Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 478 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | hiszpański | japoński | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5331 przypisów.

raté, raté, ça encore raté (fr.) — nie udało się, nie udało się, znów się nie udało. [przypis edytorski]

rathauzowy — ratuszowy; z niem. Rathaus: budynek rady, ratusz. [przypis edytorski]

Rathenau, Walther (1867–1922) — niemiecki przemysłowiec, pisarz, polityk; minister spraw zagranicznych (1922) Republiki Weimarskiej; zginął w zamachu dokonanym przez skrajnie prawicową grupę terrorystyczną. [przypis edytorski]

Rathenau, Walther (1867–1922) — polityk niemiecki, w 1922 r. jako minister spraw zagranicznych podpisał z Rosją Sowiecką traktat w Rapallo. Zamordowany na berlińskiej Königsallee przez członków skrajnie prawicowego paramilitarnego związku Organisation Consul. [przypis edytorski]

Ratio (…) aufert (łac.) — „Troskę rozpędza rozum i umiarkowanie,/ A nie modne widoki nadmorskie” (Horatius, Epistulae, II, 25; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Ratio est quod poetae per enthusiasmum (…) magisque elucent (łac.) — cały powyższy akapit zawiera wyjaśnienie tego fragmentu pism Kartezjusza, podanego na koniec in extenso („rozumnym sądem jest, co poeci przez entuzjazm i siłę wyobraźni napisali: są w nas nasiona wiedzy, jak w krzemieniu, których przez rozum dochodzą filozofowie, które zaś lepiej poeci budzą przez dalekowzroczną wyobraźnię”). [przypis edytorski]

ratio gubernationis (łac.) — porządek, plan rzeczy. [przypis edytorski]

ratio (łac., r.ż.) — metoda, sposób. [przypis edytorski]

ratione iuris bonorum terrestrium (łac.) — ze względu na prawo dóbr ziemskich (wolnych od obciążeń na rzecz wojska). [przypis redakcyjny]

ratione (łac.) — z przyczyny. [przypis redakcyjny]

rationem (łac.) — sprawa. [przypis redakcyjny]

rationes competentes (łac.) — odpowiednie dowody. [przypis redakcyjny]

rationes cum Republica inibit (łac.) — sposób obmyśli z stanami. [przypis redakcyjny]

rationes (łac.) — dowody. [przypis redakcyjny]

rationes (łac.) — dowody (słuszności naszej sprawy). [przypis redakcyjny]

rationes (łac.) — przyczyny. [przypis redakcyjny]

rationibus (łac.) — przyczynami. [przypis redakcyjny]

ratolorum — zniekształcone Custos rotulorum (łac.: strażnik zwojów), który tytuł oznaczał urzędnika dozorującego dokumenty hrabstwa. [przypis edytorski]

ratować w zachwianiu mdłego przyrodzenia — ratować słabą naturę ludzką (mdłe przyrodzenie) w czasie załamania (w zachwianiu). [przypis redakcyjny]

ratował się ucieczką — ἔφυγον (N), ἔφευγον (D). [przypis tłumacza]

Rattenrein (niem.) — odszczurzanie. [przypis edytorski]

Ratujcie nasze dusze! — międzynarodowy sygnał SOS, w radiotelegraficznym alfabecie Morse'a oznaczający wezwanie o pomoc, często traktuje się jako skrót angielskiej frazy „Save our souls”, tj. „Ratujcie nasze dusze”; faktycznie przyjęto go w tej postaci, gdyż jest łatwa do zapamiętania, nadawania i rozpoznania: składa się z trzech krótkich sygnałów, trzech długich i ponownie trzech krótkich. [przypis edytorski]

ratunek tylko z góry — tj. z Petersburga. [przypis redakcyjny]

ratunek upad z sobą bierze — ratunek (nawiązanie do ratowania Eurydyki przez Orfeusza) doprowadza do upadku (klęski). [przypis redakcyjny]

ratunkowy — tu: ratownik. [przypis edytorski]

ratunk — ratunek; starop. przyrostek miał formę -unk (z niem. -ung). [przypis redakcyjny]

Ratusz mieścił się w przebudowanym pałacu Jabłonowskiego na placu Teatralnym (zniszczony w czasie powstania warszawskiego). W budynku ratusza znajdowały się biura policyjne. [przypis redakcyjny]

ratuszowa wieża — ratusz ten, mieszczący się od 1817 r. w dawnym pałacu Antoniego Jabłonowskiego, znajdował się naprzeciw Teatru Wielkiego na obecnym placu Teatralnym; został zburzony podczas powstania warszawskiego; obecnie stoi tu pomnik Bohaterów Warszawy. [przypis redakcyjny]

Ratusz — wspaniały pałac renesansowy z XVI w. obok ul. Rivoli, spalony w czasie Komuny Paryskiej (1871), odbudowany w latach 1872–1882. [przypis redakcyjny]

ratyfikacja (z łac.) — zatwierdzenie. [przypis edytorski]

ratyszcze (daw.) — włócznia. [przypis edytorski]

ratyszcze — drzewce od broni kłującej, takiej jak spisa. [przypis edytorski]

ratyszcze — spisa, włócznia. [przypis autorski]

ratyszcze — spisa, włócznia. [przypis edytorski]

Raubritterin — określenie raubritter, które pojawiło się dopiero w XVIII-wiecznych niemieckich romansach rycerskich, oznacza rycerzy lub osoby z rycerskiego rodu, trudniące się napadami, szczególnie na przejeżdżających w pobliżu ich zamku kupców i podróżnych. [przypis edytorski]

Raubritter (niem.) — rycerz-rozbójnik. [przypis edytorski]

raubritter (niem.) — rycerz rozbójnik, utrzymujący się z rabunku kupców i podróżnych; plagą raubritterów były dotknięte średniowieczne, rozdrobnione na niewielkie państewka Niemcy. [przypis edytorski]

raubszycować (daw., z niem.) — kłusować, uprawiać kłusownictwo. [przypis edytorski]

raubszyc (z niem.) — kłusownik. [przypis edytorski]

Raubvogel (niem.) — ptak drapieżny. [przypis edytorski]

Raudal de Cariven, dziś Raudal de Caribén — progi na rzece Orinoko w Wenezueli, w pobliżu miasta Puerto Páez, poniżej ujścia rzeki Meta. [przypis edytorski]

Raudal de Tabaje, Raudal Tabaje — progi na rzece Orinoko, dziś na granicy kolumbijsko-wenezuelskiej, w pobliżu miasta Puerto Carreño, powyżej ujścia rzeki Meta. [przypis edytorski]

Raul Natan — patrz: Stracone złudzenia, Muza z zaścianka. [przypis edytorski]

raupuże (z litew.) — ropucha; pogańska wiara Litwinów uznawała gady i płazy za święte. [przypis edytorski]

Rauschning, Hermann (1887–1982) — muzykolog i prezydent Senatu Wolnego Miasta Gdańska 1933–1934, usunięty ze stanowiska przez hitlerowców za sprzyjanie porozumieniu z Polską.  Autor głośnej książki Rewolucja nihilizmu. Kulisy i rzeczywistość w Trzeciej Rzeszy (1939). [przypis edytorski]

Raus (niem.) — precz. [przypis edytorski]

raut — eleganckie przyjęcie dla wielu dostojnych osób. [przypis redakcyjny]

raut — eleganckie przyjęcie dla wielu osób, zwykle wieczorne. [przypis edytorski]

Rautenstrauch, Józef (1773–1842) — polski oficer; od 1806 adiutant przyboczny ks. Józefa Poniatowskiego; od 1808 pułkownik i szef sztabu I dywizji; od 1813 generał; służył w wojsku Królestwa Kongresowego, od 1831 w armii rosyjskiej; od 1832 Prezes Teatrów Rządowych w Królestwie Kongresowym. [przypis edytorski]

raut — oficjalne przyjęcie bez tańców. [przypis edytorski]

raut — oficjalne przyjęcie wieczorne bez tańców. [przypis edytorski]

raut — wydawane wieczorem przyjęcie bez tańców. [przypis edytorski]

raut (z ang. rout) — większe uroczyste przyjęcie wieczorne bez tańców. [przypis redakcyjny]

Ravello — miejscowość w pobliżu Salerno. [przypis edytorski]

Ravensbrück — (niem.) Konzentrationslager Ravensbrück, nazistowski obóz koncentracyjny, działający w latach 1938–45 w brandenburskim mieście Ravensbrück w Niemczech. [przypis edytorski]

Rawana (mit. hind.) — złośliwy demon (tj. rakszasa) przedstawiany jako niebieskosina postać o dziesięciu głowach i dwudziestu rękach, stąd zwany jest też: Daśamukha (Dziesięciolicy), Daśakantha (Dziesięciogłowy); w indyjskim eposie Ramajana opisane zostały jego niecne uczynki: objęcie tronu Lanki za pomocą podstępu, porwanie Sity, żony Rama, a wreszcie dokuczanie bogu Śiwie; demon usiłował przesunąć górę Kajlas, na której Śiwa tulił swoją żonę Parwati, oburzony Śiwa przycisnął górę do ziemi, przygniatając ręce demona, ten zaś straszliwie zawył z bólu: w ten sposób zyskał przydomek Rawana, tzn. „Krzykacz”. [przypis edytorski]

Rawa Ruska — miasto leżące obecnie na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, niedaleko granicy z Polską. [przypis edytorski]

raważ (z fr.) — spustoszenie, zniszczenie. [przypis edytorski]

rawelin — element fortyfikacji w kształcie półksiężyca lub trójkąta wznoszony przed linią obronną twierdzy. [przypis edytorski]

Rawena — Rawenna, miasto nad morzem Adriatyckim w środkowych Włoszech (bitwa w r. 1516). [przypis redakcyjny]

raw — wybitny, naczelny rabi. [przypis tłumacza]

Ray-Bahadur a. Rao Bahadur (z bengalskiego: czcigodny, chrobry książę) — tytuł honorowy, nadawany w Indiach przez władze brytyjskie. [przypis edytorski]

rayé (fr.) — pasiasty, w paski. [przypis edytorski]

Raymi — najważniejsze święto Słońca; Inkowie i kapłani czcili je na kolanach. [przypis autorski]

Raynal, Guillaume (1713–1796) — francuski historyk, pisarz i filozof epoki oświecenia; autor Filozoficznej i politycznej historii kolonii i handlu Europejczyków w obu Indiach (L'Histoire philosophique et politique des établissements et du commerce des Européens dans les deux Indes, 1770), w której krytykował postępowanie kleru i władz wobec ludności kolonii. [przypis edytorski]

Raynal, [Guillaume] (1713–1796) — historyk i filozof; umysł nie pierwszorzędny, ale zręczny i cieszący się wziętością. [przypis tłumacza]

ražiena — dirva, kur nupjauti javai. [przypis edytorski]

raźnieje — nabiera raźności, tj. wigoru, siły, energii. [przypis edytorski]

raźniej — szybciej. [przypis edytorski]

raźnijże (gw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, forma popr. raźniejże; znaczenie: szybciej. [przypis edytorski]

raźny (daw.) — żywy, ruchliwy, ochoczy. [przypis edytorski]

raźny — energiczny. [przypis edytorski]

rażon rąk ich ciosy — dziś: rażony rąk ich ciosami. [przypis edytorski]

rażon — skrócona forma przymiotnika: rażony. [przypis edytorski]

razbaininkas (lenk.) — plėšikas, žmogžudys. [przypis edytorski]

raz bratem, drugi raz przyjacielem — „przyjacielem” w liście można było tytułować jedynie mieszczanina, kupca; szlachcicowi należał się tytuł „pana brata”, stąd obraza Paska i dotkliwa odprawa, jaka z jego strony spotkała Żeromskiego. Listy pisywali u zamożniejszej szlachty zwykle osobni pisarze, zwani manualistami, a tylko ostatni zwrot listu dopisywał własnoręcznie korespondent, i tym się tłumaczy tytuł „pana brata”, dany Paskowi zgodnie ze zwyczajem przez samego Żeromskiego przy zakończeniu listu. [przypis redakcyjny]

raz — cios (por. razić, otrzymywać razy). [przypis redakcyjny]

raz'em był (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: raz byłem. [przypis edytorski]

razem (daw.) — dziś: jednocześnie, zarazem. [przypis redakcyjny]