — tu: widok. [przypis edytorski]

prospekt (daw.) — widok. [przypis edytorski]

prospektor, właśc. prospector (ang.) — poszukiwacz. [przypis edytorski]

prospekt — tu: widok. [przypis edytorski]

prospekt (z łac.) — widok. [przypis edytorski]

prosperity (ang.) — powodzenie, rozkwit, czas dobrobytu. [przypis edytorski]

prosperity — faza szczytowego rozwoju czegoś; w ekonomii: jedna z czterech faz cyklu koniukturalnego, w której produkcja, zatrudnienie i ceny osiągają najwyższy poziom. [przypis edytorski]

Prosper Mérimée (1803–1870) — fr. pisarz, historyk i archeolog. [przypis edytorski]

Prospero — postać ze sztuki Burza Szekspira, pozbawiony tronu prawowity książę Mediolanu, który z ksiąg nauczył się magii. [przypis edytorski]

prosperować — rozwijać się pomyślnie. [przypis edytorski]

Prosper z Akwitanii (ok. 390–ok. 455-465) — chrześcijański teolog świecki, zwolennik nauki Augustyna z Hippony, z którym korespondował; sekretarz papieża Leona Wielkiego, święty Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]

Prosper z Akwitanii (ok. 390–ok. 455) — chrześcijański pisarz, zwolennik i obrońca nauki św. Augustyna z Hippony, święty Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]

prostak (pogard.) — ktoś, kto niewiele wie lub nie potrafi się zachować, bo nie zdobył wykształcenia, ogłady. [przypis edytorski]

prostat (gr.) — opiekun, przełożony. [przypis edytorski]

prostemi słowy — dziś popr. forma N. lm: prostymi słowami. [przypis edytorski]

Prostitution — hier: Ehrlosigkeit. [przypis edytorski]

prostotą majestatyczną zdumiewającym Grekiem — tj. Homerem, autorem Iliady. [przypis edytorski]

prostota (daw.) — ludzie prości, niskiego stanu. [przypis edytorski]

„Prosto z mostu” — tygodnik artystyczno literacki wydawany w Warszawie w latach 30. XX w., związany z Obozem Narodowo-Radykalnym. [przypis edytorski]

prostracja — głębokie wyczerpanie nerwowe. [przypis edytorski]

prostracja — skraje wyczerpanie nerwowo-psychiczne; także: praktyki religijne służące poniżeniu, realizowane np. poprzez leżenie krzyżem lub padanie na twarz. [przypis edytorski]

prostracja — wycieńczenie psychiczne. [przypis edytorski]

prostracja — wyczerpanie, słabość, upadek ducha. [przypis edytorski]

Prosty kapłan Ey — Aj (lub Eje), którego pochodzenie nie jest znane, był być może synem pary dostojników Juja i Czuju. Pełnił wysokie funkcje państwowe za panowania Amenhotepa IV Echnatona oraz jego następców: Semenechkare i Tutenchamona. Za panowania małoletniego Tutenchamona wspólnie z dowódcą wojska Horemhebem został regentem i sprawował faktyczną władzę. Po bezpotomnej śmierci Tutenchamona ogłosił się faraonem (1327–1323 p.n.e.). [przypis edytorski]

prostynia (starop.) — prosta droga. [przypis edytorski]

prosty — tu: nieobyty, niemądry. [przypis edytorski]

pro sua domo (łac.) — we własnej sprawie, dla swojej korzyści. [przypis edytorski]

prosylogizm — sylogizm będący częścią łańcucha sylogizmów budującego całość wnioskowania, ale nie kończący go. [przypis edytorski]

prosząc — tu: rozpraszając. [przypis edytorski]

Proszczaj niemytaja Rosija, Strana rabów, strana gospod (z ros.) — Żegnaj, niedomyta Rosjo, kraju niewolników, kraju panów (fragm. wiersza Michaiła Lermontowa). [przypis edytorski]

proszęć — konstrukcja z partykułą „ci”, skróconą do -ć, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]

proszęć — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci (skróconą do -ć). [przypis edytorski]

proszę panią — zwrot towarzyszący zaproszeniu do wnętrza domu; zwrot czysto grzecznościowy wymusza użycie rzeczownika w D., nie zaś w B. i brzmiałby: „proszę pani”. [przypis edytorski]

Proszę was, bracia, przez imię Pana naszego, Jezu Chrysta, abyście wszyscy jedno mówili… — 1 Kor 1, 10. [przypis edytorski]

proszek do zębów — dawniej do mycia zębów używano albo pasty, albo proszku, który mógł być zrobiony z kredy, soli lub sproszkowanych cegieł. [przypis edytorski]

proszek troisty (med.) — preparat sporządzany według kodeksu aptecznego (Farmakopei) wykazujący łagodne działanie przeczyszczające, stosowany na problemy trawienne i kolki głównie u dzieci. [przypis edytorski]

proszku do suszenia pisma — dawniej świeżo zapisane strony posypywano drobnym piaskiem, żeby przyspieszyć schnięcie atramentu. [przypis edytorski]

prosz pampsora — uczniowski skrót zwrotu grzecznościowego: proszę pana profesora. [przypis edytorski]

protagonista — główna postać; odtwórca głównej roli. [przypis edytorski]

protagonista — główny aktor, przen.: człowiek, którego działanie jest w danej sprawie najważniejsze. [przypis edytorski]

protagonista — w staroż. teatrze greckim: pierwszy aktor, prowadzący dialog z chórem; dziś: osoba odgrywająca główną rolę; przywódca. [przypis edytorski]

Protagoras z Abdery (ok. 480–410 p.n.e.) — grecki filozof, zaliczany do sofistów. [przypis edytorski]

Protagoras z Abdery (ok. 480–ok. 410 p.n.e.) — filozof grecki, zaliczany do pierwszych sofistów; przypisuje mu się relatywizm poznawczy, brak możliwości ustalenia obiektywnej prawdy, a stąd stwierdzenie, że wszelkie racje są względne, co można wykorzystywać do przekonywania innych w życiu publicznym. [przypis edytorski]

Protagoras z Abdery (ok. 480–ok. 410 p.n.e.) — filozof grecki, zaliczany do pierwszych sofistów; tytułowy bohater jednego z dialogów Platona, w którym rozmawia z Sokratesem o cnocie. Przypisuje mu się relatywizm poznawczy, brak możliwości ustalenia obiektywnej prawdy, a stąd stwierdzenie, że wszelkie racje są względne, co można wykorzystywać do przekonywania innych w życiu publicznym. [przypis edytorski]

Protagoras z Abdery (ok. 480–ok. 410 p.n.e.) — filozof grecki zaliczany do pierwszych sofistów; tytułowy bohater jednego z dialogów Platona, w którym rozmawia z Sokratesem o cnocie. Przypisuje mu się relatywizm poznawczy, brak możliwości ustalenia obiektywnej prawdy, a stąd stwierdzenie, że wszelkie racje są względne, co można wykorzystywać do przekonywania innych w życiu publicznym. [przypis edytorski]