Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 12874 przypisów.

poziomy (daw.) — tu: błahy. [przypis edytorski]

poziomy — tu: niski, zwyczajny. [przypis edytorski]

poziomy — tu: przyziemny, prostacki. [przypis edytorski]

poziomy — tu: przyziemny. [przypis edytorski]

poziomy — tu: przyziemny (w przeciwieństwie do wzniosłego). [przypis edytorski]

Poziraa (gw) — spoglądała. Uproszczenie wymowy cząstki -ała. [przypis edytorski]

poziwo (gw.) — poziewa. [przypis edytorski]

pozłótka — dziś raczej: pozłotka; cienka warstwa złota, którą powleczono inny materiał. [przypis edytorski]

pozłocić świętego Michała — walczący ze smokiem archanioł Michał często występował na szyldach niemieckich aptek. [przypis edytorski]

pozłocina (neol. od czas. pozłocić) — coś złocistego, złocisty blask. [przypis edytorski]

po zmuszeniu go stawić się — dziś: po zmuszeniu go do stawienia się. [przypis edytorski]

poznać (daw.) — dziś: dowiedzieć się. [przypis edytorski]

poznajeszli — czy nie poznajesz. [przypis edytorski]

poznajeszże — daw. forma z partykułą -że; inaczej: czy poznajesz. [przypis edytorski]

poznaj siebie — tu: zdaj sobie sprawę ze swego położenia i możliwości. [przypis edytorski]

Poznałem był — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana zwykłym czasem przeszłym lub niezrealizowaną możliwość. [przypis edytorski]

Poznałem go czternastoletnim chłopcem — poznałem go jako czternastoletniego chłopca. [przypis edytorski]

poznałem go — forma grzecznościowa: poznałem pana. [przypis edytorski]

Poznańczyk — aluzja do Karola Libelta, autora krytycznego artykułu o dramacie Słowackiego Mazepa. [przypis edytorski]

Poznań — miasto na prawach powiatu w zach. Polsce, stolica województwa wielkopolskiego. [przypis edytorski]

Poznań ostoją myśli polskiej — zbiór rozważań Stanisława Przybyszewskiego, wyd. Poznań 1917 r. [przypis edytorski]

poznawa (starop. forma) — poznaje; rozpoznaje. [przypis edytorski]

pozór (daw.) — tu: pretekst. [przypis edytorski]

pozór (daw.) — wygląd; postawa ciała. [przypis edytorski]

pozór (daw.) — wygląd; straszny pozorem: straszny z wyglądu. [przypis edytorski]

pozór (daw.) — zewnętrzna świetność. [przypis edytorski]

pozór — tu: uwaga, baczenie. [przypis edytorski]

pozór — zewnętrzny wygląd, często nieodpowiadający stanowi faktycznemu. [przypis edytorski]

pozorną — tłumacz zaproponował zamiennie określenie: ułudną. [przypis edytorski]

pozostała letnią — dziś popr. forma: (…) letnia. [przypis edytorski]

pozostał ciemnym i milczącym — dziś: pozostał ciemny i milczący. [przypis edytorski]

pozostał niedościgłym — dziś raczej: pozostał niedościgły. [przypis edytorski]

pozostało pustym — dziś: pozostało puste. [przypis edytorski]

pozostańmyż (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; znaczenie: pozostańmy koniecznie, pozostańmy przecież itp. [przypis edytorski]

Pozostań niewinna (…) przyklaśniesz — fragm. tekstu dramatu Makbet Shakespeare'a w tłum. Krystyny Berwińskiej (wyd. Warszawa 1959). [przypis edytorski]

pozostawcie mnie co mojego — pozostawcie mnie to, co do mnie należy. [przypis edytorski]

pozową — dziś forma 3.os.lm: pozwą, przyzwą. [przypis edytorski]

pozować na Alcesta, postępując jak Filint — Alcest i Filint to postacie z Mizantropa Moliera. [przypis edytorski]

pozować na Katona — starać się zachować honor, pozostać niezłomnym, na wzór Katona Starszego (234–149 p.n.e.), rzymskiego wojskowego i polityka, nieprzejednanego orędownika wojny z Kartaginą i ograniczania wpływów greckich, nieufnego wobec nie-Rzymian, piewcy cnót obywatelskich i republiki. [przypis edytorski]

pozowie (starop.) — pozwie do sądu. [przypis edytorski]

Po zrzuceniu jarzma Genui — od XIII w. Korsyka należała do Republiki Genui. Od 1729 na wyspie rozpoczęły się walki o niepodległość, w listopadzie 1755 proklamowana została Republika Korsykańska, uchwalono pierwszą na świecie konstytucję (1755), napisaną w języku włoskim. W traktacie wersalskim zawartym 15 maja 1768 Genua w zamian za darowanie długów zrzekła się pretensji do wyspy na rzecz Francji, która w tym samym roku wysłała na nią swoje oddziały. Walki trwały do 1769 i skończyły się zwycięstwem Francuzów, w 1770 Korsyka stała się prowincją Francji. [przypis edytorski]

po zucheleczku — po kawałeczku. [przypis edytorski]

pozwala (…) ochrzcić swego syna (…) — patrz zwrotka pieśni XXIII: „Uzyskała Krymhilda (…) radowano”. [przypis edytorski]

pozwoleństwo (daw.) — pozwolenie. [przypis edytorski]

pozwolony na co (starop.) — do jakiego użycia pozwolono ci go (gniew) mieć (żywić w sobie). [przypis edytorski]

pozwolony (starop. forma) — tu: ten, którego pozwolono [wódz pozwolił] wziąć ze sobą. [przypis edytorski]

po zwrocie w drugą stronę słońca — tj. po przesileniu letnim (ok. 20–21 czerwca), gdy słońce w południe osiąga najwyższą w ciągu roku pozycję na niebie, a dzień jest najdłuższy w roku; „zwrot w drugą stronę”, gdyż przed przesileniem każdego dnia słońce w południe wznosi się coraz wyżej, a dnie stają się coraz dłuższe w stosunku do nocy, zaś po przesileniu słońce góruje coraz niżej, a dnie stają się krótsze; 50 dni po przesileniu wypada na przełomie lipca i sierpnia. [przypis edytorski]

po zwyczaju — według zwyczaju, zgodnie z tradycją. [przypis edytorski]

pozwy — dziś popr. forma N.lm: pozwami. [przypis edytorski]

pozycja — tu: położenie, sytuacja. [przypis edytorski]

pozytywa (daw.) — urządzenie mechaniczne, odtwarzające muzykę zapisaną na specjalnych dziurkowanych kartach, które sterują piszczałkami. [przypis edytorski]

pozytywek — katarynka. [przypis edytorski]

pozytywizm, determinizm — charakterystyczne dla 2 poł. XIX w. kierunki myślenia, uznające za jedyny przedmiot badania naukowego realne, konkretne fakty oraz zasadę przyczynowego związku rzeczy za podstawowe prawo rozwoju naturalnego i społecznego. [przypis edytorski]

pozytywizm (filoz.) — kierunek filozoficzny głoszący, że jedyną pewną wiedzą jest wiedza naukowa, zdobywana tylko dzięki pozytywnej weryfikacji teorii za pomocą empirycznej metody naukowej; jeden z głównych nurtów filozofii w XIX i XX w. [przypis edytorski]

pozytywizm (filoz.) — kierunek filozoficzny głoszący, że jedyną pewną wiedzą jest wiedza naukowa, zdobywana tylko dzięki pozytywnej weryfikacji teorii za pomocą empirycznej metody naukowej. [przypis edytorski]

pozytywka (daw.) — „instrument muzyczny na kształt małych organów” (słownik Lindego 1858), dziś: rodzaj małej katarynki, samogrającej po nakręceniu; w oryginale σῦριγξ, syringa, czyli fletnia Pana, instrument muzyczny złożony z rzędu trzcinowych lub drewnianych piszczałek. [przypis edytorski]

pozytywka (daw.) — „instrument muzyczny na kształt małych organów” (słownik Lindego 1858), dziś: rodzaj małej katarynki, samogrającej po nakręceniu; w oryginale u Platona: σῦριγξ, syringa, czyli fletnia Pana, instrument muzyczny złożony z rzędu trzcinowych lub drewnianych piszczałek. [przypis edytorski]

pozytywny — tu: o poglądach pozytywistycznych. [przypis edytorski]

pozytywny (z łac. positivus: oparty na faktach, uzasadniony) — tu: pewny, konkretny. [przypis edytorski]

pozytywny (z łac. positivus: oparty, uzasadniony) — tu zapewne: ustalony, pewny. [przypis edytorski]

Pozzi (wł.) — studnie. [przypis edytorski]

Pozzuoli — miasto i gmina we Włoszech, w regionie Kampania, w prowincji Neapol. [przypis edytorski]

ppłk Antoni Żółkiewski „Lin” (1896–1945) — oficer służby stałej WP, w kampanii 1939 r. w stopniu podpułkownika dowódca 5 Pułku Strzelców Podhalańskich, od sierpnia do października 1944 r. dowódca 2 Dywizji Piechoty AK, w 1945 aresztowany przez NKWD, odbity z transportu przez oddział Antoniego Hedy ps. „Szary”, zmarł na zawał w czasie ucieczki. [przypis edytorski]

ppłk Franciszek Rataj ps. „Paweł” (1894–1958) — uczestnik wojny polsko-bolszewickiej i III powstania śląskiego, oficer służby stałej WP, w czasie okupacji związany najpierw z AK, a następnie z Narodową Organizacją Wojskową (NOW), w powstaniu walczył na Woli, pełniąc różne wysokie funkcje dowódcze, po wojnie w kraju. [przypis edytorski]

ppłk Mieczysław Niedzielski ps. „Żywiciel” (1897–1980) — oficer służby stałej WP, podczas okupacji w ZWZ/AK, w powstaniu w stopniu podpułkownika (od 24 września pułkownika) dowodził oddziałami powstańczymi na Żoliborzu, konsekwentnie odmawiając podjęcia negocjacji z Niemcami aż do 30 września 1944 r., kiedy pod naciskiem Komendy Głównej AK ostatecznie poddał dzielnicę. Po wojnie na emigracji w Stanach Zjednoczonych. [przypis edytorski]

ppłk Mieczysław Sokołowski ps. „Grzymała” (1898–1944) — przed wojną oficer służby stałej, w 1939 roku w stopniu majora dowodził batalionem w 2 Pułku Piechoty KOP, w powstaniu dowódca Obwodu Ochota Armii Krajowej. Wobec ogromnej dysproporcji sił i uzbrojenia przebił się ze swoimi oddziałami do Lasów Chojnowskich z zamiarem powrotu do Warszawy po dozbrojeniu ze zrzutów broni. Nocą z 18 na 19 sierpnia poległ w walce w czasie próby przedarcia się do Wilanowa. [przypis edytorski]

ppłk Paweł Zagórowski ps. „Góra” (1896–1946) — oficer służby stałej WP w latach 1918–1936, w konspiracji od 1939 roku, w latach 1942–1943 komendant Okręgu Śląsk AK. W powstaniu pełnił funkcję szefa sztabu — zastępcy komendanta Obwodu V AK Mokotów. [przypis edytorski]

ppłk Wojciech Borzobohaty ps. „Wojan” (1908–1991) — oficer służby stałej artylerii WP, w konspiracji od 1939 roku, pełnił wysokie funkcje sztabowe w AK w Warszawie, w latach 1943–1944 szef sztabu komendanta Okręgu AK Radom-Kielce, od 1945 do 1953 roku więziony przez władze komunistyczne, w latach 1990–1991 prezes Światowego Związku Żołnierzy AK. [przypis edytorski]

ppor. Tadeusz Kowalczyk ps. „Jackowski” (1915–1944) — żołnierz AK, w powstaniu w stopniu podporucznika walczył w Grupie „Północ” w składzie Zgrupowania „Sienkiewicz”, następnie batalionu „Gozdawa”. Wywieziony do obozu koncentracyjnego Flossenburg, zginął w czasie próby ucieczki w listopadzie 1944. [przypis edytorski]

PPR — Polska Partia Robotnicza. [przypis edytorski]

PPS a. Polska Partia Socjalistyczna — polska partia polityczna o charakterze niepodległościowym, socjalistycznym i pracowniczym, założona w 1892 r. [przypis edytorski]

pp. — skrót od lm.: panowie; tu: panów. [przypis edytorski]

Prądzyński i Skrzynecki — generałowie powstania listopadowego: Ignacy Prądzyński (1792–1850), wódz naczelny powstania, oraz Jan Zygmunt Skrzynecki (1787–1860), strateg, przez kilka dni wódz naczelny. [przypis edytorski]

prąg — dziś popr. forma: pręg. [przypis edytorski]

prątek — cienki pręcik; tu zapewne chodzi o szydełko lub druty do prac rękodzielniczych. [przypis edytorski]

prątek (daw., reg.) — pręcik, patyk. [przypis edytorski]

prątek — mały pręcik. [przypis edytorski]

prątek — mały pręt, gałązka. [przypis edytorski]

prątek — zdrobnienie od: pręt; chodzi o tzw. plektron, odpowiednik kostki gitarowej, za pomocą którego w starożytności grano na lutni. [przypis edytorski]

prątki (daw., gw.) — cienkie pręty do ręcznego przerabiania różnego rodzaju nici i włóczek na wyroby dzianinowe; druty do robótek. [przypis edytorski]

prątki (daw.) — pręciki; tu: druty do robót ręcznych (dziergania pończoch, swetrów, szali itp.). [przypis edytorski]

prątki Kocha — bakterie gruźlicy. [przypis edytorski]

prążkowany jak opaski sfinksa — królewskim nakryciem głowy posągu Wielkiego Sfinksa w Gizie jest wykonana z jednego kawałka materiału chusta w dwubarwne pasy. [przypis edytorski]