Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | polski | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 2759 przypisów.

fechtmistrz — wytrawny szermierz. [przypis edytorski]

fechtmistrz (z niem. Fechtmeister) — nauczyciel szermierki. [przypis edytorski]

fechtować — walczyć na broń białą. [przypis edytorski]

fechtunek — w oryg. niem.: schlagen: bić, uderzyć, powalić. [przypis edytorski]

fechtunek (z niem. fechten: bić się) — szermierka, sztuka władania bronią białą. [przypis edytorski]

fechtunek (z niem.) — szermierka. [przypis edytorski]

Federacja Wielkiej Kolumbii — republika federacyjna w płn.-zach. części Ameryki Płd., utworzona na kongresie w Angosturze w Wenezueli, istniejąca w l. 1819–1831; obejmowała terytoria obecnej Kolumbii (wraz z Panamą), Wenezueli i Ekwadoru, wchodzące wcześniej w skład kolonialnego wicekrólestwa Nowej Granady; jej pierwszym prezydentem był Simón Bolívar, po jego śmierci federacja rozpadła się. [przypis edytorski]

federalista — zwolennik federalizmu, tu: ustroju społecznego będącego związkiem samodzielnych wspólnot, bez centralnego rządu. [przypis edytorski]

Federowicz — winiarnia krakowska przy ul. Szewskiej. [przypis edytorski]

federpusz — pióropusz (w oryginale: pennacchio). [przypis edytorski]

Fedka (ros. Фе́дька) — zdrobnienie od imienia Fiodor (Фёдор). [przypis edytorski]

Fedon — bohater tytułowy jednego z dialogów Platona. [przypis edytorski]

Fedon — jeden z dialogów filozoficznych Platona poświęcony tematyce postawy człowieka wobec śmierci, a także kwestii samobójstwa, które, jakkolwiek z zasady jest czynem nagannym, niekiedy może być usprawiedliwione przez nadzwyczajne okoliczności. [przypis edytorski]

Fedr a. Fedrus, właśc. Phaedrus (ok. 15–ok. 50 n.e.) — rzym. poeta pochodzenia greckiego, autor poczytnych łacińskich adaptacji bajek Ezopa. [przypis edytorski]

Fedra i Andromaka — tragedie francuskiego poety i dramaturga Jeane'a Racine'a (1639–1699). [przypis edytorski]

Fedra (mit. gr.) — córka Minosa, żona Tezeusza; zakochała się w swym pasierbie Hippolicie; odepchnięta przez niego powiesiła się, w pożegnalnym liście oskarżając Hippolita o zakusy na jej cześć. Tezeusz uprosił wówczas Posejdona o śmierć Hippolita. [przypis edytorski]

Fedra (mit. gr.) — córka Minosa, żona Tezeusza; zakochała się w swym pasierbie Hippolicie; odepchnięta przez niego powiesiła się, w pożegnalnym liście oskarżając Hippolita o zakusy na jej cześć. Tezeusz uprosił wówczas Posejdona o śmierć Hippolita. [przypis edytorski]

Fedra (mit. gr.) — żona Tezeusza, córka Minosa i Pasifae. [przypis edytorski]

Fedra (mit. gr.) — żona Tezeusza, zakochana w swym pasierbie Hipolicie, i wzgardzona przez niego, odebrała sobie życie; [przypis edytorski]

Fedrus, własc. Phaedrus (15 p.n.e.–50 r. n.e.) — bajkopisarz rzymski; wyzwoleniec; tłumacz i naśladowca Ezopa, twórca bajki jako odrębnego gatunku literackiego w literaturze łac. [przypis edytorski]

feeria — bogactwo i różnorodność mieniących się barw, pulsujących świateł lub wibrujących dźwięków. [przypis edytorski]

feeria — bogactwo różnorakich efektów związanych z barwami i dźwiękami. [przypis edytorski]

feeria — gra wielu kolorowych świateł i dźwięków. [przypis edytorski]

Feierabenden — hängen letztlich davon ab, wann ich Selbstmord begehe. [przypis edytorski]

Feiler — Käuflicher. [przypis edytorski]

fein (niem.) — wyśmienity, dokładny, wytworny, delikatny. [przypis edytorski]

feiny (z niem. fein: elegancki, dobry, świetny) — dziś: fajny; dobry, świetny. [przypis edytorski]

Feja — miasto portowe w płd. Elidzie. [przypis edytorski]

fejerwerk (właśc. fajerwerk; z niem. Feuer: ogień) — sztuczne ognie dające różne efekty świetlne; w XVIII w. fajerwerki były bardzo częstym sposobem uświetniania uroczystości na dworach. [przypis edytorski]

fejletony — popr.: felietony. [przypis edytorski]

felach — właśc. fellah; w krajach arab. rolnik, obywatel prowadzący osiadły tryb życia. [przypis edytorski]

felcajch a. feldcajch (z niem.) — dosł. znak polowy. [przypis edytorski]

felczer (daw.) — osoba uprawniona do wykonywania nieskomplikowanych zabiegów medycznych. [przypis edytorski]

felczer — osoba wykonująca proste zabiegu medyczne. [przypis edytorski]

felczer — osoba ze średnim wykształceniem medycznym, mająca uprawnienia do wykonywania prostych zabiegów medycznych. [przypis edytorski]

felczer (z niem. Feldscher: chirurg polowy) — osoba uprawniona do wykonywania prostych zabiegów medycznych. [przypis edytorski]

feldfebelis (vok.) — karinis laipsnis, puskarininkis. [przypis edytorski]

Feldfebel — niemiecki odpowiednik wachmistrza. [przypis edytorski]

feldfebel — niemiecki podoficerski stopień wojskowy, odpowiednik polskiego sierżanta, w formacjach Waffen SS Oberscharführer. [przypis edytorski]

feldfebel (niem.) — niemiecki podoficerski stopień wojskowy, odpowiednik polskiego sierżanta. [przypis edytorski]

feldfebel — podoficer w dawnym wojsku polskim. [przypis edytorski]

Feldgesangbuch für die evangelischen Mannschaften des Heeres (niem.) — Ewangelicki śpiewnik polowy dla wojska. [przypis edytorski]

feldgrau — dosł. „polowa szarość”, kolor mundurów armii niemieckiej. [przypis edytorski]

feldgrau (niem.) — „polowa szarość”, kolor mundurów armii niemieckiej. [przypis edytorski]

feldgrau (z niem.) — jednolity z tłem krajobrazu kolor mundurów polowych: szarawy, zgniłozielony. [przypis edytorski]

feldgrau (z niem.) — kolor charakterystyczny dla mundurów polowych, szarozielony. [przypis edytorski]

Feldhorn, Juliusz (1901–1943) — nauczyciel, historyk literatury, poeta, pisarz i tłumacz. Pochodził z zasymilowanej żydowskiej rodziny. Ukończył Uniwersytet Jagielloński (doktorat z filozofii obronił w 1927). Uczył polskiego w Prywatnym Gimnazjum Koedukacyjnym Żydowskiego Towarzystwa Szkoły Ludowej i Średniej w Krakowie. Współpracował z „Gazetą Literacką” (1926–1927) i „Miesięcznikiem Żydowskim” (1931–1935). Podobno odrzucił propozycję katedry uniwersyteckiej, ponieważ warunkiem jej objęcia było przejście na katolicyzm. Po wybuchu wojny brał udział w kampanii wrześniowej jako żołnierz Wojska Polskiego. Po klęsce przedostał się do Lwowa, gdzie już przebywała jego żona Stella Landy (także nauczycielka i tłumaczka) z córką Marią. Do wkroczenia Niemców oboje pracowali jako nauczyciele. Uciekając przed uwięzieniem w getcie lub śmiercią, ukrywali się na aryjskich papierach w Nowym Wiśniczu, a następnie w Swoszowicach (dziś dzielnica Krakowa). W sierpniu 1943 r. (na skutek denuncjacji lub przypadku) został aresztowany i wraz z żoną oraz grupą innych osób rozstrzelany w Wieliczce. Autor kilku zbiorów poetyckich (Domy, 1922; Wczoraj — dziś — jutro, 1928; W ogrodzie brata Chryzostoma, 1932), powieści (Cienie nad kołyską, pod pseud. Jan Las), artykułów m.in. na temat motywów żydowskich w literaturze polskiej i światowej, powieści popularnonaukowych dla młodzieży (Wieści płyną w świat, 1938). Przetłumaczył z oryginału Pieśń nad pieśniami, Czarodziejską górę, przygody Arsène'a Lupina; przekładał utwory m.in. Boccaccia, Dantego, Tołstoja i Puszkina. Zarys historii sztuki, napisany jeszcze przed wojną, został wydany w 1961 pt. Dzieła i twórcy. [przypis edytorski]

feldjeger — żołnierz austro-węgierskiej formacji strzelców. [przypis edytorski]

feldjegier a. feldjeger — dosł.: strzelec polny, w carskiej Rosji kurier wojskowy, także żołnierz żandarmerii, dokonujący aresztowań i eskortujący więźniów. [przypis edytorski]

Feldman, Ferdynand (1862–1919) — aktor. [przypis edytorski]

Feldman, Wilhelm (1868–1919) — historyk literatury, krytyk i pisarz pochodzenia żydowskiego. [przypis edytorski]

Feldman, Wilhelm (1868–1919) — krytyk i historyk literatury polskiej, publicysta, redaktor miesięcznika krakowskiego „Krytyka”, a także dramaturg i prozaik; autor Współczesnej literatury polskiej. [przypis edytorski]

Feldman, Wilhelm (1868–1919) — krytyk literacki i poeta, działacz społeczny, zwolennik ruchu asymilacyjnego Żydów. [przypis edytorski]

Feldman, Wilhelm (1868–1919) — pochodzący z rodziny żydowskiej krytyk i historyk literatury. [przypis edytorski]

Feldman, Wilhelm (1868–1919) — polski wydawca i krytyk literacki. [przypis edytorski]

Feldman, Wilhelm (1868–1919) — publicysta, krytyk i historyk literatury, a także dramatopisarz i prozaik; autor m.in. monografii Współczesna literatura polska (1902). [przypis edytorski]

Feldman, Wilhelm (1868–1919) — publicysta, krytyk i historyk literatury, autor monografii Współczesna literatura polska (1902); dramatopisarz i prozaik; do istotnych jego publikacji nalezą także artykuły naukowo-publicystyczne: Współczesna krytyka literacka w Polsce (Lwów 1905); Stronnictwa i programy polityczne w Galicji 1846–1906 (Kraków 1906–1907); Dzieje polskiej myśli politycznej w okresie porozbiorowym (Kraków, 1913–1920). [przypis edytorski]

Feldpolizei (niem.) — policja polowa. [przypis edytorski]

feldspat — polska nazwa to skaleń; najpospolitsza grupa minerałów skorupy ziemskiej. [przypis edytorski]

felezować (gw.) — wywoływać imiennie, sprawdzać obecność. [przypis edytorski]

felibr — członek Związku Felibrów, stowarzyszenia utworzonego podczas spotkania prowansalskich poetów w 1854, mającego na celu odrodzenie i ochronę języka i literatury prowansalskiej; określenie félibre zaproponował Mistral, pochodzenie tego słowa jest niejasne. [przypis edytorski]

felicem (…) nuntium (łac. forma B.lp) — szczęśliwą wiadomość. [przypis edytorski]

Felice via! (wł.) — Szczęśliwej drogi! [przypis edytorski]

Feliciano de Silva (1491–1554)— popularny pisarz hiszp.; autor „sequeli” powieści rycerskich, m. in. Amadisa z Grecji. [przypis edytorski]

felicitas (łac.) — szczęście, błogosławieństwo, pomyślność. [przypis edytorski]

felicytować (daw., z łac. felicitas: szczęście, pomyślność) — gratulować. [przypis edytorski]

Felieri, Marino (1274–1355) — doża Wenecji w latach 1354–1355, ścięty za spiskowanie. [przypis edytorski]

felietony (…) podpisywane „Gérôme”, a potem „France” — Anatole France to pseudonim François Anatola Thibault. [przypis edytorski]

felieton (z fr.) — lekki, błyskotliwy tekst; gatunek charakterystyczny dla dziennikarstwa. [przypis edytorski]

Feliks Jasieński (1861–1929) — krytyk i kolekcjoner sztuki, zafascynowany Japonią. [przypis edytorski]

Feliks Jasieński, pseud. Manggha (1861–1929) — krytyk sztuki, kolekcjoner (m.in. zbiorów sztuki japońskiej przekazanej Muzeum Narodowemu w Krakowie); publikował w „Chimerze”, „Miesięczniku Literackim i Artystycznym”, „Lamusie”, „Krytyce”, „Wędrowcu” i in.; autor zbioru esejów Manggha. Promenades á travers les mondes, l'art et les idées (1901); mecenas sztuki, promotor modernizmu. [przypis edytorski]

Feliks Kołakowski — rodem z Mozyrza, studiował filologię w Uniwersytecie Wileńskim, należał do filaretów, a zdaje się, i do filomatów. Obdarzony talentem poetyckim i lubiany przez kolegów. Zesłany do Rosji, oddał się studiom orientalistycznym w Kazaniu; zmarł w Petersburgu 1831 r.DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]

Felina — imię związane z łac. felinus: koci. [przypis edytorski]

Felix the Cat (ang.) — kot Felix; postać z licznych amerykańskich filmów animowanych, produkowanych od roku 1919, początkowo czarno-białych i niemych: czarny kot o dużych białych oczach i szerokim uśmiechu. [przypis edytorski]

fellach — chłop egipski. [przypis edytorski]

fellach — w krajach arabskich rolnik prowadzący osiadły tryb życia. [przypis edytorski]

felonia (z fr.) — wiarołomstwo. [przypis edytorski]

felpa — rodzaj aksamitnej tkaniny. [przypis edytorski]

feluka — tradycyjna łódź o jednym lub dwóch trójkątnych żaglach, używana w żegludze po Nilu, M. Czerwonym i wsch. części M. Śródziemnego. [przypis edytorski]

Femios — śpiewak w domu Odysa i Penelopy na Itace (Odyseja I 154, I 325–327, XXII 330). [przypis edytorski]

Femme de l'oculiste (fr.) — żona okulisty. [przypis edytorski]

femurały (z łac. femur: udo) — krótkie, obcisłe spodnie, przylegające do uda. [przypis edytorski]