Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 114106 przypisów.

sosna brazylijska (Araucaria brasiliensis) — w ob. klasyfikacji: Araucaria angustifolia, araukaria brazylijska, drzewo iglaste z rodziny araukariowatych (sosna należy do odrębnej rodziny sosnowatych). [przypis edytorski]

sosn — dziś popr.: sosen. [przypis edytorski]

sosn — dziś: sosen; tu prawdopodobnie forma skrócona dla zachowania rytmu. [przypis edytorski]

Sosnkowski, Kazimierz (1885–1969) — polski dowódca wojskowy i polityk, bliski współpracownik Piłsudskiego, szef sztabu I Brygady Legionów Polskich, internowany razem z Piłsudskim w Magdeburgu; wiceminister (1919–1920), a potem minister spraw wojskowych (1920–1924); dowódca Frontu Południowego podczas kampanii wrześniowej 1939; na emigracji komendant główny Związku Walki Zbrojnej (1939–1941), Wódz Naczelny Polskich Sił Zbrojnych (1943–1944); po wojnie wyjechał do Kanady. [przypis edytorski]

Sosnowski, Jerzy (1863–1933) — pseud. Marian Mariański; aktor. [przypis edytorski]

sosny staremi i lipy — dziś popr. forma N. lm: starymi sosnami i lipami. [przypis edytorski]

so, so (niem.) — tak, tak; a więc tak. [przypis edytorski]

sosrąb — w budownictwie: belka stropowa w drewnianym domu biegnąca wzdłuż całego pułapu. [przypis edytorski]

sosrąb — w budownictwie drewnianym: gruba belka stropowa biegnąca wzdłuż całego pułapu (w kierunku poprzecznym do pozostałych belek), podtrzymująca strop; tradycyjnie bywała zdobiona, sygnowana przez cieślę itp. [przypis edytorski]

SOS SOS SOS de IXB IXB IXB Lat. 38,05 north… (ang.) — SOS SOS SOS z IXB IXB IXB szer. 38,05 płn., dług. 60,12 zach. „SS Florida”… i stracony ster… Wiatr zachodni o sile 10, poziom morza wysoki… proszę… potrzebujemy pomocy. [przypis edytorski]

SOS SOS SOS de KOPD KOPD KOPD; SOS Dannedaiki sinking Lat. 37, 56 north… (ang.) — SOS SOS SOS od KOPD KOPD KOPD; „Dannedaiki” tonie szer. 37,56 płn., dług. 59,37 zach. Potrzebuje natychmiastowej pomocy. Wszelkie statki w pobliżu pozycji proszę się zgłaszać. (KOPD to radiotelegraficzny kod statku „Dannedaiki”). [przypis edytorski]

sos — tu przen.: brudna, przygaszona i ujednolicona kolorystyka. [przypis edytorski]

Sotas (II w.) — biskup miasta Anchialos w Tracji. [przypis edytorski]

Sotheby, William — poeta i tłumacz angielski. [przypis edytorski]

sotie (lm: soties) — odmiana francuskiej średniowiecznej farsy ludowej, wykonywanej przez zawodowych błaznów, wyśmiewającej stosunki społeczne i obyczajowe. [przypis edytorski]

Sotis (gr.) — gwiazda Syriusz, najjaśniejsza gwiazda nocnego nieba. Pierwsze po okresie niewidoczności pojawienie się Syriusza na wschodnim horyzoncie tuż przed wschodem słońca zbiegało się w czasie z początkiem przyboru wód Nilu. Dzień ten wyznaczał w starożytnym Egipcie początek nowego roku. [przypis edytorski]

sotnia — oddział złożony ze stu żołnierzy. [przypis edytorski]

sotniczka — żona sotnika, dowódcy kozackiego. [przypis edytorski]

sotnik — kozacki dowódca pułku konnego. [przypis edytorski]

Sotto acqua, tutto sotto acqua! (wł.) — Pod wodą, wszystko pod wodą. [przypis edytorski]

sotto voce (łac.) — podniesionym głosem. [przypis edytorski]

sou — daw. drobna moneta francuska równa 1/20 franka. [przypis edytorski]

sou — drobna moneta francuska. [przypis edytorski]

sou (fr.) — daw. drobna moneta fr. [przypis edytorski]

Souhaitti a. Souhaitty, Jean-Jacques (1632–1697) — autor eseju Nouveaux élémens de chant ou l'essay d'une nouvelle découverte qu'on a faite dans l'art de chanter (1677), w którym proponował notowanie śpiewu cyframi arabskimi. [przypis edytorski]

Soulié, Eudore (1817–1876) — francuski historyk sztuki i konserwator. [przypis edytorski]

Soulié, Frédéric (1800–1847) — fr. pisarz, dramaturg. [przypis edytorski]

So und nicht anders (niem.) — Tak, a nie inaczej. [przypis edytorski]

soupçon (fr.) — szczypta. [przypis edytorski]

sous — dawna drobna moneta francuska o wartości 1/20 liwra (funta), bita do 1795; później pot. nazwa monety o wartości 5 centymów, tj. 1/20 franka. [przypis edytorski]

sous (fr.) — drobna moneta. [przypis edytorski]

sous (fr.) — w XIX w. potoczna nazwa monety o wartości 5 centymów, tj. 1/20 franka. [przypis edytorski]

Sous tes souliers de satin… — końcowe strofy wiersza Baudelaire'a Piosenka popołudniowa, skierowanego do budzącej fascynację kobiety-kochanki. [przypis edytorski]

Southcott, Joanna (1750–1814) — brytyjska prorokini; uważała, że posiada nadnaturalne dary i jest Niewiastą zapowiadaną w 12 rozdziale biblijnej księgi Apokalipsy; zyskała ok. 100 tys. zwolenników, tzw. southcottian. [przypis edytorski]

Southend-on-Sea — miasto na wybrzeżu południowej Anglii. Znajduje się w nim najdłuższe molo na świecie. [przypis edytorski]

Southern Cross (ang.) — Krzyż Południa, najbardziej charakterystyczny, łatwo rozpoznawalny gwiazdozbiór nieba południowego. Na półkuli północnej Krzyż Południa jest widoczny wyłącznie w okolicach tropikalnych, położonych nie dalej niż ok. 20° od równika, przez kilka godzin nocnych zimą i wiosną, nisko nad horyzontem. [przypis edytorski]

South Kensington — dzielnica w środkowej części Londynu, w której znajdują się trzy wielkie londyńskie muzea: Muzeum Historii Naturalnej, Muzeum Nauki oraz Muzeum Wiktorii i Alberta. [przypis edytorski]

Southwark — dzielnica Londynu, najstarsza część miasta na południowym brzegu Tamizy. Do roku 1550 Southwark znajdowało się poza kontrolą położonego na północ od Tamizy Londynu i było rajem dla przestępców i niezrzeszonych handlarzy, którzy prowadzili handel poza regulacjami miejskich stowarzyszeń i gildii. [przypis edytorski]

souvenir (fr.) — pamiątka. [przypis edytorski]

souverain (fr.) — niezależny, władczy, najwyższy. [przypis edytorski]

Sova, Antonin (1864–1928) — czeski poeta modernistyczny, autor impresjonistycznych, symbolicznych i patriotyczno-rewolucyjnych liryków; jego powieść Zlomene duše stanowi spowiedź człowieka współczesnego. [przypis edytorski]

sovereign (ang.) — suweren, udzielny władca. [przypis edytorski]

sowa była córką piekarza — nawiązanie do średniowiecznej apokryficznej opowieści o Jezusie Chrystusie, krążącej w hrabstwie Gloster; według niej któregoś dnia Zbawiciel wstąpił do domu pewnego piekarza, by poprosić o chleb; żona piekarza zagniotła zaraz ciasto i wstawiła do pieca, ale jej córce wydało się, że matka zbyt wiele ciasta przeznaczyła na dar, więc sporą część ujęła; ciasto jednak wyrosło nadspodziewanie; córka piekarza ze zdumienia na ten widok wydała dźwięk „hou, hou, hou”, podobny do odgłosu, jaki wydaje sowa, i zaraz za swe skąpstwo została w tego ptaka zamieniona. [przypis edytorski]

Sowa jest ślepa w dzień, a wrona w nocy, lecz ten, kogo oślepi miłość, jest ślepy i w dzień, i w nocy — aforyzm, cytat z noweli Tomasza Manna Zamienione głowy, tłum. Walentyna Kwaśniakowa. [przypis edytorski]

Sowa — skała ta znajduje się na prawo, idąc w głąb doliny, przed polaną o nazwie Pisana. [przypis edytorski]

so was wie Sudermann, wie Bahr (niem.) — coś jak Sudermann, jak Bahr. [przypis edytorski]

sowa — symbol mądrości. [przypis edytorski]

Sowdepia (daw.) — pejoratywne określenie porewolucyjnej Rosji, później także Związku Radzieckiego, utworzone przez jej przeciwników z ros. Sowiet Dieputatow: Rada Delegatów. [przypis edytorski]

Sowieci (pogard.) — Rosjanie; od ros. nazwy państwa powstałego po rewolucji radzieckiej 1917 r.: Советский Союз (fonet. Sowieckij Sojuz: Związek Radziecki), a. Союз Советских Социалистических Республик (fonet. Sojuz Sowieckich Socjalisticzjeskich Riespublik: Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, skrót ros.: CCCP, skrót pol. ZSRR); Związek Radziecki istniał w latach 1922–1991. [przypis edytorski]

sowieckiej sztuki patriotycznej — prawdopodobnie chodzi o sztukę Zagłada eskadry ukr. pisarza Aleksandra Korniejczuka, powstałą w r. 1933, po raz pierwszy sfilmowaną w r. 1934, a opartą o zatopienie eskadry floty czarnomorskiej na rozkaz Lenina w roku 1918. [przypis edytorski]

sowiecki — rusycyzm; ros. советский (wym. sowieckij) oznacza po polsku: radziecki (związany z działaniem rad; tu: rad robotniczych); Rosja Sowiecka: popr. Rosja Radziecka. [przypis edytorski]

sowiet — rada delegatów robotniczych, chłopskich lub żołnierskich w Rosji i Związku Radzieckim; organ przedstawicielski sprawowujący władzę. [przypis edytorski]

sowiet (ros.) — rada; tu: rada żołnierska. [przypis edytorski]

sowiety (z ros.) — rady. [przypis edytorski]

sowiooka bogin — Atena. [przypis edytorski]

sowiooka — stały epitet Ateny. [przypis edytorski]

sowitaż — konstrukcja z partykułą -ż; tu: w funkcji wzmacniającej; sowity: obfity, wielki. [przypis edytorski]

sowito — obficie; bardzo. [przypis edytorski]

sowity (daw.) — obfity. [przypis edytorski]

sowizdrzał — człowiek niepoważny, żartowniś występujący w ludowej literaturze od XIV w. [przypis edytorski]

sowizdrzał (daw.) — żartowniś. [przypis edytorski]

sowizdrzał — sprzyciarz i żartowniś; Till Eulenspiegel, postać z XVI-wiecznej literatury ludowej. [przypis edytorski]

sowizdrzał — tu: błazen, żartowniś. [przypis edytorski]

sowizdrzał — tu: wędrowny błazen. [przypis edytorski]

sowizdrzał — żartowniś. [przypis edytorski]

sowsiem (ros.) — zupełnie, całkiem. [przypis edytorski]

soyez tranquille (fr.) — niech pani będzie spokojna.DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]

sozręb — także: sosręb, sosrąb, siestrzan, stragarz; gł. belka w stropie drewnianym, biegnąca poprzecznie w stosunku do pozostałych belek i zwykle mająca większy przekrój; dawniej sosręb często pełnił funkcję ozdobną: umieszczano na nim datę wzniesienia budynku, znak cieśli (gmerk) a. nazwisko właściciela, często ozdabiano ornamentem, sentencjami lub życzeniami. [przypis edytorski]

spać, dziewczyno, chceszli — jeżeli chcesz (spokojnie) spać, dziewczyno. [przypis edytorski]

spać się od nas bierze — odchodzi (zabiera się) od nas, aby udać się spać. [przypis edytorski]

spach — właść. spahis, oddział ciężkiej jazdy tureckiej. [przypis edytorski]

spacyfikować (z łac. pacificatio: przywracanie spokoju, od: pax, pacis: pokój) — przywrócić spokój, uspokoić. [przypis edytorski]

spadał w festonach — opadał, tworząc dekoracyjne sploty. [przypis edytorski]

spadek głosu — kadencja; obniżenie tonu głosu. [przypis edytorski]

spadek — tu: upadek. [przypis edytorski]

spadła pani trzy razy z ambony — z ambony, tj. mównicy w kościele ogłaszano przez trzy tygodnie z rzędu zapowiedzi ślubu, wymieniając z nazwiska pannę i kawalera mających zawrzeć związek małżeński. [przypis edytorski]

spah a. spahis — żołnierz ciężkiej jazdy tureckiej. [przypis edytorski]

spahij — jeździec nieregularnej jazdy tureckiej. [przypis edytorski]

spahij — żołnierz nieregularnej jazdy tureckiej. [przypis edytorski]

spahisi — francuskie oddziały kolonialnej lekkiej kawalerii, werbowane spośród berberyjskich i arabskich mieszkańców francuskich posiadłości w Afryce Północnej. [przypis edytorski]

spah, właśc. spahis — żołnierz ciężkiej jazdy tureckiej. [przypis edytorski]

spajać — łączyć. [przypis edytorski]

spakainas (brus., lenk.) — ramus. [przypis edytorski]

Spała — osada letniskowa w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim; w dwudziestoleciu międzywojennym letnia rezydencja prezydentów Rzeczypospolitej. [przypis edytorski]