Przypisy

strona (daw.) — struna. [przypis edytorski]

strona genetyczna — geneza, pochodzenie. [przypis edytorski]

strona genetyczna — tu: strona dotycząca genezy, tj. pochodzenia. [przypis edytorski]

stronami (starop.) — z boków. [przypis edytorski]

strona — tu: kraj, okolica. [przypis edytorski]

stronić (daw.) — unikać. [przypis edytorski]

stronić od czegoś — unikać czegoś. [przypis edytorski]

stronić od kogoś — trzymać się od kogoś z daleka; uciekać od kogoś. [przypis edytorski]

stronić (starop.) — tu: uciekać. [przypis edytorski]

stronić — unikać. [przypis edytorski]

stroniech (daw.) — dziś popr. Ms. lm: stronach. [przypis edytorski]

stronnica — dziś popr.: stronica; strona (w książce). [przypis edytorski]

stronnictwa Błękitnych (…) Zielonych — w czasach bizantyjskich dwa główne stronnictwa cyrkowe, grupujące obywateli kibicujących zespołom wyścigowym o różnych barwach ubiorów; były jednocześnie ugrupowaniami rywalizującymi ze sobą w sprawach społecznych i politycznych. [przypis edytorski]

Stronnictwo Narodowe — partia polityczna obozu narodowego (Narodowa Demokracja), utworzona w 1928 w wyniku przekształcenia Związku Ludowo-Narodowego i kontynuująca jego program, mająca na celu budowę katolickiego państwa narodu polskiego. [przypis edytorski]

Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne a. Stronnictwo Demokratyczno-Narodowe — ugrupowanie polityczne o charakterze narodowym, utworzone w 1897 roku. [przypis edytorski]

Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne (SND) — ugrupowanie polit. utworzone w 1897 r. reprezentujące polski ruch narodowy; na jego czele stał Roman Dmowski; politycy z SND weszli do Dumy Państwowej w Rosji, gdzie utworzyli Koło Polskie, od 1905 r. SND funkcjonowało legalnie w zaborze rosyjskim, równolegle rozwijając działalność w pozostałych dwóch zaborach; stronnictwo działało pod hasłami pragmatyzmu politycznego, kultywowania wartości narodowych, patriotyzmu, współpracy z Rosją i w ogóle z ludami słowiańskimi przeciw żywiołowi niemieckiemu i Żydom, którzy obok zwolenników socjalizmu i demoliberalizmu zostali przez SND wykreowani na głównych wrogów polskiej idei narodowej; stronnictwo endeckie zajęło postawę opozycyjną zarówno wobec Rady Regencyjnej powstałej w wyniku aktu 5 listopada 1916, jak wobec osoby Józefa Piłsudskiego. [przypis edytorski]

Stronnictwo Niezawisłości Narodowej — polska centrolewicowa partia niepodległościowa działająca w Królestwie Polskim w latach 1917–1918; powstała z przekształcenia Związku Patriotów, inteligenckiego ugrupowania utworzonego przez byłych działaczy Polskiej Partii Socjalistycznej. [przypis edytorski]

stronnictwo reprezentacyjne — ok. roku 1750 członkowie stronnictwa opozycyjnego zaczęli nazywać siebie représentants, przedstawicielami, domagając się, by skład Rady Genewy należycie reprezentował społeczeństwo, w tym także niższe warstwy. [przypis edytorski]

stronniki — dziś popr. forma B. lm: stronników. [przypis edytorski]

stronność (daw.) — stronniczość. [przypis edytorski]

stronność — dziś: stronniczość. [przypis edytorski]

stronność — stronniczość. [przypis edytorski]

stronny (daw.) — stronniczy. [przypis edytorski]

stronny (daw.) — tu: stronniczy. [przypis edytorski]

stronny — dziś: stronniczy. [przypis edytorski]

stronny — stronniczy. [przypis edytorski]

strony (daw. reg.) — struny. [przypis edytorski]

strony — dziś popr. forma B.lm: struny. [przypis edytorski]

strony — dziś popr. forma M.lm: struny. [przypis edytorski]

strony — struny. [przypis edytorski]

strony — tu: struny. [przypis edytorski]

stropić (daw.) — wprawić w zakłopotanie. [przypis edytorski]

stropić się (daw.) — poczuć się zakłopotanym, zawstydzonym, stracić pewność siebie. [przypis edytorski]

stropić się (daw.) — stracić pewność siebie. [przypis edytorski]

stropić się (daw.) — zakłopotać się, stracić pewność siebie. [przypis edytorski]

stropić się (daw.) — zmartwić się, stracić pewność siebie. [przypis edytorski]

stropić się — stracić pewność siebie. [przypis edytorski]

stropić się — wpaść w zakłopotanie. [przypis edytorski]

stropić się — wpaść w zakłopotanie, stracić pewność siebie. [przypis edytorski]

stropić się — zakłopotać się. [przypis edytorski]

stropić się — zmartwić się i stracić pewność siebie. [przypis edytorski]

Stropki — właśc. Sztropko, miejscowość na Węgrzech w pobliżu Humennego. [przypis edytorski]

strop — sklepienie, sufit. [przypis edytorski]

strop — zewnętrzna powierzchnia warstwy skalnej lub jaskini. [przypis edytorski]

stroża (starop.) — straż; postawił strożą: postawił straż. [przypis edytorski]

strucel (gw.) — stróż, dozorca. [przypis edytorski]

strucel (z niem. Strutzel) — dziś popr.: strucla, podłużna słodka bułka drożdżowa, nadziewana powidłami a. masą makową. [przypis edytorski]

struchlały (gw.) — przestraszony. [przypis edytorski]

struchlały — przerażony, pod wpływem wielkiego strachu. [przypis edytorski]

struchlały — przerażony. [przypis edytorski]

struchlały — przestraszony. [przypis edytorski]

struchleć — gw. o roślinach: obumrzeć, zbutwieć. [przypis edytorski]

strucla (z niem.) — podłużna słodka bułka drożdżowa, nadziewana powidłami a. masą makową. [przypis edytorski]

strudzony (gw.) — zmęczony. [przypis edytorski]

Struga — gra słów, w jęz. ang. prawdziwe nazwisko postaci oznacza bród. [przypis edytorski]

Strug, Andrzej, właśc. Tadeusz Gałecki (1871–1937) — pisarz i publicysta, działacz ruchu socjalistycznego i niepodległościowego. [przypis edytorski]

struga — niewielka rzeczka a. strumień. [przypis edytorski]

struga — niewielka rzeczka lub strumień. [przypis edytorski]

struga — rzeczka, strumyk. [przypis edytorski]

struggle-lifer (ang.) — walczący o życie; zmagający się z życiem; ktoś waleczny skazany na dożywocie. [przypis edytorski]

strugi (daw.) — dziś popr. forma N.lm: strugami. [przypis edytorski]

strugi — dziś popr. forma N. lm.: strugami. [przypis edytorski]

strugiem — dziś w r.ż.: strugą. [przypis edytorski]

strug — stolarskie narzędzie służące do wyrównywania powierzchni drewna. [przypis edytorski]

strukczaszy — dworzanin usługujący władcy przy stole. [przypis edytorski]

strukturalizm — prąd intelektualny w obrębie nauk humanistycznych (m. in. językoznawstwa, nauki o literaturze, antropologii kulturowej, filozofii), opisujący strukturę badanych zjawisk, a nie ich genezę, historię czy funkcje. [przypis edytorski]

struktura — tu dosł. z łac.: budynek, budowla. [przypis edytorski]

struktura — tu dosł. z łac. structura: budynek, budowla. [przypis edytorski]

strumieńmi — dziś popr.: strumieniami. [przypis edytorski]

strumień święty, nad którego brzegiem choroby starte na szmatach wisiały — opis wierzeń: wytarcie się skrawkiem materiału i pozostawienie go nad wodą uważaną za leczniczą miało uwolnić człowieka od choroby. [przypis edytorski]

struny — dziś popr. forma N.lm: strunami. [przypis edytorski]

strupieszałość — martwota, bezruch, zacofanie, zgrzybiałość. [przypis edytorski]

struś amerykański a. pampasowy (biol.) — nandu (Rhea), rodzaj nielotnych ptaków zamieszkujących Amerykę Płd. [przypis edytorski]

struś (Rhea americana) — nandu szare, duży, nielotny ptak, zamieszkujący Amerykę Południową. [przypis edytorski]

strusia — nazwa psa gończego. [przypis edytorski]

Struve, Henryk a. Gąsiorowski, Florian (1840–1912) — polski filozof, psycholog, tłumacz i estetyk. [przypis edytorski]

Struve, Henryk, pseud. Florian Gąsiorowski (1840–1912) — polski filozof, psycholog, tłumacz i estetyk; autor m.in. publikacji filozoficznych: Synteza dwóch światów (1876) oraz Historia logiki jako teorii poznania w Polsce (1911), adwersarz Stanisława Witkiewicza w zakresie dyskusji o estetyce. [przypis edytorski]

Struwe, Piotr Bierngardowicz (1870–1944) — rosyjski polityk, ekonomista i publicysta; współzałożyciel Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji; od 1905 działacz i teoretyk liberalizmu rosyjskiego, jeden z przywódców Partii Konstytucyjno-Demokratycznej (kadetów). [przypis edytorski]

strwagany (daw.) — strwożony. [przypis edytorski]

strwagany — dziś popr.: strwożony. [przypis edytorski]

strwożonej — przestraszonej. [przypis edytorski]

strwożone — przestraszone. [przypis edytorski]

strwożon — strożony, przestraszony. [przypis edytorski]

strwożyć — przestraszyć. [przypis edytorski]

strycharstwo — wyrób ceramiki budowlanej, cegielnictwo. [przypis edytorski]

strycharz (z niem. Ziegelstreicher) — ceglarz, rzemieślnik wyrabiający cegły. [przypis edytorski]

strycha — strzecha. [przypis edytorski]

strychnina — silnie toksyczna substancja uzyskiwana z nasion drzew tropikalnych, stosowana m.in. jako trutka na szczury; powoduje skurcze mięśni i śmierć przez uduszenie; dawniej używana w medycynie w bardzo małych dawkach, zwykle w postaci azotanu, jako środek pobudzający w zaburzeniach krążenia i oddychania. [przypis edytorski]

strychnina — silnie toksyczna substancja uzyskiwana z roślin (drzew o łac. nazwie gatunkowej strychnos), stosowana m.in. jako trutka na szczury; połknął strychniny dziś popr. forma: (…) strychninę. [przypis edytorski]

strychować (daw.) — strzelać. [przypis edytorski]

strychulec (daw.) — deszczułka do wygładzania cegieł, tu przen.: coś, co wyrównuje. [przypis edytorski]

strychulec (daw.) — deszczułka służąca do wyrównywania cegły; przen.: coś, co ujednolica i zaciera różnice. [przypis edytorski]

strychulec (daw.) — miara, wzorzec (dosł.: deseczka do uklepywania i wyrównywania zboża w miarce). [przypis edytorski]

strychulec — deseczka do wyrównywania wierzchu naczynia służącego jako miara materiałów sypkich (jak mąka, piasek itp.). [przypis edytorski]

strychulec — deseczka służąca do wyrównywania wierzchu naczynia służącego do miary materiałów sypkich (jak mąka, piasek itp.) [przypis edytorski]

strychulec — deseczka służąca do zgarniania nadmiaru towarów sypkich, np. zboża, z wierzchu naczynia służącego jako miara; podciągać pod jeden strychulec: mierzyć jedną miarą. [przypis edytorski]

strychulec — deseczka służąca do zgarniania nadmiaru towarów sypkich z wierzchu naczynia do ich odmierzania. [przypis edytorski]

strychulec — deszczułka zrównująca. [przypis edytorski]

stryflaste buty — buty ze sztylpami, obramowaniem u góry cholewy. [przypis edytorski]

Strygon — Ostrzyhom, pierwsza historyczna stolica Węgier, gdzie miały miejsce m.in. chrzest i koronacja św. Stefana. [przypis edytorski]