Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 478 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | matematyka | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | żeglarskie

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 3972 przypisów.

Ray-Bahadur a. Rao Bahadur (z bengalskiego: czcigodny, chrobry książę) — tytuł honorowy, nadawany w Indiach przez władze brytyjskie. [przypis edytorski]

rayé (fr.) — pasiasty, w paski. [przypis edytorski]

Raynal, Guillaume (1713–1796) — francuski historyk, pisarz i filozof epoki oświecenia; autor Filozoficznej i politycznej historii kolonii i handlu Europejczyków w obu Indiach (L'Histoire philosophique et politique des établissements et du commerce des Européens dans les deux Indes, 1770), w której krytykował postępowanie kleru i władz wobec ludności kolonii. [przypis edytorski]

ražiena — dirva, kur nupjauti javai. [przypis edytorski]

raźnieje — nabiera raźności, tj. wigoru, siły, energii. [przypis edytorski]

raźniej — szybciej. [przypis edytorski]

raźnijże (gw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, forma popr. raźniejże; znaczenie: szybciej. [przypis edytorski]

raźny (daw.) — żywy, ruchliwy, ochoczy. [przypis edytorski]

raźny — energiczny. [przypis edytorski]

rażon rąk ich ciosy — dziś: rażony rąk ich ciosami. [przypis edytorski]

rażon — skrócona forma przymiotnika: rażony. [przypis edytorski]

razbaininkas (lenk.) — plėšikas, žmogžudys. [przypis edytorski]

raz'em był (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: raz byłem. [przypis edytorski]

razem (daw.) — jednocześnie. [przypis edytorski]

razem (daw.) — jednocześnie, zarazem. [przypis edytorski]

razem (daw.) — zarazem; jednocześnie. [przypis edytorski]

razem — dziś: naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]

razem — dziś: zarazem, jednocześnie. [przypis edytorski]

razem — naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]

Razem — Pola z Gabrjelą wykrzykują w tym samym momencie. [przypis edytorski]

razem (starop.) — tu: zarazem. [przypis edytorski]

razem — tu: jednocześnie; nagle. [przypis edytorski]

razem — tu: zarazem, naraz. [przypis edytorski]

razem — zarazem, naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]

razem z przyrodzenia i z światem nachylisz — (dzięki rozumowi) poradzisz sobie z (siłami) natury i (wpływami) świata. [przypis edytorski]

Razias, właśc. Razis — postać biblijna (2Mch 14:37–46). [przypis edytorski]

raziech — dziś popr. forma N.lp: razach; tu w znaczeniu: sytuacjach. [przypis edytorski]

raziech (starop. forma) — dziś Msc.lm: (w) razach. [przypis edytorski]

raziech (starop. forma) — dziś Msc. lm: (w) razach; w najgorszych raziech: w najgorszych przypadkach, w najgorszych okolicznościach. [przypis edytorski]

raziech (starop. forma) — dziś popr. N.lm: (po) razach; tj. ciosach. [przypis edytorski]

razionale (wł.) — racjonalny. [przypis edytorski]

raz niewytrzymany (starop.) — cios nie do wytrzymania. [przypis edytorski]

raznych win jużnawo bieriega (ros.) — różnych win z południowego brzegu. [przypis edytorski]

raz po razu (daw.) — dziś: raz po raz. [przypis edytorski]

raz po razu — dziś popr.: raz po razie. [przypis edytorski]

raz po razu — dziś popr.: raz po raz. [przypis edytorski]

raz po razu — dziś: raz po razie a. raz po raz. [przypis edytorski]

raz po razu — dziś: raz po razie. [przypis edytorski]

raz (starop.) — cios; nie strzymać razu: nie wytrzymać ciosu. [przypis edytorski]

raz — tu: uderzenie. [przypis edytorski]

razu — cios, uderzenie. [przypis edytorski]

raz — uderzenie lub sytuacja, wypadek. [przypis edytorski]

razura (daw.) — zakład fryzjerski. [przypis edytorski]

raz w kielo czas (gw.) — raz co jakiś czas. [przypis edytorski]

raz wraz — raz po raz; często. [przypis edytorski]

raz wraz — raz po raz. [przypis edytorski]

raz w raz — raz po raz, raz za razem. [przypis edytorski]

raz w raz — raz za razem; co chwila. [przypis edytorski]

raz w raz — raz za razem. [przypis edytorski]

raz wtóry — tu: na drugi raz; następnym razem. [przypis edytorski]

Raz wzbiera we mnie nadzieja, raz jestem niespokojna (…) coś przyjdzie: miłość lub wojna… — w maju 1939 roku istniały poważne obawy, że Polska może stać się celem agresji ze strony nazistowskich Niemiec. Od czasu dojścia Hitlera do władzy w 1933 r. Niemcy naruszały traktaty i granice ustalone po zakończeniu I wojny światowej. Dokonały aneksji Austrii w roku 1938 (tzw. Anschluss) i części Czechosłowacji (okupacja Sudetów), co wywołało obawy co do możliwości dalszych ekspansji terytorialnych. Niemcy podważały także niezależność Wolnego Miasta Gdańska, które od zakończenia I wojny światowej na mocy traktatu wersalskiego miało odrębny status i podlegało zarządowi Ligi Narodów. Hitler uważał Gdańsk za niemieckie miasto i dążył do przyłączenia go do Rzeszy.

28 kwietnia 1939 r. odbyło się dotyczące tej kwestii spotkanie między ministrem spraw zagranicznych Polski Józefem Beckiem a ministrem spraw zagranicznych III Rzeszy Joachimem von Ribbentropem. Ribbentrop przedstawił żądanie dostępu Niemiec do terytorium Polski przez Korytarz Pomorski. Propozycja zakładała m.in. przyłączenie Wolnego Miasta Gdańska do III Rzeszy i budowę eksterytorialnego traktu łączącego Niemcy z Prusami Wschodnimi, co umożliwiłoby bezpośredni dostęp do Morza Bałtyckiego. Józef Beck odrzucił propozycję niemiecką, argumentując, że stanowiłaby ona naruszenie niezawisłości i suwerenności Polski. Spotkanie nie przyniosło żadnego rozwiązania ani porozumienia, a napięcie między Polską a Niemcami nadal wzrastało. W maju 1939 Francja i Wielka Brytania przedstawiły plan wsparcia Polski. Zakładał, że w przypadku konfliktu zbrojnego między Polską a Niemcami Francja i Wielka Brytania udzielą Polsce militarnego wsparcia. Brytyjska Royal Navy miała ochronić polskie szlaki morskie i zapewnić transport wojskowy oraz dostawy zaopatrzenia do Polski. Francja z kolei zobowiązywała się do przeprowadzenia ofensywy na zachodniej granicy Niemiec, w celu odciągnięcia sił niemieckich od Polski.

Ta deklaracja spowodowała przypływ nadziei wśród mieszkańców Polski. Antoni Słonimski opublikował w tym czasie w „Wiadomościach Literackich” wiersz Maj 1939, zaczynający się do słów:

„Gdy chmury płynące z zachodu
Niosły nam piorun ognisty
W tej wiośnie deszczu i chłodu
wypiękniał mój kraj ojczysty”

entuzjastycznie witający braterskie wsparcie Francji i Wielkiej Brytanii. Wiersz Zuzanny Ginczanki opublikowany kilka tygodni później w tym samym piśmie („Wiadomości Literackie” 2 lipca 1939, nr 28, s. 1.) jest swego rodzaju polemiką z tym nastrojem.

[przypis edytorski]

razy (starop. forma) — dziś N.lm: razami; ciosami. [przypis edytorski]

razzia (fr. z ar.) — najazd, napaść łupieżcza. [przypis edytorski]

Razzia (niem.) — obława policyjna. [przypis edytorski]

Rdzę (…)/ Na Omfalii igle/ Od krwią wilgotnych Herkulesa palców — według mit. gr. Herkules, kupiony na targu niewolników przez królową Lidii Omfale, przebywał u niej w służbie przez trzy lata, wykonywał kobiece prace i był przebrany w kobiece szaty. Pobyt u Omfale wiąże się więc ze zniewieścieniem herosa, który w tym czasie przelewał krew nie w bohaterskich zmaganiach, ale kłując się igłą przy szyciu. [przypis edytorski]

rdzeń [ta] — dziś r.m.: ten rdzeń. [przypis edytorski]

rdzewiące — dziś popr.: rdzewiejące. [przypis edytorski]

rębajło — człowiek dobrze walczący białą bronią. [przypis edytorski]

rębajło (daw.) — człowiek często się pojedynkujący. [przypis edytorski]

ręcami (gw.) — popr. forma N. lm: rękami. Forma ręcami może być utworzona przez dziecko spontanicznie na podstawie formy ręce, ale może też być cytatem z wypowiedzi posługującej się gwarą służącej. [przypis edytorski]

ręce obciągnięte — tu zapewne: wyprostowane, wyciągnięte wzdłuż ciała. [przypis edytorski]

ręce w małdrzyk, a buzia w ciup — trawestacja kwestii z powieści Sienkiewicza, ujmującej sentencjonalnie pożądaną postawę skromnej i porządnej panny (o Zosi w Panu Wołodyjowskim). [przypis edytorski]

Ręce za lud walczące — istnieje również inna wersja wiersza zaczynająca się wersami: „Gęby za lud krzyczące sam lud w końcu znudzą,/ I twarze lud bawiące na końcu lud znudzą”. [przypis edytorski]

ręce z wełny — rękawice. [przypis edytorski]

ręczyny — dziś: rączyny; małe rączki. [przypis edytorski]

rėdyba — administracija, valdyba. [przypis edytorski]

rėdytis — puoštis. [przypis edytorski]

rėdyti — vilkti, rengti drabužiais. [przypis edytorski]

rędzinny — przym. od rędzina: gleba powstała na skałach wapiennych, dość dobra, jednak często stosunkowo trudna w uprawie ze względu na skaliste podłoże. [przypis edytorski]

RéflexionsRéflexions sur la violence, dzieło Sorela z 1908 r. [przypis edytorski]

régime (fr.) — ustrój. [przypis edytorski]

régiment (fr.) — pułk. [przypis edytorski]