Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 4475 przypisów.

Tasso, Torquato (1544–1595) — poeta włoski doby renesansu, zyskał sławę jako autor poematu epickiego z dziejów pierwszej krucjaty Jerozolima wyzwolona. [przypis edytorski]

Tasso, Torquato (1544–1595) — włoski poeta renesansowy, autor sławnego poematu epickiego Jerozolima wyzwolona. [przypis edytorski]

Tasso, Torquato (1544–1595) — włoski poeta renesansowy. [przypis edytorski]

Tasso, Torquato (1544–1595) — włoski poeta renesansowy, urodzony w Sorrento. [przypis edytorski]

Tasso, Torquato (1544–1595) — włoski poeta renesansowy, zyskał sławę jako autor poematu epickiego z dziejów pierwszej krucjaty Jerozolima wyzwolona. [przypis edytorski]

Tasso, Torquato (1544–1595) — wybitny poeta włoskiego renesansu, autor poematu rycerskiego Jerozolima wyzwolona. [przypis edytorski]

Tass — właść. Torquato Tasso (1544–1595), poeta wł. renesansu, autor sławnego poematu epickiego Jerozolima wyzwolona. Był owiany legendą związaną m.in. z pobytem w szpitalu psychiatrycznym; bardzo popularny w okresie romantyzmu. [przypis edytorski]

taster — część aparatu nadawczego. [przypis edytorski]

taster — tu: przycisk. [przypis edytorski]

taster (z niem.) — przycisk. [przypis edytorski]

taszka (daw.) — sakiewka, kieszeń, kieska. [przypis edytorski]

taszka (daw., z niem.) — sakiewka, woreczek; kieszeń. [przypis edytorski]

Ta szuja — w staropolszczyźnie rzeczownik zbiorowy: motłoch.DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]

taszyzm — odmiana malarstwa abstrakcyjnego (z fr. la tache: plama). [przypis edytorski]

tatarczyk — tu: koń tatarski. [przypis edytorski]

Tatar (daw.) — dziś popr. forma D.lm: Tatarów. [przypis edytorski]

Tatar — dziś popr. forma D. lm: Tatarów. [przypis edytorski]

Tatar — dziś popr. forma D.lm: Tatarów. [przypis edytorski]

tatarka — tu: tatarak. [przypis edytorski]

Tatarowie — dziś popr. forma M. lm: Tatarzy. [przypis edytorski]

Tatarowie — dziś popr.: Tatarzy; nazwa ludności jednego z plemion mongolskich. [przypis edytorski]

Tatary (gw.), Tatarzy — tu: Mongołowie; w ściślejszym znaczeniu: grupa plemion koczowniczych żyjących w średniowieczu na terenach Mongolii, siłą podporządkowanych przez Czyngis-chana. W Polsce od XIII do XVIII w. nazwa ta oznaczała koczowniczych najeźdźców ze wschodu (początkowo byli nimi Mongołowie, później Tatarzy Krymscy). [przypis edytorski]

Tatary śniade — dziś popr. forma M. ln: śniadzi Tatarzy. [przypis edytorski]

Tatarzy białogrodzcy — Tatarzy mieszkający w Białogrodzie (a. Akermanie, dziś ukr.: Biłhorod-Dnistrowskij), położonym nad limanem Dniestru, ok. 20 km od Morza Czarnego, na terenie dzisiejszej płd. Ukrainy, ok. 50 km na płd. zach. od Odessy. Miasto, założone w VI w. p.n.e. jako kolonia grecka, w XVII i XVIII w. znajdowało się w rękach tatarskich. [przypis edytorski]

Tatarzy — grupa etniczna ludów tureckich z Europy wschodniej i z północnej Azji. [przypis edytorski]

Tatarzy — nazwa ludności jednego z plemion mongolskich. [przypis edytorski]

Tatarzy — nazwa ludów tureckich; w XV–XVII wieku Tatarzy najeżdżali tereny należące wówczas do Polski, rabowali bogactwa i uprowadzali mieszkańców. [przypis edytorski]

Tatarzyn (daw.) — Tatar. [przypis edytorski]

Tatarzy też chcieli zrobić powstanie (…) z Polakami umówili, że razem zrobią powstanie (…) zaczęły się u nich prześladowania, rewizje i aresztowania — mowa o tzw. spisku kazańskim, zawiązanym w marcu 1863 przez polskich oficerów i członków tajnego rosyjskiego stowarzyszenia rewolucyjnego Ziemia i Wola w celu wzniecenia powstania chłopskiego na środkowym Powołżu; miało ono objąć gubernię kazańską, poszerzyć się na tereny Dolnej Wołgi, Ural, Don, a następnie połączyć się z powstaniem w Polsce; w maju spisek został wykryty, a jego uczestnicy straceni lub skazani na zesłanie. [przypis edytorski]

Tatarzy — tu: grupa plemion koczowniczych żyjących w średniowieczu na terenach Mongolii, siłą podporządkowanych przez Czyngis-chana. W Polsce od XIII do XVIII w. nazwa ta oznaczała koczowniczych najeźdźców ze wschodu (początkowo byli nimi Mongołowie, później Tatarzy Krymscy). [przypis edytorski]

tatersal (przestarz.) — ujeżdżalnia koni; od nazwiska Richarda Tattersalla (1724–1795), który jako pierwszy założył wypożyczalnię i przechowalnię koni połączoną ze szkołą jazdy oraz organizował aukcje koni rasowych. [przypis edytorski]

Tatrów — dziś popr. forma D.: Tatr. [przypis edytorski]

Tatrów — dziś popr. forma: Tatr. [przypis edytorski]

Tatry — najwyższe pasmo górskie w łańcuchu Karpat. [przypis edytorski]

Tatry — najwyższe pasmo w łańcuchu Karpat, znajdujące się obecnie na terenie Polski i Słowacji. [przypis edytorski]

Tat twam asi (sanskr.) — ty jesteś owym; jedna z najsławniejszych tzw. wielkich wypowiedzi (mahawakja) zawartych w Upaniszadach, wyrażająca jedną z podstawowych tez indyjskiej filozofii: jaźń jest identyczna z brahmanem, jedyną, niezmienną rzeczywistością, podstawą i źródłem wszystkich zjawisk. [przypis edytorski]

ta — tu: ale, tylko. [przypis edytorski]

tatuś (…) jest wojskowy — dziś popr. forma z orzecznikiem w N.: tatuś jest wojskowym. [przypis edytorski]

tatuś — w późn. wyd. zweryfikowano tłumaczenie na dosadniejsze: rajfur. [przypis edytorski]

Tatwami — popr. Tat twam asi (sanskr.): ty jesteś owym; jedna z najsławniejszych tzw. wielkich wypowiedzi (mahawakja) zawartych w Upaniszadach, wyrażająca jedną z podstawowych tez indyjskiej filozofii: jaźń jest identyczna z brahmanem, jedyną, niezmienną rzeczywistością, podstawą i źródłem wszystkich zjawisk. [przypis edytorski]

ta twarda teologia przerażała mnie niekiedy — teologia jansenistów była oparta na doktrynie zepsucia natury ludzkiej oraz niezbędności łaski Bożej do przezwyciężenia pokus i osiągnięcia zbawiania, przy czym łaską Bóg obdarowuje tylko wybranych przez siebie, pozostałych potępia. Zwalczający jansenizm jezuici posługiwali się odmienną doktryną o łasce (molinizm): Bóg oferuje swoją łaskę każdemu, zaś aktem wolnej woli można ją przyjąć lub odrzucić. [przypis edytorski]

taučioti — ilgai rengis, puoštis. [przypis edytorski]

ta (ukr.) — i; jak również. [przypis edytorski]

ta (ukr.) — i; również. [przypis edytorski]

Taunay, Alfredo Maria Adriano d'Escragnolle (1843–1899) — hrabia Taunay, brazylijski pisarz oraz polityk. [przypis edytorski]

Taurus, właśc. Tytus Statiliusz Taurus (I w. p.n.e.) — rzymski generał, konsul; początkowo stronnik Marka Antoniusza, przez którego został wybrany na konsula dokooptowanego (37 p.n.e.); wysłany przez Antoniusza z flotą, aby pomóc Oktawianowi w wojnie przeciwko Sekstusowi Pompejuszowi, następnie towarzyszył Oktawianowi w wyprawie do Dalmacji; po wybuchu wojny opowiedział się po stronie Oktawiana, w bitwie pod Akcjum dowodził jego siłami lądowymi; konsul roku 26 p.n.e. [przypis edytorski]

taurycki a. taurydzki — krymski (od staroż. nazwy Krymu: Tauryda). [przypis edytorski]

Tauryda — staroż. nazwa Krymu. [przypis edytorski]

Tausendschlüssel (niem.) — klucz tysiąckrotny, klucz otwierający tysiąc zamków. [przypis edytorski]

Tausend Teufel (niem.) — tysiąc diabłów. [przypis edytorski]

tautologia — pleonazm, wyrażenie składające się z wyrazów znaczących to samo. [przypis edytorski]

Tautystės pamatas — iš 8 Nr. „Varpo” 1892 m. [przypis edytorski]

tautystė — tautybė. [przypis edytorski]

Tavastsjerna, Karl August (1860–1898) — fiński pisarz i poeta, tworzący po szwedzku, przedstawiciel realizmu. [przypis edytorski]

Taverne Olympia — popularny nocny lokal przy paryskiej sali music-hallowej Olympia. [przypis edytorski]

tavoras (lenk.) — prekė, krautuvė, parduotuvė. [przypis edytorski]

tavorška — draugė, bičiulė. [przypis edytorski]

Taxil, Leo, właśc. Gabriel Antoine Jogand-Pages (1854–1907) — fr. pisarz i dziennikarz, znany ze swych poglądów antyklerykalnych, autor m.in. La Bible amusante („Biblia na wesoło”), La Vie de Jesus („Życie Jezusa”), w których Taxil w tonie satyrycznym wskazuje niekonsekwencje, błędy i fałszywe wierzenia religijne, a także innych pism (niekiedy pisanych w duecie z innym autorem), w których ukazuje dostojników kościoła katolickiego jako wykorzystujących swą władzę do praktyk w guście Markiza de Sade (m.in.Les Débauches d'un confesseur, Les Pornographes sacrés: la confession et les confesseurs, Les Maîtresses du Pape); Diana Vaughan była postacią zmistyfikowaną przez Taxila. [przypis edytorski]

Tayassu pecari (biol.) — pekari białobrody, jedyny przedstawiciel rodzaju Tayassu, jednego z czterech rodzajów, na jakie dzieli się rodzina pekariowców (Tayassuidae). [przypis edytorski]

Taylor, Frederick Winslow (1856–1915) — amer. inżynier, twórca tzw. tayloryzmu, metody organizacji pracy, której celem jest maksymalna intensyfikacja produkcji dzięki efektywnemu wykorzystaniu czasu (podział procesu technologicznego na czynności proste, wyeliminowanie nawyków powodujących przestoje w pracy). Dla unormowania systemu kontroli pracy Taylor wprowadził metodę chronometrażu, czyli pomiaru czasu pracy przy pomocy sekundomierzy i postulował, by wynagrodzenie robotnika zależało od realizacji normy; przy wyśrubowaniu norm jest to system prowadzący do wyzysku robotników. [przypis edytorski]

Taylor, Mary (1817–1893) — angielska orędowniczka praw kobiet. [przypis edytorski]

tbc (med.) — skrót od łac. tuberculosis: gruźlica. [przypis edytorski]

tchawka — narząd oddechowy występujący u części stawonogów; tu: aparat szparkowy rośliny, organ służący do wymiany gazowej między tkankami rośliny a atmosferą. [przypis edytorski]

tchnąć (gw.) — tknąć. [przypis edytorski]

tchnąć (starop.) — tu: oddychać. [przypis edytorski]

tchnąć — tu: cechować się. [przypis edytorski]

tchnąć — wywołać w kimś. [przypis edytorski]

tchnienie (starop.) — ciężki, dychawiczny oddech. [przypis edytorski]

tchnieszli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy tchniesz. [przypis edytorski]

tchniny — chodzi o tahinę (hebr. tchina) a. tahini: bliskowschodnią pastę z prażonych zmielonych ziaren sezamu, jeden z podstawowych składników kuchni izraelskiej, podawaną z płaskim pszennym plackiem lub jako dodatek do rozmaitych potraw. [przypis edytorski]

tchórstwo — tchórzostwo. [przypis edytorski]

tchórzów — dziś popr. forma D. lm: tchórzy. [przypis edytorski]

tchu dostać nie móc — dziś popr. raczej: nie móc tchu złapać. [przypis edytorski]

tchu niewiele (…) stanie — tchu niewiele pozostaje. [przypis edytorski]

tęć bych ja podparła (starop.) — tę podparłabym; podparłabym ją. [przypis edytorski]

tęć (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]

tęchnąć (daw.) — tracić obrzęk. [przypis edytorski]

Tęcza — polskie czasopismo kulturalno-społeczne, wyd. w latach 1927–1939 w Poznaniu, jedna z nielicznych kolorowych gazet w międzywojennej Polsce. [przypis edytorski]

tęczować (daw.) — mienić się barwami tęczy. [przypis edytorski]

tęczowe mosty czułości nad pustką — można odnieść to zdanie do postaci Irydiona, którego imię pochodzi od Iris (mit. gr.): tęcza; posłanka bogów. Irydion (tytułowy bohater dramatu Zygmunta Krasińskiego) miał być uosobieniem myśli, że miłość ojczyzny przynosi zbawienie. Również następna wzmianka o „malowankach częstochowskich” nawiązuje do stylu poezji patriotycznej Krasińskiego, mianowicie Psalmów przyszłości. [przypis edytorski]

tęga (gw.) — siła; tu: duszność. [przypis edytorski]