Przypisy

ręku (starop. forma) — dziś D.lp: (z) ręki. [przypis edytorski]

Rémusat, Claire Élisabeth Jeanne Gravier de Vergennes de (1780–1821) — francuska pisarka i pamiętnikarka, dama dworu cesarzowej Józefiny. [przypis edytorski]

Rénan, Ernest (1823–1892) — fr. pisarz, historyk, filolog, orientalista, filozof, historyk religii; najsławniejszą jego książką był Żywot Jezusa (1863, wyd. pol. 1904), stanowiący pierwszą część Historii początków chrześcijaństwa (1863–1883), wśród odbiorców sensację i ożywienie spowodowało sceptyczne, demitologizujące i całkowicie świeckie podejście do poruszanego tematu. Rénan wydał również wspomnienia (Souvenirs d'enfance et de jeunesse 1883), wątpliwe jednak, aby do nich odnosiła się wzmianka bohaterki Pamiętnika pani Hanki. [przypis edytorski]

résumé (fr.) — streszczenie. [przypis edytorski]

rętszy (daw.) — bardziej rączy; szybszy. [przypis edytorski]

Reade, William Winwood, (1838–1875) — brytyjski historyk, powieściopisarz i filozof; autor m.in. historii powszechnej pt. Martyrdom of Man (Męczeństwo człowieka, 1872). [przypis edytorski]

reading room (ang.) — czytelnia. [przypis edytorski]

ready (ang.) — gotowy, gotowi. [przypis edytorski]

reakcji arystokratycznej w roku 403 — podczas rządów tzw. trzydziestu tyranów, oligarchicznej komisji narzuconej przez Spartę Atenom po ich klęsce w wojnie peloponeskiej w 404 p.n.e.; komisja wprowadziła rządy terroru, po 8 miesiącach została obalona przez oddziały złożone z prodemokratycznych wygnańców. [przypis edytorski]

reakcjonista — przeciwnik wszelkich zmian społeczno-politycznych. [przypis edytorski]

real champaign (ang.) — popr.: real champagne. [przypis edytorski]

real estate business (ang.) — biznes nieruchomości. [przypis edytorski]

realiter (łac.) — naprawdę, rzeczywiście. [przypis edytorski]

reality TV — typ programów telewizyjnych, zwykle w postaci konkursu, mający z założenia pokazywać nieinscenizowane sceny z prawdziwego życia, w których występują osoby niezwiązane zawodowo z telewizją; istotą reality TV jest postawienie widza w roli podglądacza. [przypis edytorski]

realizm naiwny — naturalny pogląd, który wyznaje każdy człowiek przed wszelką refleksją filozoficzną. [przypis edytorski]

realizm pojęciowy — pogląd filozoficzny, przypisujący realne istnienie pojęciom ogólnym. [przypis edytorski]

Realizm (…) zupełne. — fragment z wydania późniejszego: Wilhelm Feldman, Współczesna literatura polska, Kraków 1924, wyd. VII, s. 82–83. [przypis edytorski]

realność (daw.) — tu: posiadłość ziemska a. nieruchomość. [przypis edytorski]

realność (przest.) — posiadłość, nieruchomość. [przypis edytorski]

realność — tu: nieruchomość; własność w postaci budynków itp. [przypis edytorski]

realność — tu wpływ, dochód. [przypis edytorski]

real — srebrna moneta hiszpańska lub portugalska. [przypis edytorski]

real — srebrna moneta hiszpańska. [przypis edytorski]

Rea (mit. gr.) — siostra i żona Kronosa, pramatka bóstw olimpijskich. [przypis edytorski]

reasekuracja — sytuacja, gdy firma ubezpieczeniowa ubezpiecza się od ryzyka w innej takiej firmie. [przypis edytorski]

reasmupcyja — reasumpcja; wznowienie czynności. [przypis edytorski]

reasumowanie — podsumowanie. [przypis edytorski]

rebe (jid.) — nauczyciel. [przypis edytorski]

Rebeka — córka Batuela ben Nachora; żona Izaaka, matka bliźniąt Ezawa i Jakuba (Rdz 25, 24–26). Młodszy, Jakub, podstępem zdobył ojcowskie błogosławieństwo pierworództwa (Rdz 25, 29-34). [przypis edytorski]

Rebeka — polskie tango skomponowane w 1933 do słów Andrzeja Własta z muzyką Zygmunta Białostockiego. [przypis edytorski]

Rebeka — postać biblijna, żona Izaaka, matka Ezawa i Jakuba; opisana scena stanowi nawiązanie do starotestamentowej opowieści. [przypis edytorski]

Rebeka — postać biblijna z Księgi Rodzaju: żona patriarchy Izaaka, matka Ezawa i Jakuba; sługa Abrahama, który w odległym mieście miał znaleźć odpowiednią żonę dla Izaaka, wybrał ją, kiedy zgodnie z jego modlitwą o znak dała mu wody ze studni i napoiła jego wielbłądy. [przypis edytorski]

rebelizant (daw.) — buntownik. [przypis edytorski]

rebelizant (daw.) — rebeliant, buntownik. [przypis edytorski]

rebelizant (przestarz.) — buntownik. [przypis edytorski]

rebelizant — rebeliant, buntownik. [przypis edytorski]

rebelizować komu (daw.) — sprzeciwiać się komu, podnosić bunt przeciw komu. [przypis edytorski]

rebelizować (z łac.) — buntować się. [przypis edytorski]

rebe — skrót hebrajskiego słowa rabi, które jest tytułem uczonego, rabina itp. U Żydów wyraz reb przed imieniem własnym oznacza szacunek dla osoby, do której zwracają się oni w ten sposób lub o której mówią. Młodszy wiekiem zawsze tak mówi do starszego. [przypis edytorski]

rebe — tytuł grzecznościowy. [przypis edytorski]

rebe (z hebr. rabbi: nauczyciel, mistrz) — tu: mędrzec. [przypis edytorski]

rebe — zwrot grzecznościowy (odpowiednik „pan”, „mistrz”), którym uczniowie określają nauczyciela w szkole religijnej, chederze lub jesziwie. [przypis edytorski]

rebiata (ros.) — dzieci. [przypis edytorski]

rebiata (z ros.) — dzieci. [przypis edytorski]

rebiatiszki (ros.) — zdrobniale: dzieci. [przypis edytorski]

reb (jid.) — tytuł grzecznościowy u Żydów dodawany przed imieniem i nazwiskiem do określenia mężczyzn biegłych w znajomości Tory i Talmudu; nie jest tożsame ze słowem rabin. [przypis edytorski]

rebochem — łapówka. [przypis edytorski]

rebozo (hiszp.) — obszerny szal noszony na ramionach, a niekiedy również na głowie; używany przez kobiety w Meksyku. [przypis edytorski]

rebozo (z hiszp.) — obszerny szal noszony na ramionach, a niekiedy również na głowie; używany przez kobiety gł. w Meksyku. [przypis edytorski]

Reb Safra (ok.280-338) — babiloński ammoraita czwartej generacji. Zaangażował się w handel; słynął z uczciwości. [przypis edytorski]

reb — skrót hebrajskiego słowa rabi, które jest tytułem uczonego, rabina itp.; u Żydów wyraz reb przed imieniem własnym oznacza szacunek dla osoby, do której zwracają się oni w ten sposób lub o której mówią; młodszy wiekiem zawsze tak mówi do starszego. [przypis edytorski]

reb — skrót hebrajskiego słowa rabi, które jest tytułem uczonego, rabina itp. U Żydów wyraz reb przed imieniem własnym oznacza szacunek dla osoby, do której zwracają się oni w ten sposób lub o której mówią. Młodszy wiekiem zawsze tak mówi do starszego. [przypis edytorski]

reb — tytuł grzecznościowy, odpowiednik polskiego „pan”. [przypis edytorski]

Reçu délicieuse lettre; à quand toi? (fr.) — otrzymałem cudowny list; do kiedy ty? [przypis edytorski]

Recamiér, Juliette, właśc. Jeanne-Françoise Julie-Adélaïde Bernard (1777–1849) — francuska gospodyni salonu towarzyskiego i literackiego. [przypis edytorski]

recedo, recedere (łac.) — cofnąć się, odstąpić. [przypis edytorski]

recedo, recedere (łac.) — wycofać się, odstąpić. [przypis edytorski]

received from penitentiary (ang.) — otrzymany z zakładu karnego. [przypis edytorski]

recente (łac.) — ostatnio. [przypis edytorski]

recepcja — odbiór. [przypis edytorski]

recepcja (z łac.) — przyjęcie. [przypis edytorski]

recepis zwrotny — zwrotne poświadczenie odbioru. [przypis edytorski]

receptaculum (łac.) — pojemnik; magazyn. [przypis edytorski]

Reception? Here's Aimo Immonen. Yes… Mrs. Ferens wishes her apartament to be not connected with any telephones… Yes… Without exceptions… no incoming calls… Thank you (ang.) — Recepcja? Tu Aimo Immonen. Tak. Pani Ferens życzy sobie, aby nie łączyć żadnych telefonów do jej apartamentu. Tak. Bez wyjątku. Żadnych połączeń przychodzących. Dziękuję. [przypis edytorski]

receptions matinales (fr.) — poranne przyjęcia. [przypis edytorski]

receptywność — przyjmowanie z zewnątrz; przyswajanie. [przypis edytorski]

recherche de paternité interdite (fr.) — dochodzenie ojcostwa zabronione. [przypis edytorski]

rechtanie — odgłos wydawany przez świnie. [przypis edytorski]

recht (niem.) — słuszność, prawo. [przypis edytorski]

rechts gehen, links gehen (niem.) — jechać (iść) w prawo, jechać (iść) w lewo. [przypis edytorski]

recitativo (muz., wł.) — recytatyw, melodeklamacja na tle muzycznym, element opery. [przypis edytorski]

Reclus, Eliséè (1830–1905) — francuski geograf, działacz anarchistyczny; autor monumentalnego dzieła La Nouvelle Géographic universelle, la terre et les hommes (1875–1894), w 19 tomach opisującego szczegółowo wszystkie kraje i ludy. [przypis edytorski]

recte (łac.) — dobrze, pięknie, właśnie. [przypis edytorski]

recte (łac.) — właściwie. [przypis edytorski]

Rector magnificus (łac.) — najwspanialszy rektor. [przypis edytorski]

recydywa — tu: nawrót choroby. [przypis edytorski]

recydywa — tu: nawrót. [przypis edytorski]

recydywa — tu: wznowienie (słowo nienacechowane negatywnie). [przypis edytorski]

recypować (z łac.) — postrzegać. [przypis edytorski]

recytatyw — melodeklamacja na tle muzycznym, element opery. [przypis edytorski]

recytatyw (muz.) — melodeklamacja na tle muzycznym, element opery. [przypis edytorski]

recytatyw (muz., z wł.) — melodeklamacja na tle muzycznym, element opery. [przypis edytorski]

reda — akwen przed wejściem do portu. [przypis edytorski]

redaktor Czasu — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Rudolf Starzewski w insygniach Stańczyka, w ręku kaduceus z główką Stanisława Koźmiana (według portretu Jacka Malczewskiego). [przypis edytorski]

redaktor „Czasu” — wówczas (a w ogóle od czerwca 1901 roku) funkcję tę sprawował przyjaciel Boya — Rudolf Starzewski (1870–1920), pierwowzór postaci Dziennikarzaz Wesela Wyspiańskiego; podobno przyczyną samobójczej śmierci Starzewskiego było niespełnione uczucie do Zofii Pareńskiej, żony Boya. [przypis edytorski]

redaktorowie — dziś popr.: redaktorzy. [przypis edytorski]

redaktorowie — dziś: redaktorzy. [przypis edytorski]

Redaktorzy — pomiędzy rozdziałami Księżniczka Noela (Noel's Princess) a Redaktorzy (Being Editors) w wersji angielskiej znajduje się pominięty w tłumaczeniu Haliny Jel rozdział Bandyci (Being Bandits). Został on jednak streszczony w wypowiedzi Ali w rozdziale O.D.: Ale myśmy złapali tylko Alberta-z-przeciwka… [przypis edytorski]

Redarowie a. Redowie — plemię lutyckie, należące do Słowian połabskich; na ich terenach, w Radogoszczy, znajdowała się świątynia Swarożyca, boga ognia ofiarnego i ogniska domowego. [przypis edytorski]

reda — zwykle: obszar morski znajdujący się przed wejściem do portu; tu: akwen przybrzeżny dogodny do zakotwiczenia. [przypis edytorski]

redde quod debes (łac.) — oddaj, coś winny. [przypis edytorski]

Reddidit ipse solus (łac.) — on sam przywrócił. [przypis edytorski]

Reddie, Cecil (1858–1932) — brytyjski pedagog, twórca nowatorskiej Abbotsholme School. [przypis edytorski]

Redemption Cross (ang.) — Krzyż Wybawienia. [przypis edytorski]

redengota — surdut do jazdy konnej. [przypis edytorski]

redime te captum, quam queas minimo (łac.) — wykup się z niewoli możliwie najmniejszym kosztem. [przypis edytorski]

redivivus (łac.) — zmartwychwstały, odrodzony. [przypis edytorski]

Redl, Alfred (1864–1913) — pułkownik sztabu generalnego armii Austro-Węgier, jeden z najsłynniejszych szpiegów przed I wojną światową. [przypis edytorski]

Redl, Franz (1820–1875) — ojciec Redla; pracował całe życie na niższych stanowiskach wojskowych i około-wojskowych. [przypis edytorski]

Redmond — Redmond College, uniwersytet zlokalizowany na kanadyjskim półwyspie Nowa Szkocja. [przypis edytorski]