Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 12874 przypisów.

pan Jourdain — główny bohater komedii Moliera Mieszczanin szlachcicem; tu mowa o scenie 2 aktu I. [przypis edytorski]

Pan Jowialski — komedia Aleksandra Fredry, wystawiona po raz pierwszy w 1832. [przypis edytorski]

Pankiewicz, Józef (1866–1940) — polski malarz, grafik i pedagog. [przypis edytorski]

Pankrac — część Pragi, leży w dzielnicy Nusle, na południe od centrum. Nazwa pochodzi od patrona miejscowego kościoła, św. Pankracego. [przypis edytorski]

Pankracy: Nic — tylko pięć kul w twoich piersiach — W wyd. BN kwestia ta jest przypisana Przechrzcie, co stanowi oczywisty błąd, nie tylko ze względu na treść wypowiedzi, ale choćby i dlatego, że postać ta już opuściła scenę. [przypis edytorski]

pan krakowski — kasztelan krakowski. [przypis edytorski]

pan krakowski, Stanisław — Koniecpolski, Stanisław (1591–1646), hetman wielki koronny, kasztelan krakowski, uznawany za jednego z najwybitniejszych polskich wodzów. [przypis edytorski]

pan krakowski — Stanisław Warszycki herbu Abdank (1599–1681), kasztelan krakowski, brał udział w obronie Jasnej Góry i innych walkach ze Szwedami; właściciel jedynej w Polsce ufortyfikowanej wsi, Szwedzi nie zdołali jej zdobyć; w legendach ludowych zachował się jako diabeł, chciwy i okrutny. [przypis edytorski]

pan krakowski — tu: kasztelan krakowski. [przypis edytorski]

Pan (mit. gr.) — bóg lasów i pól, opiekun pasterzy; utożsamiany niekiedy z Faunem. [przypis edytorski]

Pan (mit. gr.) — bóg opiekuńczy pól i lasów, a także pasterzy i ich stad; jego krainą była przede wszystkim Arkadia. W mit. rzym. Pan został utożsamiany Faunem (łac. Faunus) a. bogiem lasów Silvanusem.; licejski: lycaeus, od gr. lykos, łac. lupus: wilk. [przypis edytorski]

Pan (mit. gr.) — bóg opiekuńczy pól i lasów, a także pasterzy i ich stad, przedstawiany z koźlimi nogami i rogami. [przypis edytorski]

Pan (mit. gr.) — bóg opiekuńczy pól i lasów, pasterzy i ich stad, przedstawiany z koźlimi nogami; przypisywano mu dużą aktywność seksualną, a obiektami jego zalotów były zarówno nimfy, jak i młodzi chłopcy; jego nagły krzyk miał wywoływać wśród ludzi i zwierząt nagły popłoch i przerażenie, stąd określenie: paniczny strach. [przypis edytorski]

Pan (mit. gr.) — bóg pasterzy i ich stad, zamieszkujący góry i lasy, przedstawiany z koźlimi nogami; jego rzymski odpowiednik to Faun. [przypis edytorski]

Pan (mit. gr.) — bóg pasterzy, przedstawiany z koźlimi nogami, jego rzymski odpowiednik to Faun. [przypis edytorski]

Pan (mit. gr.) — bóg pasterzy, przedstawiany z koźlimi nogami. [przypis edytorski]

Pan (mit. gr.) — opiekun pasterzy i stad, półczłowiek-półkozioł. [przypis edytorski]

panną Comber, siostrą znanego podróżnika — Thomasa Jamesa Combera (1852–1887), misjonarza-baptysty, aktywnego w Kamerunie i w Kongu. [przypis edytorski]

panną — tu domyślnie: będąc panną; jako panna. [przypis edytorski]

pan na czterech czy pięciu chłopach — mający na swoich ziemiach ogółem czterech lub pięciu chłopów pańszczyźnianych. [przypis edytorski]

Panna czysta — Maryja. [przypis edytorski]

Panna de Maupin — powieść fr. powieściopisarza Théophile'a Gautier, wyd. w 1836. [przypis edytorski]

Panna de Maupin — romantyczna powieść Théophila Gautier (1811–1872), wyd. w 1835, w formie listów pisanych przez główną bohaterkę i zakochanego w niej D'Alberta. [przypis edytorski]

panna de Sombreuil (1774–1823) — córka marszałka de Sombreuil, uwięzionego w 1792 r., w okresie masowych egzekucji, odwagą swą i poświęceniem ocaliła ojca, zwróciwszy się o łaskę do ludu. Heroizm jej opiewali poeci, m. in. Wiktor Hugo. [przypis edytorski]

Panna Józefina pamięta o Ani — w oryg. ang. Miss Josephine Remembers the Anne-girl: panna Józefina pamięta Anię jako dziecko. [przypis edytorski]

panna (lenk.) — panelė. [przypis edytorski]

panna Mars (pseud.), właśc. Anne Francoise Hyppolyte Boutet (1779–1847) — francuska aktorka komediowa, jedna z największych gwiazd swoich czasów. [przypis edytorski]

panna na respekcie — kobieta niezamężna, szlachcianka, pozostająca na utrzymaniu bogatych krewnych lub pracodawców. [przypis edytorski]

panna respektowa — kobieta niezamężna, szlachcianka, pozostająca na utrzymaniu bogatych krewnych lub pracodawców. [przypis edytorski]

pannatula — inaczej piórówka lub pióro morskie; rodzaj półosiadłych koralowców, których kolonie przypominają pokrojem pióra. [przypis edytorski]

panna — tu: służąca. [przypis edytorski]

panna wodna (mit.) — rusałka, nimfa wodna rzucająca czar na podróżnych. [przypis edytorski]

Pannę Salczę z Ryfczą — zapis naśladuje żydowską wymowę zdrobnień imion Sara i Ryfka, popr.: pannę Salcię z Ryfcią. [przypis edytorski]

pan nieba — Zeus. [przypis edytorski]

Panno Mądra — jedno z określeń Matki Boskiej, występujące w litanii. [przypis edytorski]

Panno Można — jedno z określeń Matki Boskiej, występujące w litanii. [przypis edytorski]

pannoński — pochodzący z Pannoni; Pannonia a. Panonia: w staroż. nazwa prowincji Imperium Rzymskiego, położonej na południe od Dalmacji, obejmująca ziemie dzisiejszych krajów: wsch. Węgier, wsch. Austrii, płn. Chorwacji, płn.-wsch Serbii, Słowenii, zach. Słowacji oraz płn. Bośni i Hercegowiny. [przypis edytorski]

panno Olo — dziś popr. forma W.: panno Olu. [przypis edytorski]

panny — dziś popr. forma N. lm: pannami. [przypis edytorski]

panóm — dziś popr. forma C. lm: panom. [przypis edytorski]

panów udzielnych des Baux, spokrewnionych z królewskimi domami (…) Polski (1166) — zapewne powinno być: 1161; hrabia Prowansji Rajmund Berengar II w roku 1161 poślubił Ryksę, córkę Władysława II Wygnańca, księcia śląskiego i zwierzchniego księcia Polski. [przypis edytorski]

pan obraziłeś — dziś popr. forma grzecznościowa: pan obraził. [przypis edytorski]

Panopeja — jedna z nimf morskich, Nereid. [przypis edytorski]

Panopeus — miasto w Fokidzie na granicy Beocji. [przypis edytorski]

panopticum — gabinet osobliwości a. wystawa figur woskowych. [przypis edytorski]

panopticum (łac.) — gabinet osobliwości. [przypis edytorski]

panopticum — muzeum figur woskowych sławnych osób. [przypis edytorski]

panopticum — zbiór osobliwości lub wystawa rzeczy osobliwych; muzeum figur woskowych. [przypis edytorski]

panopticum (z łac.) — wystawa osobliwości a. muzeum figur woskowych przedstawiających sławne osoby. [przypis edytorski]

panopticum (z łac.) — zbiór osobliwości a. wystawa rzeczy osobliwych. [przypis edytorski]

panoptikon — tu: kino jarmarczne; pierwotnie: nazwa zaprojektowanego przez Jeremy'ego Benthama, angielskiego utylitarystę, więzienia w pierścieniowatym kształcie, co umożliwiałoby strażnikom ciągłą obserwację więźniów w taki sposób, żeby nie wiedzieli oni, czy i kiedy są obserwowani. [przypis edytorski]

panoptikum — gabinet osobliwości, także figur woskowych. [przypis edytorski]

panoptikum — gabinet osobliwości, także figur woskowych. [przypis edytorski]

panoptikum — wystawa osobliwości. [przypis edytorski]

panoptikum — wystawa osobliwości, także figur woskowych. [przypis edytorski]

panoptikum — zbiór osobliwości. [przypis edytorski]

Panorama Racławicka — wielki olejny obraz, namalowany na płótnie rozpiętym w okrąg w budynku specjalnie zbudowanej rotundy, przedstawiający panoramę wybranych epizodów bitwy pod Racławicami (1794), stworzony w latach 1893–1894 przez zespół malarzy pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka; eksponowany we Lwowie, wystawiony po raz pierwszy podczas odbywającej się tam Powszechnej Wystawy Krajowej (1894); od 1964 we Wrocławiu. [przypis edytorski]

panorama (z gr. πᾶν: całość, ὅραμα: widok) — obraz obejmujący całą widzialną przestrzeń wokół obserwatora; tu: za gr. źródłosłowem r.m.: tego panorama; dziś r.ż.: tej panoramy. [przypis edytorski]

Panormos — dziś: Palermo; miasto na płn.-zach. wybrzeżu Sycylii, początkowo (od V. w. p.n.e.) kolonia fenicka (kartagińska), od 254 p.n.e. miasto rzymskie. [przypis edytorski]

Pan oswobodzi — obecnie śpiewa się: nas oswobodzi. [przypis edytorski]

panosza (daw.) — rycerz nieszlacheckiego pochodzenia, tu jednak w błędnym znaczeniu „szlachcic, arystokrata”. [przypis edytorski]

panosza (daw.) — władyka, człowiek należący do niższej szlachty a. niższego rycerstwa. [przypis edytorski]

panosza (starop.) — drobny szlachcic; dworzanin, giermek. [przypis edytorski]

panosz lub panosza (czes.) — w XIV i XV w. w Polsce i Czechach rycerz służebny nieszlacheckiego pochodzenia. [przypis edytorski]

panoszyła się (zazdrość) pod namiotem Abrahama — pomiędzy żoną Abrahama, Sarą, oraz jej niewolnicą Hagar, z którą Abraham miał pierwszego potomka, Izmaela. [przypis edytorski]

panował wtedy Lech — nawiązanie do legendy o trzech braciach: O Lechu, Czechu i Rusie, którzy wyruszyli ze swoimi współplemieńcami w poszukiwaniu ziemi obfitej w pożywienie. W trakcie wędrówki bracia rozdzielili się. Najdłużej wędrował Lech, który w końcu dotarł do pięknej i bogatej krainy, dzisiejszej Wielkopolski, i postanowił się na niej osiedlić. Zauważył orle gniazdo na czubku drzewa i na jego pamiątkę nazwał nowo budowaną siedzibę, Gnieznem. [przypis edytorski]

panowanie pruskie — chodzi tu o okres od III rozbioru Polski, kiedy po upadku powstania kościuszkowskiego 24 października 1795 r. Warszawa przypadła w udziale Prusom, do 1807 roku, kiedy Napoleon ustanowił Księstwo Warszawskie na mocy traktatu w Tylży. [przypis edytorski]

panowi — dziś popr. forma C. lp: panu. [przypis edytorski]

panowie gdańszczaki (…) naścinaliście głów niewinnych… — w czerwcu 1568, po przegranej bitwie z flotą szwedzką pod Rewlem, ocalałe okręty polskie schroniły się w Gdańsku. W mieście doszło do krwawych zajść, które skończyły się pojmaniem i skazaniem na śmierć 11 marynarzy oraz zmuszeniem floty do opuszczenia portu. Po sankcjach zastosowanych przez Zygmunta Augusta delegacja gdańszczan przeprosiła króla i zapłaciła wysokie odszkodowanie rodzinom straconych. [przypis edytorski]

panowie krzyżowi — zakon krzyżacki. [przypis edytorski]

Panowie Rad Koronnych — senatorzy. [przypis edytorski]

„panowie” — w oryginale z wielkiej litery, bez cudzysłowu [przypis edytorski]

panowie — w wydaniu z 1816 r.: możnowładcy. [przypis edytorski]

panowież to nie dopomożecie — konstrukcja z partykułą ; inaczej: czy panowie nie dopomogą. [przypis edytorski]

pan Paolo — Paolo Orsini. [przypis edytorski]

pan Pickle — Peregryn Pickle, tytułowy bohater powieści Tobiasa Smolleta. [przypis edytorski]

Pan Płachta i pani Płachcina — bohaterowie powieści Józefa Korzeniowskiego Kollokacja (1847). [przypis edytorski]

pan Połusztannikow — bohater żartobliwych artykułów zamieszczanych w satyrycznym czasopiśmie „Mucha” (1868–1939), Moskal mówiący łamaną polszczyzną. [przypis edytorski]

pan Prudhomme — postać z karykatur Monniera, przedstawiająca francuskiego mieszczanina. [przypis edytorski]

panpsychiczny — oparty na przekonaniu, że obiekty przyrody nieożywionej posiadają duszę. [przypis edytorski]

pan Puławski własc. Pułaski, Józef (1704–1769) — starosta warecki, współtwórca i marszałek konfederacji barskiej, prawnik; w rzeczywistości nie brał udziału w tej obronie Baru przed Rosjanami. [przypis edytorski]

panreligia — wszechreligia; neologizm z użyciem jako przedrostka gr. słowa pan: wszystko. [przypis edytorski]

pan Różański — Michał Krasiński (1712–1784), podkomorzy różański, jeden z wodzów konfederacji barskiej. [przypis edytorski]

panslawista — członek ruchu kulturalno-politycznego, powstałego w Czechach na początku XIX wieku, dążącego do zjednoczenia politycznego, gospodarczego i kulturalnego Słowian. [przypis edytorski]

panslawizm — doktryna polityczna, wedle której narody słowiańskie powinny się zjednoczyć, często przywoływana przez polityków carskiej Rosji. [przypis edytorski]

panslawizm — ruch polityczny i ideowy w XIX w., który dążył do zjednoczenia Słowian. [przypis edytorski]

panslawizm — ruch polityczny w XIX w., dążący do zjednoczenia wszystkich narodów słowiańskich; jedna z najważniejszych odmian panslawizmu propagowała przywództwo Rosji carskiej wśród zjednoczonych Słowian. [przypis edytorski]

panslawizm (z gr.) — ruch polityczny w XIX w., dążący do zjednoczenia wszystkich narodów słowiańskich; jedna z najważniejszych odmian panslawizmu propagowała przywództwo Rosji carskiej wśród zjednoczonych Słowian. [przypis edytorski]

Pan Sylwan, Silvanus (mit. gr. i rzym.) — bóg lasów i łąk, odpowiednik gr. Pana. [przypis edytorski]

pan syndyk, pan prefekt, pan asesor — urzędnicy władz miejskich i sądowych. [przypis edytorski]

Pan TadeuszPan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem, poemat Adama Mickiewicza wydany w 1834 w Paryżu; polska epopeja narodowa. [przypis edytorski]

Pan Tadeusz — poemat autorstwa Adama Mickiewicza (1798–1855). [przypis edytorski]

Pantagias — mała rzeka na wschodnim wybrzeżu Sycylii, wpadająca do morza między Megarą a Syrakuzami. [przypis edytorski]

Pantagruel — syn Gargantui z powieści Gargantua i Pantagruel François Rabelais'go. [przypis edytorski]

Pantalone — postać (maska komiczna) z wł. komedii dell'arte, bogaty stary człowiek chcący poślubić młodą dziewczynę, zadufany w sobie, kochliwy staruszek. [przypis edytorski]