Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 7082 przypisów.

Adamów (daw.) — Adamowy, Adama. [przypis edytorski]

Adamów — dziś popr. forma dzierżawcza: Adamowy. [przypis edytorski]

Adamowa — Adamowa Czartoryska. [przypis redakcyjny]

Adam, Paul (1862–1920) — pisarz fr., autor powieści historycznych z czasów napoleońskich, z czasem stał się symbolistą. [przypis edytorski]

Adam — prawdopodobnie Adam Rzewuski (1805–1888), brat Eweliny Hańskiej, generał armii rosyjskiej. [przypis edytorski]

Adam Stanisław Krasiński (1814–1800) — biskup kamieniecki, niegdyś jeden z głównych przywódców Konfederacji Barskiej, porwany na Śląsku przez Rosjan i więziony w Warszawie w r. 1772, cieszył się opinią jednego z najgorliwszych patriotów; przybywszy na Sejm po raz pierwszy od lat 22, 28 sierpnia 1789 zdołał wymową swoją skłonić stany do zajęcia się reformą ustroju. [przypis redakcyjny]

Adam Stanisław Naruszewicz herbu Wadwicz (1733–1796) — poeta, publicysta, historyk, jezuita, biskup smoleński i łucki; współpracownik i nadworny poeta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. [przypis edytorski]

Adams, Thomas (1818–1905) — fotograf ze State Island, zainspirowany przez meksykańskiego generała, który miał w zwyczaju żuć kawałki chicle, wyprodukował pierwszą gumę, używając tego surowca; pierwsza partia trafiła do sprzedaży w lutym 1871 r. [przypis edytorski]

ad amussim (łac., dosł.: pod sznur) — według reguły, tu: według zasad tragedii antycznej. [przypis edytorski]

ad apertionem rotuli (łac.) — do otwarcia spisu treści akt, skargi; w dawniejszych wydaniach drukowano tu mylnie: retuli. [przypis redakcyjny]

ad Apollinem (łac.) — do Apollina. [przypis edytorski]

adaptowany — przystosowany. [przypis redakcyjny]

Adar — dwunasty miesiąc żydowskiego kalendarza religijnego i szósty miesiąc żydowskiego kalendarza cywilnego. Wg kalendarza gregoriańskiego przypada na luty–marzec. [przypis edytorski]

adar — miesiąc pory deszczowej, mniej więcej odpowiada marcowi. [przypis tłumacza]

Adaś, właśc. Salo Kanał — członek żydowskiego ruchu oporu, należał do pierwszej piątki, która wyruszyła do lasu; zginął w czasie wojny. [przypis edytorski]

Adasia uściskaj, pani Arturowej złóż moje uszanowanie — hrabina Arturowa Potocka i syn jej Adam. [przypis redakcyjny]

Ad astra. Dwugłos — powieść epistolarna Elizy Orzeszkowej i Tadeusza Garbowskiego (pseud. Juliusz Romski), wyd. w 1904 r. (pierwodruk w odcinkach w „Bibliotece Warszawskiej” 1902–1903); wymiana listów między mieszkającą w Puszczy Białowieskiej Seweryną Zdrojowską a jej kuzynem, robiącym karierę w Wiedniu i spędzającym lato w Alpach biologiem Tomaszem Rodowskim stanowi dyskusję światopoglądową: między naukowym sceptycyzmem Tomasza a teistyczną postawą Seweryny, mistycznie przeżywającej swoją łączność z potęgą dzikiej rodzimej przyrody; powieść, osnuta wokół wątku romansowego i formalnie zbliżona do modernizmu (impresjonizm, symbolizm), jest zarazem sporem z modernistycznym dogmatem o egzystencjalnej samotności człowieka oraz filozoficznym pesymizmem nowego wówczas prądu artystycznego. [przypis edytorski]

Ada, tuan (malaj.) — tutaj [jestem], panie. [przypis edytorski]

a (daw.) — „a” w funkcji spójnika łącznego. [przypis edytorski]

a (daw.) — tu: oraz. [przypis edytorski]

ad calendas graecas (łac.) — na greckie kalendy, przen.: na długo. [przypis edytorski]

ad calendas graecas (łac.) — przysł.: na czas nieokreślony. [przypis edytorski]

ad capessendam Rempublicam (łac.) — do troski o Rzeczpospolitą. [przypis edytorski]

ad Carthaginem (łac.) — do Kartaginy. [przypis redakcyjny]

ad communem (…) societatem (łac.) — do powszechnego społeczeństwa. [przypis redakcyjny]

ad complementum (łac.) — dla zapełnienia liczby. [przypis redakcyjny]

ad concessionem pecuniarum (łac.) — do wydawania pieniędzy. [przypis edytorski]

ad conferendum (łac.) — na rozmowę. [przypis redakcyjny]

ad consilia (łac.) — do rad. [przypis redakcyjny]

ad cras de mane (łac.) — do jutra rano. [przypis redakcyjny]

ad cras (łac.) — nazajutrz. [przypis redakcyjny]

ad cursum anni (łac.) — do przebiegu tego roku. [przypis redakcyjny]

ad cursum anni (łac.) — do zdarzeń tego roku. [przypis redakcyjny]

Adda — rzeka w górnych Włoszech, lewy dopływ Padu. [przypis redakcyjny]

ad debitam formam (łac.) — w należyte karby. [przypis redakcyjny]

ad decursum anni (łac.) — do końca roku. [przypis redakcyjny]

ad deliberandum (łac.) — do namysłu. [przypis redakcyjny]

ad deliberandum (łac.) — do rozwagi dalszej odłożenie [o sprawie sądowej]. [przypis redakcyjny]

Ad Dellium — pierwotnie tytuł w tym tłumaczeniu brzmiał: Ad Q. Dellium; wobec niezgodności takiego zapisu ze współczesnymi zaleceniami poprawnościowymi, usunięto skrót imienia. Jest to oda znana w polszczyźnie pod tytułem Do Deliusza. [przypis edytorski]

ad deos (…) polluantur (łac.) — „do bogów to raczej, nie do ludzi należy: oni sami niech baczą, by ich święta i uroczystości nie zlekceważono” (Livius Titus, Ab Urbe condita, X, 6; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Adde (…) potitus — Lucretius, De rerum natura, III, 1050. [przypis tłumacza]

ad Deum qui laetificat iuventutem meam (łac.) — do Boga, który rozwesela młodość moją (fragm. tekstu mszy katolickiej w rycie rzymskim, odmawiany przez ministrantów jako odpowiedź). [przypis edytorski]

Ad Deum qui laetificat juventutem meam (łac.) — do Boga, który rozwesela młodość moją (Ps 43, 4; fragm. tekstu mszy katolickiej w rycie rzymskim, odmawiany przez ministrantów jako odpowiedź). [przypis edytorski]

ad diabolum (łac.) — do diabła. [przypis edytorski]

Addio amore! (wł.) — do widzenia, kochany. [przypis edytorski]

Addio, signora, addio! (wł.) — żegnaj, pani, żegnaj! [przypis edytorski]

addio, signora (wł.) — żegnaj, pani. [przypis edytorski]

addio (wł.) — do widzenia; żegnaj. [przypis edytorski]

Addio (wł.) — żegnam. [przypis edytorski]

Addisona, który (…) nie odróżnił wypadków, w których przystoi poecie naśladować artystę (…) — w rozmaitych miejscach swojej podróży i swojej rozmowy o monetach starożytnych. [przypis redakcyjny]

Addison, Joseph (1672–1719) — angielski dramaturg, publicysta i polityk; pionier nowożytnego dziennikarstwa: w 1711 założył z Richardem Steelem dziennik „The Spectator”, najważniejsze czasopismo angielskiego oświecenia. [przypis edytorski]

ad dispositionem consiliorum (łac.) — do kierownictwa w radach. [przypis redakcyjny]

addo (łac.) — dołączam, dodaję. [przypis redakcyjny]

addo (łac.) — dołączam. [przypis redakcyjny]

ad effectum (łac.) — do skutku. [przypis redakcyjny]

Adejmantos, syn Leuklofa — admirał floty ateńskiej, którą haniebnie zdradzi za kilka miesięcy, wydając ją na łup Spartanom pod Ajgospotamoj, czym zgotuje zgubę Aten. Arystofanesa pocisk był bardzo celny. Poeta znał swoich ludzi. [przypis tłumacza]

Adejmantos syn Leukolofidesa (V w. p.n.e.) — ateński dowódca wojskowy; po bitwie pod Ajgospotamoj (405) jako jedyny z jeńców ateńskich nie został przez skazany na śmierć, gdyż wcześniej jako jedyny na ateńskim Zgromadzeniu Ludowym sprzeciwiał się dekretowi o odcinaniu prawych rąk pojmanym wrogom; ponieważ ocalał, niektórzy oskarżali go później o zdradę floty ateńskiej (zob. Ksenofont, Hellenika II 1.32). [przypis edytorski]

Adejmantos ze Skambonidaj — z tego samego demu co Alkibiades, razem z nim oskarżony o bluźnierstwo przeciw misteriom, uciekł przed sądem; skazany zaocznie na śmierć i konfiskatę majątku. Wybrany strategiem na r. 408/7 obok innych dziewięciu, z których autor wymienił dotychczas czterech. Był jeszcze strategiem w r. 406/5, po złożeniu z urzędu wodzów, którzy brali udział w bitwie pod Arginuzami (zob. ust. 3, początek) i w r. 405/4, i wtedy popadł w podejrzenie, że w bitwie pod Ajgospotamoj zdradził Ateny (zob. ust. 4, początek). — Aristokratesa i Adejmanta przydał lud do boku Alkibiadesa widocznie na jego żądanie. [przypis tłumacza]

a de la chance (fr.) — ma szczęście. [przypis edytorski]

adelante (hiszp.) — naprzód. [przypis edytorski]

Adelbert von Chamisso (1781–1838) — niem. poeta oraz autor noweli Peter Schlemihls wundersame Geschichte (Historia cudowna Piotra Schlemihla); przyrodnik i podróżnik, wziął udział w podróży dookoła świata na ros. statku Rurik, zajmując się systematyzacją roślin; wyprawę tę opisał w pamięnikarskiej książce Beschreibung einer Reise um die Welt (Opis podróży dookoła świata). [przypis edytorski]

Ademar — biskup z Puy, legat papieski. [przypis redakcyjny]

Adena, właśc. Étaín — postać mityczna, przedstawicielka plemienia Tuatha Dé Danann. [przypis edytorski]

Aden — miasto portowe w płd.-zach. Jemenie, nad Zatoką Adeńską, główny port morski kraju; w latach 1839–1962 kolonia brytyjska. [przypis edytorski]

adeo (…) deos — Livius Titus, Ab Urbe condita, XXVII, 23. [przypis tłumacza]

adeo (…) formidat (łac.) — „Strach krępuje nawet myśl o ratunku” (Quintus Curtius, Historiae Alexandri Magni, III, 11; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

adeo nihil est ex omni parte beatum — nie ma doskonałego szczęścia na ziemi. [przypis tłumacza]

adeo (…) probabile est (łac.) — „Bo żadna gwałtowna zmiana tego, co prastare, nie jest pochwały godna” (Livius Titus, Ab Urbe condita, XXIV, 54; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

adeo regum stipator inseparabilis amor est, cui stipendium clementia penditur (łac.) — do tego stopnia nieodstępną towarzyszką królów jest miłość, której żołd płaci się łaską. [przypis redakcyjny]

adept — człowiek zgłębiający daną dziedzinę wiedzy. [przypis edytorski]

adept — uczeń, zwolennik. [przypis redakcyjny]

ad essentiam (łac.) — do treści. [przypis redakcyjny]

Adesso parla! (wł.) — teraz mów! [przypis redakcyjny]

adeste qui omnia humana prae divitiis spernitis (…) (łac.) — słuchajcie wy, co dla bogactw wszystkimi sprawami ludzkimi gardzicie, mniemając, że nie ma ani zaszczytu wielkiego, ani cnoty bez opływania w dostatki: jedyna nadzieja narodu rzymskiego, Cyncynnat, uprawiał rolę za Tybrem cztery morgi wynoszącą; tam czy to kopiąc rów, czy orząc, został pozdrowiony i pozdrowił posłów, którzy go poprosili, żeby w todze wysłuchał rozkazów senatu; zdziwiony, każe żonie Hacylii przynieść togę z chaty, którą przywdział, obtarłszy się równocześnie z kurzu i potu; winszują mu posłowie dyktatury i wiodą do miasta. [przypis redakcyjny]

ad eum finem, per quem (łac.) — do takiego końca, przez który. [przypis redakcyjny]

ad eventum (łac.) — do wyniku. [przypis redakcyjny]

ad extrema (łac.) — do ostateczności. [przypis edytorski]

a deż win, a deż win podiłsia (ukr.) — a gdzież on, a gdzież on się podział. [przypis edytorski]

ad feliciora tempora (łac.) — do pomyślniejszych czasów. [przypis redakcyjny]

ad ferendos cibos (łac.) — do noszenia pokarmów. [przypis edytorski]

ad flagellationem (łac.) — do biczowania. [przypis edytorski]

Ad formani nasi cognoscitur ad te levavi (łac.) — Po kształcie nosa poznaje się… to co ku tobie podniosłem. [przypis tłumacza]

ad galli cantum (łac.) — jak kogut zapieje. [przypis redakcyjny]

ad Galli cantum (łac.) — przy śpiewie koguta; dwuznaczność: gallus: kogut, Gallus: Francuz. [przypis redakcyjny]

ad Galli cantum non timet iste leo (łac.) — Lew ten nie lęka się, gdy kogut pieje. [przypis redakcyjny]

ad gradum et perfectionem (łac.) — do stopnia i doskonałości. [przypis redakcyjny]

ad gubernium (łac.) — do kierowania. [przypis redakcyjny]

ad haec (…) virtutis (łac.) — „Szedł na bój w imię sławy bohater helleński,/ Rzymski, czy barbarzyński, pobudkę w niej czerpiąc/ Na trud śmiertelnej walki: o tyle góruje/ Żądza sławy nad wszelką cnotą” (Iuvenalis, Satirae, X, 137; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

adherent (łac.) — zwolennik. [przypis edytorski]

adherent — stronnik, poplecznik. [przypis edytorski]