Przypisy

kogokole (starop.) — kogokolwiek. [przypis edytorski]

kogo koli (starop.) — kogokolwiek. [przypis edytorski]

kołat (starop.) — hałas. [przypis edytorski]

końbym ci trzymała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: trzymałabym ci konia. [przypis edytorski]

koń kieruje (starop.) — dziś z B.: kieruje konia. [przypis edytorski]

koń miał (…) rączy (starop.) — dziś z B.: konia miał rączego. [przypis edytorski]

koń obróciła (starop.) — dziś z B.: konia obróciła; skierowała konia. [przypis edytorski]

koperczak (starop.) — komplement. [przypis edytorski]

kord (starop.) — krótki miecz. [przypis edytorski]

koronę, co mnie należała (starop.) — koronę, która się mnie należała; (…) która do mnie należała. [przypis edytorski]

korzyszczęć (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą ci, skróconą do -ć; forma 1 os.lp, dziś: korzystam. [przypis edytorski]

kosarz (starop.) — kosiarz; człowiek zatrudniony przy koszeniu. [przypis edytorski]

kosa (starop.) — warkocz. [przypis edytorski]

kosteczka (starop., zdrobn.) — pesteczka. [przypis edytorski]

kotara (starop.) — z tatarskiego kotarha: namiot z derek. [przypis edytorski]

kotew (starop.) — kotwica. [przypis edytorski]

kozielce przewracać (starop.) — wywijać koziołki. [przypis edytorski]

krasny (starop.) — piękny, urodziwy. [przypis edytorski]

kreski (starop.) — głosy. [przypis edytorski]

krom a. okrom (starop.) — bez, oprócz, z wyjątkiem. [przypis edytorski]

krom a. okrom (starop.) — oprócz. [przypis edytorski]

krom (starop.) — bez, oprócz, z wyjątkiem; krom przysady: bez przesady. [przypis edytorski]

krom (starop.) — oprócz. [przypis edytorski]

krom (starop.) — oprócz, z wyjątkiem, bez. [przypis edytorski]

krom wątpliwości (starop.) — bez wątpliwości, bez wątpienia; na pewno. [przypis edytorski]

krotochwila (starop.) — żart. [przypis edytorski]

krotofila a. krotochwila (starop.) — żart. [przypis edytorski]

krotofila a. krotochwila (starop.) — żart. [przypis edytorski]

krotofila a. krotochwila (starop.) — zabawa. [przypis edytorski]

krotofila (starop.) — dowcip; rozrywka, zabawa. [przypis edytorski]

krotofila (starop.) — żart, zabawa. [przypis edytorski]

krotofila (starop.) — zabawa, wesołość. [przypis edytorski]

krotofilny a. krotochwilny (starop.) — żartobliwy, dowcipny. [przypis edytorski]

krotofilny (starop.) — zabawny. [przypis edytorski]

krwawa rosa (starop.) — tu: krwawe łzy. [przypis edytorski]

krwawe gody (starop.) — krwawe święto; czas cierpienia. [przypis edytorski]

krwią ściekłe role (starop.) — skrwawione pola. [przypis edytorski]

krwieby beło rozlało się siła (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: rozlałoby się było wiele krwi (forma daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: rozlałoby się wiele krwi wcześniej, uprzednio, kiedyś itp.). [przypis edytorski]

kryćem się musiała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: kryć się musiałam. [przypis edytorski]

kryjomo (starop.) — po kryjomu; w tajemnicy. [przypis edytorski]

kryjomy (starop.) — ukryty. [przypis edytorski]

kryślał (starop.) — forma 3.os. od: kryślić; kreślił, zapisywał w pamięci. [przypis edytorski]

krys (starop.) — kres, kraniec; koniec (tu: życia). [przypis edytorski]

kry (starop.) — krew. [przypis edytorski]

krystera (starop.) — lewatywa. [przypis edytorski]

krzest (starop.) — chrzest. [przypis edytorski]

krzoska (starop.) — żartobliwe określenie na męskie genitalia; w znaczeniu dosłownym: skałka w strzelbie, która po uderzeniu krzesiwem wytwarzała iskrę, by podpalić proch. [przypis edytorski]

krzystał (starop.) — kryształ. [przypis edytorski]

krzywe [piersi] (starop.) — krzywe, złe, nieodpowiednie. [przypis edytorski]

krzywo (starop.) — krzywe, złe, nieodpowiednie. [przypis edytorski]

krzywy (starop.) — tu: zły, złośliwy, przeciwny; niebu krzywy: sprzeciwiający się niebu. [przypis edytorski]

krzywy (starop.) — zły; krzywem grozi okiem: patrzy groźnie, złym (pełnym złości) wzrokiem. [przypis edytorski]

krzywy (starop.) — zły, złowrogi. [przypis edytorski]

ksiądz (starop.) — książę. [przypis edytorski]

ksiądz (starop.) — tu: książę. [przypis edytorski]

książe ormiańskie (starop.) — dziś r.m.: książę ormiański. [przypis edytorski]

księstwo (starop.) — tu: książęce pochodzenie. [przypis edytorski]

k sobie ją przyma (starop.) — do siebie ją przyjmuje. [przypis edytorski]

k stołu (starop.) — do stołu, dla stołu; tu: przy stole; zawżdy k jego stołu byli: zawsze siadywali u jego stołu. [przypis edytorski]

k'swej myśli (starop.) — po swej myśli; zgodnie ze swą wolą. [przypis edytorski]

kształt (starop.) — oboczna forma pisowni występująca w staropolszczyźnie XVI w. u Reja: kstałt. [przypis edytorski]

kształt (starop.) — oboczna forma pisowni występująca w staropolszczyźnie XVI w. u Reja: kstałt; znaczenie tu: sposób. [przypis edytorski]

ktemu a. k'temu (starop.) — do tego. [przypis edytorski]

ktemu a. k'temu (starop.) — ku temu; do tego; tu: w dodatku. [przypis edytorski]

k'temu (starop.) — do tego; tu: w dodatku. [przypis edytorski]

k temu (starop.) — do tego; tu: w dodatku. [przypis edytorski]

którą może kłaść za inszych siła (starop.) — [para], która warta jest tyle, ile innych wielu; którą może kłaść: którą można porównać. [przypis edytorski]

którąm (…) znała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: którą znałam. [przypis edytorski]

którąś zwojował (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: którą zwojowałeś. [przypis edytorski]

którem ogromnego smoku przebito (starop.) — [dziś z B.:] którym przebito (…) smoka. [przypis edytorski]

któremu życzliwe swe tajemnice nieba odkrywają (starop.) — szyk przestawny; inaczej: któremu nieba życzliwe odkrywają swe tajemnice. [przypis edytorski]

którem (…) zgotował (starop.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: które zgotowałem. [przypis edytorski]

którzyby beli (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: którzy byliby. [przypis edytorski]

którzy go sądzą miejsca tego godnem (starop.) — konstrukcja na wzór łac; znaczenie: którzy sądzą, że jest godny tego miejsca. [przypis edytorski]

którzy ją śmiercią oświadczyli, i zdrowie dla niej chętnie położyli (starop.) — tj. męczennicy. [przypis edytorski]

k'tobie (starop.) — do ciebie, ku tobie. [przypis edytorski]

k tobie (starop.) — do ciebie. [przypis edytorski]

k'tobie (starop.) — do ciebie. [przypis edytorski]

ktoby beł rzekł, ktoby wierzył (starop.) — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: kto rzekłby wcześniej (uprzednio, kiedyś itp.), kto wierzyłby. [przypis edytorski]

ktoby był (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką formy przypuszczającej czasownika; inaczej: kto byłby; tu: kto miałby być. [przypis edytorski]

kuglarstwo (starop.) — sztuczka. [przypis edytorski]

kupia (starop.) — towar przeznaczony na sprzedaż; handel. [przypis edytorski]

kupia (starop.) — towar; tu: rzecz, sprawa. [przypis edytorski]

kupić [do siebie] (starop.) — skupiać wokół siebie; gromadzić wokół siebie. [przypis edytorski]

kurant (starop.) — melodia wygrywana przez zegar o stałych porach (np. co godzinę, co pół godziny lub co kwadrans). [przypis edytorski]

kusić się o co (starop.) — dziś: pokusić się o co; podjąć starania o co. [przypis edytorski]

kusić się o co (starop.) — próbować czego. [przypis edytorski]

kusić (starop.) — próbować. [przypis edytorski]

kusić (starop.) — tu: próbować. [przypis edytorski]

kutas (starop.) — frędzel, chwost. [przypis edytorski]

kwapiąc się (starop.) — pośpieszając; idąc szybko. [przypis edytorski]

kwapić się (daw., starop.) — spieszyć się. [przypis edytorski]

kwapić się (starop.) — spieszyć się. [przypis edytorski]

kwapić (starop.) — pośpieszać; przyśpieszać; iść szybko. [przypis edytorski]

kwapienie (starop.) — pośpiech, pośpieszne działanie. [przypis edytorski]

kwapiony (starop.) — pośpieszny, pochopny; przedwczesny. [przypis edytorski]

kwapiony (starop.) — pospieszny. [przypis edytorski]

kwapiony (starop.) — szybki, pospieszny. [przypis edytorski]

kwapiony (starop.) — zbyt prędki, nazbyt pospiesznie wymierzony. [przypis edytorski]

kwest (starop.) — zysk. [przypis edytorski]