Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | mitologia grecka | niemiecki | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłówek | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski

Według języka: wszystkie | English | français | lietuvių | polski


Znaleziono 2355 przypisów.

sitzbad (z niem.) — kąpiel nasiadowa, kąpiel lecznicza obejmująca podbrzusze i uda. [przypis redakcyjny]

siurpryza (z fr. surprise) — niespodzianka. [przypis redakcyjny]

Siuzę — nazwisko rosyjskie „Suzin” wymówione tak, jakby było wyrazem francuskim. [przypis redakcyjny]

sive (łac.) — czyli. [przypis redakcyjny]

Si veritatem loquor, cur me caedis (łac.) — Jeżeli prawdę mówię, czemu mnie bijesz (parafraza cytatu z Ewangelii, J. 18,23). [przypis redakcyjny]

si virtus profligatur, omnia pereunt (łac.) — jeśli cnotę pognębiają, wszystko ginie. [przypis redakcyjny]

sjesta (z hiszp.) — spoczynek, drzemka w spokoju (np. poobiednia). [przypis redakcyjny]

Skąd ci się dostał klejnot tak kosztowny (…) — Jak pozyskałeś tę wiarę, która sama pobudza do dobrych uczynków? [przypis redakcyjny]

skąd człowiek nigdy nie wychodzi żywy — Poznanie swojego błędu lub grzechu wstecz zwraca myśl naszą na błędną drogę, jaką przebiegliśmy. Błąd lub grzech jest tym fatalnym przejściem, z którego nie wychodzi żaden człowiek żyjący. [przypis redakcyjny]

skądeś ty bezpieczny — stąd, skąd nie spodziewasz się niebezpieczeństwa. [przypis redakcyjny]

Skąd i kto jesteś? On odrzekł wodzowi — Cień tu mówiący nazywał się Ciampolo, historię życia swojego sam opowiada. [przypis redakcyjny]

Skąd imię Zofijówki i dlaczego słynie — W tym wierszu zawarta jest treść poematu. Bóg miłości rozkazuje Potockiemu założyć ogród i nazwać go imieniem Zofii („skąd imię”). Dalej następuje opis piękności ogrodu — „dlaczego”, dla których „słynie”. [przypis redakcyjny]

skąd spadli dwaj Maksymilanowie — co się nie udało obu Maksymilianom (I i II.). [przypis redakcyjny]

Skąd widać było dwa białe miesiące — księżyc i jego odbicie w morzu. [przypis redakcyjny]

skąpa prządka — parka, jedna z trzech mitologicznych bogiń przeznaczenia (Atropos, Kloto, Lachesis), przędących nić ludzkiego życia i arbitralnie decydujących o ludzkim życiu i śmierci. [przypis redakcyjny]

skąpe (…) sztychy — [tu:] słabe sztychy. [przypis redakcyjny]

skąpstwo — tu: chodzi raczej o prostotę, poskąpienie wymyślności, brak popisów rzemiosła i sztuki zdobniczej. [przypis redakcyjny]

skała Leukacie podobna / Na której (…) Lekarstwa długiej męce amanci szukali — Leukas, przylądek spadzisty nad Morzem Jońskim, sławny zgonem wielu kochanków, którzy z owej skały rzucali się w morze, szukając lekarstwa niewzajemnej miłości. Sławna Safo podobnym sposobem życie zakończyła. [przypis redakcyjny]

skałka — płaski kamyk nadbrzeżny, umiejętnie rzucony odbija się kilkakroć od powierzchni wody. [przypis redakcyjny]

skałotocz-palczak — porównanie to nasunęła Żeromskiemu prawdopodobnie nowela A. Sygietyńskiego pod tym tytułem (1895). [przypis redakcyjny]

skałuba (daw.) — szczelina. [przypis redakcyjny]

skałuba (daw.) — szpara. [przypis redakcyjny]

skałubina (daw.) — otwór, dziura. [przypis redakcyjny]

skalny olej — ropa naftowa. [przypis redakcyjny]

Skamieniałą z bólu (…) starego druha — Akapit ten, wtrącony do oryginalnego zakończenia, stanowi „zastępnik” treści pominiętej części rozdz. 37 i jest tworem własnym tłumaczki, Emilii Więcławskiej; u Conrada nie ma zdania w tym brzmieniu. [przypis redakcyjny]

Skanderborg — miasto na pd.-zach. od Aarhusen, położone nad jeziorem o tej samej nazwie. [przypis redakcyjny]

skaraskać (daw.) — pozbyć. [przypis redakcyjny]

Skarbek opowiada — Franciszek hr. Skarbek, Królestwo Polskie od epoki początku swego do rewolucji listopadowej, Poznań (1877) I, s. 187. [przypis redakcyjny]

Skarbiec mój — Brunetto zostawił dwa dzieła: pierwsze (Il Tesoro) Skarbiec, a drugie (Il Tesoreto) Skarbczyk; pierwsze prozą, a drugie wierszem pisane. [przypis redakcyjny]

skarbnik — staroświecki pakowny wóz podróżny. [przypis redakcyjny]

skarbnik — wg legend górniczych: duch strzegący kopalni. [przypis redakcyjny]

skarbnik — wóz do przewozu skarbu, rzeczy, wielki i kryty. [przypis redakcyjny]

skarga Jana Gniewosza, wuja i opiekuna trzech sióstr: Krystyny, Elżbiety i Heleny Kochanowskich po Mikołaju Kochanowskim z Czarnolasu (…) — [por.] ks. Gacki: O rodzinie Jana Kochanowskiego, s. 105. [przypis redakcyjny]

Skarżyć się udami — wyrażenie być może niezwyczajne, ale tu śmiało i stosownie do gwałtownej boleści i położenia cierpiącego przez poetę użyte. [przypis redakcyjny]

skaźcą jest (starop.) — [jest] zepsuciem, zniszczeniem. [przypis redakcyjny]

skażenie (starop.) — zaćmienie. [przypis redakcyjny]

Skażyte ditki, wże je Demianiwka (ukr.) — powiedzcie, dzieci, to już Demianówka? [przypis redakcyjny]

skaza (daw.) — [tu:] spustoszenie, szkoda. [przypis redakcyjny]

skazca a. skaźca (starop.) — ten co gubi, uwodzi. [przypis redakcyjny]

skazę tego grzechu, za który Cezar (…) zwany był: „Królową” — Gdy Cezar jako tryumfator powrócił z Galii, mówi Swetoniusz, blaskiem zwycięstw swoich nie mógł zatrzeć w pamięci spółczesnych błędów swojej młodości. Żołnierze jego śpiewali o nim w obozach szydzące zeń słowa następnej piosenki: Gallias Caesar subegit, Nicomedes Caesarem [przypis redakcyjny]

ske la fam we — to, czego chce kobieta; tu w pisowni naśladującej niepoprawną wymowę. [przypis redakcyjny]

Skierniewice — miasto powiatowe i węzeł kolejowy, 66 km na południowy zachód od Warszawy. [przypis redakcyjny]

Skimborowiczowa, Zabłocka, Kazia — Anna Skimborowiczowa, Wincenta Zabłocka, Kazimiera Ziemięcka, trzy „entuzjastki”, dawne i serdeczne przyjaciółki Żmichowskiej, scharakteryzowane przez nią we wstępie do Poganki. [przypis redakcyjny]

składać (daw.) — ustępować. [przypis redakcyjny]

składać się (daw.) — bronić się. [przypis redakcyjny]

Składają (…) hartowną — [Wergilusz, Eneida, VIII,] tłumaczenie Franciszka Wężyka, Kraków 1882, s. 211. [przypis redakcyjny]

składała pszczółka na wiatr — Zdanie eliptyczne. Domyślnie: pszczółka zrzucała winę na wiatr. [przypis redakcyjny]

Składa sam z swej osoby sąd — sąd konfederacki, w którym Poniński zasiadał jako marszałek; Reytan oskarżony był o zakłócenie pokoju publicznego i ogłoszony jako nieprzyjaciel Ojczyzny. [przypis redakcyjny]

skład herbaty Nowickiego — handel win zagranicznych i towarów kolonialnych Wł.F. Nowickiego przy ul. Miodowej. (Starszy subiekt w sklepie Nowickiego, Bolesław Morski, był podobno pierwowzorem Rzeckiego). [przypis redakcyjny]

składowe — opłata za przechowanie towaru na składzie. [przypis redakcyjny]

skłonić wodze (starop.) — skierować za pomocą wodzy (cugli) konia. [przypis redakcyjny]

sklęsnąć (starop.) — uszczuplić [się]. [przypis redakcyjny]

sklep niebieski (daw.) — sklepienie nieba, firmament. [przypis redakcyjny]

sklep norymberski — od miasta Norymberga: sklep z drobnymi wyrobami do użytku domowego. [przypis redakcyjny]

sklep zjednoczony (starop.) — sklepienie nad głowami z tarcz utworzone (testudo). [przypis redakcyjny]

skofia (daw.) — obsada kity, rurka stalowa, w której tkwi kita. [przypis redakcyjny]

skofia (daw.) — pukiel, czepiec, pokrowiec. [przypis redakcyjny]

skofia (daw.) — pukiel; tu dla rytmu czytamy na trzy sylaby. [przypis redakcyjny]

skofia — pukiel (tu dla rytmu czytamy na 3 sylaby). [przypis redakcyjny]

skołoźrywy (daw.) — rychły. [przypis redakcyjny]

skołoźrywy (daw.) — wcześnie dojrzały. [przypis redakcyjny]

skomlą — w rękopisie: skumlą. [przypis redakcyjny]

skomon (zgniecienie) i smoła — wyrażenia pogardliwe: hałastra, czerń itp. [przypis redakcyjny]

skomosić (daw.) — rozigrać, rozbujać. [przypis redakcyjny]

skończoność jest w rzeczywistości częściowym zaprzeczeniem, nieskończoność zaś bezwzględnym potwierdzeniem istnienia jakiejkolwiek natury — Por. List 50 § 4. [przypis redakcyjny]

Skończyły orła figurę rysować (…) światłem w niebie świętem — Z tego obrazu orła wnosi poeta, że gwiazda, czyli sfera jowiszowa, według poprzednio rozwiniętego systemu, od Boga nadane ma przeznaczenie, przymiotem swojej siły i swego pośredniego wpływu rozwijać na ziemi sprawiedliwość. [przypis redakcyjny]

skonfundować się (z łac.) — zmieszać się, stropić się. [przypis redakcyjny]

skonfundować się — zmieszać się. [przypis redakcyjny]

skonfundować — upokorzyć. [przypis redakcyjny]

skoniurowany (łac.) — sprzysiężony. [przypis redakcyjny]

skonkludowanej — zakończonej, zamkniętej. [przypis redakcyjny]

skonwinkować (z łac.) — przekonać, zjednać. [przypis redakcyjny]

Skopas — słynny rzeźbiarz gr., żyjący na przełomie IV i III w. p.n.e.; mylnie przypisywano mu autorstwo posągu Afrodyty, znalezionego na wyspie Milo (tzw. Wenus z Milo). [przypis redakcyjny]

Skoraszewski — Michał Władysław Skoraszewski. [przypis redakcyjny]