Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski


Znaleziono 10225 przypisów.

Wszechrozum — Eurypides, novi aevi praeco, herold nowego wieku i pokolenia składa ofiarę Bóstwu swemu, Wszechrozumowi. Wielka Rewolucja Francuska wali ołtarze dawne a stawia nowe dla nowego bóstwa Rozumu, la Raison. [przypis tłumacza]

wszech rzeczy płodnej rodzicielki — ziemi. [przypis edytorski]

wszechświatu — gram. forma poprawna, dziś raczej: wszechświata. [przypis edytorski]

wszechwidny (daw.) — wszystko widzący. [przypis edytorski]

wszechwiedny — dziś: wszechwiedzący. [przypis edytorski]

Wszechwładco bogów, demonów i duchów — Pierwszą wskazówkę wiary w demony spotykamy u Hezjoda. U pitagorejczyków wchodziła ona w skład misteriów. Plato sprowadził ją do sfery psychologicznej, ale u neoplatonistów weszła ona na powrót do rzędu pojęć mistycznych. Demony tedy były to twory pośrednie pomiędzy bogami a ludźmi. [przypis tłumacza]

wszechwłady — dziś popr.: wszechwładny. [przypis edytorski]

wsze (daw.) — skrócone od: wszystkie. [przypis edytorski]

wszedł na bardzo duży (plac) — Place de la Madelaine, plac Magdaleny. [przypis redakcyjny]

wszedłszy (…) bym poszedł — dziś: wszedłszy, by pójść. [przypis edytorski]

wszegoby sie napełniły (daw.) — dziś: napełniłyby się wszystkim. [przypis edytorski]

wszego (daw.) — całego. [przypis edytorski]

wszego obfituje (daw.) — obfituje we wszystko; ma wszystko. [przypis edytorski]

wszekom ja twoje dziecię (starop.) — przecież jestem twoim dzieckiem. [przypis edytorski]

wszeko (starop.) — wszak, wszelako; przecież. [przypis edytorski]

wszelaki — wszelki. [przypis edytorski]

Wszelako Abrokomas nie uczynił tego — władca Cylicji, Syennesis, nie starał się zatrzymać górskich przełęczy głównie na skutek dywersji floty Cyrusa. Teraz można było przy jej pomocy obejść Abrokomasa, gdyby się uparł przy obronie wejścia do Syrii. Abrokomas jednak ustąpił. Był to prawdopodobnie satrapa Syrii i karanos południowych okręgów wojskowych państwa perskiego. Spodziewano się po nim oporu, ale on wolał czekać na rozstrzygnięcie walki między obu braćmi i nie narażać się możliwemu przyszłemu zwycięzcy. [przypis tłumacza]

Wszelako za każdym razem (…) strumieni ulewy — fragment dopisany. [przypis tłumacza]

wszelijakiego (gw.) — wszelakiego. [przypis autorski]

Wszelka miłość na ziemi (…) — Księgę tę przetłumaczono swobodnie z włoskiego rękopisu p. Lisio Visconti, bardzo niepospolitego młodzieńca, który zmarł niedawno w Volterra, swej ojczyźnie. W dniu niespodziewanego zgonu pozwolił tłumaczowi ogłosić swój szkic o miłości, o ile zdoła mu nadać przyzwoitą formę. Castel Fiorentino, 10 czerwca 1819 r. [Lisio Visconti to podobnie jak baron Bottmer i Delfante, alter ego Stendhala; w Volterra, w czerwcu 1819 r. Stendhal zwątpił w możliwość pozyskania wzajemności Matyldy Dembowskiej; przyp. red.]. [przypis autorski]

Wszelka sprawiedliwość pochodzi od Boga (…) gdybyśmy jednak umieli otrzymywać ją z tak wysoka, nie potrzebowalibyśmy ani rządu, ani praw… — idee dobra, sprawiedliwości są absolutne i wieczne, ale by zrealizować się, muszą być ujęte w prawa pozytywne, które opatrzone sankcjami, mogą być wymuszane. W ten tylko sposób zapanuje sprawiedliwość nad rzeczywistymi stosunkami, stanie się regułą, faktycznie stosowaną przez wszystkich ludzi wzajemnie wobec siebie. W stanie natury nie można mówić o sprawiedliwości, nie ma w nim ani praw, ani obowiązków. Sprawiedliwość może się realizować dopiero w stanie społecznym. [przypis tłumacza]

Wszelka synteza natomiast jest twórczością i na odwrót (…) tam będziemy mieli z „nagą duszą” do czynienia — J. Żuławski, Prolegomena, Kraków 1902, s. 86 (Teoria sztuki „nagiej duszy”). [przypis autorski]

wszelka władza od Boga pochodzi — Rz 13, 1. [przypis edytorski]

wszelkiego autoramentu — różnego rodzaju (pierwotnie matafora wojskowa, odnosząca się do rodzaju sił zbrojnych). [przypis edytorski]

wszelkiej nadziei próżen — pozbawiony wszelkiej nadziei. [przypis edytorski]

wszelkie możliwe stopnie genialności — Z talentem nie mają one jednak nic wspólnego. [przypis autorski]

Wszelkie połączenie (conjunctio) jest albo złożeniem (compositio), albo powiązaniem (nexus). Pierwsze jest syntezą rozmaitych szczegółów, nie koniecznie należących do siebie, jak np. dwa trójkąty, na które podzielony zostanie kwadrat przez przekątnią, same przez się nie koniecznie należą do siebie; taką też jest synteza jednorodnych czynników we wszystkim, co może być rozważane matematycznie (a tę syntezę znowuż można podzielić na nagromadzenie [Aggregation] i zespolenie [Coalition], z których pierwsze zwraca się ku wielkościom ekstensywnym, a drugie ku intensywnym). Powiązanie zaś (nexus) jest to synteza rozmaitych szczegółów, o ile te koniecznie należą do siebie, jak sp. przypadłość do jakiejś substancji, lub skutek do przyczyny, – a zatem wyobrażane bywają jako choć niejednorodne, a przecież a priori połączone; takie połączenie, że jest dowolne, nazywam więc dynamicznym, gdyż dotyczy połączenia w istnieniu rozmaitości (tę znów syntezę można podzielić na fizyczną zjawisk między sobą, i metafizyczną — ich połączenie a priori we władzy poznawczej). [Tej uwagi nie ma w pierwszym wydaniu — przyp. tłum]. [przypis autorski]

wszelkie subiektywne motywy dramatu byłyby odgrzebane z przeszłości, a jedynie motyw wieku wzięty z danej chwili — i wtedy Szekspir nie był jeszcze zbyt stary. Gdyby był Rzymianinem, dochodziłby właśnie do wieku konsularnego. Jeżeli jednak mniej więcej o 10 lat wcześniej pisał sonety w rodzaju przytoczonego, to w czasie pisania Antoniusza i Kleopatry poczucie starości i znużenia życiem było jeszcze silniejsze. [przypis tłumacza]

wszelkie wróżby pogańskie (…) Bóg prawdziwy — ustępy okólnika przytaczamy wedle Jucewicza (Litwa, 1846, s. 118 i 140). W dziele ks. M. Wołonczewskiego głuche o tym okólniku milczenie, jakoby niechęć, na jaką sam autor (Jucewicz, zmianą religii) się niegdyś naraził, i jego materiały trafiała. [przypis redakcyjny]

wszelkie życie niewinne ma prawo do odrobiny szczęścia… — ibid., s. 340–41. [przypis autorski]

Wszelkie zaoszczędzenie pracy (…) natychmiast zmniejsza względną wartość — Ricardo, jak wiadomo, wartość towaru określa „ilością pracy potrzebnej do jego wytworzenia”. Forma wymiany panująca przy wszelkiej produkcji towarowej, a zatem i przy kapitalistycznej, sprawia, że wartość wyraża się nie wprost ilością pracy, lecz ilością jakiegoś innego towaru. Wartość towaru wyrażona pewną ilością innego towaru (pieniędzmi lub też nie), nazywa się u Ricardo wartością względną (Przypis F. Engelsa do przekładu niemieckiego). [przypis redakcyjny]

wszem — dziś: całym. [przypis edytorski]

wszem (starop.) — dla wszystkich. [przypis redakcyjny]

wszemu (daw.) — wszystkiemu, całemu. [przypis edytorski]

wszem — wszystkim. [przypis edytorski]

w sześćdziesiątym trzecim roku — tzn. w roku 1863, kiedy wybuchło powstanie styczniowe przeciwko Imperium Rosyjskiemu. [przypis edytorski]

w sześćdziesiątym trzecim — tj. w czasie Powstania Styczniowego. [przypis edytorski]

wszeświat — dziś popr.: wszechświat. [przypis edytorski]

wszeteczeństwa — w drukach: „wszeteczności”, poprawione przez Czubka na podstawie rękopisu. [przypis redakcyjny]

wszeteczeństwo (daw.) — bezwstyd, nieprzyzwoitość, występek. [przypis redakcyjny]

wszeteczeństwo (daw.) — rozwiązłość, nieprzyzwoitość, rozpusta. [przypis edytorski]

wszeteczeństwo (starop.) — rozpusta, nieskromność. [przypis edytorski]

wszeteczeństwo — [tu:] świegotliwość [tj. wesoła gadatliwość]. [przypis redakcyjny]

wszeteczne (starop.) — naganne. [przypis redakcyjny]

wszetecznik (daw.) — rozpustnik, gorszyciel. [przypis edytorski]

wszeteczność (daw.) — nieprzyzwoity postępek, rozpusta. [przypis edytorski]

wszeteczność (daw.) — rozpusta; nieprzyzwoity postępek. [przypis edytorski]

wszeteczny (daw.) — brzydki a. nierządny. [przypis edytorski]

wszeteczny (daw.) — brzydki a. nierządny. [przypis edytorski]

wszeteczny (daw.) — nierządny; bezwstydny, gorszący. [przypis edytorski]

wszeteczny (daw.) — nierządny. [przypis edytorski]

wszeteczny (starop.) — wszędobylski, wścibski, ciekawy; tu: wyuzdany. [przypis edytorski]

w szkole Blakewella — niestety, nie udało się ustalić, o jaką szkołę chodzi (być może błąd w nazwisku). [przypis edytorski]

W szóstym dniu przybyli — z początkiem października roku 400. [przypis tłumacza]

wszów — dziś popr. forma D. lm: wszy. [przypis edytorski]

wszów (gw. forma) — wszy. [przypis edytorski]

w szostymdziestym lecie — w sześćdziesiątym roku (jej) życia. [przypis redakcyjny]

w szranki powołan być nie może — nie można go wyzwać na pojedynek. [przypis edytorski]

wszrubować — dziś popr.: wśrubować, „wkręcić się” w środowisko. [przypis edytorski]

wszrubować się (daw., pot.) — wkręcić się, włączyć się do jakiegoś towarzystwa. [przypis edytorski]

wszrubowywać — wśrubowywać, wkręcać. [przypis edytorski]

wsztki — w rkps. tu i w ośmiu jeszcze innych miejscach występuje forma „wsztki”, co nasuwa przypuszczenie, że pisarz tak ją wymawiał. [przypis redakcyjny]

w sztukach dionizyjskich (…) w sztukach apolińskich — terminologia Schopenhauera, którą przejął od niego w Narodzinach tragedii Nietzsche. [przypis autorski]

w szturmie obrażonych (starop.) — tj. tych, którzy podczas szturmu doznali obrażeń. [przypis edytorski]

w szufladzie Twojej leżyPrzedświt. [przypis redakcyjny]

w Szwajcarii będą ci deptać po piętach druhy Świętej Małgorzaty — Pan Pellico nadal tej nazwie europejski rozgłos: jest to miano ulicy w Mediolanie, gdzie znajduje się gmach policji i więzienia [Silvio Pellico (1789–1854) — wł. pisarz i poeta, karbonariusz, za działalność spiskową więziony m.in. w twierdzy Szpilberg na Morawach; autor książki Moje więzienia; Red.]. [przypis autorski]

W Szwajcarii — poemat miłosny napisany przez Juliusza Słowackiego w latach 1835–1838, wydany w 1839 w Paryżu w tomie Trzy poemata. [przypis edytorski]

wszyćko (gw.) — wszystko. [przypis edytorski]

Wszyscy akademicy są sobie równi wedle brzmienia statutu — patrz: St. Evremont: Akademicy. Godeau: Jak się masz, Colletecie?/ Colletet (rzuca się na kolana): Wielki biskup z Grassu/ Raczy rzec, czy mam upaść i w wielkiej pokorze/ Usta do święconego przyłożyć obcasu?/ Godeau: Ależ wstań, wstań, kolego! Nie całuj, broń Boże!/ Wszakżeśmy sobie równi, synowie Apolla,/ Wstań mi zaraz!/ Colletet: Gdy Waszej Eminencji wola,/ Wstaję, dzięki ci czyniąc, Przedostojny Panie!/ Godeau: Statut wśród wszystkich członków uczynił zrównanie,/ Więc choć, gdy biskup jedzie, stać ci trzeba z brzega,/ Ale tum dla cię Godeau, twój druh i kolega. Ks. Coignard żył za czasów monarchii. W onych latach Akademia uczyniła równymi członków swych, choć nierówni byli wobec prawa. Została ona zniszczoną w roku 1793, jako „ostatni przytułek arystokracji”. [przypis autorski]

Wszyscy byli ukształtowani (…) zaprawność — w oryginale: They all took after the king, too, in being large, corpulent, oily men, as well as inimitable jokers, co należałoby tłumaczyć: „Wszyscy byli ukształtowani wedle królewskiego pierwowzoru pod względem wielkiej tuszy, dostatniego otłuszczenia i nieporównanej do błazeństwa zaprawności”. [przypis redakcyjny]

wszyscyby słuchali (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką trybu przypuszczającego czasownika; inaczej: słuchaliby wszyscy. [przypis edytorski]

wszyscyby (starop. forma) — dziś: wszyscy by [się mścili; wszyscy mściliby się]. [przypis edytorski]

Wszyscy ci filozofowie nie wiedzą, że człowiek jest podwójnie złożony — Plutarch, O cnocie moralnej. [przypis tłumacza]

Wszyscy czynni członkowie Rzeczypospolitej (…) będą podzieleni na trzy klasy — proponując podział obywateli na klasy, Russo nie staje w sprzeczności z zasadniczym swoim postulatem równości obywatelskiej. Wszyscy obywatele podlegają tym samym prawom, żadna klasa nie korzysta z jakichś specjalnych przywilejów czy egzempcji [egzempcja (daw.) to przywilej zwalniający od jakiegoś obowiązku nakazanego prawem; red. WL]; różnią się one od siebie tylko pewnymi honorowymi uprawnieniami, a dostęp do nich jest dla każdego otwarty. Ta myśl wynagradzania obywateli za ich zasługi zaszczytnymi odznakami, pobudzającymi ambicję i rywalizację innych, przewija się w dziełach Russo ciągle. I tak w Ekonomii politycznej pisze: „Obywatele dobrze zasłużeni ojczyźnie winni być wynagradzani zaszczytami, nigdy zaś przywilejami”. W Projekcie konstytucji dla Korsyki: „Wszyscy winni być równi na mocy prawa urodzenia; państwo winno przyznawać wyróżnienia tylko zasłudze, cnotom, usługom oddanym ojczyźnie, a te wyróżnienia nie powinny być dziedziczne, tak jak nie dziedziczy się zalet, które je uzasadniają. Wkrótce zobaczymy, w jaki sposób można ustopniować w narodzie różne klasy tak, by urodzenie ni szlachectwo nie grało przy tym żadnej roli”. W dalszym ciągu wprowadza podział ludności na trzy klasy: 1) aspirantów, 2) patriotów, tzn. żonatych właścicieli pewnego obszaru gruntowego, 3) obywateli żonatych mających dwoje dzieci i będących właścicielami budynku mieszkalnego oraz gruntu wystarczającego do wyżywienia rodziny. Podział ten ma na celu „związanie ludzi z ziemią przez wzięcie jej za podstawę rozróżnień pomiędzy nimi i za podstawę ich uprawnień, oraz wzmocnienie tego węzła przez węzeł rodziny”. Nie waha się więc tutaj oprzeć podziału na własności gruntowej i przyznać członkom każdej klasy praw odrębnych. Stoi to w oczywistej sprzeczności z postulatem równości. Wprawdzie rzuca myśl, że gminy będą obowiązane przydzielać grunta żeniącym się, ale nie rozwija bliżej tego projektu, a przy tym zachowuje dla potomków prawo spadkowe po ojcu. Cały projekt podziału obywateli na klasy stosownie do ich zasługi rozwija Russo obszernie i w harmonii z ogółem swoich poglądów dopiero w Uwagach. [przypis redakcyjny]

Wszyscy domowi — szlachta, panny, giermki, draby — Drab, żołnierz pieszy, p. Słownik Lindego. [przypis autorski]

wszyscy inszy (gw.) — wszyscy inni. [przypis autorski]

Wszyscy i wszędzie teraz piszą i mówią (…) żaden odgłos sympatyczny dla nas od niego do nas nigdy nie dochodzi — E. Orzeszkowa, Listy, Warszawa 1938, II, cz. 2, s. 131. [przypis autorski]

wszyscy mandaryni cywilni i wojskowi są rzezańcami — Tak samo było kiedyś w Chinach. Dwaj Arabowie mahometanie, którzy tam podróżowali w IX wieku, powiadają rzezaniec, kiedy chcą mówić o gubernatorze miasta. [przypis autorski]

Wszyscy nienawidzą — niechęć opinii oświeconej do Polski, wywołana wiadomościami o ucisku chłopa i nietolerancji wobec innowierców, zręcznie podsycana przez Fryderyka II i Katarzynę II, znalazła wyraz dobitny w pismach Woltera i innych filozofów; por. St. Kot, Rzeczpospolita Polska w literaturze politycznej Zachodu, Kraków 1919, str. 202–207, 228. [przypis redakcyjny]

wszyscy od niej zostali uięci (starop. konstrukcja) — wszyscy przez nią zostali ujęci. [przypis edytorski]

Wszyscy poszli z domu (…) — zwrotki IV–VIII są prawdopodobnie aluzją do przebiegu i klęski powstania listopadowego. [przypis edytorski]

wszyscyśmy (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, inaczej: „wszyscy jesteśmy”. [przypis edytorski]

wszyscyśmy — dziś raczej: wszyscy jesteśmy. [przypis edytorski]

wszyscyśmy mieli — inaczej: wszyscy mieliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

wszyscyśmy myśleli (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: wszyscy myśleliśmy [przypis edytorski]

wszyscyśmy poszli — inaczej: wszyscy poszliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

wszyscyśmy pozostali — inaczej: wszyscy pozostaliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

wszyscyśmy się oglądali — inaczej: wszyscy się oglądaliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]