Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 6160 przypisów.

obrony — w oryg. niem. Schutz: schronienie, opieka, osłona. [przypis edytorski]

Obruczew, Władimir Aleksandrowicz (1836–1912) — rosyjski wojskowy, publicysta i demokrata; aresztowany jako członek tajnego stowarzyszenia kolportującego w 1861 gazetę „Великорусс” (Wielkorus); reakcja tłumu, o jakiej mowa, nastąpiła podczas publicznego ceremoniału ogłaszania mu wyroku (4 lata katorgi), na placu Mytnym 31 maja 1862. [przypis edytorski]

obrukany — zabrudzony. [przypis edytorski]

obrusienje (ros.) — zniszczenie. [przypis edytorski]

Obrus wielki — obrus z głównego ołtarza w kościele. [przypis edytorski]

obruszać — tu: powodować niechęć (częstsze jest „obruszać się” w znaczeniu „wyrażać niezadowolenie”). [przypis edytorski]

Obrycht z Łaska — pan na Kieżmarku i Rytwianach, wojewoda sieradzki, przedtem płocki, starosta zakroczymski i mławski, wielki majątek odziedziczywszy po ojcu i znakomite wnioski po dwóch żonach, przez wielkość animuszu, jak ją nazywano wtenczas, i hojność niezmierną, tak na posługi rzeczypospolitej, jak dla przyjaciół, ludzi rycerskich i uczonych 1 000 000 czerwonych zł. wydał. Wiele go kosztowały podróże i dobra swe zadłużył. Za młodu był dysydentem, wrócił do wiary katolickiej w 1569, gorliwości jego oddaje świadectwo Hozjusz, chwali go z pięknych przymiotów Kochanowski, co z łacińskiego tak tłumaczy: „Wspaniałomyślny mąż, wyższy nad wszelkie dary, jakich mu szczodrze dozwoliły losy, skory w radzie trafnej i w działaniu skory”. Aleksandra, wołoskiego hospodara, z szczupłą garstką swoich poraził, Jakuba Heraklidesa despotę na państwie wołoskim osadził. Tatarom odbierał plony, zniósł ich pod Oczakowem. Sprzyjał Maksymilianowi, poselstwo do niego odbywał i długo jeszcze u tego dworu bawił, za co mu Stefan Batory odjął był Lanckoronę, zwrócił ją, gdy się później Łaski ukorzył swemu królowi. Na koronacją Henryka stanął z pocztem 400 wyborowych żołnierzy. Przeżyła go Sabina de Schewe, Francuzka, jego małżonka, której nagrobek w Łasku. Pochwały Albrychta Łaskiego głosił Jovius, Sleidanus i inni. Czytaj Niesieckiego, t. II, s. 39. [przypis redakcyjny]

obrysy — w oryg. abrysy (z niem.). [przypis edytorski]

obrywek — tu: korzyść uzyskana przy okazji czegoś. [przypis edytorski]

obrywistych — dziś popr.: urwistych. [przypis edytorski]

obrywka a. obrywek (daw.) — dodatkowa korzyść, dochód z czegoś. [przypis edytorski]

obrywki — napiwki; zarobki. [przypis edytorski]

obryzgła — dziś popr.: obryzgała. [przypis edytorski]

obrządzić się — wykonać codzienne obowiązki. [przypis edytorski]

obrządzić szkapę — wykonać niezbędną pracę przy koniu, jak czyszczenie sierści i kopyt, nakarmienie, napojenie; szkapa: chudy, nędzny koń. [przypis edytorski]

obrządzić — wykonać jakąś pracę. [przypis edytorski]

obrzask (daw.) — początek brzasku, blask zorzy porannej, świtanie. [przypis edytorski]

obrzask — kwaśny smak sfermentowanego wina. [przypis redakcyjny]

obrzask — początek brzasku. [przypis edytorski]

obrzasł — został oświecony brzaskiem, światłem widocznym przed wschodem słońca. [przypis edytorski]

Obrzęd poświęcenia (…) ze swym opisem uroczystości p. W. Potocki — ob. [skrót od: obacz; zobacz; red. WL] Pamiętnik uroczystego poświęcenia pomnika Św. Jacka w Wilnie na przedmieściu Pohulance itd., Warszawa u XX. Missyonarzy 1844. [przypis autorski]

obrzędy — tu: wierzenia; religia. [przypis edytorski]

obrzedni — dość rzadki, przerzedzony, niezbyt gęsty. [przypis redakcyjny]

obrzemił — obciążył brzemieniem. [przypis edytorski]

Obrzezanie serca — Rz 2, 29. (fragm. 610 i 670). [przypis tłumacza]

obrzym — dziś popr.: olbrzym. [przypis redakcyjny]

obsacza — dziś: osacza. [przypis edytorski]

obsaczając — dziś popr.: osaczając. [przypis redakcyjny]

obsaczony — dziś popr.: osaczony. [przypis edytorski]

obsaczyć — dziś popr.: osaczyć. [przypis edytorski]

obsadka — element służący do mocowania stalówki na piórze. [przypis edytorski]

obsadny (daw.) — przysadzisty. [przypis edytorski]

Obsadzili ją sykariusze… — p. IV, VII, 2. [przypis tłumacza]

obsadzili Radę i urzędy według własnego widzimisię — archontem był Pitodoros, który należał do Rady Czterystu, a teraz był posłusznym narzędziem w rękach „trzydziestu”. Ateńczycy liczą lata według archonta (archon eponymos), ale r. 404/3 nazywali anarchią. Do Rady należeli prawie wszyscy byli członkowie Czterystu. [przypis tłumacza]

observantia (łac.) — szacunek. [przypis edytorski]

observare (łac.) — baczyć, obserwować. [przypis edytorski]

observatis conditionibus his (łac.) — pod następującymi warunkami. [przypis redakcyjny]

observentur (…) animo (łac.) — „Przed oczyma duszy niech się unoszą dostojne ideały” (Cicero, Tusculanae quaestiones [wyd. też pod tytułem: Tusculanae disputationes], II, 21; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

obserwable — obserwowalne wielkości fizyczne, czyli wielkości mierzalne. [przypis edytorski]

obserwancja — poważanie. [przypis redakcyjny]

obserwancja — ścisłe przestrzeganie reguł i praktyk (zazwyczaj w odniesieniu do religii); tu: zachowanie, szacunek. [przypis redakcyjny]

obserwancja — ścisłe przestrzeganie zasad, reguł; reguła zakonna; wariant kierunku filozoficznego. [przypis edytorski]

obserwancja (z łac.) — szacunek, poważanie; tu: wierność. [przypis edytorski]

obserwantyni mirbeńscy — franciszkanie przestrzegający bardzo ostrej reguły. [przypis tłumacza]

obserwant — zachowujący ściśle przepisy, służbisty. [przypis redakcyjny]

obserwa (z łac.) — szacunek i opieka, dbałość. [przypis edytorski]

obserwować (daw.) — zachowywać, kultywować. [przypis edytorski]

obserwować (daw., z łac. observare) — tu: zachowywać, strzec, szanować. [przypis edytorski]

obserwować — tu: zachować, utrzymać. [przypis edytorski]

obserwować — tu: zachowywać, pilnować. [przypis edytorski]

obserwować (z łac.; daw.) — zachowywać; przestrzegać. [przypis edytorski]

obserwować (z łac.) — zachowywać. [przypis redakcyjny]

obserwować (z łac.) — zachowywać, uszanować. [przypis redakcyjny]

Obserwowałem to niebywałe zdarzenie zupełnie z bliska, będąc oficerem Pawłowskiego Pułku Gwardii, który je rozpoczął — do czwartej roty zapasowego batalionu tego pułku, która rewolucję naprawdę zaczęła, miałem zaszczyt być później wybranym przez moich rannych żołnierzy z frontu (byłem tylko w jednej bitwie pod Witonieżem nad Stochodem). Zawdzięczam ten zaszczyt słabym zasługom negatywnym: nie biłem w mordę, nie kląłem „pa matuszkie”, karałem słabo i byłem względnie grzeczny — nic ponadto; trzystu ludzi zamkniętych w ogromnej, okrągłej, pułkowej stajni przez kilka dni walczyło przeciw całej carskiej Rosji. Rota ta miała przywilej, że na paradach szła przed pierwszą, a za nią pierwsza, druga i trzecia. [przypis autorski]

obserwowany (z łac., daw.) — zachowywany, utrzymywany (np. o obyczaju, tradycji). [przypis edytorski]

obserwowany (z łac.) — tu: zachowywany, szanowany. [przypis redakcyjny]

obserwuje posty — przestrzega postów. [przypis edytorski]

obses a. obces (z łac. obsessus: opętany, szalony) — natarczywie, na oślep. [przypis redakcyjny]

obses — (z łac.) obcesowo, nie bacząc na nic. [przypis redakcyjny]

obsiędzie — dziś popr. forma: obsiądzie. [przypis edytorski]

obsikał ich tak dotkliwie (…) małych dzieci — Aluzja, znowuż wedle zawziętych komentatorów, rzekomo do podatków, jakimi Franciszek I obłożył Francję po wojnach włoskich, a także i do rodowego nazwiska pani d'Estampes: Pisseleu. [przypis tłumacza]

obsita (…) peremti (łac) — cytat z Historii Liwiusza: „odzienie porosłe brudem, wyniszczone, blade i wyschłe ciało, wstrętne z wejrzenia”. [przypis edytorski]

ob. — skrót od: „obacz” (dziś raczej stosuje się: „patrz”), odsyłającego we wspomnianej kwestii do wyjaśniającego ją obszerniej dzieła. [przypis edytorski]

obskurant — człowiek cechujący się ciemnotą umysłową, zacofaniem; nieuk, wstecznik, przeciwnik oświaty i postępu. [przypis edytorski]

obskurant (łac.) — człowiek mający wsteczne poglądy. [przypis edytorski]

obskurant — nieprzyjaciel oświaty, człowiek zacofany, wstecznik. [przypis redakcyjny]

obskurantyzm — ciemnota, zacofanie; tu: zasłanianie twarzy. [przypis edytorski]

obskurantyzm (z łac.) — ciemnota; zacofanie, nieświadomość, nieuctwo. [przypis edytorski]

obskurantyzm (z łac. obscurare: zaciemniać; obscurans: zaciemniający) — ciemnota, wstecznictwo; postawa wroga wobec oświaty, nauki i postępu (szczególnie o doktrynie i praktyce kościoła katolickiego w stosunku do kultury w okresie Oświecenia); rozmyślne działanie mające na celu niedopuszczenie do rozpowszechnienia wiedzy o jakichś faktach, ideach itp.; niejasność, ogólnikowość, mętność stylu. [przypis edytorski]

obskurant (z łac.) — człowiek zacofany, mający wsteczne poglądy. [przypis edytorski]

obsolwować (daw.) — ukończyć studia. [przypis edytorski]

obsrajmurek — pogardliwe określenie; dziś funkcjonuje raczej: obszczymurek. [przypis edytorski]

obstaculum (łac.) — przeszkoda. [przypis redakcyjny]

obstalować — tu: zamówić. [przypis edytorski]

obstalować — zlecić rzemieślnikowi wykonanie czegoś. [przypis edytorski]

obstalować — zlecić wykonanie czegoś; zamówić. [przypis edytorski]

obstalunek — zamówienie, wyznaczona praca. [przypis edytorski]

obstalunek — zamówienie; zlecenie wykonania przedmiotu a. pracy u rzemieślnika. [przypis edytorski]