Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 4302 przypisów.

ochmistrzyni (daw.) — nauczycielka i wychowawczyni domowa, towarzysząca młodym kobietom z rodziny w wyjściach poza dom. [przypis edytorski]

ochmistrzyni jej dzieci — mowa o Franciszce d'Aubigné, późniejszej markizie de Maintenon (1635–1719); Ludwik XIV poznał ją jako potajemną wychowawczynię dzieci, które miała z nim pani de Montespan. [przypis edytorski]

ochmistrzyni — tu: opiekunka, nauczycielka i wychowawczyni dziecka. [przypis edytorski]

ochmistrzyni — w dawnej Polsce: kobieta mająca nadzór nad żeńską służbą na dworze królewskim lub magnackim; kobieta zarządzająca gospodarstwem w dużym majątku. [przypis edytorski]

ochocy (starop.) — tu: ochoczy. [przypis edytorski]

ochoczy — pełen zapału. [przypis edytorski]

Ochorowicz, Julian (1850–1917) — filozof i psycholog, badacz mediumizmu i hipnotyzmu, dla wytłumaczenia którego rozwinął hipotezę „promieni sztywnych”; autor licznych prac z psychologii i medycyny. [przypis edytorski]

Ochorowicz, Julian (1850–1917) — filozof i psycholog, początkowo związany z pozytywizmem warszawskim, później zajął się parapsychologią. [przypis edytorski]

Ochota to ludziom… — że też ludziom chce się. [przypis edytorski]

Ochotnica — Ochotnica Dolna i Ochotnica Górna, wsie w powiecie nowotarskim, które do 1910 stanowiły jedną miejscowość. [przypis edytorski]

Ochotnicza Legia Kobiet — polska ochotnicza organizacja wojskowa utworzona jesienią 1918, w okresie walk o Lwów; kolejne oddziały powołano w trakcie wojny polsko-radzieckiej: w 1919 w Wilnie oraz w 1920 w Warszawie, w Krakowie i w Poznaniu. [przypis edytorski]

ochotnie — ochoczo; chętnie. [przypis edytorski]

ochrana — tajna policja w Rosji carskiej; pot. nazwa od: ros. Отделение по охранению порядка и общественной безопасности, tzn. Oddział ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego; utworzona w 1881 r. na mocy ukazu cara Aleksandra III, po zabójstwie jego poprzednika Aleksandra II (1818–1881); ochrana działała poprzez agentów (tzw. filerów), stosowała infiltrację środowisk i organizacji podejrzanych o nieprawomyślność, do jej taktyki jako służby specjalnej należało organizowanie prowokacji, z których najsłynniejszą i najbardziej brzemienną w skutki było stworzenie Protokołów mędrców Syjonu, rzekomo tajnej i ujawnionej publikacji zdradzającej plan opanowania świata przez Żydów; w Warszawie, podobnie jak w Moskwie, Petersburgu, Kijowie czy Odessie istniał osobny, rejonowy oddział ochrany z własnym zarządem; centrala zagranicznej agentury ochrany znajdowała się w Paryżu; ochrana została zlikwidowana w czasie rewolucji lutowej w 1917 r. [przypis edytorski]

ochra — naturalny barwnik z żółtej, czerwonej lub brunatnej glinki. [przypis edytorski]

ochra — naturalny barwnik z żółtej lub brunatnej glinki. [przypis edytorski]

Ochroma piscatoria — w ob. klasyfikacji: Ochroma pyramidale, balsa, drzewo rosnące w lasach Ameryki Południowej i Środkowej oraz na Karaibach, wyróżniające się bardzo lekkim i bardzo miękkim drewnem. [przypis edytorski]

ochromić (daw.) — uczynić kaleką. [przypis edytorski]

ochrona a. ochronka — daw. placówka opiekuńczo-wychowawcza, rodzaj przedszkola. [przypis edytorski]

ochrona a. ochronka (daw.) — sierociniec bądź instytucja opiekująca się ubogimi dziećmi. [przypis edytorski]

ochrona a. ochronka (daw.) — zakład dobroczynny zajmujący się opieką nad sierotami i ubogimi dziećmi. [przypis edytorski]

ochrona a. ochronka — tu: przytułek, dom dziecka (w innym znaczeniu także: przedszkole). [przypis edytorski]

ochrona (daw.) — a. ochronka: zakład opiekuńczy dla dzieci, sierociniec a. przedszkole. [przypis edytorski]

ochrona (daw.) — tu: ochronka; przedszkole lub miejsce, gdzie opiekowano się dziećmi biednymi albo sierotami. [przypis edytorski]

ochrona lub szwalnia — instytucje dobroczynne, w których wychowywano i dokarmiano dzieci z biednych rodzin; młodsze przebywały w przedszkolach zwanych ochronkami, starsze przyuczano do prostych prac, np. w specjalnie zorganizowanych szwalniach. [przypis edytorski]

ochronka a. ochrona — tu: przytułek, dom dziecka (w innym znaczeniu także: przedszkole). [przypis edytorski]

ochronka — daw. przedszkole; zakład dobroczynny zajmujący się wychowaniem ubogich dzieci. [przypis edytorski]

ochronka (daw.) — sierociniec bądź instytucja opiekująca się ubogimi dziećmi. [przypis edytorski]

ochronka (daw.) — zakład dobroczynny zajmujący się opieką nad sierotami i ubogimi dziećmi. [przypis edytorski]

ochronka — daw. zakład dobroczynny zajmujący się opieką nad ubogimi i pozbawionymi normalnych warunków rodzinnych dziećmi. [przypis edytorski]

ochronka (daw.) — zakład opiekuńczy dla dzieci, sierociniec a. przedszkole. [przypis edytorski]

ochronka — dom opiekuńczy; tu: dom sierot. [przypis edytorski]

ochronka — ośrodek opieki nad ubogimi dziećmi. [przypis edytorski]

ochrypiały — dziś popr. forma: ochrypły a. zachrypły. [przypis edytorski]

ochrypiały — dziś popr.: ochrypły. [przypis edytorski]

ochrypnienie — dziś: ochrypnięcie. [przypis edytorski]

ochrzczone (pot.) — o wódce, piwie itp.: rozcieńczone wodą, zwykle w lokalu, bez ujawniania klientom. [przypis edytorski]

ochtuska (reg.), łoktusa (daw.) — duża kwadratowa chusta składana w trójkąt i zarzucana na ramiona lub na głowę i ramiona. [przypis edytorski]

Och, ty pijaku z psim pyskiem, a za to z sercem jeleniaIliada I 225, Achilles do Agamemnona, wodza naczelnego wyprawy greckiej pod Troję. [przypis edytorski]

ochwacony — o koniu: cierpiący na ochwat, tj. ostre zapalenie kopyta. [przypis edytorski]

ochwiara — dziś popr.: ofiara. [przypis edytorski]

ochwiarować — dziś popr.: ofiarować. [przypis edytorski]

ochwierutać — potrząsnąć. [przypis edytorski]

ochwiewać — dziś: rozchwiewać; powodować, że coś zaczyna się chwiać. [przypis edytorski]

Och (…) — w tłumaczeniu brak poprzedniego akapitu dialogowego, wypowiedzi Gordona; w oryg. niem. Noch nicht! (Jeszcze nie!); red. WL. [przypis edytorski]

ochwytywać — neologizm, popr.: pochwytywać. [przypis edytorski]

ochylić (daw.) — otoczyć, objąć, ochronić. [przypis edytorski]

ochynąć (starop.) — wywrócić się, upaść. [przypis edytorski]

ochynienie się (daw.) — narażenie się na niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]

ociążony — dziś: obciążony. [przypis edytorski]

ociętny (daw., gw.) — krnąbrny, uparty, zacięty, oporny. [przypis edytorski]

ociętny (daw.) — uparty, zacięty, krnąbrny. [przypis edytorski]

ociętny (przestarz.) — uparty. [przypis edytorski]

ociężać a. ociężyć (daw.) — stać się ciężkim. [przypis edytorski]

ociężeć (daw.) — nabrać ciężaru, ciążyć. [przypis edytorski]

ociec (daw.) — ojciec, tu D. lp oćca: ojca. [przypis edytorski]

ociec (gw.) — dziś popr. forma: M.lp.: ojciec. [przypis edytorski]

O ciel! quelle bassesse (fr.) — o nieba, co za przyziemność. [przypis edytorski]

Ociepka, Teofil (1891–1978) — malarz samouk (z zawodu górnik), teozof i okultysta. [przypis edytorski]

ociepkowatość — krytyczne określenie stylu malarskiego Teofila Ociepki (1891–1978), malarza samouka (z zawodu górnika), teozofa i okultysty, chętnie używającego jaskrawych i przesadnie różnorodnych kolorów. [przypis edytorski]

ocieszywać (daw.) — ociosywać. [przypis edytorski]

Ockham, Wilhelm (ok. 1300–ok. 1350) — średniowieczny filozof i teolog scholastyczny, uczeń Dunsa Szkota, jedna z głównych postaci myśli średniowiecznej; oskarżony o herezję, ekskomunikowany, został zrehabilitowany pośmiertnie w 1359. [przypis edytorski]

ocknął — dziś popr.: ocknął się. [przypis edytorski]

o co ich powołano — o co są oskarżeni. [przypis edytorski]

o co idzie — dziś raczej: o co chodzi. [przypis edytorski]

o co idzie — o co chodzi. [przypis edytorski]

Octave Mirbeau (1848–1917) — fr. pisarz i krytyk sztuki. [przypis edytorski]

ocuglić (daw.) — poskromić. [przypis edytorski]

oculo spectator, mente incognitor (łac.) — oczami widzący, zaś umysłem niepojmujący. [przypis edytorski]

Oculus Maris (łac.) — Morskie Oko. [przypis edytorski]

O curas chymicorum! O quantum in pulvere inane! (łac.) — O trudy chemików! O jakaż pustka w kurzu! [przypis edytorski]

ocy (gw.) — oczy. [przypis edytorski]

ocyle — wymienne stalowe kliny, wpuszczane dawniej w końce ramion podków, żeby zapobiec ślizganiu się konia na gładkiej powierzchni; zastąpione przez hacele. [przypis edytorski]

oczajdusza (daw.) — hulaka; hultaj. [przypis edytorski]

oczajdusza (daw.) — hulaka, hultaj. [przypis edytorski]

Oczaków — miasto portowe, dziś na terenie Ukrainy; założone w starożytności jako kolonia Miletu; w XV-XVIII w. bywało pod panowaniem polskim i tatarskim. [przypis edytorski]

oczami wartowana tylą — pilnowana przez tyle oczu. [przypis edytorski]

oczap (daw.) a. oczapa (gw.) — belka nad wrotami. [przypis edytorski]

oczarował Łukaszowę (daw.) — dziś: (…) Łukaszową. [przypis edytorski]

oczarowywa — dziś popr.: oczarowuje. [przypis edytorski]

oczekiwam (starop. forma) — dziś popr.: oczekuję. [przypis edytorski]

oczepiny — obyczaj weselny, polegający na wiązaniu pannie młodej czepca, stanowiącego symbol stanu małżeńskiego. [przypis edytorski]