Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 111064 przypisów.

słychany (starop.) — słyszany; mało słychany: niesłychany, rzadko spotykany. [przypis edytorski]

słyches (slicha) — modlitwa o przebaczenie, którą Żydzi odmawiają od północy do rana przez dziesięć dni, począwszy od uroczystości „Trąbek” do Dnia Sądnego. [przypis edytorski]

słychiwać — forma cz. przesz. czasownika dotycząca czynności powtarzanej; dziś tylko: słyszał (wielokrotnie). [przypis edytorski]

słychiwać — forma cz. przesz.: słyszeć od czasu do czasu. [przypis edytorski]

słynną przepowiednię Lenina — być może chodzi o „przepowiednię” Lenina zawartą w książce Państwo i rewolucja (1917), dotyczącą nieuchronności stopniowego zaniku państwa w procesie rozwoju historycznego: przekształcanie się państwowości kapitalistycznej w socjalistyczną, a następnie socjalistycznej w komunistyczny samorząd powoduje równocześnie obumieranie państwa, zbędnego w komunizmie. [przypis edytorski]

słynnego pojedynkiem — dziś: słynnego z pojedynku. [przypis edytorski]

słynnie dzielny — dziś: słynny z dzielności. [przypis edytorski]

słysta (gw.) — słyszcie. [przypis edytorski]

Słysząc się złym (daw. składnia) — słysząc, że jest zły; słysząc, że mówią o nim, że jest zły a.: słysząc, że mówią o nim źle. [przypis edytorski]

Słyszałam, królu, żeś się zobowiązał/ Twojego domu progu nie przekroczyć — w późn. wyd. tłumaczenie poprawiono: „Słyszałam, królu, żeś się zobowiązał/ Twojego domu bramy nie otwierać”; w oryg. I hear your grace hath sworn out house-keeping: „Słyszałam, że wasza miłość odprzysiągł się gościnności”. Księżniczka wytyka Królowi sprzeciwienie się świętemu nakazowi przyjęcia gości do domu. [przypis edytorski]

słyszał był — przykład użycia czasu zaprzeszłego, konstrukcja dziś już zanikająca w polszczyźnie, wyrażała czynność wcześniejszą niż działania opisywane w czasie przeszłym. [przypis edytorski]

słysz (daw.) — słuchaj. [przypis edytorski]

słyszeć było (starop.) — było słychać. [przypis edytorski]

słyszeć — dziś popr. forma w zdaniu bezosobowym: słychać. [przypis edytorski]

słyszeć (starop. forma) — tu: słychać. [przypis edytorski]

słyszemy (starop. forma) — dziś: słyszymy. [przypis edytorski]

słyszny — dziś: słyszalny. [przypis edytorski]

Słysz, polaczyszka! (ros.) — Słuchaj, Polaczku! [przypis edytorski]

słyszy (…) nieprzyjacioły on raz wychwalając (starop. konstrukcja zdaniowa) — słyszy nieprzyjaciół wychwalających ów cios. [przypis edytorski]

Slaný — miasto w Czechach, położone ok. 30 km na płn.-zach. od Pragi. [przypis edytorski]

Slavi (wł.) — Słowianie a. niewolnicy. [przypis edytorski]

Slavus (łac.) — Słowianin; sclavus (łac.): niewolnik; podobne skojarzenia etymologiczne można znaleźć m.in. w wykładach paryskich Adama Mickiewicza. [przypis edytorski]

sledowatielno (ros.) — poza tym, w końcu. [przypis edytorski]

sleeping (ang.) — sypialny (wagon). [przypis edytorski]

sleeping (ang.) — wagon sypialny. [przypis edytorski]

sleeping car (ang.) — wagon sypialny. [przypis edytorski]

sleeping (z ang.) — przedział w wagonie sypialnym. [przypis edytorski]

Sloan, Samuel (1817–1907) — amerykański polityk i biznesmen, członek senatu stanu Nowy Jork, wieloletni prezes spółki kolejowej Delaware, Lackawanna & Western Railroad; w 1899 uhonorowany pomnikiem w Hoboken. [przypis edytorski]

slöjd (szw.) — prace ręczne, wprowadzone po raz pierwszy do szkół w Finlandii w 1865 roku przez Una Cyngaeusa. [przypis edytorski]

slow-foks — inaczej: powolny fokstrot; taniec angielski. [przypis edytorski]

slums (z ang. lm) — dzielnica nędzy w wielkim mieście. [przypis edytorski]

slup — typ ożaglowania żaglowej jednostki pływającej, która ma jeden maszt (grotmaszt), a jego podstawowe ożaglowanie to grot (żagiel główny) oraz podnoszony na sztagu (tj. linie przymocowanej na stałe) fok (żagiel pomocniczy). [przypis edytorski]

slup — żaglowiec mający jeden maszt i dwa żagle: grot (główny) oraz trójkątny fok, rozpinany przed masztem; jednomasztowe jachty mające dwa lub trzy przednie żagle nazywa się obecnie kutrami; slup wojenny — niewielki okręt pomocniczy używany we flotach od końca XVII do poł. XIX w., dwu- lub trójmasztowy. [przypis edytorski]

smagać — bić rózgą, biczem, szpicrutą, rzemieniem (przedmiotem długim i wiotkim). [przypis edytorski]

smagławy — o nieco ciemnej karnacji (od: smagły). [przypis edytorski]

smagły — ciemny, o oliwkowym odcieniu (zazw. o skórze, twarzy itp). [przypis edytorski]

smagły — (o cerze) ciemny, oliwkowy. [przypis edytorski]

smagły — (o cerze, skórze) ciemny, oliwkowy. [przypis edytorski]

smagły — o ciemnej, oliwkowej karnacji. [przypis edytorski]

smagły — posiadający ciemną, oliwkową cerę. [przypis edytorski]

smagnienie — dziś: smagnięcie. [przypis edytorski]

smakowała (…) lepiej — dziś popr.: bardziej. [przypis edytorski]

smakują w pieczonym mięsiwie — dziś: zasmakowało im pieczone mięso. [przypis edytorski]

smalić cholewki (daw.) — zalecać się. [przypis edytorski]

smalić cholewki — zalecać się do kogoś; flirtować z kimś. [przypis edytorski]

smaragd — forma zarchaizowana; dziś: szmaragd. [przypis edytorski]

smarag (starop.) — szmaragd. [przypis edytorski]

Smardzew — wieś w woj. łódzkim, ok. 5 km od Sieradza. [przypis edytorski]

smardz — rodzaj grzybów, których kapelusz ma formę dużej, pomarszczonej główki. [przypis edytorski]

smarownie (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]

smarowniej (daw.) — łatwiej. [przypis edytorski]

smarownie — tu: gładko (jak z użyciem smaru). [przypis edytorski]

Smarra, Piotr Schlehmil, Jan Sbogar, JockoSmarra albo demony nocy (1821): opowiadanie fantastyczne Charlesa Nodiera (1780–1844); Historia cudowna Piotra Schlemihla (Peter Schlemiels Schicksale, 1814): nowela niem. poety Adalberta de Chamisso (1781–1838), o człowieku, który sprzedał swój cień, wydana po francusku w 1822; Jan Sbogar (1818): powieść gotycka Charlesa Nodiera; Jocko, anegdota z niewydanych listów o instynkcie zwierząt (Jocko, anecdote détachée des Lettres inédites sur l'instinct des animaux, 1824): książka francuskiego pisarza, tłumacza i wydawcy Charlesa de Pougens (1755–1833). [przypis edytorski]

smash (ang.) — zderzenie; także: świetne uderzenie (np. w tenisie). [przypis edytorski]

smęcić — tu: zasmucać. [przypis edytorski]

smętarza — w oprac. Hertza: cmentarza. [przypis edytorski]

smętarz — cmentarz. [przypis edytorski]

smętarz (daw. forma; gw.) — dziś: cmentarz. [przypis edytorski]

smętarz (daw. reg.) — dziś: cmentarz. [przypis edytorski]

smętarz — dziś: cmentarz. [przypis edytorski]

smętarze — w oprac. P. Hertza: cmentarze. [przypis edytorski]

smętarzów — w oprac. Hertza: cmentarzów. [przypis edytorski]

smętarzowej — w oprac. P. Hertza: cmentarzowej. [przypis edytorski]

smętarzu — w oprac. Hertza: cmentarzu. [przypis edytorski]

smęt — dziś: smutek. [przypis edytorski]

smętek (daw.) — melancholia, zaduma, smutek. [przypis edytorski]

smętek — melancholia, zaduma, smutek. [przypis edytorski]

smęt — smutek, smętek. [przypis edytorski]

smektać się (starop.) — głaskać się; aż się chłop po sircu smekce: aż się chłop gładzi po sercu (łapie za serce ze zdenerwowania). [przypis edytorski]

smentarz (daw.) — a smętarz, dziś popr.: cmentarz. [przypis edytorski]

Smerczyn Staw — właśc. Smreczyński Staw, jezioro morenowe w Tatrach Zachodnich. [przypis edytorski]

smerda (daw.) — pachołek. [przypis edytorski]

smerda (daw.) — sługa książęcy (tu: w randze przełożonego); u Słowian: wolna ludność chłopska popadła w zależność od księcia. [przypis edytorski]

smerda — wasal, dworzanin; smerdóm — dziś popr. forma C. lm: smerdom. [przypis edytorski]

Smerdes a. Smerdis a. Bardija — żyjący w VI wieku p.n.e. syn króla Persji, Cyrusa, i brat Kambyzesa. Samozwańczy władca Persji, zamordowany przez brata. Zbrodnię wykorzystał medyjski mag, Gaumata, który przejął na krótko władzę w Persji, podając się za Bardiję. Został jednak rozpoznany, ponieważ nie miał uszu, co odróżniało go od prawdziwego władcy. [przypis edytorski]

smereka — zapewne chodzi o jakieś drzewo iglaste; por. smrek: świerk. [przypis edytorski]

smerek (gw.) — świerk. [przypis edytorski]

smienić głosy (starop.) — odmienić głos; tu przen.: zacząć inaczej śpiewać, zacząć cienko śpiewać. [przypis edytorski]

smienić głosy (starop.) — zmienić głos; przen. dziś: zacząć inaczej śpiewać. [przypis edytorski]