Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 10994 przypisów.

krajan — człowiek pochodzący z tego samego miejsca. [przypis edytorski]

krajan — rodak. [przypis edytorski]

kraj Aram — wzmiankowany w Biblii kraj Aram w środkowej Syrii lub Paddan-Aram nad górnym Eufratem w północnej Mezopotamii. [przypis edytorski]

kraj Baraomatów — w ob. Pakistanie. [przypis edytorski]

kraj Beer — nie ma jednoznacznej interpretacji, co to tego, jaka kraina mogła tu zostać nazwana krajem Beer. Być może teren wspomniany w midraszu wiąże się z północnym plemieniem izraelskim wywodzącym się od plemienia Asera (1Krn 7). Z drugiej strony, niewykluczone, że chodzi o miasto Bari na Płw. Apenińskim, a wspomnienie o Nabuchodonozorze w istocie odnosi się do Tytusa, który po zdobyciu Jerozolimy prowadził jeńców przez Italię do Rzymu. [przypis edytorski]

kraj białej róży — Finlandia, której godłem państwowym jest złoty lew na czerwonym tle, pomiędzy dziesięcioma srebrnymi różami; najwyższym odznaczeniem fińskim jest Order Białej Róży Finlandii. [przypis edytorski]

kraj Buchten — Bachtan, prawdopodobnie w północnej Syrii. Nazwa znana tylko z opowieści o księżniczce Bentresz. Według niektórych hipotez być może chodzi o znacznie odleglejszą Baktrię, w Afganistanie. [przypis edytorski]

krajcar a. grajcar — drobna moneta srebrna, używana od XVI wieku w krajach habsburskich. [przypis edytorski]

krajcar a. grajcar — drobna moneta używana w krajach rządzonych przez Habsburgów. [przypis edytorski]

krajcar a. grajcar — moneta srebrna, od XIII w. bita w Tyrolu, od XVI w. drobna moneta w krajach z kręgu wpływów monarchii habsburskiej. [przypis edytorski]

krajcar a. grajcar — obiegowa moneta austriacka; gulden, czyli złoty reński, od 1857 dzielił się na 100 nowych krajcarów, oficjalnie zwanych centami, wcześniej na 60 krajcarów. [przypis edytorski]

krajcar — moneta srebrna, równa w latach 1857–1892 1/100 reńskiego. [przypis edytorski]

kraj Chetii, dziś popr.: Hatti — kraj Hetytów, obejmujący tereny Anatolii (Azja Mniejsza). Po upadku mocarstwa Hetytów ok. 1190 p.n.e. nazwa terenów późnohetyckich państewek południowo-wschodniej Anatolii i północnej Syrii. [przypis edytorski]

kraj Chet — kraj zamieszkiwany przez Chetytów. Abraham kupił od nich ziemię z pieczarą w okolicach Hebronu, aby pochować w niej zmarłą Sarę (Rdz 19,23). Abraham został później pochowany obok swojej żony (Rdz 25,10). [przypis edytorski]

Kraj, co Ron oblewa — Część Prowansji należąca do króla neapolitańskiego. [przypis redakcyjny]

krajczostwo — godność krajczego wielkiego. [przypis redakcyjny]

krajczy — daw. urząd, pierwotnie pomocnik stolnika przy zastawianiu stołu, później tytuł honorowy. [przypis edytorski]

krajczy (daw.) — urzędnik dworski krojący potrawy na stół królewski, potem tytuł honorowy. W oryginale scalco (wł.): w średniowieczu i renesansie służący odpowiedzialny na dworze włoskim za krojenie mięsa i podawanie go gościom. [przypis edytorski]

krajczy (hist.) — urzędnik dworski, który miał obowiązek krajać pieczenie, mięsa i inne potrawy na stół królewski; potem: tytuł honorowy. [przypis edytorski]

krajczy, podstoli — w dawnej Polsce nazwy urzędów na dworze, wywodzące się od funkcji pełnionych przy stole królewskim. [przypis edytorski]

„Kraj” — dziennik polityczny, wydawany w latach 1869–1874 w Krakowie. [przypis edytorski]

kraje Pelopsowe — Peloponez, noszący nazwę od Pelopsa, założyciela dynastii Atrydów, który podbił ten półwysep. [przypis edytorski]

Kraje protestanckie i kraje katolickie są w takim położeniu, iż więcej potrzeba pracy w pierwszych niż w drugich — katolicy są bardziej ku południowi a protestanci ku północy. [przypis redakcyjny]

kraj Feaków — Korcyra; dziś: Korfu. [przypis edytorski]

kraj Ftyji i Miceny (…) podbije, ziemia Argos mu skłoni się sama — wymienione tu miasta mają symbolicznie reprezentować całą Grecję: Ftyja w Tessalii jako ojczyzna Achillesa, zaś Myceny i Argos na Peloponezie jako miasta związane z innymi wielkimi bohaterami greckimi: Agamemnonem i Diomedesem; podporządkowując sobie te sławne polis Rzymianie mieliby wziąć odwet na Grekach za zburzenie Troi. [przypis edytorski]

kraj — głąb lądu. [przypis autorski]

krajka — brzeg tkaniny; taśma ozdobna, wstęga do przewiązywania. [przypis edytorski]

krajka — pasek tkaniny przyszyty u dołu sukni, także: chustka. [przypis edytorski]

krajka — wzmocniony brzeg tkaniny lub dzianiny, taśma. [przypis edytorski]

„Kraj” — konserwatywny tygodnik społ.-polit. wydawany w dużym nakładzie latach 1882–1909 w Petersburgu; realizował politykę ugodowości i lojalności wobec caratu. [przypis edytorski]

„Kraj krakowski” — właśc. „Kraj”, dziennik polityczny, wydawany w latach 1869–1874 w Krakowie. [przypis edytorski]

kraj Latarneńczyków — Słowo Lanternes ma w języku francuskim uboczne znaczenie farsy, „kawału”. Z wielu rysów wynika, iż kraj Laterneńczyków oznacza u Rabelais'go Trydent, gdzie odbywał się wówczas słynny sobór trydencki. [przypis tłumacza]

kraj Lotofagów — w Odysei Homera jedno z miejsc, do których przybył Odyseusz, kraj zamieszkały przez zjadaczy lotosu, który przynosił zapomnienie. [przypis edytorski]

kraj mój — mowa o Belgii, której król, Leopold II (1835–1909), władał również Wolnym Państwem Kongo, prowadząc tam rabunkową gospodarkę i ludobójczą politykę. [przypis edytorski]

krajoch (starop. forma) — dziś forma Ms. lm: (w) krajach. [przypis edytorski]

krajowcy nigdzie prawie nie godzą się do pracy. Jedyni Krumani nie stronią od takowej — dalej na południu, niedaleko od Kongo znajduje się drugie podobne pod tym względem plemię, nazwane Kubinda. Europejczycy tam zamieszkali, głównie Portugalczycy, najmują ich również do pracy; nie są oni jednakże tak dobrymi robotnikami jak Krumani. [przypis autorski]

krajowem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: krajowym. [przypis edytorski]

kraj porcelanowych wież — Chiny; najsłynniejsza porcelanowa wieża w Nanjing we wschodnich Chinach została wybudowana w XV w. (a więc dwa stulecia po wydarzeniach opisywanych w powieści). Uznawana za jeden z siedmiu cudów średniowiecznego świata, była niemal 80-metrową konstrukcją zdobioną porcelanowymi kafelkami. Służyła jako pagoda. W poł. XIX w. została zniszczona, a w pocz. XXI w. zbudowano jej replikę. [przypis edytorski]

Kraj świętego Tomasza — Malabar, płd.-zach. brzeg Półwyspu Indyjskiego, gdzie św. Tomasz apostoł miał nauczać i ponieść śmierć męczeńską. [przypis redakcyjny]

kraj Saturna nowe przybrał imię — tj. kraina bywała nazywana zależnie od kolejnych najeźdźców: Auzonia, Enotria, Tyrrenia. [przypis edytorski]

Kraj ten jako nieprzyjacielski — nie należał do satrapii Cyrusa. [przypis tłumacza]

kraj ten zniszczyła tak wolności dżuma — Grecję zniszczyły walki Turków z Grekami, wśród których pragnienie wolności było tak powszechne i niepohamowane jak zaraza. [przypis redakcyjny]

kraj — tu daw.: kraniec, brzeg, koniec. [przypis edytorski]

kraj — tu: koniec, kraniec. [przypis edytorski]

kraj — tu: kraniec, kres. [przypis edytorski]

kraj — tu: skraj, kraniec. [przypis edytorski]

kraju — dziś popr. forma C. lp: krajowi. [przypis edytorski]

krajże (starop. forma) — forma trybu rozk. i konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; dziś: krójże. [przypis edytorski]

krajzbabka — akuszerka. [przypis autorski]

krakają — dziś popr.: kraczą. [przypis edytorski]

Kraken — kałamarnica olbrzymia, uważana długo za legendarnego potwora morskiego. [przypis edytorski]

Krakenkasse (niem.) — ubezpieczalnia zdrowotna, dosł. Kasa Chorych. [przypis edytorski]

kraken — legendarny stwór morski przypominający kałamarnicę, znany również jako Triangul. [przypis edytorski]

Krakinów (lit. Krekenava) — miasteczko w środkowej części Litwy, położone ok. 30 km na płd. zach. od Poniewieża. [przypis edytorski]

Krakinów (lit. Krekenava) — miasteczko w środkowej części Litwy, położone ok. 30 km na płd. zach. od Poniewieża. [przypis redakcyjny]

Krakinów (lit. Krekenava) — miasteczko w środkowej części Litwy, położone ok. 70 km na płn. od Kowna. [przypis edytorski]

Krak — legendarny władca pierwszego zorganizowanego państwa polskiego i założyciel Krakowa. [przypis edytorski]

Kraków — miasto na prawach powiatu, położone w południowej Polsce; historyczna stolica państwa. [przypis edytorski]

Kraków — miasto polskie na prawach powiatu, stolica województwa małopolskiego. [przypis edytorski]

Kraków — miasto powiatowe w płd. Polsce, obecnie stolica województwa małopolskiego. [przypis edytorski]

Kraków młodopolski szczęśliwie uderzył do głowy Juliuszowi Leo. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Juliusz Leo, prezydent Wielkiego Krakowa (rys. K. Sichulski). [przypis edytorski]

Kraków tłoczył się na Wystawę — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Wiosna na Plantach krakowskich (rys. C. Młodzianowskiego z „Abdery”). [przypis edytorski]

krakosmetis — 1831 metų sukilimo Lietuvoje laikotarpis. [przypis edytorski]

Krakowczyk — tj. Franciszek Paszkowski (1778–1856), generał i historyk, przyjaciel i biograf Tadeusza Kościuszki, który w swojej książce Pomysły do dziejów Polski, w rozdziale „Opinie” skrytykował Kordiana jako przejaw pychy autora. [przypis edytorski]

krakowiak — skoczny taniec ludowy. [przypis edytorski]

krakowianin, nadzieja partii arystokratycznej… — w cyklu wykładów na rzecz Towarzystwa Osad Rolnych 3 kwietnia 1879 r. wygłosił odczyt pt. Wisła w wiekach średnich historyk Michał Bobrzyński (1849–1935), autor właśnie wydanych wówczas Dziejów Polski, wybitny działacz stronnictwa konserwatywnego w Galicji. W parę dni później (9–12 kwietnia) odbyły się odczyty o Panu Tadeuszu Stanisława hr. Tarnowskiego (1837–1917), jednego z przywódców konserwatystów galicyjskich i profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego; Tarnowski odnosił duże sukcesy jako prelegent. [przypis redakcyjny]

krakowskiemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: krakowskimi. [przypis edytorski]

krakowskie mieszczany — dziś popr. forma M lm: krakowscy mieszczanie. [przypis edytorski]

Krakowskie Przedmieście — jedna z głównych ulic warszawskich. Prawdopodobnie Prus w wyobraźni swej umieszczał sklep Mincel i Wokulski”, tj. stary sklep Wokulskiego, na Krakowskim Przedmieściu nr 9. Dom ten zwany kamienicą Beyera został zupełnie zniszczony w czasie powstania warszawskiego, a ruiny rozebrano w grudniu 1946. Stojący obecnie w tym miejscu budynek, wzniesiony w 1949 r. wg projektu B. Pniewskiego, nie nawiązuje do dawnego stylu. [przypis redakcyjny]

krakowski Kazimierz — dzielnica Krakowa, daw. zamieszkiwana prawie wyłącznie przez ludność żydowską. [przypis redakcyjny]

krakuska — rodzaj czapki (rogatywki ozdobionej piórami). [przypis edytorski]

kralka (daw.) — królowa w kartach. [przypis edytorski]

Kralován (węg.), Kraľovany (słow.) — Królewiany, wieś w płn. Słowacji, położona na daw. trasie kolejowej prowadzącej z południa przez Orawę na Podhale: przez Królewiany, Suchą Górę (Suchą Horę), Podczerwone i Nowy Targ. [przypis edytorski]

krama — dziś: kram; sklep, stoisko. [przypis edytorski]

kramarz (daw.) — handlarz. [przypis edytorski]

krambambula a. krampampula (z niem.) — rodzaj słodkiej wódki na korzeniach i cytrynie. [przypis redakcyjny]

kramika — dziś: kramiku. [przypis edytorski]

kramikarska uczciwość — uczciwość drobnych handlarzy, sprzedających towary w kramiku, na straganie, rozłożone na stole lub ławie. [przypis edytorski]

Kramik — w źródle scenę „Kramik” poprzedza scena w bójki karczmie, gdzie Woyzeck zostaje pokonany przez Tamburmajora. [przypis edytorski]

Kramnica — podłużna skała wapienna, znajdująca się w zachodniej części Pienin Spiskich. [przypis edytorski]

kram (pot.) — tu: stos porozrzucanych drobiazgów; nieład drobnych przedmiotów; rupiecie. [przypis edytorski]

kram (pot.) — tu: stos porozrzucanych drobiazgów, nieład drobnych przedmiotów, rupiecie. [przypis edytorski]