Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | włoski | wojskowy | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 2157 przypisów.

el gobierno supremo (hiszp.) — najwyższa władza. [przypis edytorski]

El Gran Capitan (hiszp.) — Wielki Kapitan. [przypis edytorski]

El Greco, właśc. Domenikos Theotokopulos (1541–1614) – hiszpański malarz, rzeźbiarz i architekt pochodzenia greckiego; autor m.in. pełnopostaciowego portretu kardynała Fernanda Niño de Guevary (1541–1609), wielkiego inkwizytora Hiszpanii. [przypis edytorski]

El Greco, właśc. Domenikos Theotokopulos (1541–1614) — hiszpański malarz, rzeźbiarz i architekt pochodzenia greckiego, w 1577 zamieszkał w Toledo w Hiszpanii; znany m.in. z pejzażu Widok Toledo (1596–1600), z niepokojącym, burzowym niebem ponad zielonym wzgórzami. [przypis edytorski]

El Greco, właśc. Domenikos Theotokopulos (1541–1614) — hiszpański malarz, rzeźbiarz i architekt pochodzenia greckiego, w 1577 zamieszkał w Toledo w Hiszpanii. [przypis edytorski]

El Greco, właśc. Domenikos Theotokopulos (1541–1614) — hiszpański malarz, rzeźbiarz i architekt pochodzenia greckiego, w 1577 zamieszkał w Toledo w Hiszpanii. [przypis edytorski]

Eliab — postać biblijna ze Starego Testamentu, najstarszy syn Jessego, brat Dawida. [przypis edytorski]

Eliade, Mircea (1907–1986) — rumuński filozof kultury, historyk religii i religioznawca, koncentrujący się na badaniach porównawczych dotyczących archetypów religijnych; opisywał człowieka terminem homo religiosus. [przypis edytorski]

Eliade, Mircea (1907–1986) — rumuński historyk religii, religioznawca, indolog, filozof kultury, eseista, pisarz i dyplomata; autor m.in.: Traktatu o historii religii (Traité d'histoire des religions, 1949), Obrazy i symbole. Szkice o symbolizmie magiczno-religijnym (Images et symboles. Essais sur le symbolisme magico-religieux, 1952), Sacrum i profanum. O istocie religijności (Le Sacré et le Profane, 1956), Inicjacja, obrzędy, stowarzyszenia tajemne. Narodziny mistyczne (Initiation, rites, sociétés secrètes, 1959), Historia wierzeń i idei religijnych (Histoire des croyances et des idées religieuses, t. I–III, wyd. 1976–1983) oraz wielu publikacji na temat jogi. [przypis edytorski]

Elia Eudoksja (zm. 404) — cesarzowa bizantyńska jako żona Arkadiusza. [przypis edytorski]

Eliasz (bibl.) — biblijny prorok, działający w IX w. p.n.e. w północnym państwie Izraela, urodzony w Tiszbe, słynący z cudów; na polecenie Boga skrył się na pustkowiu nad potokiem Kerit, gdzie kruki przynosiły mu pożywienie (1 Krl 17, 2–6); miał zostać za życia zabrany do nieba na ognistym wozie. [przypis edytorski]

Eliasz — biblijny prorok, działający w IX w. p.n.e. w Izraelu, słynący z cudów; miał zostać za życia zabrany do nieba na ognistym wozie; w eschatologii żydowskiej oczekiwano, że Eliasz powróci z nieba, by obwieścić Dzień Sądu Ostatecznego i nadejście Mesjasza. [przypis edytorski]

Eliasz — biblijny prorok, działający w IX w. p.n.e. w Izraelu, słynący z cudów; miał zostać za życia zabrany do nieba na ognistym wozie. [przypis edytorski]

Eliasz (IX/VIII w. p.n.e) — prorok, zamieszkiwał pustelnię przy potoku Kerit, jedzenie codziennie przynosiły mu kruki (1Krl 17,3–6); następnie zamieszkał w mieście Sarepta u wdowy, której wskrzesił syna (1Krl 17,17–22). Przekonał króla Achaba o fałszywości boga Baala, którego ten wprowadził kult (1Krl 18,39–40). Następnie Bóg nakazał Eliaszowi iść do Damaszku i namaścić Chazaela na króla Aramu, Jehu na króla Izraela oraz Elizeusza na swojego następcę, jako proroka (1Krl 19,16). [przypis edytorski]

Eliasz — prorok, zamieszkiwał pustelnię przy potoku Kerit, jedzenie codziennie przynosiły mu kruki (1Krl 17,3–6); następnie zamieszkał w mieście Sarepta u wdowy, której wskrzesił syna (1Krl 17,17–22). Przekonał króla Achaba o fałszywości boga Baala, którego ten wprowadził kult (1Krl 18,39–40). Następnie Bóg nakazał Eliaszowi iść do Damaszku i namaścić Chazaela na króla Aramu, Jehu na króla Izraela oraz Elizeusza na swojego następcę, jako proroka (1Krl 19,16). [przypis edytorski]

Eliasz-Radzikowski, Walery (1840–1905) — malarz, twórca obrazów historycznych i rodzajowych, znawca folkloru góralskiego, autor publikacji: Ubiory w Polsce oraz Ilustrowany przewodnik do Tatr. [przypis edytorski]

Eliazar ben Hurkanus a. Eliazar ben Hyrkanus a. Eliazar ha-Gadol — kohen, jeden z czołowych tannaitów z przełomu I i II w. Członek Sanhedrynu. Zyskał sławę wielkiego uczonego i nauczyciela, posiadał własną akademię w Lod; jego uczniem był Rabbi Akiba. Pod koniec życia został oskarżony o herezję i usunięty z Sanhedrynu. Mimo to jest bardzo często cytowany w Misznie i Talmudzie. [przypis edytorski]

eliberować się (z łac.) — uwolnić się. [przypis edytorski]

Elida — górzysta kraina hist. w zach. części Peloponezu. [przypis edytorski]

Elida — kraina hist. w zach. części Peloponezu. [przypis edytorski]

Elida — kraina na zachodnim Peloponezie; górzysta Itaka niezbyt dobrze nadawała się do hodowli zwierząt. [przypis edytorski]

Elida — zach. część Peloponezu. [przypis edytorski]

Eli-Eli-lama sabachtani (z hebr.) — Boże, mój Boże, czemuś mnie opuścił; słowa, które miał wypowiedzieć Jezus z Nazaretu przed śmiercią na krzyżu. [przypis edytorski]

Eli, eli, lama sabachthani (aramejski) — Boże mój, Boże, czemuś mnie opuścił; wg. Ewangelii Mateusza i Marka ostatnie słowa Jezusa wypowiedziane przed śmiercią na krzyżu (Mt 27, 46 oraz Mk 15, 34). [przypis edytorski]

Eliezar a. Eliezer (rel.) — Eliezer z Damaszku, początkowo uważany za spadkobiercę Abrahama, w rzeczywistości syn jednego z jego sług i także sługa pierwszego żydowskiego patriarchy. [przypis edytorski]

Eliezer bar Josi a. Eliezer ben Josi — tannaita czwartej generacji; uczeń rabbiego Akiby; zanany głównie z listów, które po sobie pozostawił. [przypis edytorski]

Eliezer — sługa biblijnego patriarchy Abrahama. [przypis edytorski]

Elihu w onej rozmowie, którą miał z Jowem — Jb 34, 30; Jow = Hiob. [przypis edytorski]

Elijasza — Eliasza; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

Eliki — dziś: Ediki, ok. 15 km na płd. od jeziora Barombi Mbo. [przypis edytorski]

el ilustrador del genero humano — ilustrator rodzaju ludzkiego. [przypis edytorski]

Eliot, George (pseud.), właśc. Mary Ann Evans (1819–1880) — angielska pisarka, należąca do czołowych twórców epoki wiktoriańskiej, autorka powieści realistycznych. [przypis edytorski]

Eliot, George, właśc. Mary Ann Evans (1819–1880) — angielska pisarka, autorka powieści realistycznych. [przypis edytorski]

elipsa — figura retoryczna polegająca na pominięciu jakiegoś wyrazu lub kilku wyrazów w zdaniu lub wyrażeniu. [przypis edytorski]

elipsa — figura retoryczna polegająca na usunięciu ze zdania jakiegoś słowa. [przypis edytorski]

elipsoida — bryła powstała przez obrót połowy elipsy wokół krótszej osi. [przypis edytorski]

Elis a. Elida — starożytne miasto-państwo w zach. części Peloponezu. [przypis edytorski]

Elissa — pierwotne imię Dydony; Dydoną nazwano ją w Kartaginie. [przypis edytorski]

elixir d'amour (fr.) — eliksir miłości. [przypis edytorski]

Elizejskie Pola — miejsce pośmiertnego pobytu wybranych dusz. [przypis edytorski]

Elizejskie Pola (mit. gr.) — część Hadesu, miejsce szczęśliwości, w którym przebywają po śmierci dusze ludzi zacnych, dobrych za życia, bohaterów; także: Elizeum. [przypis edytorski]

elizejski (mit. gr.) — od: Pola Elizejskie, kraina wiecznej szczęśliwości. [przypis edytorski]

elizejski — właściwy dla Pól elizejskich, wg mit gr. szczęśliwego miejsca, w którym po śmierci przebywają dusze ludzi, którzy na to zasłużyli swoim życiem. [przypis edytorski]

elizejski — właściwy dla Pól Elizejskich, wg mit. gr. szczęśliwego miejsca, w którym po śmierci przebywają dusze ludzi, którzy na to zasłużyli swoim życiem. [przypis edytorski]

elizja — opuszczenie samogłoski w wygłosie a. sylaby końcowej. [przypis edytorski]

Elizjum (mit. gr.) — pola elizejskie, miejsce pośmiertnego przebywania zmarłych bohaterów. [przypis edytorski]

Elizu błonie — Elizjum, Pola Elizejskie; w mit. gr. część Hadesu, w której przebywały dusze zacnych zmarłych, ludzi dobrych za życia. [przypis edytorski]

eljen (węg. éljen) — niech żyje. [przypis edytorski]

elkowy — zrobiony z futra tchórzy. [przypis edytorski]

Elle a l'air d'une princesse, cette petite! (fr.) — Ona zachowuje się jak księżniczka, ta mała! [przypis edytorski]

elle connait son rôle (fr.) — ona zna swoją rolę. [przypis edytorski]

elle demeure peut-être, rue (fr.) — mieszka może na ulicy. [przypis edytorski]

Elle était fille, elle était amoureuse (fr.) — Była dziewczyną, była zakochana (cytat z poematu Malfilâtre'a Narcisse dans l'île de Vénus, 1769). [przypis edytorski]

elle est même bien tenue (fr.) — ona nawet ma dobrą prezencję. [przypis edytorski]

elle est tres bien (fr.) — ona jest bardzo dobra (także w znaczeniu: pochodzi z dobrej rodziny, ma wysoką pozycję towarzyską itp.). [przypis edytorski]

Elle ne se rend pas / La Commune de Paris! (fr.) — Komuna Paryska się nie poddaje. [przypis edytorski]

Elle ne se rend pas/ La Commune de Paris! (fr.) — Ona się nie poddaje, Komuna Paryska! [przypis edytorski]

elle n'est pas pour nous (fr.) — ona nie jest dla nas. [przypis edytorski]

Ellen Marsvin — Mutter von Kristine Munk. [przypis edytorski]

Elle porte une lettre — Ona przynosi list.DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]

Elles aiment faire celà a l'église (fr.) — Lubią to robić w kościele. [przypis edytorski]

Elles changent de toilettes (fr.) — Przebierają się. [przypis edytorski]

Elle touche faux, mame! He, he! Comme elle touche faux! — ona fałszuje, ha, ha, jak ona fałszuje (myli klawisze, dźwięki). [przypis edytorski]

Elle vous suit partout (fr.) — ona wszędzie podąża za tobą. [przypis edytorski]

Elliot, George, właśc. Evans, Mary Ann (1819–1880) — angielska pisarka i dziennikarka. [przypis edytorski]

Elliot, George, właśc. Mary Ann Evans (1819–1880) — ang. pisarka, autorka powieści realistycznych. [przypis edytorski]

Ellis Island — wyspa u ujścia rzeki Hudson, w porcie miasta Nowy Jork; w latach 1892–1924 znajdowało się na niej główne centrum przyjmowania imigrantów do Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]

Ellora a. Elura — zespół trzydziestu czterech świątyń wykutych w bazaltowej skale, usytuowany w Indiach, w stanie Maharasztra; siedemnaście świątyń hinduskich powstało w okresie 600–900 n.e., dwanaście buddyjskich w okresie 400–800 n.e., pięć najpóźniej zbudowanych to świątynie dźinijskie pochodzące z 800–1000 n.e. [przypis edytorski]

Ellora — kompleks 34 świątyń-jaskiń skalnych wykutych na wzgórzach Charandri nieopodal Aurangabadu między V a IX wiekiem. [przypis edytorski]

Elna — zdrobnienie od imienia Helena. [przypis edytorski]

Eloa — alegoryczny poemat Alfreda de Vigny (1797–1863) z roku 1824. [przypis edytorski]

Eloe — postać z poematu Anhelli Słowackiego, kobiecy anioł, wcielenie litości, opiekunka grobów zesłańców. [przypis edytorski]

elokwencja — zdolność do efektownych i przekonujących wypowiedzi. [przypis edytorski]

El pintor de su deshonra (hiszp.) — malarz swojej hańby. [przypis edytorski]

els — członek organizacji religijno-filozoficznej, zał. przez Wincentego Lutosławskiego 1902 r.; nazwa els stanowiła skrót od gr. Eleutheroi laon soteres, tj. wolni wybawiciele ludów; nazwa stowarzyszenia nawiązywała do tradycji misteriów odbywających się w w starożytności w mieście gr. Eleusis, słynnym z kultu Demeter i Persefony. Organizacja działała w kręgach studenckich we Lwowie i w Krakowie, w gimnazjach zakładając tzw. „Związki Nadziei”, w 1903 r. z ruchu abstynencji alkoholowej „Eleuteria” wykształcił się skrajny odłam „Eleusys” szerzący poczwórną wstrzemięźliwość: od alkoholu, tytoniu, kart i rozpusty. Stowarzyszenie miało duży wpływ ideowy na późniejsze harcerstwo polskie. [przypis edytorski]

El secreto del acueducto, por Ramón Gómez de la Serna (hiszp.) — Tajemnica akweduktu, książka pisarza hiszpańskiego Ramóna Gómeza de la Serna (1888–1963), prekursora surrealizmu. [przypis edytorski]

el señor cura (hiszp.) — ksiądz. [przypis edytorski]

Elsinoe — imię bohaterki dramatu Zygmunta Krasińskiego Irydion, kochanka cesarza Heliogabala. [przypis edytorski]

Elsler lub Taglioni — Fanny Elssler (1810–1884) i Maria Taglioni (1804–1884), najsłynniejsze tancerki XIX w., Słowacki widział je w Paryżu; Taglioni występowała przez kilka lat w Petersburgu, zdobywając uznanie cara Rosji, który ofiarowywał jej kosztowne podarunki. [przypis edytorski]

Elstera — rzeka w Niemczech; w 1813 zapowiadający klęskę przebieg bitwy pod Lipskiem skłonił Napoleona, żeby rozpocząć w nocy wycofywanie większości armii przez pobliską Elsterę, jednak podczas przeprawy most został zniszczony, a na drugim brzegu pozostało 15 tys. żołnierzy. [przypis edytorski]

Elsynojski — nazwisko znaczące, utworzone od imienia Elsinoe, bohaterki dramatu Irydion Zygmunta Krasińskiego. [przypis edytorski]

Elsynor — nazwa zamku, położonego nieopodal miejscowości o tej samej nazwie w Danii (właśc. Helsingør), w którym rozgrywa się akcja Hamleta. [przypis edytorski]

Elsynor — nazwa zamku w Danii, w którym rozgrywa się akcja tragedii Szekspira Hamlet; od nazwy nadmorskiego miasta Helsingør, którego zamek faktycznie nazywa się Kronborg. [przypis edytorski]

Elsynor, właśc. Helsingør — duńskie miasto położone w płn.-wsch. części Zelandii, 40 km na płn. od Kopenhagi, nad cieśniną Sund; powstało w XIII w. w miejscu daw. osady wikingów; we wsch. części miasta znajduje się potężny, obronny zamek Kronborg z końca XVI w., stanowiący miejsce akcji tragedii Shakespeare'a. [przypis edytorski]

Elsynor — zamek królewski w Danii, w którym rozgrywa się akcja tragedii Szekspira Hamlet; Hamlet dziwił się matki weselu: zrozpaczony po śmierci ojca Hamlet był zgorszony zachowaniem matki, która wyszła za mąż za jego stryja niedługo po śmierci poprzedniego męża. [przypis edytorski]

El Toboso — niewielkie miasteczko w środkowej Hiszpanii, w prowincji Toledo; znane z powieści Don Kichot, jako miejsce, w którym mieszkała ukochana głównego bohatera. [przypis edytorski]

Elu iaro — właśc. elöjáró: przodujący, wyborowy. [przypis edytorski]

elukubracja — długa i wygłoszona z widocznym wysiłkiem wypowiedź. [przypis edytorski]

elukubracja — lichy utwór literacki, tekst pisany lub mówiony wypracowany mozolnie przez osobę pozbawioną talentu. [przypis edytorski]

elukubracja — lichy utwór literacki, wypracowany mozolnie przez osobę pozbawioną talentu. [przypis edytorski]

elukubracja — lichy utwór, wypracowany mozolnie przez osobę pozbawioną talentu. [przypis edytorski]

elukubracja — utwór literacki lub inny tekst wypracowany mozolnie, ale bez talentu. [przypis edytorski]

elukubracje — utwory o niskiej wartości, napisane przez człowieka bez talentu poetyckiego. [przypis edytorski]

Elul — szósty miesiąc żydowskiego kalendarza religijnego i dwunasty miesiąc żydowskiego kalendarza cywilnego. Wg kalendarza gregoriańskiego przypada na sierpień–wrzesień. [przypis edytorski]