Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 10672 przypisów.
szkolarski (lekcew.) — tu: scholastyczny, taki jak w scholastyce, rozumianej jako skomplikowany, sformalizowany sposób myślenia, które jest bezwartościowe naukowo, ponieważ wszelkie wnioski wyprowadza z nieweryfikowanych autorytetów i twierdzeń. [przypis edytorski]
szkopek a. skopek — naczynie, kubełek. [przypis edytorski]
szkopek (gw.) — drewniane wiadro, używane podczas dojenia krów. [przypis edytorski]
szkopek lub: skopek — naczynie, kubek, kubełek. [przypis edytorski]
szkopuł (z wł.) — przeszkoda w działaniu. [przypis edytorski]
szkorbut — choroba spowodowana długotrwałym niedoborem witaminy C w pożywieniu, objawiająca się m.in. krwawieniem dziąseł, wypadaniem zębów i ogólnym osłabieniem, niegdyś często dotykająca marynarzy wskutek złej diety. [przypis edytorski]
szkorbut — choroba spowodowana długotrwałym niedoborem witaminy C w pożywieniu, objawiająca się m.in. samoczynnymi krwawieniami, zapaleniem dziąseł, wypadaniem zębów, powstawaniem niegojących się ran, ogólnym osłabieniem; inne nazwy choroby to: gnilec, cynga. [przypis edytorski]
szkorbut — choroba spowodowana długotrwałym niedoborem witaminy C w pożywieniu, objawiająca się m.in. samoczynnymi krwawieniami, zapaleniem dziąseł, wypadaniem zębów, powstawaniem niegojących się ran, ogólnym osłabieniem. [przypis edytorski]
szkorbutyczna — od rzecz. szkorbut: choroba wywołana awitaminozą, objawiająca się krwawieniem dziąseł, wypadaniem zębów, łamliwością kości i in., niegdyś często dotykająca marynarzy wskutek złej diety. [przypis edytorski]
Szkot — chodzi tu o Dunsa Szkota (1266–1308) sławnego filozofa średniowiecznego, który przyczynił się m.in. do uzasadnienia dogmatu kościoła katolickiego o niepokalanym poczęciu oraz sformułował jedno z podstawowych twierdzeń logiki dotyczących zdań, mianowicie że ze zdania fałszywego wynika każde zdanie. [przypis edytorski]
szkrupuł właśc. skrupuł — wątpliwość natury moralnej. [przypis edytorski]
szkuner — żaglowiec mający co najmniej dwa maszty z ożaglowaniem skośnym. [przypis edytorski]
szkuner — żaglowiec mający dwa lub więcej masztów o ożaglowaniu skośnym. [przypis edytorski]
szkuner — żaglowiec mający dwa lub więcej masztów o ożaglowaniu skośnym. Typowy szkuner posiada dwa maszty, przy czym tylny jest wyższy od przedniego. [przypis edytorski]
szkuta (daw.) — niewielki jednomasztowy statek. [przypis edytorski]
szkuta — krypa, duży płaskodenny statek żaglowy lub wiosłowy, służący do przewożenia dużych ładunków rzeką. [przypis edytorski]
szkuta — niewielki statek rzeczny do przewozu ładunków. [przypis edytorski]
szkuta — płaskodenny statek rzeczny do przewozu ładunków. [przypis edytorski]
szkuta — płaskodenny statek rzeczny. [przypis edytorski]
szkuta — płaskodenny statek rzeczny, używany w XVI–XVIII w.; tu ogólnie: statek. [przypis edytorski]
szkuta — statek, barka. [przypis edytorski]
szkuta (z niem.) — płaskodenny statek rzeczny do przewozu ładunków używany w XVI–XVIII w. [przypis edytorski]
szła przezeń wzgórę — tu: była przez niego wznoszona (budowana). [przypis edytorski]
szła — tu: pracowała, funkcjonowała. [przypis edytorski]
szłom (daw.) — hełm. [przypis edytorski]
szłom — hełm bojowy. [przypis edytorski]
szło za tym — wynikało z tego; w następstwie tego. [przypis edytorski]
szłyk — czapka. [przypis edytorski]
szłyk (daw.) — czapka z futra. [przypis edytorski]
szłyk (daw.) — futrzana czapka. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
szłyk (daw.) — rodzaj wysokiej skórzanej czapki. [przypis edytorski]
szłyk (daw.) — wysoka czapka. [przypis edytorski]
szłyk (też: baszłyk) — czapka a. kaptur futrzany. [przypis edytorski]
szłyk — wysoka czapka futrzana. [przypis edytorski]
szłyk — wysoka czapka, najczęściej futrzana. [przypis edytorski]
szły w kolano (gw.) — sięgały kolan. [przypis edytorski]
szląc (daw.) — śląc. [przypis edytorski]
szlą — ślą. [przypis edytorski]
Szląsk — dziś popr.: Śląsk. [przypis edytorski]
Szląsk — dziś: Śląsk. [przypis edytorski]
szląskiego — dziś popr.: śląskiego. [przypis edytorski]
Szląskiem — dziś popr.: Śląskiem. [przypis edytorski]
Szlązak — dziś popr.: Ślązak. [przypis edytorski]
Szlązk — dziś popr.: Śląsk. [przypis edytorski]
szla a. szleja — prosta uprząż z rzemiennych lub parcianych pasów. [przypis edytorski]
szlabanek — rozkładany, prosty mebel służący w dzień za ławę do siedzenia, a w nocy za łóżko. [przypis edytorski]
szlachcica, z żydem, z psem, na drogoskazie wiszących — buntownicy ukraińscy (hajdamacy) wieszali szlachcia, Żyda i psa w jednym miejscu, co miało symbolizować ich pogardę. [przypis edytorski]
szlachcic chodaczkowy — ubogi, prosty szlachcic. [przypis edytorski]
szlachcic, zajmując stanowisko handlowe, poświęcał swoje przesądy szlacheckie — w daw. Polsce szlachcicowi nie wypadało zajmować się handlem. [przypis edytorski]
Szlacheccy synowie zlękli się historii — nawiązanie, podobnie jak tytuł rozdziału A tyś zląkł się, syn szlachecki! do wiersza Juliusza Słowackiego Odpowiedź na Psalmy przyszłości, będącego polemiką z postawą ideową Zygmunta Krasińskiego. [przypis edytorski]
szlachetczyzna (…) wojowała Moskwę, Niemce, Ordę i Sułtany — Rzeczpospolita szlachecka prowadziła wojny z Rosją, Niemcami, tatarską Ordą i sułtanami tureckimi. [przypis edytorski]
Szlachetna nędza, oto co mi pozostało — fragment z Zairy Woltera (akt I, sc. 4). [przypis edytorski]
szlachetniéj — daw. forma z é (tzw. e pochylonym), tu: wymawianym jak i. [przypis edytorski]
szlachetniej jak — dziś popr.: szlachetniej niż. [przypis edytorski]
szlachetniejszą dawałam ci duszę — sens: zdawało mi się, że masz szlachetniejszą duszę. [przypis edytorski]
szlachta okoliczna — drobna, uboga szlachta, zamieszkująca wsie szlacheckie, zwane okolicami, i utrzymująca się z własnej pracy na roli. [przypis edytorski]
szlachta są — dziś popr.: szlachta jest; szlachcice są. [przypis edytorski]
szlachta wszelka — w innym tłum.: ogół rycerstwa. [przypis edytorski]
szlachta zagonowa — drobna, uboga szlachta, utrzymująca się z własnej pracy na małym kawałku ziemi. [przypis edytorski]
szlachtus a. szlachtuz (daw.) — rzeźnia. [przypis edytorski]
szlachtuz (daw.) — rzeźnia. [przypis edytorski]
szlachtuz (daw., z niem. Schlachthaus) — rzeźnia. [przypis edytorski]
szlachtuz (z niem.) — rzeźnia. [przypis edytorski]
szlafkamera (z niem. Schlafkammer) — izba sypialna; sypialnia. [przypis edytorski]
szlafmyca — dawne męskie nakrycie głowy zakładane do snu przez osoby sypiające w chłodnej porze roku w nieogrzewanych lub źle ogrzewanych pomieszczeniach. [przypis edytorski]
szlafmyca — miękka czapka, jaką panowie zakładali do spania (w czasach, kiedy domy ogrzewano piecami, które wygasały nad ranem, tak że w sypialni robiło się coraz zimniej). [przypis edytorski]
szlafmyca — nakrycie głowy zakładane do snu (nazwa utworzona z połączenia wyrazów niem. schlafen: spać oraz mütze: czapka). [przypis edytorski]
szlafmyca — nakrycie głowy zakładane do snu. [przypis edytorski]
szlafmyca — nocne nakrycie głowy. [przypis edytorski]
szlafmyca (z niem.) — czapka do spania. [przypis edytorski]
szlafmyca (z niem.) — czapka używana dawniej do spania. [przypis edytorski]
szlafmyca (z niem.) — dawne nakrycie głowy, zakładane do snu. [przypis edytorski]
szlafmyca (z niem.) — nakrycie głowy zakładane na noc, do snu. [przypis edytorski]
szlafmyca (z niem.) — nakrycie głowy zakładane na noc, do snu. [przypis edytorski]
szlafmyca (z niem. schlafen: spać, mütze: czapka) — daw. nakrycie głowy zakładane do snu. [przypis edytorski]
szlafmycę — miękkie nakrycie głowy, zakładane głównie do snu. [przypis edytorski]
szlaga — iron. ubogi szlachcic; szlachetka. [przypis edytorski]
szlaga — kula z drewnianą rękojeścią, bitnia, rodzaj maczugi. [przypis edytorski]
szlaga (z niem. schlagen: bić, uderzać) — rębajło; por. szlagon: prowincjonalny, zasiedziały na wsi, niewykształcony szlachcic, hreczkosiej. [przypis edytorski]
szlag (daw.) — apopleksja, wylew krwi do mózgu. [przypis edytorski]
szlagoński (daw.) — właściwy szlagonowi; szlagon: bezpośredni w sposobie bycia niewykształcony szlachcic wiejski. [przypis edytorski]
szlagon (daw.) — niewykształcony szlachcic, mieszkający na prowincji. [przypis edytorski]
szlagon — niewykształcony szlachcic z prowincji. [przypis edytorski]
szlagon — prowincjonalny, zasiedziały na wsi, niewykształcony szlachcic. [przypis edytorski]
szlaja — prostytutka. [przypis edytorski]
szlaka — dziś popr.: szlaku. [przypis edytorski]
szlaki — dziś popr. forma N. lm: szlakami. [przypis edytorski]
Szlakiem duszy polskiej — szkice literacko-historiozoficzne Stanisława Przybyszewskiego wyd. Poznań 1917 r. po polsku oraz po niem. pt. Von Polens Seele, Jena (Lipsk) 1917. [przypis edytorski]
szlakować (daw.) — śledzić. [przypis edytorski]
szlakować — tropić, śledzić. [przypis edytorski]
szlak węgierski — funkcjonujący od średniowiecza do końca XVIII w. szlak handlowy łączący Polskę z Węgrami. Tym szklakiem przewożono przeważnie wino, srebro, miedź. Jedna z dróg szlaku węgierskiego przebiegała przez Boguchwałę, łącząc się ze szlakiem tatarskim ze Lwowa do Krakowa. [przypis edytorski]
szlamia — dziś: szlam; muł. [przypis edytorski]
szlanne — tak w źródle; być może: szklanne (daw.), tj. szklane. W oryg. fr. des billes (bez przymiotnika): kulki (do gry), bile; bile wyrabiano ze szkła, z marmuru, z agatu lub z gliny. [przypis edytorski]
Szlarafia (z niem. Schlaraffenland) — baśniowy kraj obfitości i błogiego lenistwa, „kraina pieczonych gołąbków”. [przypis edytorski]
szlara — tu zapewne: coś przypominającego miękkie pióra (dosł.: pióra wokół oczu sowy). [przypis edytorski]
szlarka (daw.) — układające się w falbankę lub harmonijkę obszycie brzegu sukni, gorsetu a. czepka. [przypis edytorski]
szlę (daw.) — dziś popr. forma: ślę. [przypis edytorski]
Szlęzak — dziś popr.: Ślązak. [przypis edytorski]
szle — dziś popr. forma 3.os.lp: śle. [przypis edytorski]
szle — dziś popr.: śle. [przypis edytorski]
