Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8347 przypisów.
Zweiter Gesang — Der zweite Gesang wird durch ein Zwiegespräch zwischen einem Knäblein und dem alten Diener des Kronschwertträgers eingeleitet. Dieses Knäblein, das hier plötzlich auftaucht und nachdem es seine Mission vollendet, mit Waclaw verschwindet (V. 1425), ist eines jener phantastisch-mystischen Wesen, wie sie bei phantasiereichen Dichtern nicht selten vorkommen. Es erinnert unwillkürlich an Goethes Mignon, und ist doch in den meisten Beziehungen ihre Kehrseite. Unverkennbar hat der Dichter ihm viele seiner eigenen Züge geliehen. [przypis tłumacza]
zwergl (niem.) — karzełek, krasnoludek. [przypis edytorski]
zwertować — dziś popr.: przewertować. [przypis edytorski]
związać się (daw.) — chwycić, jak w walce zapaśniczej. [przypis edytorski]
związać się — tu: rozpocząć walkę. [przypis edytorski]
związać — tu: spakować. [przypis edytorski]
związana warty — dziś: związana wartami. [przypis edytorski]
związanego z nią ślubem duchowym — Badania najnowsze wykazują jednak, że duchowe te więzy potrącały nieraz mocno o stosunki wytwarzające to, co nazywamy dziś „półdziewictwem” [półdziewica: kobieta mająca kontakty seksualne z mężczyznami, ale zachowująca dziewictwo; określenie zaczerpnięte z powieści fr. pisarza Marcela Prévosta pt. Les Demi-vierges („Półdziewice”, 1894); red. WL]. [przypis autorski]
związany — gra słów: legato znaczy: „legat” (poseł) i „związany”. [przypis tłumacza]
związanym jęczał — dziś: związany jęczałem. [przypis edytorski]
Związek Achajski — organizacja państw greckich (achajskich) na Peloponezie powstała w 281 r. p.n.e. w celu przeciwstawienia się Macedonii; w drugiej wojnie macedońskiej, w roku 198 p.n.e. związek sprzymierzył się z Rzymem przeciwko Macedonii, jednak kiedy po podporządkowaniu sobie Macedonii państwo rzymskie zaczęło dominować i ograniczać samodzielność państw greckich, Związek Achajski próbował przeciwstawiać się temu, co doprowadziło do represji (167 p.n.e.), a następnie konfliktu zbrojnego i klęski w roku 147 p.n.e. pod Leukopetrą, zburzeniem Koryntu, Teb i Chalkis; związek przestał istnieć, państwo rzymskie wchłonęło Grecję, a władzę nad państwami Związku Achajskiego sprawował rzymski namiestnik Macedonii. [przypis edytorski]
Związek Amerykański Głosowania Kobiet — mowa tu prawdopodobnie o o Międzynarodowym Ruchu Kobiet (fr. Alliance Internationale des Femmes, AIF; ang. International Woman Suffrage Alliance, IWSA), ukonstytuowanym w 1904 r. w Berlinie zrzeszeniu towarzystw wyborczych na rzecz praw kobiet, do którego przystąpiły towarzystwa ze Stanów Zjednoczonych Ameryki, stanu Victorii w Australii, z Anglii, Niemiec, Szwecji, Norwegii, Danii i Holandii, oraz przedstawicielki Austrii, Szwajcarii i Węgier; przewodnictwo honorowe objęła nestorka ruchu sufrażystek amer. Suzan Antony (1820–1906), a czynnie kierowała organizacją Chapman-Catt. Później, w 1920 r. powstała Liga Praw Wyborczych (ang. League of Women Voters, LWV) ograniczająca się raczej do działań na terenie Ameryki i istniejąca do dziś ponadpartyjna organizacja zajmująca się politycznym doradztwem (organizowaniem debat itp.), stworzona przez Carrie Chapman-Catt (1859–1947). [przypis edytorski]
Związek Arkadyjski a. Liga Arkadyjska — państwo związkowe założone w 370 p.n.e. przez miasta-państwa Arkadii, krainy na Peloponezie, podczas okresu słabości Sparty, która wcześniej kontrolowała ten region. [przypis edytorski]
związek Bakuninowski — Międzynarodowy Alians Demokracji Socjalistycznej, anarchistyczna organizacja założoną w 1868 w Szwajcarii przez Michaiła Bakunina (1814–1876), rosyjskiego rewolucjonistę, twórcę anarchizmu kolektywistycznego; po odmownej decyzji przyjęcia Aliansu w poczet członków Międzynarodówki, organizacja została rozwiązana, a jej członkowie wstąpili do narodowych sekcji Międzynarodówki. [przypis edytorski]
Związek Etolski — organizacja polityczna powstała między 280 a 270 r. p.n.e., obejmująca Etolię wraz z sąsiednimi poleis; związek miał stanowić przeciwwagę dla hegemonii macedońskiej i w tym celu początkowo sprzymierzał się z Rzymem; w 192 p.n.e. zmienił politykę i w sojuszu z Seleucydami wystąpił przeciw Rzymowi, ponosząc klęskę; w 189 p.n.e. Rzym podbił Etolię, a związek przestał istnieć. [przypis edytorski]
związek Jaskulskiego — związek Mariana Jaskulskiego w r. 1659 udało się zaliczką na żołd załagodzić. [przypis redakcyjny]
związek kamelotów — Kameloci Króla (Camelots du Roi), francuska skrajnie prawicowa, paramilitarna organizacja młodzieżowa, utworzona w 1906 przez Ligę Akcji Francuskiej, rozwiązana w 1936. [przypis edytorski]
Związek Kultury — (niem.) Kulturbund; stowarzyszenie kulturalne, działające w NRD od 1945 r. [przypis edytorski]
związek małżeński z czeską księżniczką, Dąbrówką — Dąbrówka, córka księcia czeskiego Bolesława Okrutnego, poślubiła Mieszka I w 965 r.; zmarła w 977 r. [przypis edytorski]
Związek Obrony Kresów Zachodnich — polska organizacja założona w roku 1921 w celu obrony praw Polaków na terenie Górnego Śląska i Pomorza. W roku 1932 liczyła 35 tysięcy członków. [przypis edytorski]
Związek Robotników Polskich (ZRP) — organizacja socjalistyczna działająca na terenie zaboru rosyjskiego w l. 1889–1893; w przeciwieństwie do Socjalno-Rewolucyjnej Partii Proletariat ZRP podejmował wyłącznie walkę oświatową i ekonomiczną, sprzeciwiając się działaniom rewolucyjnym czy powstańczym; do ZRP należeli m.in. Ludwik Krzywicki, Józef Beck, Jan Leder, Stanisław Grabski, Leon Falski, Julian Marchlewski, Adolf Warski; organem związku był „Tygodnik Powszechny” pod red. L. Krzywickiego; w 1893 działacze ZRP weszli w skład Polskiej Partii Socjalistycznej, a następnie część z nich utworzyła Socjaldemokrację Królestwa Polskiego. [przypis edytorski]
związek socjalistycznej młodzieży, tzw. „Zetzetowiczów” — mowa o Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, konspiracyjnej organizacji polskiej młodzieży akademickiej działającej w trzech zaborach oraz we wszystkich ważniejszych uczelniach zagranicznych, gdzie uczyła się polska młodzież. [przypis edytorski]
Związek Strzelecki — organizacja paramilitarna działająca w latach 1910–1914, reaktywowana w 1918, związana z obozem Józefa Piłsudskiego. [przypis edytorski]
Związek wypowiedzi Dziewczyny z rozmową, jaką przeprowadził Krasiński w karczmie w Ferney na temat rewolucji w Lyonie ze służącą, odnotował już J. Kallenbach w monografii Zygmunt Krasiński…, Lwów 1904. Relacja z tej rozmowy zawarta jest w liście do Reeve'a (Correspondance, t. I, s. 378–381). [przypis redakcyjny]
związek wzbroniony — chodzi o związek Heleny z Parysem. [przypis edytorski]
związki baru radonośnego świecą same przez się —[por.] Curie, „Societe de Physique”, 3 marca 1899; Giesel, „Wiedemannsche Annalen”, LXIX, s. 91. [przypis autorski]
związki — dziś popr. forma N. lm: związkami. [przypis edytorski]
związki neo-maltuzjańskie i ich poradnie dla kobiet uznane są oficjalnie za instytucje dobra publicznego w Holandii, gdy ten sam prąd ścigany jest grzywnami i więzieniem we Francji — Prawo z d. 31 lipca r. 1920 orzeka, że będzie karany więzieniem od miesiąca do sześciu i grzywną od 100 do 5000 fr., kto uprawia propagandę przeciw zapłodnieniu, kto ogłasza i sprzedaje środki mające zapobiec ciąży, choćby nawet właściwości ich w tej mierze były fikcją i kłamstwem. [przypis autorski]
związki użycia z rozpaczą wypowiadało bardzo wielu liryków — por. A. Lange, Poezje, I, s. 27; A. Lange, Rozmyślania, Kraków 1906, s. 116; Z. Dębicki Ekstaza, Lwów 1898, s. 22–25, 122, 127; E. Słoński Wybór poezji, Warszawa 1911, s. 69–79 (Pieśń nad pieśniami); E. Leszczyński, Radość samotna, Warszawa 1923, s. 9; W. Perzyński, Poezje, wyd. II, Warszawa 1923, s. 37; W. Wolski Nieznanym, Warszawa 1902, s. 189–197 (Bachanalia); F. Mirandola, Liber tristium, Kraków 1898, cykl Carpe diem; J. Wroczyński Gawoty gwiezdne, Lwów 1905, s. 47–48. Nawet Staff zna to upojenie, por. Sny o potędze, Pisma, Warszawa 1931, I, s. 86. [przypis autorski]
Związku Stowarzyszeń Kobiecych, który w czasie wojny odegrał taką wybitną rolę — zob. wyżej sylwetka Heleny Weychert. [przypis autorski]
związku zewnętrznych narodów — stosunków, ustroju narodów innych. [przypis redakcyjny]
z wiadomości podanej przez Filostrata — Filostrat starszy, sofista i retor grecki z II wieku po Chr.; Lessing odsyła do jego Vita Apollonii, lib. II cap. 22. [przypis tłumacza]
Zwiahel — miasto w płn. części Ukrainy, dziś: Nowogród Wołyński. [przypis redakcyjny]
zwiastować — tu: przynosić wiadomości. [przypis edytorski]
zwiastujęć — skrót od: zwiastuję ci. [przypis edytorski]
zwiastuje — zapowiada. [przypis edytorski]
zwiastun — tu : osoba przynosząca nowiny. [przypis edytorski]
z wiatry — dziś popr. forma N.lm: z wiatrami. [przypis edytorski]
z wiatry na skrzydła się mienia — zamienia się z wiatrami na skrzydła, tj. bardzo szybka. [przypis edytorski]
zwić — dziś: uwić; upleść. [przypis edytorski]
zwić — tu: splot. [przypis edytorski]
zwichnione — dziś popr. forma: zwichnięte. [przypis edytorski]
z widocznym umysłem — tu: rozmyślnie, wyraźnie celowo. [przypis edytorski]
zwid — tu: duch, widmo. [przypis edytorski]
zwidzenie — dziś: zwiedzanie. [przypis edytorski]
zwidzyska (gw.) — przywidzenia. [przypis autorski]
zwiędłe lica… — Kleopatra w chwili pierwszego spotkania z Antoniuszem na rzece Cydnus miała lat 24–25, w chwili śmierci 39 (Plutarch, rozdz. 87), a więc w czasie wojny z Pompejuszem około trzydziestki, co na kobietę wschodnią rzeczywiście jest już dość dużo. [przypis tłumacza]
zwiędnienie — dziś: uwiąd; rzecz. od czas. zwiędnąć. [przypis edytorski]
z większą częścią swoich płciowych przygód z Angeliką mógł się załatwić w sposób ogólnie podówczas przyjęty — [Komentarz autora z Uwag.] Dawniej było w modzie opisywanie scen zmysłowych na sposób helleński (jaskrawy przykład: sonet Leda K. Tetmajera), teraz transponuje się je na wizje fantastyczne (np. Przybyszewski). I jeden, i drugi sposób jest idealizowaniem, zacieraniem lokalnego kolorytu spraw zmysłowych, które są piękne, ale ani po grecku, ani muzykalnie, ani pierwotnie, ani nawet wirowato-kosmicznie, lecz po swojemu. [przypis autorski]
zwiększyć się — wydoskonalić się. [przypis redakcyjny]
zwię — popr.: zwę. [przypis edytorski]
zwięzły — w starożytnej poetyce cenioną wartością była oszczędność słów (zwięzłość, łac. brevitas). [przypis edytorski]
zwiedź — tu: spotkaj. [przypis edytorski]
Zwiedzając Stany Zjednoczone i przyglądając się ich kulturze (…) Rudery architektoniczne i rudery ludzkie! — L. Krzywicki, W otchłani, Warszawa 1909, s. 235–236. Obserwacje podobne powtarzają się wielokrotnie w książce Za Atlantykiem. Na gruncie o wiele młodszego i z żywiołowym pośpiechem rosnącego kapitalizmu północnoamerykańskiego podróżnik-socjolog widział w tym raczej nieuniknioną chorobę wzrostu (s. 27): „Bronsville jest niewykończonym miastem, podobnie jak cały związek północnoamerykański niewykończoną kulturą, która nie ma czasu załatwić jednych spraw, gdy inne już żądają rozstrzygnięcia. [przypis autorski]
zwiedzali się ekwipażami — wyd. lwow. ma: zjeżdżali się ekwipażami. [przypis redakcyjny]
zwiedzieć się — dziś: dowiedzieć się [przypis edytorski]
zwiedzieć — zwiedzić, poznać. [przypis redakcyjny]
zwiedziła się — dowiedziała się. [przypis edytorski]
zwie ją Italią, swego wodza nadając jej imię — kolejnym po Enotrze, legendarnym królem plemienia Enotrów, miał być Italus (a. Italos; syn Penelopy i Telegonusa) i od jego imienia zasiedlone przez ten lud ziemie Płw. Apenińskiego zyskały nazwę Italii. Italus miał przekształcić pasterski lud Enotrów w osiadłe, rolnicze społeczeństwo, ustanawiając wiele obyczajów, w tym dotyczących posiłków. Inna etymologia wywodzi nazwę kraju Italia od słowa oznaczającego „jagnię” i wskazującego na hodowlę bydła przez mieszkańców tych obszarów. [przypis edytorski]
zwieja — wichura, zawieja; por: zwiać. [przypis edytorski]
z wiekiem wszystko przychodzi — Tutaj Celimena już nie przez omówienia, ale atakuje Arsenę wprost, brutalnie, z całym okrucieństwem, na jakie umie się zdobyć kobieta wobec drugiej kobiety. Ale trzeba przyznać, została zaczepiona i to we własnym domu. [przypis tłumacza]
z wieku (starop.) — z dawna, od wieków. [przypis edytorski]
z wielą ludźmi (daw.) — dziś: z wieloma ludźmi. [przypis edytorski]
z wielą (starop.) — z wieloma (domyślnie: osobami). [przypis edytorski]
z wielą (starop.) — z wieloma; forma rzeczownikowa dawnego przymiotnika: wieli, wiela, wiele. [przypis edytorski]
z wielką biedą — z dużym trudem. [przypis edytorski]
z wielką pamięcią i dyspozycyją — z wielką przytomnością przygotowaniem. [przypis redakcyjny]
z wielkich w zadku — w oryginale mowa o homoseksualistach. [przypis edytorski]
z wielkiego bursztyna — tj. z bursztynowej fajki. [przypis redakcyjny]
z wielkimi mocarze — dziś: z (…) mocarzami. [przypis edytorski]
z wielkimi wodami ponad kryształowym sklepieniem — por. Rdz 1:6; 7:10 i in. [przypis edytorski]
z wielkim pożytkiem rzeczypospolitej było, gdyby nie tylko powiaty polskie, ale też i insze krainy ku koronie przyległe do jednakiego sposobu albo dawania podatku, albo służenia wojny przywiedzione były — to dlatego Frycz pisze, że jeszcze zjednoczenia księstwa litewskiego z Koroną nie było, które aż roku 1569 doszło (przypis źródła). [przypis edytorski]
z Wielkopolany — dziś popr. forma N. lm: z Wielkopolanami. [przypis edytorski]
Z wielu względów człowiek jest zwierzęciem, które musi walczyć przeciwko naturze albo innym ludziom… — Hippolyte Taine, Filozofia sztuki (1865), rozdz. VI. [przypis edytorski]
zwierać psy (daw.) — wiązać psy na smyczy. [przypis edytorski]
Zwierciadła, które wy zowiecie Trony — Tymi zwierciadłami są aniołowie, o których hierarchii w niebie dowiemy się obszerniej z pieśni XXVIII. [przypis redakcyjny]
Zwierciadło albo kształt (…) — pierwotnie dzieło zatytułowane (wg pisowni z XVI w.) Żywot człowieka poćciwego stanowiło część większej publikacji opatrzonej wspólnym tytułem Żwierciadło albo kstałt, w którym każdy stan snadnie się może swym sprawam, jako we źwierciedle, przypatrzyć, wydanej na przełomie lat 1567/1568 w oficynie drukarskiej Matysa Wirzbięty w Krakowie i obejmującej, oprócz wspomnianej rozprawy, również drobniejsze dzieła, mianowicie: przedmowę albo Spólne narzekanie wszej Korony na porządną niedbałość naszę, zbiory aforyzmów, czyli apoftegmatów (Apoftegmata, to jest krótkie a roztropne powieści, Apoftegmata krótsze, Apoftegmata albo wirszyki na gmachy, także też na ine rzeczy), Przedmowę krótką do Polaka stanu rycerskiego (zbiór dłuższych wierszy polityczno-obyczajowych o zabarwieniu satyrycznym i moralizatorskim) oraz traktat religijno-moralny Zbroja pewna każdego rycerza krześcijańskiego. Żywot człowieka poczciwego opublikowano osobno po raz pierwszy w Warszawie, w drukarni Gałęzowskiego w 1828 r. i to wydanie stanowi podstawę niniejszego. [przypis edytorski]
zwierciadło — lustro. [przypis edytorski]
Zwierciadło Narcyza — woda, w której przeglądał się piękny młodzieniec Narcissus. [przypis redakcyjny]
Zwierciadło sprawiedliwości — jedno z określeń Matki Boskiej w litanii. [przypis edytorski]
zwierciadło sześciołokciowej wysokości — w wersji tekstu z 1804 r. wysokość lustra ma 9 stóp, w wersji z 1810 r. ma 12 stóp; dokonana przez Potockiego korekta ma na celu wprowadzenie liczby 12 wraz z jej symboliką; zmiana przez tłumacza na 6 łokci nie idzie za tym zamiarem autora. [przypis edytorski]
„Zwierciadło widowisk, literatury, obyczajów i sztuki” — „Le Miroir des spectacles, des lettres, des moeurs et des arts”, francuski liberalny dziennik ilustrowany, wydawany w Paryżu w l. 1821–1823. [przypis edytorski]
zwierciadły — dziś popr. forma N. lm: zwierciadłami. [przypis edytorski]
zwierciadły — dziś popr. N. lm.: zwierciadłami. [przypis edytorski]
zwierciadły — dziś popr.: zwierciadłami. [przypis edytorski]
zwierciadlnymi — dziś: zwierciadlanymi. [przypis edytorski]
zwierciedle (daw. forma) — dziś Ms.lp: (w) zwierciadle. [przypis edytorski]
zwierciedle — dziś popr. forma Msc. lp: zwierciadle. [przypis edytorski]
zwierciedle — dziś: zwierciadle. [przypis edytorski]
zwierciedlić — dziś popr.: odzwierciedlać; odbijać. [przypis edytorski]
zwierciedlić się — odbijać się. [przypis edytorski]
zwierciedlić — ukazywać, odbijać. [przypis edytorski]
z wiernemi bojary — dziś popr. forma N. lm: z wiernymi bojarami. [przypis edytorski]
zwierny — tu: wierny, rozumiejący, życzliwy. [przypis edytorski]
zwierściadło (starop.) — zwierciadło. [przypis edytorski]
zwierściadło — zwierciadło. [przypis edytorski]
zwierząt wykopaliskowych — dziś popr.: zwierząt kopalnych. [przypis edytorski]
zwierzać się — być przykrym, niecierpliwić się, gniewać się. [przypis redakcyjny]
zwierzać się — tu: powierzać się. [przypis edytorski]
zwierza — zwierzęta; tu: forma skrócona dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
