Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski


Znaleziono 10225 przypisów.

W tych pierwszych kręgach (…) same Serafy i Cheruby krążą — Pierwsza z trzech hierarchii aniołów, z których każda składa się z trzech chórów. [przypis redakcyjny]

w tych płaszczykach, tj. upozorowaniach, tkwi zwykle więcej racji, niż się na pozór wydaje — [Komentarz autora z Uwag.] Dlatego baczność! Stronniczość nie wyklucza słuszności. Gniew np. jest złym doradcą, ale bystrym analitykiem, podsuwa takie argumenty, jakich by się kiedy indziej nie wyszukało. Tak samo i przyjaźń mocą swej tolerancji dokazuje cudów sprawiedliwości. W afekcie rozważając zalety i wady jakiejś osoby, widzimy je obficiej, ilościowo jest więc nasza obserwacja silniejsza, trudniej nam tylko oznaczyć miarę i wzajemny stosunek poszczególnych cech badanej osoby. Ale czyż kiedykolwiek ten stosunek jest nam zupełnie jasny? Czyż wobec najbliższych naszych, wobec samego siebie nawet, nie jesteśmy w stanie ciągłej fluktuacji zapatrywań? Zresztą por. [fragment rozdz. XVII Komedia triumfalna, zaczynający się od słów „Strumieński czasem w interesie swego egoizmu wychodził przecież z obrębu nazw i myślał nie gotowymi ułożeniami, ale fotograficznie, faktami, czyli używając starego wyrażenia: intuitywnie te fakty odczuwał”; red WL]. Ciągle się mówi, że dzieła sztuki należy oceniać sine ira et studio [sine ira et studio (łac.): bez niechęci i sympatii; tj. bezstronnie; red. WL], że powinno się krytykować tylko dzieło, a nie osobę autora. Bynajmniej! Wszakże nie rozchodzi się o dzieło, ale o stan psychiczny, z którego ono wynikło, o zapatrywania autora, o to, co w nim jest najdroższe i najlepsze, bo nie ma rzeczy bardziej osobistej niż poezja! Wykazując, że czyjeś dzieło jest głupie, unicestwiam intelektualną istotę autora: to nie ulega wątpliwości. [przypis autorski]

w tych smętarzach śpią goście tylko — Napis był na jednym z wejść do katakumb: „Caemeterium est domus, in qua hospites dormire solunt”. Smętarz jest domem, w którym spać zwykli goście. [przypis autorski]

W tych wypadkach można w demokracji znieść równość między obywatelami — Solon wykluczył od urzędów obywateli z czwartej klasy. [przypis autorski]

W tył, a nie naprzód posunąłem kroku — Troska nigdy nas o krok jeden rzeczywiście nie posunie naprzód, tylko oświecona rozwaga. Bez niej każdy niepokój wstecz nas cofa. Dlatego to w następnych, tę pieśń kończących wierszach Wirgiliusz (czyli jego symbol rozumu) ze stanowiska powagi swojej daje naukę moralną. [przypis redakcyjny]

w tyle — tu: w odwodzie. [przypis edytorski]

W tym belwederze często sobie przebywam… — Juliusz Słowacki, List do matki, Florencja, 24 listopada 1837. [przypis edytorski]

W tym, co wspólne jest matce i kochającej kobiecie… — Przejrzeli to najwięksi poeci. Przypomnijmy sobie utożsamienie Aazy z Solwejgą przy końcu Ibsenowskiego Peer Gynta, tudzież połączenie Hercelajdy z Kundrą przy uwodzeniu Parsifala Wagnera. [przypis autorski]

W tym czasie (…) Deczyński został mianowany podporucznikiem — z Archiwum Sztabu Głów. Księga kontroli, nr 10, 42, w Bibliotece Polskiej w Paryżu. [przypis redakcyjny]

w tym czasie, kiedy Matejko skończył malować bitwę grunwaldzką — Matejko zakończył pracę nad nią wcześniej (wiadomość o gotowym obrazie przynosi »Kurier Warszawski« już w sierpniu 1878). W październiku natomiast odbyły się w Krakowie wielkie uroczystości ku czci Matejki. [przypis redakcyjny]

W tym czasie w różnych okolicach kraju wszczęły się rozruchy, a niejeden wyciągał rękę po berło… — por. Starożytności XVII, X, 4–8. [przypis tłumacza]

w tym dniu ukończyłem dwudziesty trzeci rok życia — Przybyszewski urodził się w 1868 r., z czego wynika, że myli się tu o rok: kończył wówczas lat 24. [przypis edytorski]

W tymechmy poznali miłość szczyrą bożą, iż on za nas położył żywot swój — 1 J 3,16. [przypis edytorski]

w tym języku (…) wznosiliśmy głos do Boga — Książki do nabożeństwa dawnych Polaków zwykle bywały po łacinie, rękopismowe na pergaminie z ozdobnymi złoceniami i malowidły, później modlili się na mszałach, brewiarzach i świeccy, nastały officia i tym podobne dzieła. [przypis redakcyjny]

w tym Księstwie Krakowskim — najwyraźniej autor pod nazwą ówczesnego niewielkiego Księstwa Krakowskiego rozumie całą historyczną Małopolskę (obejmującą w czasach I Rzeczpospolitej województwa krakowskie, sandomierskie i lubelskie); powstałe w 1848 Wielkie Księstwo Krakowskie obejmowało terytorium byłego Wolnego Miasta Krakowa po jego włączeniu w skład zaboru austriackiego; natomiast leżący nad Wisłą Sandomierz znalazł się w zaborze rosyjskim i tuż przed powstaniem styczniowym należał do guberni radomskiej, zaś władze powstańcze 28 marca 1863 ogłosiły podział na osiem województw w granicach z 1816, tj. z odrębnymi województwami krakowskim i sandomierskim. [przypis edytorski]

w tym miejscu (…) gdzie wysłuchani są wszyscy niewinni — Święty Jan mówi: „Deus peccatores non audit”. [przypis redakcyjny]

(…) — W tym miejscu tłumaczka opuściła część rozdziału XXVI i cały XXVII, zawierający m.in. szczegółowy opis bitwy i zdobycia fortecy Sherifa Alego. [przypis edytorski]

W tym obrazie istotnie zamyka się cała historia nasza (…) To Ecce Homo naszej epokiLiteratura słowiańska wykładana w Kolegium francuzkiem, Poznań 1865, t. 4, s. 140. [przypis edytorski]

w tym okresie czasu — tautologizm (czyli pot.: „masło maślane”); dziś popr.: w tym czasie. [przypis redakcyjny]

w tym portreciku mamy bardzo wierną podobiznę Króla Zamczyska — w liście do prof. Stanisława Kota z dnia 18 VI 1921 r. [przypis redakcyjny]

w tym postulacie [„sztuka dla sztuki”] rzekomo beztendencyjnym kryje się jednak swoista tendencja, celowe niedostrzeganie określonych zjawisk rzeczywistości na rzecz takich, w jakich modernista sobie upodobał — L. Krzywicki, W otchłani, Warszawa 1909, s. 222–224. [przypis autorski]

W tym powszechnym opuszczeniu, widząc iż przyjaciele (…) — Mt 26, 40–41. [przypis tłumacza]

w tym razie (daw.) — w tej sytuacji, w tym momencie. [przypis edytorski]

w tym razie (daw.) — w tym wypadku. [przypis edytorski]

w tym razie — w takim wypadku. [przypis edytorski]

w tym rozdziale — tj. 1 Sm 12. [przypis edytorski]

w tym samym czasie zaszła bitwa morska pod Salaminą i walka z Kartagińczykami na Sycylii — według Herodota w tym samym dniu, w którym Grecy pokonali inwazyjną flotę perską w bitwie pod Salaminą, rozegrała się wielka bitwa pod Himerą na Sycylii, w której wojska Gelona, króla Syrakuz, i Terona, tyrana Agrigentum, zwyciężyły ekspedycyjną armię Kartagińczyka Hamilkara (Herodot, Dzieje VII, 166). Obie bitwy stanowiły przełomowe zdarzenia w zmaganiach z wielkimi zagrożeniami dla cywilizacji greckiej. [przypis edytorski]

W tym samym czasie — zbombardowanie Belgradu w grudniu 1788 (przed wypowiedzeniem wojny). [przypis redakcyjny]

w tym samym miejscu, gdzie Elaina wyratowała się niegdyś z barki — wypadek ten opisany jest w powieści Ania z Zielonego Wzgórza. [przypis tłumacza]

W tym samym roku Pańskim do Angli, o dziwo, przywieziono indyki, herezję, chmiel, piwo — ok. 1531 r. król Henryk VIII spowodował oderwanie kościoła angielskiego od papiestwa, a z Ameryki przywieziono indyki i chmiel do produkcji piwa. [przypis edytorski]

W tym się nam okazała miłość a łaskawość zbawiciela naszego Boga, iż nie z uczynków naszych, ale z miłosierdzia jego jestechmy zbawieni — Tt 3, 4–5. [przypis edytorski]

w tym smutnym skądinąd kierunku — w innym wydaniu: „w tym smutnym skądinąd położeniu” (B. Leśmian, Przygody Sindbada Żeglarza, Czytelnik, Warszawa 1957). [przypis edytorski]

w tym stadzie — w tym zgromadzeniu (odnosi się do ludzi). [przypis redakcyjny]

wtym (starop.) — dziś: wtem; naraz, nagle. [przypis edytorski]

w tym (starop. forma) — dziś popr.: wtem; nagle, naraz. [przypis edytorski]

w tym (starop.) — tu: wtem, nagle, naraz. [przypis edytorski]

W tym tedy szerszym znaczeniu posługiwać się zamierzam słowem: absolutny — ponieważ u nas obecnie wyraz ten bywa nadużywany w mowie potocznej, zastępuję go zazwyczaj w dalszym ciągu wyrazem: bezwzględny. [przypis tłumacza]

W tym też roku [1603] (…) umarła 15 czerwca (…) Katarzyna z Tymińskich (…) Kaplicę wyposażył nasz Piotr Kochanowski (…) wystawili obaj bracia, Adam i Piotr, w tejże kaplicy pomnik przekazujący potomności pamięć tej dobrej matki — [por.] ks. Gacki, O rodzinie Jana Kochanowskiego, s. 131 i n. [przypis redakcyjny]

w [tym] towarzystwie [do którego należy] — słów w klamrze nie ma w przekładzie Schultzego. [przypis tłumacza]

w tym trakcie — w trakcie tego, w tym czasie. [przypis edytorski]

w tym tylko błądzisz, / Że wielu serca twemu podobnymi sądzisz — mylisz się tylko sądząc, że wielu ma serce podobne do twojego. [przypis edytorski]

w tym waszmościankaś biegła — w tym jesteś waszmościanka biegła; być biegłym w czymś: znać się na czymś dobrze. [przypis edytorski]

W Tym, w kim się radość poczyna i ginie — To znaczy: w Bogu. Dusze błogosławione czytają najskrytsze myśli poety, bowiem wzrok ciągle mają utkwiony w Bogu, w którym wszystko, a zatem i dusza każdego człowieka, jak w zwierciadle się odbija. [przypis redakcyjny]

w tym wszystkim złość nic nie miała — złość (względnie: zło, zła wola) nie miała w tym żadnego udziału. [przypis edytorski]

W tymże 1348 r. Kiejstut nad rzeką Strawą o parę mil od Trok starł się nieszczęśliwie z Krzyżakami (…) — niektórzy z historyków porażkę Litwinów w dzień Oczyszczenia Panny Marii, w któréj miało polec 10 000 Litwinów i Rusi, kładą na r. 1386. (Ob[acz:] Kronika pruska [właśc. Kronika mistrzów pruskich] ks. [Marcina] Muriniusa w Bibl[ioteka] star[ożytna] pis[arzy] polsk[ich] s.112). Miechowita liczbę poległych Litwinów kładzie na 18 000. [przypis autorski]

W tym, że przedstawiciel klasy robotniczej, wyzyskiwanej przez kupców i fabrykantów, jest rzemieślnikiem fabryki jedwabiu, można dopatrzyć się echa wrażenia, jakie na Krasińskim wywarły rozruchy tkaczy lyońskich. [przypis redakcyjny]

w tymże tomieDioptryka, Meteory i Geometria ukazały się zrazu w tym samym tomie, co ta rozprawa. [przypis tłumacza]

W tym zakresie należy szczególnie polecić opracowanie M. Judy, Przywileje drukarskie w Polsce, Lublin 1992 oraz J. Ptaśnik, Cracovia impressorum XV et XVI saeculorum, Lwów 1922. [przypis autorski]

W tym zakresie warto odesłać m.in. do M. Jankowska, Autor i prawo do autorstwa, Warszawa 2011. [przypis autorski]

w tym zarządzie jednostka przedstawia istotę zbiorową — rząd jako personifikacja siły zbiorowej państwa. [przypis tłumacza]

w „Tyro” przychodzi do skutku rozpoznanie przez wannęTyro, nieznana Sofoklesa tragedia. Tyro porzuciła zrodzone z Posejdona dzieci w wannie, po której poznane zostały. [przypis tłumacza]

w tyrreńskiej fali — w Tybrze. [przypis edytorski]

wualia (zniekszt. fr.: voilà) — oto; otóż to. [przypis edytorski]

wualka — dziś popr.: woalka; był to element stroju damy: fragment siatkowej tkaniny, który spuszczało się z ronda kapelusza, aby osłonić twarz. [przypis edytorski]

wualka — dziś: woalka. [przypis edytorski]

w ubierze (starop. forma) — zamiast [Msc.lp]: w ubiorze; stara forma, podobnie: żenie zamiast: żonie, pieśń VII zwr. 11; ścienie zamiast: ścianie, pieśń III zwr. 51. [przypis redakcyjny]

w uczciwe swoje urażony (starop.) — tzn. doznawszy ujmy na honorze. [przypis edytorski]

w uczciwości (daw.) — w poważaniu. [przypis edytorski]

w uczitielskoj (ros.) — w gabinecie profesorskim. [przypis autorski]

w uczonym sporze — w oryginale: Kontroverse. [przypis tłumacza]

w udziele — dziś popr. forma Msc.lp: w udziale. [przypis edytorski]

w udziele — dziś popr.: w udziale. [przypis edytorski]

Würze — Über die Vorliebe unserer Vorfahren für gewürzhafte Zurichtung der Speisen kann man viele interessante Beschreibungen in der schätzenswerten und anziehenden Sammlung: Gedenkbücher über das alte Polen von Julian Niemcewicz, lesen. (Malczewski) [przypis autorski]

wujam niedźwiedzia uwięził — uwięziłem wuja niedźwiedzia. [przypis edytorski]

wujaszek — ks. Piekarski. [przypis redakcyjny]

Wuj Bernard wyjechał przed kilku laty do Karoliny, aby tam budować miasto Charlestown — Charlestown, najstarsze miasto kolonii Karolina Południowa w Ameryce Płn. zostało założone w 1670; w 1736 Gabrielowi Bernardowi Rousseau powierzono zaplanowanie i nadzór nad budową fortyfikacji miejskich. [przypis edytorski]

Wujek, Jakub (1541–1597) — polski duchowny katolicki, jezuita, pisarz religijny, autor tłumaczenia Biblii (1599), które aż do opracowania Biblii Tysiąclecia (1965) pełniło rolę podstawowego polskiego przekładu katolickiego. [przypis edytorski]

Wujek, Jakub (1541–1597) — polski duchowny katolicki, jezuita, pisarz religijny, autor tłumaczenia Biblii (1599), które aż do opracowania Biblii Tysiąclecia (1965) pełniło rolę podstawowego polskiego przekładu katolickiego. [przypis edytorski]

wuj Izmael — tu przen.: Turcja, Imperium Otomańskie. [przypis edytorski]

Wuj jego — książę Adam Czartoryski. [przypis redakcyjny]

Wuj Sam (ang. Uncle Sam) — narodowa personifikacja Stanów Zjednoczonych; przedstawiany najczęściej jako srogi, starszy mężczyzna z siwymi włosami i bródką, w ubraniu o barwach i elementach zaczerpniętych z flagi amerykańskiej. [przypis edytorski]

Wuj Tom — bohater popularnej powieści amerykańskiej autorki Harriet Beecher Stowe pt. Chata wuja Toma (1852), poruszającej temat niewolnictwa w ówczesnych Stanach Zjednoczonych. [przypis edytorski]

wuj Tom ze starej powieści — bohater popularnej powieści amerykańskiej autorki Harriet Beecher Stowe pt. Chata wuja Toma (1852), poruszającej temat niewolnictwa w ówczesnych Stanach Zjednoczonych. [przypis edytorski]

Wuj tymczasem włożył kamizelkę i surdut, który zdjął do kopania… — ten fragment tekstu znajdował się w druku w rozdziale trzecim. Został przesunięty do rozdziału drugiego, ponieważ przynależy do niego logicznie i według angielskiego oryginału. [przypis edytorski]

wulgarna żaba — błędny dosłowny przekład łac. nazwy gatunkowej rana vulgaris (obecnie Bufo bufo, tj. ropucha szara). [przypis edytorski]

wulgarny (z łac. vulgus: pospólstwo, tłum) — pospolity; prostacki; ordynarny. [przypis edytorski]

wulgaryzator (z łac. vulgus: pospólstwo, tłum) — ten, który coś czyni dostępnym dla wszystkich; popularyzator. [przypis redakcyjny]

Wulkan (mit. rzym.) — bóg ognia i kowalstwa, odpowiednik gr. Hefajstosa. [przypis edytorski]

Wulkan (mit. rzym) — bóg ognia jako siły niszczącej. [przypis edytorski]

Wulkan (mit. rzym.) — kulawy bóg ognia i kowalstwa, mąż bogini Wenus, odpowiednik gr. Hefajstosa. [przypis edytorski]

Wulkanów syn, z prochu samego urodzony… — Erechteus, król ateński. [przypis redakcyjny]

Wulkan — rzymski bóg ognia i rzemiosł metalurgicznych. [przypis edytorski]

wulkan — tu: porywczy, skory do wybuchów. [przypis redakcyjny]

Wulkan — w mitologii rzymskiej bóg ognia i opiekun kowalstwa. [przypis redakcyjny]

Wulkan — w mit. rzym. odpowiednik Hefajstosa z mit. gr., boga ognia, kowali i złotników; kuźnia Hefajstosa miała się znajdować we wnętrzu wulkanu Etna. [przypis edytorski]

Wulturnus — wiatr południowo-wschodni. [przypis redakcyjny]

wu, mosie le prezidę (zniekszt. fr. Vous, monsieur le president) — pan, panie prezesie. [przypis edytorski]

Wunderful! — Nadzwyczajnie! [przypis autorski]

Wundt, Wilhelm (1832–1920) — filozof niemiecki, jeden z twórców psychologii eksperymentalnej, poprzednik Freuda [przypis edytorski]

Wundt, Wilhelm (1832–1920) — niemiecki filozof i psycholog, twórca psychologii eksperymentalnej, w myśl której psychologia jest nauką przyrodniczą, a jej dziedzina powinna być badana metodami eksperymentalnymi. [przypis edytorski]

Wundt, Wilhelm (1832–1920) — niemiecki psycholog, filozof, fizjolog, twórca psychologii eksperymentalnej, zajmował się etnopsychologią (psychologią ludów), profesor uniwersytetu w Heidelbergu i Lipsku. [przypis edytorski]

Wundt, Wilhelm (1832–1920) — niemiecki psycholog i filozof. [przypis edytorski]

Wundt, Wilhelm (1832–1920) — niemiecki psycholog i filozof, uważany za twórcę psychologii eksperymentalnej. [przypis edytorski]

w uniwersytecie — dziś popr.: na uniwersytecie. [przypis edytorski]