Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski


Znaleziono 10225 przypisów.

wydał się jej nowym Fieskiem — tj. bohaterem tragedii Schillera Sprzysiężenie Fieska w Genui. Giovanni Luigi Fieschi (Fiesco) (1522–1547) zainicjował zakończoną niepowodzeniem próbę przewrotu politycznego w Genui. [przypis edytorski]

wydał w tym celu gorącą odezwę — odezwa ta brzmiała: „Obywatele-Polacy! Do broni! Naród — Chłop i Robotnik polski wzywa obrony i pomocy przeciw mordom i grabieży rozbestwionej dziczy hajdamackiej! Bezbronne dzieci polskie giną z rąk rusińskich! Świętokradztwo! W kościołach leje się krew bezbronnych synów Polski! Ci męczennicy narodu wzywają od nas pomocy! Bracia! Czy pozwolicie na to, by dzicz rusińska, tchórzowskie zgraje i bandy z namowy łajdackich Prusaków i Niemców mordowały okrutnie niewinne dzieci, starców i kobiety polskie?! Nie! Wstydem byłoby opuszczać ich dzisiaj! Przestańmy partyjnych waśni! Do czynu! Na Boga! Dajmy im pomoc, a rusiński podły bandyta, jak zobaczy naszych wiarusów-Mazurów z ziemi sandomierskiej, idących pod sztandarem Cudownej Matki Boskiej Dzikowskiej na pomoc swym bezbronnym braciom Polakom, chłopom i robotnikom, podda się i ukorzy! Żołnierze! Przelewaliście krew za naszych wrogów, a dziś pozwolilibyście ginąć waszym braciom rodakom!?!! Wzywam Was w imię Boga i Ojczyzny, stawajcie w szeregi! Niech żyje dyktator Piłsudski! Do broni! Wasz rodak chłop Tomasz Dąbal, kapitan Wojsk Polskich. Ochotnicy zgłoszą się natychmiast w Komendzie WP. W Tarnobrzegu! Pobór zaczyna się 18 listopada 1918 r. Po przeczytaniu odezwę rozlepić lub podać dalej!” [przypis autorski]

wydalać się (daw.) — opuszczać jakieś miejsce. [przypis edytorski]

wydalać się — oddalać się skądś, opuszczać jakieś miejsce. [przypis edytorski]

wydalić się (daw.) — dziś: oddalić się; wyjechać. [przypis edytorski]

wydalić się (daw.) — oddalić się. [przypis edytorski]

wydalić się (daw.) — oddalić się; wyjechać. [przypis edytorski]

wydali zdradą konnicę — przekupione dowództwo wydało ją w pełnym uzbrojeniu w ręce Filipa. [przypis tłumacza]

wydane drukiem listy Żmichowskiej — wszystkie cytaty wyjęte są z tych drukowanych listów. [przypis autorski]

wydanej in 12° na lichym papierze — książka wydana tak, że strony powstawały przez podział arkusza wydawniczego na 12 części. [przypis edytorski]

Wydane w Moskwie r. 1865–1869 kosztem mecenata Sołdatenkowa, wywarło silne wrażenie nawet w kołach szerszych, objaw w owych czasach całkiem niezwykły. Wobec trzeźwiejszych poglądów cofnęły się mrzonki Afanasjewa w głąb, z której się dali ponownie wysunęły mianowicie dzięki poezji dekadenckiej, co w osobach op. Balmonta lub Sołoguba (Teternikowa) z tego lamusa czy śmietnika chętnie dla swych celów wychwytywa nazwy, postaci, symbole. Por. ciekawe uwagi A. Amiteatrowa, Sowremenniki (b. r., około 1908), str. 215–217. [przypis autorski]

wydania pism — podaję tylko najnowsze, wszystkie poprzednie począwszy od r. 1818 (Rozprawa o zasadzie wystarczającej podstawy) mogłyby obchodzić tylko tego, kto by chciał się zająć porównaniem tekstów; można je zresztą znaleźć w podanych przeze mnie powyżej książkach Labana i Überwega. [przypis redakcyjny]

wydanie pism Stendhala oraz stendhalianów — Paris. E. Champion. [przypis tłumacza]

wydanie poezji Asnyka w opracowaniu prof. Eugeniusza Kucharskiego — „Biblioteka Narodowa”, Adam Asnyk: Wybór poezji oraz Eugeniusz Kucharski: Twórczość liryczna Asnyka, Kraków 1924, Nakładem Krakowskiej Spółki Wydawniczej; [przyp. red. Niniejszy artykuł Boy'a spowodował dość żywą polemikę z prof. Kucharskim; patrz: Brewerie Boy'a]. [przypis autorski]

wydanie — tu: oddanie, sposób wyrażenia myśli. [przypis edytorski]

wydanie (…) Weicherta, (…) wydanie Frauenstädta i wydanie Grisebacha (…) najsumienniejsze — uznali to również krytycy Schopenhauera. Zob. np. K. Fischer, Schopenhauer, s. 163; Volkelt J. Schopenhauer, s. 359. Zob. VI. tom wydania Grisebacha (Reclam) s. 387 i nast. [przypis tłumacza]

wydanie w ósemce — chodzi o rozmiar arkusza papieru, na którym drukowano książkę; rozmiary te były zestandaryzowane już na przełomie XVIII i XIX w. i format zerowy odnosił się do arkusza o powierzchni 1 m2 przy proporcjach boków jak 1 do pierwiastka z 2, co daje w przybliżeniu 841mm na 1189 mm; wspomniana tu ósemka (arkusz podstawowy złożony na osiem części) ma wymiary 54 mm na 74 mm. W Ameryce istnieją pewne niewielkie różnice ze względu na stosowanie cali jako jednostki miary. [przypis edytorski]

wydany na pastwę bezeceństw i upokorzeń patrycjuszowskiej zgrai — To są myśli jakobina. [przypis autorski]

wydartem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników i imiesłowów przym. r.n.; dziś tożsama z r.m.: wydartym. [przypis edytorski]

Wydarte świeżo morzu i Czuchońcom — Finowie, po rosyjsku zwani Czuchońcami albo Czuchnami, mieszkali na brzegach błotnistych Newy, gdzie potem założono Petersburg. [przypis autorski]

wydartki (starop.) — zdzierstwami. [przypis redakcyjny]

wydarzyć — wyrządzać. [przypis redakcyjny]

Wydasz mnie, pójdę na hak… — W średnich wiekach surowo karano za kradzież, nawet śmiercią. [przypis autorski]

wydaszże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]

wydatek przewozowy — (fr. octroi) podatek pośredni, pobierany przez gminy za import towarów na ich terytorium. [przypis edytorski]

wydawać (daw.) — tu: odpowiadać. [przypis edytorski]

wydawać lekcję (daw.) — odpowiadać, recytować przed kimś zadany materiał lekcyjny. [przypis edytorski]

wydawać lekcję (daw.) — recytować przed kimś zadany materiał lekcyjny; por. wydawać głos. [przypis edytorski]

wydawać lekcje (daw.) — recytować przed kimś zadany materiał lekcyjny; por. wydawać głos. [przypis edytorski]

wydawać lekcje — recytować przed kimś zadany materiał lekcyjny. [przypis edytorski]

wydawać lekcje — recytować wyuczone lekcje zadane jako praca domowa. [przypis edytorski]

wydawać reszty — dziś popr.: wydawać resztę. [przypis edytorski]

wydawać się — tu: podobać się, robić wrażenie. [przypis edytorski]

wydawać się — wyglądać. [przypis edytorski]

wydawać — tu daw.: wydawać lekcję, czyli odpowiadać przy tablicy. [przypis edytorski]

wydawać, właśc. wydawać lekcję — odpowiadać na ocenę z zadanego tematu. [przypis edytorski]

wydawa — dziś popr. forma 3.os.lp: wydaje. [przypis edytorski]

wydawał się (…) mniejszym — dziś: wydawał się mniejszy. [przypis edytorski]

wydawa (starop. forma) — wydaje. [przypis edytorski]

Wydawca, mąż uczony i znawca poezji, a nawet sam kawałek poety (…) jego przyjaźń z biskupami: Jędrzejem Lipskim, Jakubem Zadzikiem i Pawłem Piaseckim — [por.] Bandtke, Historja drukarń krakowskich, s. 459. [przypis redakcyjny]

wydawca powiada, iż list ów wpadł mu w ręce przed kilku tygodniami u księgarzy berlińskich — Formey wziął go z broszury braci Cramer z Genewy, oficjalnych wydawców Woltera. [przypis edytorski]

wydawca [rozprawy o Nietzschem], (…) Marian Haskler, nie posiadał żadnej korespondencji w tej sprawie [tj. czasu powstania tej pracy] — list do autora z 7 VI 1935. [przypis autorski]

wydawnictwo „Kobieta w życiu społecznym” (…) Wyszły (…) trzy tylko książeczki — C. Walewskiej Ruch kobiecy w Polsce (dwie części), Matka Anieli Szycówny, Warszawa, Wydawnictwo jubileuszowe im. Orzeszkowej. Skład główny w księgarni Gebethnera i Wolffa. [oraz wspomniana w tekście: Ideały etyczno-społeczne ruchu kobiecego T. Męczkowskiej; red. WL] [przypis autorski]

Wydczes — popr.: Bydczes (ros. Быдчес), rzeka w azjatyckiej części Rosji, prawy dopływ rzeki Sym, dopływu Jeniseju. [przypis edytorski]

wydechiwanie — dziś popr.: wydychanie. [przypis edytorski]

wyderek a. wyderkaf — suma pożyczona na zastaw, z warunkiem odkupu. [przypis redakcyjny]

wyderkaf (daw., z niem. Wiederkauf) — forma pobierania zakazanych wówczas przez Kościół odsetek od pożyczki, udzielonej właścicielowi nieruchomości, spłacanych dochodem z tej nieruchomości; tzw. kupno renty. [przypis edytorski]

wydłabić (starop.) — wydławić; wydusić. [przypis edytorski]

Wyd. Libery i Sawrymowicza sugeruje w przypisie, że zarzut hr. Henryka skierowany jest rzekomo do obozu rewolucyjnego, jako odpowiedzialnego za śmierć robotnika, który przecież jednak zginął jako ofiara wyzysku kapitalistycznego. Podobnie Kleiner uważa, że „Henryk niesłusznie wysnuwa ze śmierci robotnika zarzuty przeciw partii Pankracego”. Wydaje się jednak, że Henrykowi chodzi o to, iż cierpienia fizycznego i śmierci rewolucja nie jest w stanie odsunąć od ludzkości, że zatem obietnice „doskonałości i szczęścia rodu ludzkiego” są oszustwem. [przypis redakcyjny]

Wyd. Libery i Sawrymowicza wyjaśnia, że mowa tu o służbie magnackej, zwanej kozakami. Może to jednak być mowa o karze wymierzonej rekrutowi przez oddział wojskowy Kozaków za jakieś przestępstwo przeciw regulaminowi. Powyżej bowiem Głos Jeden jako jeden ze sposobów dręczenia Pana wymienia „pójście w rekruty”. Długa służba w wojsku carskim obowiązująca chłopów była jednym z jaskrawych przykładów krzywdy społecznej. [przypis redakcyjny]

wydobycia prawdy z głębokiej studni Demokryta — Demokryt z Abdery, filozof grecki V w. przed Chr. miał wedle Diogenesa Laertiosa (ks. IX, 72) wyrzec: ετεή δε ουδέν ίδμεν, εν βυθώ γαρ η αλήθεια (=w rzeczywistości nie wiemy nic, bo prawda jest na dnie głębin morskich), odnosząc to sceptyczne wyrażenie do zjawisk chyba tylko, nie do teorii atomistycznej, głoszonej przez siebie. Spopularyzowało się atoli łagodniejsze tłumaczenie wyrazu βυθός przez „głęboką studnię”, „dno studni”, tak jak to podaje i Kant. [przypis redakcyjny]

wydobyła „Drugą książeczkę” PromykaDruga książeczka do wprawy w czytaniu, opracowana dla użytku dzieci wiejskich przez autora elementarzy i propagatora oświaty ludowej Konrada Prószyńskiego (1851–1908), publikującego pod pseud. Kazimierz Promyk. [przypis edytorski]

wydobyte przez Pascala na jaw gorszące orzeczenia kazuistów — długi rejestr tych gorszących orzeczeń opublikował już przed Prowincjałkami Arnauld; ale rewelacje te, spisane po łacinie i bez talentu literackiego Pascala, przeszły niemal bez wrażenia. [przypis tłumacza]

Wydobywanie złota dla Anglii — tak w oryginale; mowa o złocie, które Stany Zjednoczone eksportowały do Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]

wydołać (daw.) — poradzić sobie, zadowolić, usatysfakcjonować (co w tym kontekście może oznaczać zarówno spełnienie życzeń, jak stanięcie do pojedynku). [przypis edytorski]

wydołać (daw.) — poradzić sobie z czymś. [przypis edytorski]

wydolić (gw.) — zdołać. [przypis edytorski]

Wydrążonej — rzeki Creuse. [przypis tłumacza]

wydróżcie (forma starop.) — wyżłóbcie, wyryjcie, wydrążcie. [przypis redakcyjny]

wydroże — droga a. ścieżka wykuta w skale. [przypis edytorski]

wydrożono (starop.) — (było) wydrążone, wyrzeźbiony. [przypis redakcyjny]

wydrożony (daw.) — dziś: wydrążony. [przypis edytorski]

wydrożony (starop.) — wydrążony; wyrzeźbiony a. wygrawerowany. [przypis edytorski]

wydrożony — wykolejony, wybity. [przypis edytorski]

wydrożyć (daw.) — [tu:] wydrążyć. [przypis redakcyjny]

Wy drudzy pójść możecie, gdzie się walka toczy — bogowie olimpijscy brali czynny udział w walkach toczących się pod Troją. [przypis edytorski]

wydrużyć — wydrążyć. [przypis redakcyjny]

wydrwić — tu: uzyskać sprytnie, wyprosić za pomocą fortelu. [przypis edytorski]

wydrwić — tu: wyłudzić. [przypis edytorski]

wydrwigrosz — osoba wyłudzająca pieniądze od innych. [przypis edytorski]

wydrwił ktoś w starożytności Diogenesa (…) — por. Diogenes Laertios, Życie Diogenesa Cynika [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, VI, 23. [przypis tłumacza]

wydrzej — dziś popr. forma: wydrzyj. [przypis edytorski]

wydrzem, zabijem itp. (daw.) — skrócona forma czasownika 1 os. lm; dziś: wydrzemy, zabijemy itp. [przypis edytorski]

wydrzeźniać — przedrzeźniać. [przypis edytorski]

wydrzy (…) utni (starop. forma) — zamiast: wydrzyj, utnij; obie formy dawniejsze trybu rozkazującego, por. pieśń IX zwr. 44. [przypis redakcyjny]

wydundzić (gw.) — wypić szybko, dużymi łykami. [przypis edytorski]

wydwarzać (daw.) — czynić coś pretensjonalnym, fałszywie wytwornym. [przypis edytorski]

wydwarzać się z kogoś (daw.) — kpić z kogoś. [przypis edytorski]

wydwarzanie — wydziwianie, popisywanie się. [przypis edytorski]

wydworny (daw.) — wyrafinowany. [przypis edytorski]

Wydział Krajowy — jeden z głównych organów autonomicznej administracji Galicji, działający w latach 1867–1922. [przypis edytorski]

wydziałowa robota — praca wymierzana zależnie od wydajności, nie czasu; Staszic żąda, by zamiast nakazywania poddanemu pracy na pańskim przez określoną ilość dni, wyznaczona mu była określona praca do wykonania, np. morga pola do uprawy, zżęcia itd.; omówienie w Uwagach nad życiem Jana Zamoyskiego, str. 93 przypis. [przypis redakcyjny]

wydziałowa robota — tu: praca mierzona efektami, a nie na czas. [przypis edytorski]

wydział przyrodniczy w uniwersytecie — warszawskim, przekształconym ze Szkoły Głównej (1869). [przypis redakcyjny]

wydział — tu: dziedzina działania. [przypis edytorski]

wydział — tu: przydział, wydzielona dzielnica; im dość wydziałów — im nie potrzeba więcej, niż wydzielone dzielnice. [przypis edytorski]